WEBVTT

00:00:08.094 --> 00:00:10.365
Lieve mensen, wie houdt er van muziek?

00:00:12.624 --> 00:00:13.904
Klassieke muziek?

00:00:14.556 --> 00:00:16.223
Moet haast wel in Amstelveen.

00:00:16.415 --> 00:00:17.324
Popmuziek?

00:00:18.606 --> 00:00:20.916
Of zijn er ook 
jonge hiphoppers in de zaal?

00:00:21.659 --> 00:00:22.733
Dacht ik al.

00:00:23.448 --> 00:00:25.048
(Gelach)

00:00:25.048 --> 00:00:26.797
Iedereen heeft wel iets met muziek,

00:00:26.797 --> 00:00:28.576
maar is muziek ook heilzaam?

00:00:30.957 --> 00:00:32.942
Want stel je nou toch eens voor --

00:00:33.581 --> 00:00:38.712
Je bent drie jaar en je hebt
een goed IQ en je begrijpt alles,

00:00:39.338 --> 00:00:43.644
maar je kunt geen oogcontact maken
en je kunt ook niet terugpraten.

00:00:44.740 --> 00:00:46.447
Of hoe zou het zijn --

00:00:47.430 --> 00:00:50.673
Je bent vandaag dement
of verstandelijk beperkt

00:00:52.466 --> 00:00:55.616
en je weet niet 
wie de persoon is die binnenkomt,

00:00:56.540 --> 00:00:58.603
hoe laat het is, of waar je bent.

00:01:00.046 --> 00:01:05.007
Of hoe zou je je voelen als jij
morgen een hersenbloeding krijgt

00:01:05.859 --> 00:01:07.705
en je moet gaan revalideren?

00:01:08.352 --> 00:01:11.770
En je kan alles weer:
tuinieren, koken, autorijden.

00:01:12.756 --> 00:01:14.978
Je begrijpt wel wat iedereen zegt,

00:01:14.981 --> 00:01:17.970
maar je bent niet in staat
om één stom woord te spreken.

00:01:20.115 --> 00:01:21.769
Wat brengt muziek je dan?

00:01:22.683 --> 00:01:24.848
Hoe heilzaam zou muziek kunnen zijn?

00:01:25.471 --> 00:01:27.418
Daar wil ik het met jullie over hebben.

00:01:27.603 --> 00:01:30.109
Aan het eind van mijn betoog hoop ik

00:01:30.759 --> 00:01:34.191
dat je zelf toepassingen ziet 
voor mensen met een beperking,

00:01:34.200 --> 00:01:36.651
om hun kwaliteit van leven te veranderen.

00:01:39.063 --> 00:01:41.402
Maar eerst iets
over het ontstaan van muziek.

00:01:42.062 --> 00:01:46.248
Heel lang geleden -- dan heb ik het 
over 50 duizend jaar geleden --

00:01:46.863 --> 00:01:49.719
konden we al trommelen,
op fluitjes blazen,

00:01:50.368 --> 00:01:52.143
maar we konden geen woord spreken.

00:01:53.023 --> 00:01:57.334
En sinds die tijd, heeft muziek 
een belangrijk onderdeel gespeeld

00:01:57.399 --> 00:02:00.259
in onze culturen, in onze rituelen.

00:02:01.051 --> 00:02:03.933
En nu, heden ten dage,
in onze Westerse maatschappij ...

00:02:05.902 --> 00:02:08.380
waar is de muziek in onze rituelen?

00:02:10.857 --> 00:02:15.370
Ja, we hebben muziekles op school,
we luisteren naar muziek --

00:02:16.148 --> 00:02:18.300
dat is incidenteel maar geen ritueel.

00:02:20.760 --> 00:02:23.679
Oké, op onze huwelijksdag
hebben we de vogeltjesdans,

00:02:23.859 --> 00:02:25.143
dat is ons ritueel.

00:02:26.275 --> 00:02:28.551
Of bij onze begrafenissen, de top drie:

00:02:29.329 --> 00:02:31.236
Andrea Bocceli, Eric Clapton, ...

00:02:32.445 --> 00:02:34.910
en lieve mensen, 
wereldwijd, de nummer één is?

00:02:36.246 --> 00:02:38.154
Ave Maria, nog steeds!


00:02:39.115 --> 00:02:42.385
Niet Mieke Telkamp, 
want dat is niet wereldwijd!

00:02:42.701 --> 00:02:43.701
(Gelach)

00:02:44.018 --> 00:02:47.238
Is dat dan alles?
Zijn wij niet meer muzikaal?

00:02:50.977 --> 00:02:52.986
Wie van u vindt zich muzikaal?

00:02:54.478 --> 00:02:56.567
Wie van jullie speelt een instrument?

00:02:58.187 --> 00:02:59.386
Niet zo veel, he?!

00:03:00.508 --> 00:03:05.057
Maar toch blijkt
dat 96% van jullie muzikaal is.

00:03:08.163 --> 00:03:12.997
En dat is al wetenschappelijk aangetoond 
bij baby's van twee dagen oud.

00:03:16.572 --> 00:03:18.304
Laten we maar eens even testen.

00:03:18.394 --> 00:03:19.395
Dit is zacht.



00:03:19.774 --> 00:03:20.893
En dit is hard.

00:03:21.169 --> 00:03:22.409
Klap maar mee!

00:03:22.778 --> 00:03:25.068
(Zacht applaus)

00:03:25.714 --> 00:03:28.134
(Luid applaus)

00:03:29.449 --> 00:03:34.018
Allemaal zijn we muzikaal!
We scoren meer dan 96%, lieve mensen.

00:03:35.664 --> 00:03:38.461
Al heel lang luisteren wij naar musici.

00:03:39.073 --> 00:03:40.762
Ik noem dit muziekbeleving.

00:03:42.402 --> 00:03:44.883
Muziektherapie gaat een stapje verder.

00:03:45.360 --> 00:03:50.911
Daarmee bedoel ik dat een professional
via een interventie met muziek

00:03:51.853 --> 00:03:55.112
kwetsbare mensen
met een beperking of een trauma

00:03:56.081 --> 00:03:58.173
hun kwaliteit van leven
probeert te verhogen.

00:03:59.151 --> 00:04:02.162
Er is steeds meer 
wetenschappelijk onderzoek

00:04:02.247 --> 00:04:04.963
en steeds meer bewijs, 
ook al is het nog flinterdun.

00:04:05.870 --> 00:04:09.198
Ik heb de eer om samen
met de Nederlandse wetenschappelijke top,

00:04:09.246 --> 00:04:11.689
Erik Scherder, Dick Swaab 
en Henkjan Honing,

00:04:13.293 --> 00:04:16.759
om aan breed publiek 
de wonderen van muziek te tonen.

00:04:17.711 --> 00:04:22.371
Het allerbelangrijkste resultaat
van het wetenschappelijke onderzoek

00:04:24.874 --> 00:04:29.504
is dat in tegenstelling tot onze spraak,
gehoor, gevoel, emotie, 


00:04:29.815 --> 00:04:33.567
dat zit allemaal op één bepaalde
plek in onze hersenen,

00:04:34.647 --> 00:04:36.142
terwijl muziek,

00:04:37.395 --> 00:04:39.967
dat zit in heel veel gebieden
van onze hersenen.

00:04:40.088 --> 00:04:42.679
Ik kom daar dadelijk 
nog op terug met een voorbeeld.

00:04:43.864 --> 00:04:47.242
Maar hoe is nu het effect 
op ons eigen leven?

00:04:48.575 --> 00:04:51.764
Onze kwaliteit van leven --
en laat ik mezelf als voorbeeld nemen.

00:04:52.463 --> 00:04:56.286
Als kind zijnde, schreef ik 
verschrikkelijk slecht. Drama's!

00:04:56.917 --> 00:05:00.547
Altijd werden mijn ouders op school
geroepen als ik weer een onvoldoende had.

00:05:00.547 --> 00:05:03.547
Ze waren het zo zat
dat ze mij hebben laten testen,

00:05:04.140 --> 00:05:05.260
een hersenfilmpje.

00:05:06.090 --> 00:05:08.089
Uit die test kwam naar voren

00:05:08.390 --> 00:05:11.359
dat ik een aangeboren trilling
in mijn rechterhand had.

00:05:11.737 --> 00:05:14.734
Was dat even makkelijk:
ik hoefde nooit meer mijn best te doen.

00:05:14.757 --> 00:05:17.434
Als therapie kreeg ik pianoles.

00:05:19.202 --> 00:05:23.874
Daardoor heb ik niet alleen
een rijk sociaal leven gekregen --

00:05:24.610 --> 00:05:26.463
ik heb in heel veel bandjes gespeeld;

00:05:26.714 --> 00:05:28.880
ik heb zelfs mijn vrouw erdoor ontmoet --

00:05:29.927 --> 00:05:32.023
maar wat ook naar voren kwam in die test,

00:05:32.258 --> 00:05:34.744
is dat ik een ongelofelijk 
concentratieprobleem heb.

00:05:35.802 --> 00:05:38.072
Dat heb ik weten 
om te buigen in een kracht.

00:05:38.595 --> 00:05:43.323
Ik durf van mezelf te stellen
dat ik erg creatief ben,

00:05:44.089 --> 00:05:48.433
goed kan verbinden, 
maar ik ben zo waardeloos in details.

00:05:49.692 --> 00:05:50.691
En prikkels ....

00:05:50.697 --> 00:05:52.531
Ik wordt hier echt helemaal gek van.

00:05:52.860 --> 00:05:56.024
Het is maar goed dat het donker is,
want het gaat alsmaar malen.

00:05:57.643 --> 00:05:58.811
Anyhow --

00:05:59.862 --> 00:06:04.242
Een beroepsmuzikant zal ik niet worden --
altijd maar oefenen de hele dag door.

00:06:05.383 --> 00:06:09.023
Een heel ander voorbeeld:
mijn oudste zoon, hier ook in de zaal.

00:06:10.390 --> 00:06:14.734
Op de middelbare school
was hij zo ontzettend slecht in wiskunde,

00:06:15.902 --> 00:06:19.264
maar goddank was er
een oplettende wiskundeleraar

00:06:19.587 --> 00:06:21.159
die wist dat hij piano speelde.

00:06:21.472 --> 00:06:22.685
Die zei: "Joh,

00:06:22.978 --> 00:06:26.756
die wiskundetoets die er aan komt,
dat wordt helemaal niets voor jou.

00:06:27.698 --> 00:06:31.540
In plaats van die toets
ga je maar een stuk muziek componeren,

00:06:32.067 --> 00:06:34.177
want dat is ook logisch nadenken."

00:06:35.163 --> 00:06:37.132
Ik laat jullie nu een fragment horen

00:06:37.132 --> 00:06:41.451
wat hij toen als opstandige puber
heeft gecomponeerd.

00:06:42.190 --> 00:06:44.656
(Muziek)

00:07:06.000 --> 00:07:08.657
(Applaus)

00:07:11.659 --> 00:07:13.989
Nu maakt hij alle muziek voor mijn films


00:07:16.702 --> 00:07:18.716
en hij heeft ook zijn werk ervan gemaakt.

00:07:18.716 --> 00:07:23.452
Hij speelt acht instrumenten
en muziek is zijn leven en zijn werk.

00:07:24.610 --> 00:07:26.100
We gaan nu een stapje verder.

00:07:26.421 --> 00:07:29.207
Hoe is het nu voor mensen
met een beperking?

00:07:30.361 --> 00:07:32.381
Door mijn jongste zoon ben ik gaan filmen.


00:07:32.474 --> 00:07:34.744
Ik ga jullie nu wat
filmfragmenten laten zien --

00:07:34.744 --> 00:07:36.383
hij zou het veel beter doen --

00:07:38.113 --> 00:07:41.682
om aan te kunnen tonen wat muziek
kan doen als je een beperking hebt.

00:07:42.548 --> 00:07:44.018
Maar eerst even wat cijfers:

00:07:45.823 --> 00:07:49.033
20% van ons is mantelzorger,

00:07:50.261 --> 00:07:52.638
een zelfde percentage

00:07:52.638 --> 00:07:57.448
heeft direct of indirect te maken
met dementie, een vorm daarvan,

00:07:57.448 --> 00:07:58.618
of parkinson.

00:07:59.585 --> 00:08:02.939
En het dubbele, lieve mensen:
psychisch lijden,

00:08:02.939 --> 00:08:06.889
in welke vorm dan ook -- 40% van ons.

00:08:09.124 --> 00:08:13.146
En ach, slechts 3% PTSS, trauma's.

00:08:13.415 --> 00:08:17.245
Hier op deze foto
zien jullie Syrische kinderen

00:08:17.253 --> 00:08:19.733
die gevlucht zijn en nu hier wonen.

00:08:22.369 --> 00:08:23.802
En eenzaamheid.

00:08:26.312 --> 00:08:32.305
Ouderen, in onze vergrijzende 
maatschappij, maar ook jongeren.

00:08:33.332 --> 00:08:36.557
En als laatste voorbeeld,
het lijkt weinig,

00:08:37.775 --> 00:08:42.084
slechts 1% van jullie
heeft een vorm van autisme.

00:08:42.696 --> 00:08:46.176
Maar in Nederland hebben we het dan wel
over zo'n 170.000 mensen.

00:08:49.114 --> 00:08:52.013
Wie van jullie heeft 
met deze groep mensen te maken?

00:08:56.556 --> 00:08:58.487
Zou muziek deze mensen kunnen helpen?

00:09:01.721 --> 00:09:04.401
We gaan naar wat voorbeelden kijken
die ik heb gefilmd.

00:09:04.681 --> 00:09:06.284
We zien als eerste Dimo,

00:09:07.665 --> 00:09:10.747
een autistisch jongetje
uit Amstelveen van drie jaar oud.

00:09:13.341 --> 00:09:15.191
(Muziektherapie)

00:09:34.892 --> 00:09:36.433
Jullie zien het.

00:09:36.953 --> 00:09:39.333
In het begin geen oogcontact, geen spraak.

00:09:40.337 --> 00:09:43.178
Naarmate de muziektherapie vordert,
komt dat op gang.

00:09:44.576 --> 00:09:48.947
Een heel ander voorbeeld, Jacqueline, 
een zwaar verstandelijk beperkte vrouw.

00:09:50.247 --> 00:09:52.657
(Muziektherapie)

00:10:19.067 --> 00:10:22.389
Wat jullie hier zien,
is dat Jacqueline contact maakt

00:10:22.389 --> 00:10:24.660
door haar hoofd 
op de instrumenten te leggen,

00:10:24.660 --> 00:10:26.528
want ze wilt die trillingen voelen.

00:10:27.060 --> 00:10:28.159
En je zal hier denken: 


00:10:28.254 --> 00:10:32.491
"Ach, 30 minuten muziektherapie.
Wat een flauwekul!"

00:10:33.653 --> 00:10:36.154
Maar bij mensen als Jacqueline,
met enorme onrust,

00:10:36.424 --> 00:10:38.143
en ook mensen met dementie

00:10:38.968 --> 00:10:41.151
kan het na-effect hiervan --

00:10:42.588 --> 00:10:45.065
rust -- kan wel twee dagen aanhouden.

00:10:46.435 --> 00:10:48.066
Dertig minuten!

00:10:49.510 --> 00:10:51.231
Wie wil er nog een voorbeeld?

00:10:51.751 --> 00:10:53.801
Ja? Nee? Ik wel!

00:10:54.781 --> 00:10:56.479
Anders had ik het toch gedaan.

00:10:56.839 --> 00:10:59.022
Mevrouw Donkers, na een hersenbloeding.

00:10:59.948 --> 00:11:02.976
Spraaktherapeut: Kort en ... ?

00:11:05.985 --> 00:11:08.305
Kort en ... lang.

00:11:11.434 --> 00:11:13.544
Muziektherapeute: Dan zegt u ...

00:11:13.544 --> 00:11:18.673
(Zingt) Goede middag, goede middag.

00:11:22.809 --> 00:11:25.769
Mevrouw Donkers: Goede middag.

00:11:28.014 --> 00:11:30.783
Dit is het klassieke voorbeeld 
van iemand met een afasie.

00:11:30.795 --> 00:11:32.946
Je kunt niet spreken
na een hersenbloeding.

00:11:33.199 --> 00:11:34.680
Deze mevrouw kon alles weer.

00:11:34.900 --> 00:11:36.841
Er zijn voorbeelden bekend

00:11:36.841 --> 00:11:39.261
dat mensen zes maanden lang 
niet kunnen spreken.

00:11:40.063 --> 00:11:42.018
En na de eerste muziektherapie-sessie --

00:11:42.936 --> 00:11:45.677
in het begin zei ik al: 
"Ik kom nog met een voorbeeld" --

00:11:46.368 --> 00:11:49.388
die muziek grijpt in
op meerdere delen van de hersenen

00:11:50.051 --> 00:11:52.520
en daardoor kan het
naar het spraakcentrum gaan.

00:11:53.810 --> 00:11:58.869
Zo kan deze mevrouw zingend leren spreken.

00:11:59.367 --> 00:12:00.777
Dat is toch ongelofelijk?

00:12:03.177 --> 00:12:05.037
Wat kunnen jullie nou zelf thuis doen?

00:12:06.287 --> 00:12:07.770
Ik geef u twee voorbeelden.


00:12:08.625 --> 00:12:12.630
We kennen allemaal de parkinsonpatiënt.

00:12:13.069 --> 00:12:14.753
Die kan als een dronken man --

00:12:14.753 --> 00:12:16.693
en nu moet ik die stip over --

00:12:16.693 --> 00:12:18.633
als een dronken man lopen.

00:12:18.739 --> 00:12:22.175
Maar hoe simpel is het
als je er vingerknippend naast gaat lopen.

00:12:22.175 --> 00:12:25.525
Je zal zien dat de parkinsonpatiënt
in dat ritme mee kan lopen.

00:12:25.546 --> 00:12:27.537
Hoe bevrijdend moet dat voor hem zijn?

00:12:29.522 --> 00:12:33.079
Een tweede, heel ander, voorbeeld,
wat ik al eerder noemde:

00:12:33.716 --> 00:12:36.447
mensen met een vorm
van dementie met veel onrust.

00:12:37.363 --> 00:12:40.302
Vooral tijdens een wasbeurt,
dat is natuurlijk een drama.

00:12:40.872 --> 00:12:45.776
Maar hoe gemakkelijk is het 
om samen een liedje te zingen van vroeger.

00:12:49.153 --> 00:12:53.730
De onrust gaat weg, er is plezier
en de wasbeurt is nog sneller klaar.

00:12:55.828 --> 00:12:59.263
Dan zitten wij maar te lullen 
in de zorg over geen tijd en geen geld.

00:12:59.263 --> 00:13:01.782
Is dit effectief of niet? Eerder klaar.

00:13:04.154 --> 00:13:09.589
50% van ons blijkt baat te hebben
met de inzet van muziek.

00:13:10.269 --> 00:13:11.949
Ik heb het genoemd, de voorbeelden:

00:13:12.332 --> 00:13:17.722
dementie 20%, we zijn mantelzorgers 20%,
psychisch leiden 40%.

00:13:18.961 --> 00:13:22.982
Dus ik zou jullie willen uitnodigen 
om thuis aan de gang te gaan.

00:13:24.543 --> 00:13:26.902
Inderdaad: niet lullen maar doen.

00:13:27.731 --> 00:13:29.262
Lang leve de muziek!

00:13:29.331 --> 00:13:32.572
(Applaus)