[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.92,0:00:05.47,Default,,0000,0000,0000,,Powiedzmy, że to ty. \NJest piękny, słoneczny dzień.
Dialogue: 0,0:00:05.51,0:00:10.17,Default,,0000,0000,0000,,Chcesz wziąć długi, \Ngłęboki wdech powietrza.
Dialogue: 0,0:00:10.23,0:00:16.02,Default,,0000,0000,0000,,Oczywiście mówiąc powietrze, \Nmam na myśli tlen,
Dialogue: 0,0:00:16.37,0:00:21.30,Default,,0000,0000,0000,,bo to właśnie on \Njest nam potrzebny do życia.
Dialogue: 0,0:00:22.09,0:00:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Bierzesz więc głęboki wdech,
Dialogue: 0,0:00:23.68,0:00:27.33,Default,,0000,0000,0000,,wdychasz powietrze przez usta.
Dialogue: 0,0:00:27.44,0:00:30.40,Default,,0000,0000,0000,,Następnie bierzesz \Nkolejny głęboki wdech.
Dialogue: 0,0:00:30.45,0:00:32.23,Default,,0000,0000,0000,,Tym razem przez nos.
Dialogue: 0,0:00:32.26,0:00:37.01,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślisz pewnie, że to dwie\Nzupełnie inne drogi wdychania powietrza.
Dialogue: 0,0:00:37.03,0:00:40.53,Default,,0000,0000,0000,,Z pewnością to tak wygląda,\Nbo jeśli spojrzymy na nos i usta,
Dialogue: 0,0:00:40.57,0:00:43.01,Default,,0000,0000,0000,,nie mają przecież za wiele\Nwspólnego ze sobą.
Dialogue: 0,0:00:43.05,0:00:46.54,Default,,0000,0000,0000,,Jednak jeśli spojrzymy \Nna drogę przepływu powietrza,
Dialogue: 0,0:00:46.64,0:00:50.24,Default,,0000,0000,0000,,jest ona prawie identyczna.
Dialogue: 0,0:00:50.76,0:00:56.80,Default,,0000,0000,0000,,Powietrze trafia do gardła\Nniezależnie od tego czym je wdychaliśmy.
Dialogue: 0,0:00:57.17,0:00:59.44,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc tutaj mamy \Npowietrze wdychane przez nos,
Dialogue: 0,0:00:59.76,0:01:03.78,Default,,0000,0000,0000,,a tutaj przez usta\Ni spotykają się w gardle.
Dialogue: 0,0:01:04.78,0:01:10.70,Default,,0000,0000,0000,,Następnie to powietrze\Nwędruje w dół, do jabłka Adama.
Dialogue: 0,0:01:10.81,0:01:15.06,Default,,0000,0000,0000,,Przesunę trochę obraz,\Nżebyście lepiej widzieli.
Dialogue: 0,0:01:15.16,0:01:19.44,Default,,0000,0000,0000,,Tutaj mamy jabłko Adama.
Dialogue: 0,0:01:19.49,0:01:23.64,Default,,0000,0000,0000,,Możecie sami spróbować\Nwyczuć swoje jabłko Adama.
Dialogue: 0,0:01:23.68,0:01:27.52,Default,,0000,0000,0000,,Jest to pewne uwydatnienie\Nwidoczne na szyi,
Dialogue: 0,0:01:27.60,0:01:31.31,Default,,0000,0000,0000,,które posiada każdy człowiek,
Dialogue: 0,0:01:31.31,0:01:34.50,Default,,0000,0000,0000,,nie tylko mężczyźni,\Nkobiety także.
Dialogue: 0,0:01:34.87,0:01:42.11,Default,,0000,0000,0000,,Nazywa się ono jabłkiem Adama,\Nponieważ Adam to imię męskie,
Dialogue: 0,0:01:42.73,0:01:49.39,Default,,0000,0000,0000,,a jest ono zwykle bardziej \Nwyraźne u mężczyzn i chłopców.
Dialogue: 0,0:01:50.97,0:01:53.86,Default,,0000,0000,0000,,Szukając go u siebie,\Nnależy szukać palcami
Dialogue: 0,0:01:53.87,0:01:55.38,Default,,0000,0000,0000,,uwypuklenia w szyi.
Dialogue: 0,0:01:55.44,0:02:00.67,Default,,0000,0000,0000,,To uwypuklenie pozwala\Nzlokalizować jabłko Adama.
Dialogue: 0,0:02:03.82,0:02:06.77,Default,,0000,0000,0000,,Jabłko Adama pozwala \Nkontrolować głos.
Dialogue: 0,0:02:06.84,0:02:09.83,Default,,0000,0000,0000,,Inną nazwą \Nna jabłko Adama
Dialogue: 0,0:02:09.87,0:02:12.86,Default,,0000,0000,0000,,jest krtań.
Dialogue: 0,0:02:14.33,0:02:21.29,Default,,0000,0000,0000,,Powietrze przedostaje się\Nprzez krtań do tchawicy.
Dialogue: 0,0:02:22.44,0:02:28.43,Default,,0000,0000,0000,,Dzięki temu możemy\Npodnosić i obniżać głos,
Dialogue: 0,0:02:28.92,0:02:34.28,Default,,0000,0000,0000,,w zależności od ułożenia \Nmięśni wokół jabłka Adama.
Dialogue: 0,0:02:34.32,0:02:39.68,Default,,0000,0000,0000,,Jest to pierwsza ciekawostka,\Nkontrolowanie głosu.
Dialogue: 0,0:02:39.75,0:02:44.01,Default,,0000,0000,0000,,Na pewno już o tym wiedzieliście.
Dialogue: 0,0:02:45.10,0:02:48.95,Default,,0000,0000,0000,,Powietrze porusza się w dół,
Dialogue: 0,0:02:49.34,0:02:54.20,Default,,0000,0000,0000,,oczywiście cały czas \Nmam na myśli tlen.
Dialogue: 0,0:02:54.26,0:02:58.51,Default,,0000,0000,0000,,Dochodzi aż do płuc
Dialogue: 0,0:02:58.61,0:03:05.50,Default,,0000,0000,0000,,i trafia zarówno do lewego\Njak i prawego płuca.
Dialogue: 0,0:03:05.56,0:03:11.82,Default,,0000,0000,0000,,Litera "L" oznacza lewe płuco,\Na litera "R" prawe płuco.
Dialogue: 0,0:03:12.43,0:03:15.40,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślicie od razu\Nczy nie powinny być odwrotnie.
Dialogue: 0,0:03:15.44,0:03:20.26,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętajcie, że rysunek jest\Nz perspektywy posiadacza tych płuc.
Dialogue: 0,0:03:20.31,0:03:23.36,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego tak je narysowałem.
Dialogue: 0,0:03:24.10,0:03:27.01,Default,,0000,0000,0000,,Teraz opiszę nasz rysunek.
Dialogue: 0,0:03:27.06,0:03:30.54,Default,,0000,0000,0000,,Widzicie, że płuca \Nnie są identyczne.
Dialogue: 0,0:03:30.58,0:03:35.29,Default,,0000,0000,0000,,Delikatnie się różnią, np.\Nprawe płuco ma trzy płaty:
Dialogue: 0,0:03:35.35,0:03:40.59,Default,,0000,0000,0000,,płat górny, \Npłat środkowy i płat dolny.
Dialogue: 0,0:03:41.27,0:03:45.35,Default,,0000,0000,0000,,Lewe płuco ma tylko dwa płaty\Ni to jest pierwsza istotna różnica.
Dialogue: 0,0:03:46.85,0:03:51.52,Default,,0000,0000,0000,,Kolejną różnicą jest to,\Nże w lewym płucu
Dialogue: 0,0:03:51.54,0:03:55.07,Default,,0000,0000,0000,,mamy wcięcie sercowe.
Dialogue: 0,0:03:55.93,0:04:02.76,Default,,0000,0000,0000,,Nazywa się tak,\Nponieważ płuco w tym miejscu
Dialogue: 0,0:04:02.97,0:04:08.36,Default,,0000,0000,0000,,sąsiaduje z sercem,
Dialogue: 0,0:04:08.87,0:04:12.46,Default,,0000,0000,0000,,tworząc pewnego\Nrodzaju wcięcie.
Dialogue: 0,0:04:12.58,0:04:16.27,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc serce \Nzabiera płucom trochę miejsca.
Dialogue: 0,0:04:17.77,0:04:20.72,Default,,0000,0000,0000,,Mamy tu zatem \Nmiejsce na serce.
Dialogue: 0,0:04:23.90,0:04:28.21,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc po lewej stronie\Nmamy dwa płaty: górny i dolny.
Dialogue: 0,0:04:28.24,0:04:32.40,Default,,0000,0000,0000,,I te dwie wskazówki pomogą wam,\Ngdy będziecie chcieli określić
Dialogue: 0,0:04:32.45,0:04:36.24,Default,,0000,0000,0000,,czy płuco, które widzicie\Njest prawe czy lewe.
Dialogue: 0,0:04:36.26,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Patrzycie na ilość płatów\Ni szukacie wcięcia sercowego.
Dialogue: 0,0:04:41.30,0:04:46.16,Default,,0000,0000,0000,,Płuca otoczone są żebrami.
Dialogue: 0,0:04:46.43,0:04:52.49,Default,,0000,0000,0000,,Pomiędzy żebrami są mięśnie\Nżebrowe. I tak po obu stronach.
Dialogue: 0,0:04:53.16,0:04:59.60,Default,,0000,0000,0000,,Poniżej płuc i serca\Nmamy wielki mięsień,
Dialogue: 0,0:04:59.93,0:05:03.87,Default,,0000,0000,0000,,który przechodzi tędy
Dialogue: 0,0:05:04.60,0:05:09.11,Default,,0000,0000,0000,,i tworzy podłoże.
Dialogue: 0,0:05:09.22,0:05:14.37,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc serce i płuca\Nopierają się na tym mięśniu,
Dialogue: 0,0:05:14.49,0:05:21.77,Default,,0000,0000,0000,,który nazywa się przeponą.\NTak więc przepona jest podłożem,
Dialogue: 0,0:05:22.86,0:05:27.58,Default,,0000,0000,0000,,żebra są ścianami, \Nco więc powstaje?
Dialogue: 0,0:05:27.67,0:05:33.08,Default,,0000,0000,0000,,Powstaje taki jakby pokój,\Nze ścianami i podłogą.
Dialogue: 0,0:05:33.21,0:05:37.02,Default,,0000,0000,0000,,Cały ten pokój nazywamy\Nklatką piersiową.
Dialogue: 0,0:05:37.15,0:05:40.98,Default,,0000,0000,0000,,W tym pokoju \Nznajdują się płuca i serce.
Dialogue: 0,0:05:42.18,0:05:46.70,Default,,0000,0000,0000,,Nie pokazałem wam jednak\Ndokąd dokładnie trafia powietrze.
Dialogue: 0,0:05:46.78,0:05:51.60,Default,,0000,0000,0000,,Pokazałem tylko, że trafia do płuc.\NNie musicie wiedzieć co się dzieje dalej.
Dialogue: 0,0:05:51.80,0:05:55.22,Default,,0000,0000,0000,,Zmażę więc kawałek rysunku.
Dialogue: 0,0:05:55.29,0:06:00.46,Default,,0000,0000,0000,,Pokażę wam jak wyglądałoby to\Nprzez okulary z rentgenem.
Dialogue: 0,0:06:02.02,0:06:04.78,Default,,0000,0000,0000,,To wasze płuca.
Dialogue: 0,0:06:04.85,0:06:08.67,Default,,0000,0000,0000,,Spójrzcie na tą\Ninteresującą architekturę.
Dialogue: 0,0:06:09.14,0:06:14.63,Default,,0000,0000,0000,,Najłatwiej jest \Nwyobrazić sobie drzewo
Dialogue: 0,0:06:15.44,0:06:19.90,Default,,0000,0000,0000,,odwrócone \Ndo góry nogami.
Dialogue: 0,0:06:20.33,0:06:25.81,Default,,0000,0000,0000,,Narysuję tutaj to drzewo\Ni liczne gałęzie.
Dialogue: 0,0:06:26.16,0:06:31.56,Default,,0000,0000,0000,,Gdy odwrócimy nasze drzewo,\Nwygląda to trochę jak w naszych płucach.
Dialogue: 0,0:06:31.59,0:06:36.56,Default,,0000,0000,0000,,Nasze płuca przypominają\Nodwrócone do góry nogami drzewo
Dialogue: 0,0:06:36.59,0:06:42.43,Default,,0000,0000,0000,,i całą tą strukturę nazywamy \Nnawet czasami drzewem oskrzelowym.
Dialogue: 0,0:06:42.90,0:06:47.57,Default,,0000,0000,0000,,Więc gdy patrzycie na płuca\Ni wydają się wam skomplikowane,
Dialogue: 0,0:06:47.71,0:06:51.75,Default,,0000,0000,0000,,pomyślcie o drzewie oskrzelowym,
Dialogue: 0,0:06:51.93,0:06:57.52,Default,,0000,0000,0000,,a wszystko stanie się bardziej \Nprzejrzyste. W środku mamy pień,
Dialogue: 0,0:06:59.23,0:07:02.16,Default,,0000,0000,0000,,a od niego odchodzą gałęzie.
Dialogue: 0,0:07:02.21,0:07:05.27,Default,,0000,0000,0000,,Tak więc powietrze porusza się\Nwzdłuż tego pnia, tchawicy, by następnie
Dialogue: 0,0:07:05.34,0:07:13.27,Default,,0000,0000,0000,,rozdzielić się. Każdy z tych kolorowych\Nobszarów ma inną funkcję.
Dialogue: 0,0:07:13.58,0:07:19.17,Default,,0000,0000,0000,,Zielony obszar służy dolnemu płatowi,\Nnatomiast fioletowy obszar górnemu.
Dialogue: 0,0:07:20.04,0:07:23.66,Default,,0000,0000,0000,,Po tej stronie mamy górny,\Nśrodkowy i dolny płat.
Dialogue: 0,0:07:23.71,0:07:26.24,Default,,0000,0000,0000,,Wiem, że wygląda to \Ntrochę dziwnie, ponieważ
Dialogue: 0,0:07:26.27,0:07:30.10,Default,,0000,0000,0000,,widać zielone gałęzie tam,\Ngdzie powinien być płat środkowy.
Dialogue: 0,0:07:30.91,0:07:34.20,Default,,0000,0000,0000,,Pomarańczowe gałęzie są \Njakby w płacie górnym.
Dialogue: 0,0:07:34.99,0:07:36.93,Default,,0000,0000,0000,,Jednak musicie pamiętać,
Dialogue: 0,0:07:37.08,0:07:45.23,Default,,0000,0000,0000,,że rysunek ten przedstawia\Ntrójwymiarowe płuco.
Dialogue: 0,0:07:45.49,0:07:49.26,Default,,0000,0000,0000,,Musicie więc sobie wyobrazić,\Nże patrzycie na ich przednią stronę,
Dialogue: 0,0:07:49.31,0:07:52.85,Default,,0000,0000,0000,,a płat środkowy \Nznajduje się z tyłu.
Dialogue: 0,0:07:52.92,0:07:57.77,Default,,0000,0000,0000,,I gdy spojrzymy na tył, położenie\Npomarańczowych gałęzi nabiera sensu.
Dialogue: 0,0:07:58.33,0:08:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Wróćmy do drogi przepływu powietrza.
Dialogue: 0,0:08:02.28,0:08:05.04,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy na przykład \Ntaką małą gałąź.
Dialogue: 0,0:08:05.20,0:08:09.90,Default,,0000,0000,0000,,Przybliżmy ją.
Dialogue: 0,0:08:10.05,0:08:13.12,Default,,0000,0000,0000,,Jest tak malutka, \Nże nie można zobaczyć jej gołym okiem,
Dialogue: 0,0:08:13.19,0:08:16.57,Default,,0000,0000,0000,,jest widoczna dopiero pod mikroskopem,\Na wyglądałaby mniej więcej tak.
Dialogue: 0,0:08:16.59,0:08:21.13,Default,,0000,0000,0000,,Pod mikroskopem wyglądałaby\Njak malutkie pęcherzyki.
Dialogue: 0,0:08:22.53,0:08:26.56,Default,,0000,0000,0000,,Nazywamy je \Npęcherzykami płucnymi.
Dialogue: 0,0:08:28.05,0:08:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Powietrze wpływa do pęcherzyków,
Dialogue: 0,0:08:31.39,0:08:34.56,Default,,0000,0000,0000,,natrafia na ślepy zaułek,\Nzawraca
Dialogue: 0,0:08:34.62,0:08:37.97,Default,,0000,0000,0000,,i wtedy jest wydychane na zewnątrz.\NTak właśnie działa oddychanie.
Dialogue: 0,0:08:38.01,0:08:41.90,Default,,0000,0000,0000,,Powietrze płynie od jamy ustnej\Ndo pęcherzyków płucnych, zawraca
Dialogue: 0,0:08:41.96,0:08:46.40,Default,,0000,0000,0000,,i wydostaje się z powrotem na zewnątrz.\NZanim się wydostanie, wiedzcie,
Dialogue: 0,0:08:46.55,0:08:52.56,Default,,0000,0000,0000,,że blisko pęcherzyków jest krew,\Nktóra płynie w tą stronę
Dialogue: 0,0:08:54.20,0:08:59.98,Default,,0000,0000,0000,,i do tej krwi przedostaje się tlen
Dialogue: 0,0:09:02.99,0:09:05.74,Default,,0000,0000,0000,,natomiast z krwi wracają \Nsubstancje niepotrzebne
Dialogue: 0,0:09:05.79,0:09:10.23,Default,,0000,0000,0000,,czyli dwutlenek węgla\Npochodzący z komórek.
Dialogue: 0,0:09:10.29,0:09:15.47,Default,,0000,0000,0000,,Wraca on z powrotem \Ndo pęcherzyków płucnych.
Dialogue: 0,0:09:15.53,0:09:18.76,Default,,0000,0000,0000,,Widzicie więc jak tlen\Nprzedostaje się z zewnątrz
Dialogue: 0,0:09:18.79,0:09:21.88,Default,,0000,0000,0000,,do płuc poprzez wdech,
Dialogue: 0,0:09:21.96,0:09:25.62,Default,,0000,0000,0000,,trafia dalej do pęcherzyków płucnych,\Nnastępnie do krwi
Dialogue: 0,0:09:25.65,0:09:29.66,Default,,0000,0000,0000,,i podczas wydechu pozbywamy się\Nniepotrzebnego nam dwutlenku węgla.