WEBVTT

00:00:00.738 --> 00:00:02.952
Teño tendencia a asumir o peor,

00:00:03.757 --> 00:00:06.620
e de cando en vez,
este costume xógame malas pasadas.

00:00:06.644 --> 00:00:09.755
Por exemplo, se sinto unha dor
inesperada no corpo

00:00:09.949 --> 00:00:12.981
que nunca antes sentira
e que non sei a que atribuír,

00:00:13.480 --> 00:00:17.735
de súpeto a miña mente pode
pensar que é unha cardiopatía

00:00:18.024 --> 00:00:20.920
ou que unha dor no papo da perna
é unha trombose venosa.

00:00:21.699 --> 00:00:25.217
Pero ata agora, non me diagnosticaron
ningunha doenza fatal ou incurable.

00:00:25.241 --> 00:00:27.653
Ás veces, temos dores sen razón aparente.

00:00:29.098 --> 00:00:31.318
Pero non todo o mundo ten 
tanta sorte coma min.

00:00:31.970 --> 00:00:35.215
Cada ano, máis de 50 millóns de persoas
morren no mundo.

00:00:36.287 --> 00:00:39.820
Especialmente en economías 
con altos ingresos como a nosa,

00:00:39.844 --> 00:00:43.791
un gran número das mortes están causadas
por enfermidades de evolución lenta:

00:00:44.623 --> 00:00:48.739
cardiopatía, enfermidade pulmonar crónica,
cancro, alzhéimer, diabetes,

00:00:48.955 --> 00:00:50.325
por nomear algunhas.

00:00:51.300 --> 00:00:55.804
A humanidade fixo progresos enormes
diagnosticando e tratando moitas delas.

00:00:56.859 --> 00:01:00.060
Mais estamos nun momento 
no que non se pode avanzar máis en saúde

00:01:00.084 --> 00:01:03.124
soamente desenvolvendo tratamentos novos.

00:01:03.398 --> 00:01:05.798
E isto é evidente cando vemos un aspecto

00:01:05.822 --> 00:01:08.188
que moitas destas enfermidades
teñen en común:

00:01:09.418 --> 00:01:12.083
a probabilidade dun tratamento exitoso

00:01:12.270 --> 00:01:14.912
depende fortemente de cando se empeza.

00:01:15.370 --> 00:01:18.814
Pero unha enfermidade normalmente só
se detecta cando hai síntomas.

00:01:19.632 --> 00:01:24.025
O problema é que hai enfermidades
que, de feito, poden ser asintomáticas,

00:01:24.049 --> 00:01:26.902
e por tanto imperceptibles, 
durante moito tempo.

00:01:27.902 --> 00:01:31.642
Por isto, hai unha persistente necesidade
de novos métodos

00:01:31.827 --> 00:01:33.775
de detección nos primeiros estadios,

00:01:33.799 --> 00:01:35.937
antes de que empecen os síntomas.

00:01:37.135 --> 00:01:39.253
Na asistencia sanitaria 
chámaselle rastrexo,

00:01:39.435 --> 00:01:42.600
que, segundo a definición 
da Organización Mundial da Saúde,

00:01:42.624 --> 00:01:47.867
é "a presunta identificación 
dunha enfermidade non recoñecida

00:01:48.306 --> 00:01:50.665
nunha persoa aparentemente sa,

00:01:50.891 --> 00:01:54.680
mediante probas... que se poden facer
rápida e sinxelamente..."

00:01:55.429 --> 00:01:57.698
É unha definición longa,
así que a vou repetir:

00:01:58.237 --> 00:02:01.396
Identificación dunha enfermidade 
non recoñecida

00:02:01.746 --> 00:02:04.027
nunha persoa aparentemente sa

00:02:04.254 --> 00:02:08.115
mediante probas que se poden facer
rápida e sinxelamente.

00:02:08.292 --> 00:02:11.385
E quero pór especial énfase
nas palabras "rápida e sinxelamente"

00:02:11.385 --> 00:02:13.945
porque moitos dos métodos que existen

00:02:13.969 --> 00:02:15.628
son exactamente o contrario.

00:02:16.189 --> 00:02:18.888
E aqueles de vós que pasarades 
por unha colonoscopia

00:02:18.912 --> 00:02:21.942
como parte dun rastrexo 
de cancro colorrectal

00:02:22.135 --> 00:02:23.482
saberedes o que quero dicir.

00:02:25.209 --> 00:02:28.285
Obviamente, hai unha gran variedade 
de ferramentas dispoñibles

00:02:28.309 --> 00:02:29.838
para levar a cabo as probas.

00:02:30.298 --> 00:02:33.984
Isto vai dende técnicas de escaneamento 
como a radiografía

00:02:34.008 --> 00:02:36.039
ou a resonancia magnética

00:02:36.162 --> 00:02:38.166
ata análises de sangue ou tecidos.

00:02:38.190 --> 00:02:40.106
Todos fixemos esas probas.

00:02:41.344 --> 00:02:44.917
Pero hai un medio que pasamos por alto
durante moito tempo:

00:02:45.674 --> 00:02:48.075
un medio de fácil acceso,

00:02:48.440 --> 00:02:50.300
basicamente inesgotable,

00:02:50.485 --> 00:02:53.732
e que alberga grandes expectativas
nas análises médicas.

00:02:54.994 --> 00:02:56.522
e é o noso alento.

00:02:58.514 --> 00:03:01.895
O alento humano está constituído
esencialmente por cinco compoñentes:

00:03:02.649 --> 00:03:08.721
nitróxeno, oxíxeno, 
dióxido de carbono, auga e argon.

00:03:09.349 --> 00:03:12.703
Pero ademais destes cinco, hai centos
doutros compoñentes

00:03:12.772 --> 00:03:15.155
presentes en moi pequenas cantidades.

00:03:15.179 --> 00:03:17.732
Chámanse compostos orgánicos volátiles,

00:03:17.756 --> 00:03:20.089
e soltamos centos, incluso miles,

00:03:20.113 --> 00:03:21.872
cada vez que exhalamos.

00:03:23.110 --> 00:03:26.479
A análise destes compostos 
orgánicos volátiles no noso alento

00:03:26.503 --> 00:03:28.204
chámase análise do alento.

00:03:29.545 --> 00:03:33.309
De feito, creo que moitos de vós 
xa experimentastes a análise do alento.

00:03:33.333 --> 00:03:36.934
Imaxinade: estades indo 
para casa de madrugada,

00:03:36.958 --> 00:03:39.330
cando de súpeto, 
aparece un amable policía

00:03:39.680 --> 00:03:42.002
que vos pide cordialmente 
pero con firmeza

00:03:42.496 --> 00:03:45.899
que estacionedes na beiravía 
e sopredes por un aparato coma este.

00:03:47.486 --> 00:03:50.198
Isto é un alcoholímetro

00:03:50.733 --> 00:03:54.153
que se usa para medir 
a concentración de etanol no alento

00:03:54.464 --> 00:03:57.821
e determinar se conducir 
nesas condicións é unha boa idea.

00:03:58.509 --> 00:04:00.456
Eu digo que conduciría bastante ben,

00:04:00.480 --> 00:04:01.700
pero deixádeme comprobar.

00:04:02.788 --> 00:04:04.715
(bip)

00:04:08.445 --> 00:04:11.405
0,0, así que nada do que preocuparse,
todo ben.

00:04:11.429 --> 00:04:12.696
(Risas)

00:04:14.298 --> 00:04:16.959
Agora imaxinade un aparato coma este,

00:04:16.983 --> 00:04:19.927
que non só mide os niveis de alcohol
no voso alento,

00:04:19.951 --> 00:04:23.767
senón que detecta enfermidades 
como as que citei antes

00:04:23.791 --> 00:04:25.507
e potencialmente outras máis.

00:04:26.868 --> 00:04:30.433
O concepto de correlacionar 
o cheiro do alento dunha persoa

00:04:30.690 --> 00:04:32.612
con certos problemas médicos,

00:04:32.834 --> 00:04:35.254
de feito, remóntase á Grecia antiga.

00:04:35.905 --> 00:04:40.601
Pero as investigacións sobre a análise
do alento só se dispararon recentemente,

00:04:40.900 --> 00:04:44.307
e o que unha vez fora un soño
estase a converter nunha realidade.

00:04:45.307 --> 00:04:48.321
E permitídeme que volva sacar 
esta lista que vos ensinei antes.

00:04:49.047 --> 00:04:51.813
Para a maioría das enfermidades 
aquí enumeradas,

00:04:52.495 --> 00:04:54.688
hai abundantes probas científicas

00:04:54.712 --> 00:04:58.369
que suxiren que a enfermidade podería
detectarse cunha análise de alento.

00:04:59.917 --> 00:05:01.612
Pero como funciona exactamente?

00:05:02.421 --> 00:05:04.983
A parte esencial é un sensor

00:05:05.223 --> 00:05:08.435
que detecta os compostos orgánicos
volátiles no noso alento.

00:05:09.364 --> 00:05:12.142
É dicir: cando está exposto 
a unha mostra de alento,

00:05:12.318 --> 00:05:15.002
o sensor produce unha marca complexa

00:05:15.026 --> 00:05:19.006
que resulta da mestura de compostos
orgánicos volátiles que exhalamos.

00:05:20.141 --> 00:05:24.218
Esta marca representa 
unha pegada do teu metabolismo,

00:05:24.481 --> 00:05:25.646
o teu microbioma

00:05:25.670 --> 00:05:29.273
e os procesos bioquímicos 
que ocorren no teu corpo.

00:05:29.980 --> 00:05:31.573
Se tes unha enfermidade,

00:05:31.597 --> 00:05:33.593
o teu organismo cambiará,

00:05:33.908 --> 00:05:36.868
e tamén o fará a composición 
do teu aire exhalado.

00:05:37.479 --> 00:05:42.609
E logo o último que queda por facer
é correlacionar tal marca

00:05:42.633 --> 00:05:45.739
coa presenza ou ausencia
de certos problemas médicos.

00:05:47.921 --> 00:05:51.156
A tecnoloxía promete 
varios beneficios innegables.

00:05:51.719 --> 00:05:54.816
En primeiro lugar, o sensor 
pode facerse en miniatura

00:05:54.840 --> 00:05:57.686
e integrarse en aparatos 
pequenos e portátiles

00:05:57.710 --> 00:05:59.548
como este alcoholímetro.

00:06:00.437 --> 00:06:03.450
Isto permitiría usar a proba 
en moitas situacións diferentes

00:06:03.474 --> 00:06:05.248
e incluso na casa,

00:06:05.272 --> 00:06:07.266
para que ir ao médico

00:06:07.290 --> 00:06:10.049
non sexa necesario cada vez 
que haxa que facer unha proba.

00:06:10.946 --> 00:06:14.326
En segundo lugar, a análise do alento
non é invasiva

00:06:14.350 --> 00:06:17.997
e resulta tan sinxela 
coma soprar nun alcoholímetro.

00:06:18.900 --> 00:06:23.589
Esta simpleza e comodidade 
reduciría a carga para o paciente

00:06:23.918 --> 00:06:27.361
e achegaría un incentivo 
para adoptar a tecnoloxía de forma xeral.

00:06:27.973 --> 00:06:31.636
E en terceiro lugar, 
a tecnoloxía é tan flexible

00:06:32.105 --> 00:06:34.345
que o mesmo aparato pode empregarse

00:06:34.369 --> 00:06:37.509
para detectar un gran número
de problemas de saúde.

00:06:38.224 --> 00:06:42.909
A análise do alento poderíase usar 
para detectar moitas enfermidades á vez.

00:06:44.195 --> 00:06:47.526
Hoxe en día, cada enfermidade require
un instrumento médico diferente

00:06:47.550 --> 00:06:49.006
para realizar un exame.

00:06:49.561 --> 00:06:52.645
Pero isto significa que só podes atopar
o que estás a buscar.

00:06:54.637 --> 00:06:58.496
Con todas estas prestacións,
a análise do alento está destinada

00:06:58.520 --> 00:07:01.584
a ofrecer o que lles falta 
a moitas probas tradicionais.

00:07:02.671 --> 00:07:04.217
E o máis importante,

00:07:04.334 --> 00:07:07.684
todas estas prestacións 
deberían proporcionar co tempo

00:07:07.708 --> 00:07:10.214
unha plataforma para análises médicas

00:07:10.238 --> 00:07:13.943
que poida operar 
a un atractivo baixo custo por proba.

00:07:15.713 --> 00:07:18.885
Pola contra, 
os instrumentos médicos existentes

00:07:18.987 --> 00:07:21.373
adoitan implicar grandes custos por proba.

00:07:21.920 --> 00:07:24.198
Entón, con fin de manter os custos baixos,

00:07:24.222 --> 00:07:26.832
o número de probas 
ten que estar restrinxido,

00:07:27.562 --> 00:07:30.803
e iso supón que 
a) as probas só se poden realizar

00:07:30.827 --> 00:07:35.104
nunha parte reducida da poboación,
por exemplo, na de alto risco;

00:07:35.535 --> 00:07:40.690
e b) o número de probas por persoa 
tense que manter reducido ao mínimo.

00:07:41.459 --> 00:07:43.303
Mais non sería beneficioso

00:07:43.327 --> 00:07:46.287
realizar a proba en grupos
máis grandes de xente,

00:07:46.311 --> 00:07:50.422
con máis frecuencia e durante un período
maior para cada individuo?

00:07:51.845 --> 00:07:55.450
Especialmente o último daría acceso
a algo moi valioso

00:07:55.730 --> 00:07:57.997
chamado datos lonxitudinais.

00:07:58.950 --> 00:08:03.052
Os datos lonxitudinais son un conxunto 
de datos que monitorizan o mesmo paciente

00:08:03.076 --> 00:08:05.572
ó longo de moitos meses ou anos.

00:08:07.318 --> 00:08:12.368
Actualmente, as decisións médicas adoitan
basearse nun conxunto limitado de datos,

00:08:12.392 --> 00:08:15.584
onde só hai dispoñible unha ollada
ó historial médico dun paciente

00:08:15.608 --> 00:08:17.662
para a toma de decisións.

00:08:18.210 --> 00:08:20.509
Neste caso,

00:08:20.533 --> 00:08:23.326
as anomalías detéctanse normalmente

00:08:23.350 --> 00:08:25.916
comparando o perfil sanitario dun paciente

00:08:25.940 --> 00:08:29.212
co perfil sanitario medio 
dunha poboación de referencia.

00:08:30.419 --> 00:08:34.081
Os datos lonxitudinais abrirían 
unha nova dimensión

00:08:34.361 --> 00:08:37.048
e permitirían detectar anomalías

00:08:37.253 --> 00:08:39.950
baseándose no propio historial médico
dun paciente.

00:08:40.861 --> 00:08:43.684
Isto abrirá o camiño
para un tratamento personalizado.

00:08:44.741 --> 00:08:46.305
Soa bastante ben, non?

00:08:47.194 --> 00:08:50.169
Agora teredes unha pregunta
que será máis ou menos así:

00:08:50.193 --> 00:08:54.806
"Se a tecnoloxía é tan boa como di, 
por que non se utiliza na actualidade?"

00:08:55.012 --> 00:08:57.490
E a única resposta que vos podo dar é:

00:08:57.514 --> 00:09:00.094
non todo é tan fácil como soa.

00:09:00.983 --> 00:09:04.114
Hai desafíos técnicos, por exemplo.

00:09:04.494 --> 00:09:07.508
Está a necesidade de sensores 
extremadamente fiables

00:09:07.532 --> 00:09:10.800
que poidan detectar mesturas 
de compostos orgánicos volátiles

00:09:10.824 --> 00:09:12.917
coa suficiente reproducibilidade.

00:09:13.629 --> 00:09:15.885
E outro desafío técnico é este:

00:09:16.088 --> 00:09:20.607
Como tomar mostras do alento de alguén
de xeito tan definido

00:09:21.098 --> 00:09:23.446
para que o propio proceso de mostraxe

00:09:23.470 --> 00:09:26.123
non altere o resultado da análise?

00:09:27.187 --> 00:09:28.975
E está a necesidade de información.

00:09:29.556 --> 00:09:33.205
A análise do alento precisa ser validada
en ensaios clínicos,

00:09:33.538 --> 00:09:35.866
e hai que recoller suficientes datos

00:09:36.054 --> 00:09:40.296
para que as condicións individuais
poidan medirse con respecto ós estándares.

00:09:41.167 --> 00:09:43.640
A análise do alento só pode funcionar

00:09:43.664 --> 00:09:46.437
se se pode xerar un gran conxunto de datos

00:09:46.461 --> 00:09:48.811
e facelo accesible ao uso xeral.

00:09:51.050 --> 00:09:53.880
Se a análise do alento 
cumpre as expectativas,

00:09:54.745 --> 00:09:57.271
é unha tecnoloxía que de verdade
nos podería axudar

00:09:57.295 --> 00:09:59.538
a transformar o noso sistema sanitario;

00:10:00.410 --> 00:10:03.564
transformalo dun sistema reactivo

00:10:03.588 --> 00:10:06.750
no que o tratamento o poñen en marcha
os síntomas de enfermidade

00:10:06.774 --> 00:10:08.789
a un sistema proactivo,

00:10:08.813 --> 00:10:12.027
no que a detección de enfermidades,
o diagnóstico e o tratamento

00:10:12.051 --> 00:10:13.935
poden ocorrer nun estadio inicial,

00:10:13.959 --> 00:10:16.058
moito antes de que se dean os síntomas.

00:10:17.590 --> 00:10:20.976
Isto lévame ó último punto,
e é un fundamental.

00:10:21.537 --> 00:10:23.526
Que é exactamente unha enfermidade?

00:10:24.590 --> 00:10:28.496
Imaxinade que a análise do alento 
poida ser comercializada como digo,

00:10:28.649 --> 00:10:31.255
e a detección anticipada fose rutineira.

00:10:32.417 --> 00:10:34.721
O problema que queda é, de feito, 
un problema

00:10:34.745 --> 00:10:37.366
ó que debe enfrontarse 
calquera medida de prevención

00:10:37.757 --> 00:10:39.578
porque, para moitas enfermidades,

00:10:39.602 --> 00:10:43.197
é á miúdo imposible predicir 
con suficiente seguridade

00:10:43.450 --> 00:10:45.850
se unha enfermidade chegaría 
a causar síntomas

00:10:46.016 --> 00:10:48.138
ou poñer a vida dunha persoa en perigo.

00:10:48.990 --> 00:10:51.443
Isto é o sobrediagnóstico,

00:10:51.573 --> 00:10:53.211
e leva a un dilema.

00:10:53.927 --> 00:10:56.011
Se se identifica unha enfermidade,

00:10:56.035 --> 00:10:58.079
poderías elixir non tratala

00:10:58.103 --> 00:11:02.074
porque hai una probabilidade 
de que nunca a vaias sufrir.

00:11:02.955 --> 00:11:04.454
Pero canto sufrirías

00:11:04.478 --> 00:11:07.865
soamente sabendo que tes unha enfermidade
potencialmente mortal?

00:11:07.889 --> 00:11:10.613
E non te arrepentirías 
de que se detectase a enfermidade

00:11:10.613 --> 00:11:11.610
en primeiro lugar?

00:11:13.281 --> 00:11:17.169
A segunda opción é someterse
a un tratamento anticipado

00:11:17.193 --> 00:11:18.843
coa esperanza de curala.

00:11:19.485 --> 00:11:22.314
Mais normalmente isto provocaría
efectos secundarios.

00:11:25.623 --> 00:11:27.179
Para ser precisos:

00:11:27.751 --> 00:11:30.325
o maior problema non é o sobrediagnóstico,

00:11:30.349 --> 00:11:31.709
é o sobretratamento,

00:11:31.826 --> 00:11:34.841
porque non todas as enfermidades 
teñen que tratarse ao momento

00:11:34.865 --> 00:11:36.925
só porque haxa un tratamento dispoñible.

00:11:39.441 --> 00:11:42.139
A crecente adopción 
de exames rutineiros

00:11:42.163 --> 00:11:43.912
implicará a cuestión:

00:11:45.082 --> 00:11:48.709
a que chamamos “enfermidade”, 
que pode xustificar o seu tratamento,

00:11:49.197 --> 00:11:53.785
e que é unha “anomalía” que non debería
ser motivo de preocupación?

00:11:55.404 --> 00:11:59.551
Teño a esperanza de que as probas 
rutineiras usando a análise do alento

00:12:00.360 --> 00:12:03.120
acheguen suficientes datos 
e mellor comprensión

00:12:03.144 --> 00:12:07.358
para que nalgún momento,
poidamos romper este dilema

00:12:07.714 --> 00:12:09.988
e predicir con suficiente seguridade

00:12:10.168 --> 00:12:12.858
se tratar e cando nun estadio inicial.

00:12:14.794 --> 00:12:19.513
O noso alento e a mestura de compostos
orgánicos volátiles que exhalamos

00:12:19.537 --> 00:12:24.207
conteñen gran cantidade de información 
sobre a nosa condición fisiolóxica.

00:12:25.262 --> 00:12:28.473
Co que sabemos hoxe, 
só rozamos a superficie.

00:12:29.993 --> 00:12:34.030
Canta máis información e perfís de alento
recollamos en toda a poboación,

00:12:34.258 --> 00:12:38.379
incluíndo todo tipo de xénero, idade,
orixe e estilo de vida,

00:12:38.814 --> 00:12:41.147
maior será o poder da análise do alento.

00:12:42.147 --> 00:12:47.386
E, co tempo, esta podería proporcionar 
unha potente ferramenta

00:12:47.749 --> 00:12:51.878
non só para detectar proactivamente
enfermidades específicas

00:12:52.239 --> 00:12:55.888
senón tamén para predicilas 
e finalmente previlas.

00:12:57.110 --> 00:12:59.491
E esta debería ser motivación suficiente

00:12:59.752 --> 00:13:03.727
para aproveitar as oportunidades e
desafíos

00:13:03.959 --> 00:13:06.271
que pode presentar a análise do alento,

00:13:06.444 --> 00:13:09.846
incluso para a xente que non é 
hipocondríaca a media xornada coma min.

00:13:10.532 --> 00:13:11.457
Grazas.

00:13:11.713 --> 00:13:15.730
(Aplausos)