1
00:00:06,728 --> 00:00:09,368
O kaloriach słyszymy ciągle.

2
00:00:09,368 --> 00:00:11,264
Ile kalorii jest w tym ciastku?

3
00:00:11,264 --> 00:00:13,862
Ile spalimy, robiąc 100 pajacyków,

4
00:00:13,862 --> 00:00:15,305
biegając długie dystanse,

5
00:00:15,305 --> 00:00:16,497
albo wiercąc się?

6
00:00:16,497 --> 00:00:21,408
Ale czym są kalorie
i ile ich faktycznie potrzebujemy?

7
00:00:21,408 --> 00:00:25,460
Kalorie pomagają śledzić
budżet energetyczny organizmu.

8
00:00:25,460 --> 00:00:30,795
Zdrowa równowaga jest wtedy, 
gdy wkładamy tyle energii, ile tracimy.

9
00:00:30,795 --> 00:00:34,703
Jeśli stale pobieramy więcej energii
niż spalamy,

10
00:00:34,703 --> 00:00:38,854
nadmiar powoli odłoży się
w naszych komórkach jako tłuszcz

11
00:00:38,854 --> 00:00:40,419
i utyjemy.

12
00:00:40,419 --> 00:00:44,377
Spalając więcej energii
niż jej uzupełniamy, chudniemy.

13
00:00:44,377 --> 00:00:48,198
Aby zmierzyć spożytą i zużytą energię,

14
00:00:48,198 --> 00:00:51,513
korzystamy z jednostki o nazwie kaloria.

15
00:00:51,513 --> 00:00:56,286
Jedna kaloria, taka jak w żywności,
zwana również dużą kalorią,

16
00:00:56,286 --> 00:00:58,605
to ilość energii potrzebna,

17
00:00:58,605 --> 00:01:02,654
żeby podnieść temperaturę
jednego kilograma wody

18
00:01:02,654 --> 00:01:05,830
o jeden stopień Celsjusza.

19
00:01:05,830 --> 00:01:08,724
Wszystko, co konsumujemy,
ma wartość kaloryczną,

20
00:01:08,724 --> 00:01:13,505
miarę energii, jaką dany pokarm
ma w wiązaniach chemicznych.

21
00:01:13,505 --> 00:01:17,745
Średni kawałek pizzy ma 272 kalorie,

22
00:01:17,745 --> 00:01:20,634
kawałek chleba 78,

23
00:01:20,634 --> 00:01:23,720
jabłko 52.

24
00:01:23,720 --> 00:01:26,320
Ta energia uwalnia się podczas trawienia

25
00:01:26,320 --> 00:01:28,536
i gromadzi w innych cząsteczkach,

26
00:01:28,536 --> 00:01:32,529
które rozłożą się, by dostarczyć energii,
gdy organizm jej potrzebuje.

27
00:01:32,529 --> 00:01:34,449
Wykorzystuje się ją na trzy sposoby.

28
00:01:34,449 --> 00:01:36,980
Około 10% umożliwia trawienie,

29
00:01:36,980 --> 00:01:39,974
około 20% dostarcza paliwa
dla aktywności fizycznej,

30
00:01:39,974 --> 00:01:42,506
a największa część, około 70%,

31
00:01:42,506 --> 00:01:46,845
podtrzymuje podstawowe funkcje
narządów i tkanek.

32
00:01:46,845 --> 00:01:51,757
Trzecie zastosowanie odpowiada
bazowej przemianie materii,

33
00:01:51,757 --> 00:01:54,233
ilości kalorii niezbędnych, żeby przeżyć

34
00:01:54,233 --> 00:01:57,259
bez jedzenia i ruchu.

35
00:01:57,259 --> 00:01:59,492
Dodajmy aktywność fizyczną i trawienie,

36
00:01:59,492 --> 00:02:01,812
a uzyskamy oficjalne wytyczne,

37
00:02:01,812 --> 00:02:06,688
ile kalorii dziennie
potrzebujemy przeciętnie:

38
00:02:06,688 --> 00:02:10,103
2000 dla kobiet, 2500 dla mężczyzn.

39
00:02:10,103 --> 00:02:12,047
Szacunki oparte są na takich czynnikach,

40
00:02:12,047 --> 00:02:16,587
jak przeciętna waga, aktywność fizyczna
i masa mięśniowa.

41
00:02:16,587 --> 00:02:20,567
Czy wszyscy musimy dążyć
do ok. 2000 kalorii dziennie?

42
00:02:20,567 --> 00:02:22,396
Niekoniecznie.

43
00:02:22,396 --> 00:02:24,554
Wykonując czynności pożerające energię,

44
00:02:24,554 --> 00:02:26,380
np. jadąc na rowerze w Tour de France,

45
00:02:26,380 --> 00:02:30,779
organizm może zużyć
do 9000 kalorii dziennie.

46
00:02:30,779 --> 00:02:33,997
Ciąża wymaga trochę więcej kalorii
niż zwykle,

47
00:02:33,997 --> 00:02:37,523
a starsi ludzie mają na ogół
wolniejszą przemianę materii,

48
00:02:37,523 --> 00:02:41,437
energia spalana jest wolniej,
więc mniej jej potrzeba.

49
00:02:41,437 --> 00:02:45,005
Zanim zaczniecie liczyć kalorie,
musicie wiedzieć coś jeszcze.

50
00:02:45,005 --> 00:02:50,456
Kalorie na etykietach żywności informują,
ile energii zawiera pokarm,

51
00:02:50,456 --> 00:02:54,379
a nie ile energii można z niego uzyskać.

52
00:02:54,379 --> 00:02:59,194
Strawienie włóknistego selera czy pszenicy
pełnoziarnistej wymaga więcej energii,

53
00:02:59,194 --> 00:03:04,072
więc porcja selera o wartości 100 kalorii
da mniej energii

54
00:03:04,072 --> 00:03:07,410
niż 100 kalorii z porcji frytek.

55
00:03:07,410 --> 00:03:12,328
Nie mówiąc o tym, że niektóre pokarmy
zawierają odżywcze białka i witaminy,

56
00:03:12,328 --> 00:03:15,666
gdy wartość odżywcza innych
jest o wiele mniejsza.

57
00:03:15,666 --> 00:03:17,110
Zbyt dużo takich pokarmów

58
00:03:17,110 --> 00:03:21,032
może doprowadzić do nadwagi
i niedożywienia.

59
00:03:21,032 --> 00:03:23,437
Nawet jedząc to samo,

60
00:03:23,437 --> 00:03:27,112
różne osoby mogą uzyskać
różną ilość kalorii.

61
00:03:27,112 --> 00:03:29,439
Różnice w poziomach enzymów,

62
00:03:29,439 --> 00:03:30,981
typie flory bakteryjnej jelit,

63
00:03:30,981 --> 00:03:33,104
a nawet w długości jelit,

64
00:03:33,104 --> 00:03:37,479
sprawiają, że indywidualna zdolność
uzyskania energii z pokarmów

65
00:03:37,479 --> 00:03:39,338
może się różnić.

66
00:03:39,338 --> 00:03:41,846
Zatem kaloria
jest przydatną jednostką miary,

67
00:03:41,846 --> 00:03:45,605
ale żeby wyliczyć dokładnie,
ile ich potrzebujemy,

68
00:03:45,605 --> 00:03:48,260
musimy brać pod uwagę czynniki,
takie jak ćwiczenia,

69
00:03:48,260 --> 00:03:49,514
rodzaj żywności,

70
00:03:49,514 --> 00:03:52,022
i zdolność organizmu
do przetwarzania energii.

71
00:03:52,022 --> 00:03:54,976
Raczej nie wyczytamy tego
na etykietach żywności.