0:00:14.226,0:00:15.931
Wyobraź sobie taką ciemność,

0:00:15.931,0:00:18.149
że nie widzisz własnego nosa.

0:00:18.149,0:00:21.217
Nieważne, czy masz otwarte oczy,

0:00:21.217,0:00:23.985
bo tam słońce nigdy nie świeci.

0:00:23.985,0:00:26.073
Nad sobą dostrzegasz światło.

0:00:26.073,0:00:27.961
Gdy zbliżasz się, by je zbadać,

0:00:27.961,0:00:30.212
niebieska iskra tańczy dookoła.

0:00:30.212,0:00:32.396
Myślisz: "Mogę na to patrzeć bez końca".

0:00:32.396,0:00:33.417
Nie możesz,

0:00:33.417,0:00:36.268
bo paszcza ryby właśnie się otwarła

0:00:36.268,0:00:38.471
i pożarła cię.

0:00:38.471,0:00:40.046
Podobnie wiele innych stworzeń[br]na dnie oceanu

0:00:40.046,0:00:42.352
Podobnie wiele innych stworzeń[br]na dnie oceanu

0:00:42.352,0:00:45.939
za późno docenia moc bioluminescencji.

0:00:45.939,0:00:48.233
Bioluminescencja to zdolność

0:00:48.233,0:00:50.858
wytwarzania światła przez żywe istoty.

0:00:50.858,0:00:52.535
Ciało ludzkie produkuje

0:00:52.535,0:00:55.626
woskowinę czy paznokcie,

0:00:55.626,0:00:57.214
a inne organizmy potrafią

0:00:57.214,0:00:59.862
zmieniać części ciała w światełka,

0:00:59.862,0:01:02.230
jakby natura przygotowała je na imprezę.

0:01:02.230,0:01:03.203
Dlaczego?

0:01:03.203,0:01:04.539
Różnymi sposobami

0:01:04.539,0:01:08.601
bioluminescencja [br]zwiększa szanse przeżycia.

0:01:08.601,0:01:10.044
Na przykład świetliki.

0:01:10.044,0:01:11.603
Świecą na zielono,

0:01:11.603,0:01:14.434
żeby przyciągnąć partnerkę w letnią noc,

0:01:14.434,0:01:17.342
a to tylko jedno ze świecących stworzeń.

0:01:17.342,0:01:20.054
Larwa żuczka Phrixothrix hirtus

0:01:20.054,0:01:21.936
potrafi świecić dwoma kolorami:

0:01:21.936,0:01:23.171
na czerwono i zielono.

0:01:23.171,0:01:24.261
Czy może być jadalna

0:01:24.261,0:01:26.561
larwa przypominająca pas startowy?

0:01:26.561,0:01:28.813
Rozsądne drapieżniki tak nie myślą.

0:01:28.813,0:01:31.719
Światełka zapewniają larwie bezpieczeństwo.

0:01:31.719,0:01:33.778
Jest też krewetka,

0:01:33.778,0:01:35.527
Acantherphyra purpurea.

0:01:35.527,0:01:36.862
Gdy jest zagrożona,

0:01:36.862,0:01:40.027
wypluwa chmurę świecącej mazi.

0:01:40.027,0:01:41.326
Kto by nie uciekł

0:01:41.326,0:01:43.600
przed wymiocinami?

0:01:43.600,0:01:46.143
Wymioty przyciągają też drapieżniki

0:01:46.143,0:01:48.386
żywiące się wrogami krewetki.

0:01:48.386,0:01:50.687
A jeśli nie umiesz świecić?

0:01:50.687,0:01:51.741
Żaden problem!

0:01:51.741,0:01:53.322
Nawet jeśli nie da się jej wytworzyć,

0:01:53.322,0:01:55.524
i tak można polegać na bioluminescencji.

0:01:55.524,0:01:58.556
i tak można polegać na bioluminescencji.

0:01:58.556,0:02:00.400
Wróćmy do ryby żabnicokształtnej

0:02:00.400,0:02:02.402
w chwili, gdy chce cię pożreć.

0:02:02.402,0:02:04.196
Świecąca przynęta na jej głowie

0:02:04.196,0:02:07.181
pochodzi od uchyłka skóry [br]zwanego wabikiem.

0:02:07.181,0:02:10.035
Wabik mieści [br]bioluminescencyjne bakterie.

0:02:10.035,0:02:12.290
Ryba nie umie sama świecić,

0:02:12.290,0:02:16.327
za to ma woreczek świecących bakterii.

0:02:16.327,0:02:18.001
A co ze świetlikiem?

0:02:18.001,0:02:20.083
On umie jarzyć się sam.

0:02:20.083,0:02:22.674
Jego latarnia zawiera dwie substancje,

0:02:22.674,0:02:25.190
lucyferynę i lucyferazę.

0:02:25.190,0:02:28.095
Gdy łączą się one

0:02:28.095,0:02:29.389
w obecności tlenu

0:02:29.389,0:02:31.474
i komórkowego paliwa zwanego ATP,

0:02:31.474,0:02:35.184
reakcja chemiczna produkuje energię[br]w formie światła.

0:02:35.184,0:02:36.644
Gdy naukowcy odkryli,

0:02:36.644,0:02:39.606
jak świetliki tworzą[br]lucyferazę i lucyferynę,

0:02:39.606,0:02:41.193
użyli inżynierii genetycznej,

0:02:41.193,0:02:43.110
żeby dzięki tej reakcji uzyskać światło

0:02:43.110,0:02:46.259
w organizmach, które nie umieją świecić.

0:02:46.259,0:02:48.461
Przykładowo, wstawili geny,

0:02:48.461,0:02:50.123
czyli instrukcje dla komórek,

0:02:50.123,0:02:54.363
do produkcji lucyferazy i lucyferyny [br]w tytoniu.

0:02:54.363,0:02:57.216
Roślina wypełniła instrukcje,

0:02:57.216,0:03:01.231
dodała je do swojego DNA[br]i rozjarzyła się jak choinka.

0:03:01.231,0:03:02.794
Piękno bioluminescencji,

0:03:02.794,0:03:05.544
w przeciwieństwie do światła[br]pochodzącego ze słońca lub żarówki,

0:03:05.544,0:03:07.136
polega na tym, że nie jest gorąca.

0:03:07.136,0:03:09.422
Wytwarzana temperatura

0:03:09.422,0:03:11.406
nie szkodzi żywym organizmom.

0:03:11.406,0:03:12.844
Inaczej niż chemiczne światło,

0:03:12.844,0:03:15.720
które blednie, [br]gdy wewnątrz wyczerpią się składniki,

0:03:15.720,0:03:19.466
reakcje bioluminescencji [br]używają odnawialnych źródeł.

0:03:19.466,0:03:20.931
Dlatego inżynierowie

0:03:20.931,0:03:24.221
próbują stworzyć [br]bioluminescencyjne drzewa.

0:03:24.221,0:03:26.767
Posadzone przy autostradach,

0:03:26.767,0:03:28.817
oświetlałyby drogę, zużywając tylko tlen

0:03:28.817,0:03:32.464
i inne dostępne, bezpieczne zasoby.

0:03:32.464,0:03:34.539
Większe szanse przeżycia?

0:03:34.539,0:03:37.157
To mogłoby wydłużyć życie [br]naszej planety.

0:03:37.157,0:03:39.494
Czy myślisz już o kolejnych sposobach

0:03:39.494,0:03:42.363
wykorzystania bioluminescencji?

0:03:42.363,0:03:44.402
Fluorescencyjne światełko na imprezie

0:03:44.402,0:03:46.001
może pomóc ci znaleźć drugą połowę.

0:03:46.001,0:03:49.754
Jak jeszcze bioluminescencja [br]może ułatwić ci przeżycie?

0:03:49.754,0:03:51.631
Jeśli już o tym myślisz,

0:03:51.631,0:03:53.466
gratulujemy oświecenia.