1
00:00:06,919 --> 00:00:10,779
Գիշերը մարդու աչքին աշխարհը
տձև գորշ կտավ է թվում

2
00:00:10,779 --> 00:00:14,303
Մինչդեռ շատ գիշերային կենդանիներ

3
00:00:14,303 --> 00:00:17,629
աշխարհն ընկալում են իր բոլոր հարուստ 
և բազմազան մասնիկների,ձևերի

4
00:00:17,629 --> 00:00:19,599
և գույների բազմազանության մեջ

5
00:00:19,599 --> 00:00:23,319
Եվ ուրեմն,ինչո՞վ է մարդը
տարբերվում գիշերաթիթեռից

6
00:00:23,319 --> 00:00:26,779
Գիշերաթիթեռները և գիշերային այլ կենդանիներ
գիշերը կարողանում են տեսնել,

7
00:00:26,779 --> 00:00:30,689
քանի որ նրանց աչքերը հարմարեցված են
մթության մեջ տեսնելուն

8
00:00:30,689 --> 00:00:33,349
Թե՛ գիշերային, և թե՛ ցերեկային
արարածների աչքերը

9
00:00:33,369 --> 00:00:36,519
տեսնում են՝ շնորհիվ ցանցաթաղանթի
լուսաընկալիչների,

10
00:00:36,519 --> 00:00:38,480
որոնք որսում են ֆոտոն
կոչվող մասնիկները

11
00:00:38,480 --> 00:00:40,778
Այնուհետև լուսաընկալիչները
ֆոտոնների մասին

12
00:00:40,778 --> 00:00:41,878
ինֆորմացիա են տալիս

13
00:00:41,878 --> 00:00:44,809
ցանցաթաղանթում և ուղեղում
գտնվող մյուս բջիջներին

14
00:00:44,809 --> 00:00:47,759
Ուղեղը վերլուծում է այդ ինֆորմացիան և
օգտագործում այն

15
00:00:47,759 --> 00:00:50,959
աչքի տեսածը պատկերելու համար

16
00:00:50,959 --> 00:00:54,221
Որքան ուժեղ է լույսը, այնքան ավելի շատ
ֆոտոններ են ընկնում աչքի մեջ

17
00:00:54,221 --> 00:00:55,179
Արևոտ օրերին

18
00:00:55,179 --> 00:00:59,719
աչքին հասանելի է ավելի քան
100 միլիոն անգամ շատ ֆոտոն

19
00:00:59,719 --> 00:01:02,109
քան ամպամած անլուսին գիշերը

20
00:01:02,109 --> 00:01:05,600
Ֆոտոնները մթության մեջ
ոչ միայն պարզապես քիչ են,

21
00:01:05,600 --> 00:01:08,500
այլև աչքին են բախվում ոչ այնքան կանոնավոր

22
00:01:08,530 --> 00:01:11,860
Սա նշանակում է, որ լուսաընկալիչների
հավաքած ինֆորմացիան

23
00:01:11,860 --> 00:01:13,479
ժամանակի ընթացքում փոփոխվում է

24
00:01:13,479 --> 00:01:16,020
նույնը վերաբերում է պատկերի որակին

25
00:01:16,020 --> 00:01:20,390
Մթության մեջ փորձել տարբերել նոսր,
տարածության մեջ ցրված ֆոտոնները

26
00:01:20,390 --> 00:01:23,820
ցերեկային շատ կենդանիների աչքերի
համար բավականին դժվար է

27
00:01:23,820 --> 00:01:27,510
Սակայն գիշերային կենդանիների համար
դա պարզապես հարմարվելու խնդիր է

28
00:01:27,510 --> 00:01:31,401
Հարմարվելու ձևերից մեկը
չափերի հետ է կապված

29
00:01:31,401 --> 00:01:35,491
Օրինակ՝երկարակրունկը,որի ակնախնձորներից
յուրաքանչյուրը իր ուղեղի չափ է,

30
00:01:35,491 --> 00:01:40,100
դարձնում է նրան գլխի չափերի համեմատ
ամենամեծ աչքեր ունեցող կաթնասունը

31
00:01:40,100 --> 00:01:44,390
Նույն հարաբերակցության դեպքում
մարդու աչքերը թուրինջի չափ կլինեին

32
00:01:44,390 --> 00:01:47,131
Երկարակրունկի մեծ ակնախնձորները
ոչ թե նախատեսված են

33
00:01:47,131 --> 00:01:48,521
նրանց սիրունիկ տեսքի,

34
00:01:48,531 --> 00:01:51,160
այլ հնարավորինս շատ լույս կլանելու համար

35
00:01:51,160 --> 00:01:53,971
Ավելի մեծ աչքերը կարող են ունենալ
ավելի մեծ բացվածքներ,

36
00:01:53,971 --> 00:01:56,581
որոնք կոչվում են բիբեր և
ավելի մեծ ոսպնյակներ,որոնք

37
00:01:56,581 --> 00:01:59,461
թույլ են տալիս,որ ավելի շատ
լույս կուտակվի ընկալիչների վրա

38
00:01:59,461 --> 00:02:03,961
Մինչ երկարակրունկները գիշերային տեսարանը
սկանավորում են իրենց խոշոր «կոպերով»,

39
00:02:03,961 --> 00:02:07,773
կատուներն օգտագործում են
իրենց փայլփլուն աչքերը

40
00:02:07,773 --> 00:02:09,992
Կատուները իրենց աչքերի
«լուսավորությունը»

41
00:02:09,992 --> 00:02:12,432
ստանում են tapetum lucidum
կոչվող թաղանթից,

42
00:02:12,432 --> 00:02:14,202
որը գտնվում է լուսաընկալիչների ետևում

43
00:02:14,202 --> 00:02:18,851
Այս թաղանթը բաղկացած է հայելանման
բջիջներից, որոնց մեջ կան բյուրեղներ,

44
00:02:18,851 --> 00:02:22,353
որոնք ներթափանցող լույսը
անդրադարձնում են լուսաընկալիչներին,

45
00:02:22,353 --> 00:02:24,096
իսկ հետո աչքից դուրս են մղում

46
00:02:24,096 --> 00:02:25,962
Սա առաջացնում է ուժեղ լույս,

47
00:02:25,962 --> 00:02:29,932
և լուսաընկալիչներին ֆոտոններ որսալու
երկրորդ հնարավորություն է տրվում

48
00:02:29,932 --> 00:02:34,122
Իրականում, հենց այս սկզբունքով են ստեղծվել
ավտոմեքենաների լուսարձակները,

49
00:02:34,122 --> 00:02:36,562
որոնք մենք օգտագործում ենք ճանապարհներին

50
00:02:36,562 --> 00:02:39,263
Իսկ ա՛յ,դոդոշները հարմարվել 
են լույսը դանդաղ ընկալել

51
00:02:39,263 --> 00:02:41,383
Նրանք պատկերը կարողանում են տեսնել,

52
00:02:41,383 --> 00:02:44,936
անգամ եթե վայրկյանում մի
լուսաընկալիչին մեկ ֆոտոն է հարվածում

53
00:02:44,936 --> 00:02:47,961
Դոդոշների մոտ դա տեղի է 
ունենում լուսաընկալիչների միջոցով,

54
00:02:47,961 --> 00:02:50,956
որոնք 25 անգամ ավելի դանդաղ են
գործում, քան մարդունը

55
00:02:50,956 --> 00:02:53,883
Սա նշանակում է,որ դոդոշները կարողանում են
մինչև 4-րդ վայրկյանը

56
00:02:53,883 --> 00:02:57,596
ֆոտոն կուտակել,ինչը թույլ է տալիս
կուտակել շատ ավելին,քան մեր աչքերը՝

57
00:02:57,596 --> 00:02:59,722
ժամանակի մեկ միավորի ընթացքում

58
00:02:59,722 --> 00:03:03,343
Վատ կողմն այն է,որ այս պատճառով
դոդոշներն ավելի դանդաղ են արձագանքում

59
00:03:03,343 --> 00:03:07,932
քանի որ նրանք 4 վայրկյանը մեկ են
թարմացված պատկեր տեսնում

60
00:03:07,932 --> 00:03:11,494
Բարեբախտաբար, դոդոշները սովոր են թիրախի
տակ առնել դանդաղաշարժ զոհերի

61
00:03:11,494 --> 00:03:14,684
Այդ ընթացքում գիշերը լցվում է
այնպիսի միջատներով,

62
00:03:14,684 --> 00:03:16,713
ինչպիսիք են,օրինակ,իլիկաթիթեռները,որոնք

63
00:03:16,713 --> 00:03:21,112
իրենց սիրելի ծաղիկները անգամ
աստղալից գիշերը գունավոր են տեսնում

64
00:03:21,112 --> 00:03:23,374
Նրանք սա հաջողացնում են
մի անսպասելի շարժումով՝

65
00:03:23,374 --> 00:03:26,113
ազատվելով իրենց տեսողական
դաշտի մանր առարկաներից

66
00:03:26,113 --> 00:03:29,633
Ինֆորմացիան մոտակա լուսաընկալիչներից
կուտակվում է նրանց ուղեղում,

67
00:03:29,633 --> 00:03:32,124
ուստի,յուրաքանչյուր խմբի
ընկալունակությունն ավելին է,

68
00:03:32,124 --> 00:03:34,420
քան առանձին
ընկալիչների պարագայում

69
00:03:34,420 --> 00:03:36,726
Այնուամենայնիվ,լուսաընկալիչների կուտակումը

70
00:03:36,726 --> 00:03:38,791
առաջացնում է պատկերի
վատ տեսանելիություն,

71
00:03:38,791 --> 00:03:41,089
քանի որ լավ լուսաընկալիչների
ցանց ունենալու համար

72
00:03:41,089 --> 00:03:43,369
հարկավոր են լավ մասնիկներ
որոնցից յուրաքանչյուրը

73
00:03:43,369 --> 00:03:46,174
տարածության մեջ հայտնաբերում է
մի կետից դուրս եկող ֆոտոններ,

74
00:03:46,174 --> 00:03:48,884
Որպեսզի ծաղիկները տեսանելի դառնան,
անհրաժեշտ է ինչ-որ բան

75
00:03:48,884 --> 00:03:51,545
զոհաբերել՝ կամ ֆոտոնները,
կամ մասնիկները

76
00:03:51,545 --> 00:03:54,702
Էական չէ՝ աչքերը դանդաղկո՞տ են,
հսկայակա՞ն, փայլփլո՞ւն, թե՝ խամրած,

77
00:03:54,702 --> 00:03:57,284
հենց այս կենսաբանական
հարմարումների համակցությունն է,որ

78
00:03:57,284 --> 00:04:01,344
գիշերային կենդանիներին բացառիկ
տեսողական ուժ է հաղորդում

79
00:04:01,344 --> 00:04:04,164
Պատկերացրեք, թե ինչպիսին կլիներ
նրանց աչքերով

80
00:04:04,164 --> 00:04:06,833
աշխարհը,որն արթնանում է
արևի մայր մտնելուն պես