0:00:02.280,0:00:05.972
ZURYCH: ŚWIATOWEJ KLASY METROPOLIA[br]OPARTA O TRANSPORT PUBLICZNY

0:00:11.022,0:00:13.305
Dwa lata temu zamieszkałem w Zurychu. [br]

0:00:13.309,0:00:18.267
Głównym powodem była chęć zrozumienia [br]jak funkcjonuje takie miasto.

0:00:18.267,0:00:25.252
Gdy zamieszkasz tu, docenisz tę wygodę: [br]każda linia tramwajowa kursująca co 7 min.

0:00:25.252,0:00:30.332
koordynacja z innymi systemami: [br]autobusowym, kolejowym,

0:00:30.355,0:00:35.795
tramwajami wodnymi, koleją torowo-linową.[br]Wszystko działa jako jednolity system.

0:00:35.835,0:00:39.775
Nie widziałem takiego czegoś [br]nigdzie indziej w świecie.

0:00:40.907,0:00:45.037
Większość ludzi spoza Zurychu przyjeżdża [br]tu pociągiem, gdyż z trudem znajdziesz tu

0:00:45.037,0:00:48.037
miejsce parkingowe dla twojego samochodu.

0:00:48.037,0:00:50.828
Mamy tak dobry system transportu [br]publicznego, że nie masz potrzeby

0:00:50.828,0:00:53.828
przyjeżdżania tu własnym autem.

0:00:53.828,0:00:58.361
Zurych wysyła ci prostą wiadomość:[br]jesteś mile widziany w mieście,

0:00:58.361,0:01:01.361
jednak twój samochód już niekoniecznie.

0:01:01.361,0:01:03.411
PODZIAŁ ZADAŃ PRZEWOZOWYCH

0:01:03.428,0:01:06.048
Spójrzmy na liczby [br]dotyczące transportu w Zurychu.

0:01:06.082,0:01:10.302
32% mieszkańców porusza się tramwajami.

0:01:10.323,0:01:15.153
26% porusza się samochodem lub motocyklem.

0:01:15.183,0:01:19.995
42% przemieszcza się pieszo [br]lub na rowerze.

0:01:20.023,0:01:24.023
6% z tych 42% porusza się rowerem.

0:01:32.027,0:01:37.777
W latach 90. w Zurychu miał miejsce [br]historyczny kompromis

0:01:37.777,0:01:42.207
dotyczący miejskiej polityki transportowej

0:01:42.207,0:01:46.667
Założono, że nie wybuduje się ani jednego [br]nowego miejsca parkingowego,

0:01:46.667,0:01:49.667
o ile nie nastąpi likwidacja [br]któregoś z istniejących.

0:01:49.667,0:01:53.667
Po prostu ustaliliśmy liczbę [br]miejsc parkingowych w mieście.

0:01:53.667,0:01:58.247
Nie mogliśmy dodać ani jednego nowego [br]miejsca parkingowego, było to zabronione

0:01:58.385,0:02:04.555
Oto Rennweg, w samym sercu miasta. [br]Jest to strefa piesza, która dawniej

0:02:04.555,0:02:07.555
zawierała miejsca parkingowe [br]na powierzchni.

0:02:07.555,0:02:08.555
Dziś nie ma już takich [br]miejsc parkingowych,

0:02:08.555,0:02:11.555
gdyż wszystkie zostały [br]przeniesione pod ziemię.

0:02:11.555,0:02:16.295
Kompromis lat 90. założył utrzymanie [br]istniejącej liczby miejsc parkingowych

0:02:16.295,0:02:19.995
przy jednoczesnym przenoszeniu ich[br]pod ziemię lub w inne miejsce.

0:02:19.995,0:02:22.626
Kiedyś stały tu samochody, [br]dziś ich tu nie widzimy.

0:02:22.626,0:02:25.626
Jak widzisz, przechodnie kochają [br]ten stan rzeczy!

0:02:25.626,0:02:31.986
Główną ulicą miasta, takim odpowiednikiem [br]nowojorskiej Piątej Alei

0:02:31.986,0:02:36.716
lub tamtejszego Times Square [br]jest Bahnhofstrasse.

0:02:36.716,0:02:42.756
Jest to tętniąca sklepowym życiem ulica [br]handlowa oparta o transport publiczny.

0:02:42.778,0:02:50.351
Jedziemy teraz wzdłuż Limmatquai, która [br]jest ciągiem tramwajowo-pieszo-rowerowym.

0:02:50.351,0:02:55.221
Jeszcze nie tak dawno, 10 lat temu, była [br]ona głównym ciągiem samochodowym Zurychu.

0:02:55.221,0:03:01.409
Ulica na drugim brzegu rzeki to Limmatquai[br]10 lat temu był to komunikacyjny ściek.

0:03:01.409,0:03:05.029
Ostatecznie zdecydowano się na usunięcie [br]ruchu samochodowego z Limmatquai.

0:03:05.029,0:03:07.969
Na początku miały miejsce protesty [br]właścicieli sklepów,

0:03:07.969,0:03:13.989
gdyż obawiali się oni utraty klientów.[br]Teraz wszędzie widać mnóstwo przechodniów

0:03:13.999,0:03:18.499
Dzięki udogodnieniom dla pieszych, [br]mogą oni z łatwością wejść do sklepów.

0:03:18.499,0:03:23.449
Obrót w sklepach się zwiększył, sprzedawcy[br]cieszą się z wprowadzenia strefy pieszej.

0:03:40.905,0:03:44.235
TRAMWAJE I TRANSPORT PUBLICZNY

0:03:44.256,0:03:48.106
Oto jeden z tramwajów starej generacji. [br]Jest on jednak bardzo wygodnym pojazdem.

0:03:48.106,0:03:52.186
Utrzymujemy czystość w tramwajach [br]i dbamy o informację pasażerską.

0:03:52.210,0:03:56.530
Na ekranach pasażerowie mogą zobaczyć [br]przystanki i możliwe przesiadki.

0:03:56.530,0:04:00.220
Tramwaje jeżdżą bardzo często [br]i są doskonałym środkiem transportu,

0:04:00.220,0:04:03.120
z którego możesz podziwiać całe miasto.

0:04:03.120,0:04:06.010
Tramwaje są bardzo punktualne. [br]Zawsze przyjeżdżają o czasie.

0:04:06.010,0:04:08.840
Są bardzo czyste i doskonale oznakowane.

0:04:08.872,0:04:14.632
Elektroniczny system sterowania ruchem,[br]zapala naszym pojazdom zielone światło.

0:04:14.633,0:04:19.673
Przystanki położone są w zasięgu[br]pięciominutowego spaceru.

0:04:19.703,0:04:23.303
Na każdym przystanku umieszczono[br]tablice elektroniczne z rozkładem jazdy.

0:04:23.303,0:04:29.783
W tramwaju możesz dzwonić, pisać smsy,[br]i inne rzeczy. To jak mieszkanie na kołach

0:04:29.783,0:04:35.723
Tylny sektor tramwaju przypomina salon, [br]jest doskonały do wspólnej jazdy z rodziną

0:04:35.723,0:04:43.403
Dzieciaki uwielbiają tam siedzieć, ja też![br]Wsiadam do tramwaju i idę na tył.

0:04:43.444,0:04:56.134
Jazda tramwajem to nie tylko wygoda.[br]To także styl życia, zachowania, komfortu.

0:04:56.154,0:05:04.824
Oto Polybahn, czyli kolejka torowo-linowa[br]łącząca główne przesiadki z Politechniką.

0:05:04.855,0:05:08.015
Polybahn jest używana głównie przez [br]studentów, profesorów

0:05:08.035,0:05:10.745
i każdego, kto potrzebuje [br]przemieścić się w górę.

0:05:10.745,0:05:13.995
Jest integralną częścią systemu[br]transportu publicznego w Zurychu.

0:05:20.835,0:05:23.535
SYSTEM STEROWANIA RUCHEM

0:05:23.575,0:05:30.365
System sterowania ruchem w Zurychu[br]jest dobrze znany w Europie i na świecie.

0:05:30.385,0:05:41.515
System kontroluje każdą z sygnalizacji.[br]Zarządza pojazdami wpuszczanymi do centrum

0:05:41.515,0:05:45.490
Jeśli w danym momencie do centrum wjeżdża[br]zbyt wiele samochodów, system zatrzymuje

0:05:45.490,0:05:48.770
ich nadmiar poza centrum miasta.

0:05:48.770,0:05:53.900
Istnieje ok. 4000-4500 sensorów w ulicach.[br]Określają one ilość wjeżdżających pojazdów

0:05:53.920,0:06:00.640
Zatrzymujemy je na głównych drogach,[br]do czasu gdy zwolni się miejsce w centrum.

0:06:00.640,0:06:10.180
Dzięki temu w centrum nie mamy korków[br]i cały ruch pojazdów odbywa się płynnie.

0:06:10.180,0:06:16.572
Tutaj mamy jeden z sensorów,[br]a niepodal dwa inne.

0:06:16.572,0:06:24.142
Skracają one lub wydłużają [br]zielone światło dla pojazdów.

0:06:24.142,0:06:28.196
Sterują one ruchem regulując ilość aut[br]aby zapobiec zakorkowaniu ulic.

0:06:28.196,0:06:33.436
Nie wpuszczają więcej pojazdów niż[br]pojemność ulic w centrum.

0:06:33.436,0:06:39.376
Korki pojawiają się poza centrum, gdzie [br]jest więcej miejsca i są mniej uciążliwe.

0:06:39.386,0:06:46.266
Tylko 50% gospodarstw domowych ma auta,[br]więc znajdują się one pod co drugim domem.

0:06:46.266,0:06:51.006
To niedużo, a wskaźnik motoryzacji [br]mieszkańców Zurychu nadal maleje.

0:06:51.026,0:06:56.937
W ostatnich dekadach częstość podróży [br]samochodem znacząco zmalała,

0:06:56.937,0:07:00.907
podczas gdy wzrósł udział transportu [br]zbiorowego w podziale zadań przewozowych.

0:07:00.907,0:07:07.467
Oprócz tego, można zaobserwować wzrost [br]przejazdów rowerem w tym górzystym mieście

0:07:13.942,0:07:16.202
ROWER I REKREACJA

0:07:16.222,0:07:20.532
Chcemy podwoić udział rowerzystów w ruchu[br]w ciągu najbliższych 10 lat.

0:07:20.532,0:07:27.442
Nowy, rowerowy projekt zakłada zwiększenie[br]bezpieczeństwa rowerzystów[br]

0:07:27.523,0:07:34.633
oraz ulepszenie infrastruktury rowerowej[br]dla mam i dzieci, seniorów, ludzi biznesu,

0:07:34.653,0:07:36.883
a nie tylko dla osób wysportowanych.

0:07:36.883,0:07:41.503
To dobre miejsce dla rowerzystów, mimo że [br]nie zawsze mają oni wydzielone drogi.

0:07:41.503,0:07:51.283
Często dzielą jezdnię z ruchem samochodów,[br]ale kierowcy nie są tu agresywni jak w USA

0:07:51.343,0:07:58.803
Jedynym zagrożeniem są tory tramwajowe,[br]a rowerzyści muszą poznać sposób

0:07:58.803,0:08:02.563
ich pokonywania pod odpowiednim kątem.

0:08:02.563,0:08:10.403
Mieszkanie w Szwajcarii, w Zurychu[br]daje uczucie, że władze chcą robić

0:08:10.403,0:08:13.403
wszystko, co możliwe dla dobra obywateli.

0:08:13.403,0:08:18.963
Przykładem może być rekultywacja [br]rzeki Limmat i okolic jeziora Zuryskiego.

0:08:18.963,0:08:24.688
Ten obszar nie wyglądał tak wcześniej,[br]20 lat temu jezioro było zanieczyszczone.

0:08:24.744,0:08:34.084
Była tu stacja kolejowa, która ustąpiła [br]miejsca nadrzecznej przestrzeni publicznej

0:08:34.128,0:08:41.118
Jest miejsce do opalania, gry w siatkówkę.[br]Jest tu kafejka, miejsce jest bardzo modne

0:08:41.118,0:08:45.088
Znana miejscówka, w której "się bywa", [br]w szczególności w okresie letnim.

0:08:45.088,0:08:50.034
Świetne miejsce, przyczyniające się do [br]wzrostu jakości przestrzeni miejskiej.

0:08:51.504,0:08:53.034
PODSUMOWANIE

0:08:53.061,0:08:58.341
Gdy pojawisz się w Zurychu, własnym okiem[br]zobaczysz działanie polityk transportowych

0:08:58.358,0:09:03.268
Zobaczysz, że ulice są przyjemnym miejscem[br]i są prawidłowo zaprojektowane.

0:09:03.308,0:09:07.388
Nie natkniesz się na wysokie krawężniki, [br]a znajdziesz mnóstwo miejsc do siedzenia.

0:09:07.389,0:09:11.999
Są naprawdę ciche, a jedyny gwar uliczny[br]to szum przewijających się tłumów.

0:09:13.630,0:09:17.630
Dobrze jest mieć tak postępową politykę[br]transportową w obecnych czasach.

0:09:17.631,0:09:21.631
Ciężko sobie wyobrazić, że w latach 90.[br]była tu walka polityczna o kształt miasta.

0:09:21.701,0:09:27.891
Jest to szczególnie interesujące, gdyż [br]to miasto ukazuje udaną politykę lokalną.