WEBVTT

00:00:07.021 --> 00:00:12.691
Το 1815, η έκρηξη του όρους Τάμπορα
βύθισε μέρη του κόσμου στο σκοτάδι

00:00:12.691 --> 00:00:18.260
και σημάδεψε μια ζοφερή περίοδο που
έμεινε γνωστή ως η Χρονιά χωρίς Καλοκαίρι.

00:00:18.260 --> 00:00:21.681
Όταν λοιπόν η Μαίρη και ο Πέρσυ Σέλεϋ
έφτασαν στο σπίτι του Λόρδου Βύρωνα

00:00:21.681 --> 00:00:23.361
στη λίμνη της Γενεύης,

00:00:23.361 --> 00:00:26.192
πέρασαν τις διακοπές τους μες στο σπίτι.

00:00:26.192 --> 00:00:30.621
Για να διασκεδάσουν, ο Βύρωνας πρότεινε
μια πρόκληση στους λογοτέχνες φίλους του:

00:00:30.621 --> 00:00:34.331
Ποιος θα έγραφε την πιο τρομακτική 
ιστορία με φαντάσματα;

00:00:34.331 --> 00:00:37.730
Αυτό έδωσε μια ιδέα στη 18-χρονη Μαίρη.

00:00:37.730 --> 00:00:42.603
Μες στους επόμενους μήνες, θα έφτιαχνε
την ιστορία του Φράνκενσταϊν.

00:00:42.603 --> 00:00:46.172
Οι διάσημες εικόνες μπορεί να παραπέμπουν
σε μια πράσινη μορφή που φωνάζει,

00:00:46.172 --> 00:00:48.732
αλλά αυτό δεν είναι το τέρας
της Μαίρη Σέλεϋ.

00:00:48.732 --> 00:00:51.112
Στην πραγματικότητα, το όνομα
Φράνκενσταϊν αναφέρεται

00:00:51.112 --> 00:00:53.562
στον δημιουργό του ανώνυμου τέρατος,

00:00:53.562 --> 00:00:56.182
τον Δρ. Βίκτωρ Φράνκενσταϊν.

00:00:56.182 --> 00:00:59.572
Τόσο έντονη ήταν η αντιμαχία
μεταξύ δημιουργού και τέρατος

00:00:59.572 --> 00:01:03.345
που οι δυο τους συμπτύχθηκαν
στην φαντασία του κόσμου.

00:01:03.345 --> 00:01:06.024
Πριν διαβάσετε ή ξαναδιαβάσετε
το πρωτότυπο έργο,

00:01:06.024 --> 00:01:09.959
υπάρχουν και κάποια άλλα στοιχεία
που βοηθούν να τα γνωρίζετε γι' αυτό

00:01:09.959 --> 00:01:13.283
και για το πώς συγκέντρωσε
τα πολλαπλά νοήματά του.

00:01:13.283 --> 00:01:15.686
Το βιβλίο ακολουθεί τη μάταια
προσπάθεια του Δρ. Φράνκενσταϊν

00:01:15.686 --> 00:01:18.686
να μεταδώσει και να διατηρήσει ζωή.

00:01:18.686 --> 00:01:22.173
Κατασκευάζει το τέρας του
μέλος-μέλος από νεκρά σώματα

00:01:22.173 --> 00:01:25.254
και του δίνει συνείδηση μέσω
ηλεκτρικού ρεύματος.

00:01:25.254 --> 00:01:30.683
Παρ' όλα αυτά, κατά την ολοκλήρωση
του πειράματος φοβάται και διαφεύγει.

00:01:30.683 --> 00:01:34.293
Αλλά ο χρόνος και ο χώρος δεν αρκούν
για να εκδιωχτεί το εξορισμένο τέρας

00:01:34.293 --> 00:01:38.578
και η πλοκή μετατρέπεται σε ένα
τρομακτικό κυνηγητό μεταξύ των δύο.

00:01:38.578 --> 00:01:41.214
Η Σέλεϋ υποτίτλισε την ιστορία
αυτή με τα φαντάσματα,

00:01:41.214 --> 00:01:43.153
ως τον «Σύγχρονο Προμηθέα».

00:01:43.153 --> 00:01:46.285
Πρόκειται για αναφορά του ελληνικού
μύθου του Τιτάνα Προμηθέα,

00:01:46.285 --> 00:01:50.073
που έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς
και την έδωσε στην ανθρωπότητα.

00:01:50.073 --> 00:01:52.314
Αυτό έδωσε στην ανθρωπότητα
γνώση και δύναμη,

00:01:52.314 --> 00:01:54.534
αλλά για τη διατάραξη των πραγμάτων,

00:01:54.534 --> 00:02:00.074
ο Προμηθέας αλυσοδέθηκε σε έναν βράχο και
τον έτρωγαν άγρια ζώα για μια αιωνιότητα.

00:02:00.074 --> 00:02:03.754
Ο Προμηθέας έχαρε αναγέννησης
στη λογοτεχνία του Ρομαντισμού

00:02:03.754 --> 00:02:05.674
κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα.

00:02:05.674 --> 00:02:07.554
Η Μαίρη ήταν εξέχουσα Ρομαντική

00:02:07.554 --> 00:02:10.166
και συμφωνούσε με τη γνώμη
του κινήματος για τη φύση,

00:02:10.166 --> 00:02:13.166
το συναίσθημα και την αγνότητα των τεχνών.

00:02:13.166 --> 00:02:15.744
Δύο χρόνια αφού η Μαίρη
εξέδωσε τον Φράνκενσταϊν,

00:02:15.744 --> 00:02:19.815
ο Πέρσυ αποτύπωσε ξανά τα δεινά
του Προμηθέα στο λυρικό δράμα,

00:02:19.815 --> 00:02:21.905
«Προμηθέας μη δεσμώτης».

00:02:21.905 --> 00:02:24.395
Οι Ρομαντικοί αξιοποιούσαν
αυτές τις μυθικές αναφορές

00:02:24.395 --> 00:02:28.816
για να δείξουν την αγνότητα του Αρχαίου
κόσμου έναντι του σύγχρονου.

00:02:28.816 --> 00:02:31.405
Συνήθως αντιμετώπιζαν την
επιστήμη με καχυποψία

00:02:31.405 --> 00:02:34.525
και ο «Φράνκενσταϊν» είναι
από τα πρώτα προειδοποιητικά έργα

00:02:34.525 --> 00:02:36.485
σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη.

00:02:36.485 --> 00:02:39.666
Για τη Σέλεϋ, ο τρόμος
δεν ήταν μεταφυσικός,

00:02:39.666 --> 00:02:41.873
αλλά γεννιόταν σε ένα εργαστήριο.

00:02:41.873 --> 00:02:45.265
Επιπροσθέτως, η τεχνική της γοτθικής
κατακλύζει το κείμενο.

00:02:45.265 --> 00:02:48.155
Η γοτθική μυθοπλασία
χαρακτηρίζεται από ανησυχία,

00:02:48.155 --> 00:02:49.375
απόκοσμα σκηνικά,

00:02:49.375 --> 00:02:50.566
από το αποκρουστικό

00:02:50.566 --> 00:02:52.646
και τον φόβο της λήθης -

00:02:52.646 --> 00:02:55.976
όλα αυτά τα στοιχεία υπάρχουν
στον «Φράνκενσταϊν».

00:02:55.976 --> 00:02:59.175
Όμως ο τρόμος αυτός είχε ρίζες
και σε προσωπικά τραύματα.

00:02:59.175 --> 00:03:03.484
Το κείμενο είναι γεμάτο με αναφορές
σε προσωπικές εμπειρίες της Σέλεϋ.

00:03:03.484 --> 00:03:07.546
Γεννημένη το 1797, η Μαίρη ήταν παιδί
του Ουίλιαμ Γκόντγουιν

00:03:07.546 --> 00:03:10.186
και της Μαίρη Γουόλστοουνκραφτ.

00:03:10.186 --> 00:03:12.415
Και οι δύο ήταν ακραίοι λόγιοι

00:03:12.415 --> 00:03:16.097
και το βιβλίο της μητέρας της
«Δικαιωματικές διεκδικήσεις των γυναικών»,

00:03:16.097 --> 00:03:18.367
είναι βασικό φεμινιστικό κείμενο.

00:03:18.367 --> 00:03:22.506
Δυστυχώς, πέθανε λόγω επιπλοκών
κατά τη γέννα της Μαίρης.

00:03:22.506 --> 00:03:24.967
Ο θάνατος της μητέρας της
στοίχειωνε τη Μαίρη

00:03:24.967 --> 00:03:28.695
και αργότερα βίωσε τα δικά της
ζητήματα με τη γέννα.

00:03:28.695 --> 00:03:32.687
Έμεινε έγκυος αφού κλέφτηκε
με τον Περσυ στα 16,

00:03:32.687 --> 00:03:35.958
αλλά το βρέφος πέθανε λίγο μετά τη γέννα.

00:03:35.958 --> 00:03:40.426
Από τις 4 εγκυμοσύνες που ακολούθησαν
μόνο ένα βρέφος επέζησε.

00:03:40.426 --> 00:03:44.598
Κάποιοι συνέδεσαν την τραγωδία αυτή
με κάποια ζητήματα που μπαίνουν στο έργο.

00:03:44.598 --> 00:03:48.417
Η Σέλεϋ αποτυπώνει τη γέννα ταυτόχρονα
ως δημιουργική και καταστροφική

00:03:48.417 --> 00:03:53.786
και το τέρας γίνεται ο παραμορφωμένος
καθρέπτης του κύκλου της ζωής.

00:03:53.786 --> 00:03:58.407
Γι' αυτό, το τέρας προσωποποιεί
τη διαφθορά του Δρ. Φράνκενσταϊν

00:03:58.407 --> 00:04:00.446
στην αναζήτηση της δόξας.

00:04:00.446 --> 00:04:03.967
Αυτό αποτελεί και το μοιραίο
λάθος, την αμαρτία.

00:04:03.967 --> 00:04:06.347
Το κόμπλεξ του θεού γίνεται
απολύτως ξεκάθαρο στο ρητό,

00:04:06.347 --> 00:04:11.546
«Η ζωή και ο θάνατος είναι για μένα
τα ιδανικά δεσμά για να τα σπάσω.

00:04:11.546 --> 00:04:15.898
και να φέρω λίγο φως
στο σκοτεινό μας κόσμο».

00:04:15.898 --> 00:04:18.228
Παρόλο που καταφέρνει κάτι αξιοθαύμαστο,

00:04:18.228 --> 00:04:22.048
έπαιξε με τη φωτιά σε βάρος
της ηθικής του.

00:04:22.048 --> 00:04:24.496
Και αυτή η απόφαση ηχεί σε όλη τη νουβέλα,

00:04:24.496 --> 00:04:30.177
που είναι γεμάτη αναφορές για τη φωτιά
και αντιθέσεις φωτός-σκοταδιού.

00:04:30.177 --> 00:04:34.398
Αυτά τα σημεία δεν αναφέρονται μόνο
στη σπίθα του Προμηθέα,

00:04:34.398 --> 00:04:39.198
αλλά και στη δύναμη των ακραίων θέσεων
να εκθέσουν σκοτεινές πλευρές της ζωής.