1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
İnsanoğluna özgü olan eşsiz herhangi bir şey var mı?

2
00:00:03,000 --> 00:00:05,000
Var.

3
00:00:05,000 --> 00:00:07,000
Tümüyle gelişmiş ahlak anlayışına

4
00:00:07,000 --> 00:00:09,000
sahip olan tek canlılar bizleriz.

5
00:00:09,000 --> 00:00:12,000
Sosyal yaratıklar olarak ahlak konusunda takıntılıyız.

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
İnsanların yaptıklarını, ne için yaptıklarını bilmeye gereksinim duyuyoruz.

7
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
Ve kişisel olarak ben ahlaka kafayı takmış durumdayım.

8
00:00:18,000 --> 00:00:20,000
Hepsi bu kadın yüzünden

9
00:00:20,000 --> 00:00:22,000
Rahibe Mary Marastela,

10
00:00:22,000 --> 00:00:25,000
kendisi annem olarak da bilinir.

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
Çocukken kilisede çok fazla tütsü soludum

12
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
ve bazı ifadeleri Latince söylemeyi öğrendim,

13
00:00:31,000 --> 00:00:33,000
ama aynı zamanda annemin tepeden tırnağa

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
ahlakının her insana uygulanıp uygulanamayacağı

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
hakkında düşünmek için zamanım oldu.

16
00:00:37,000 --> 00:00:40,000
Şunu gördüm ki, dindar olan ve olmayan insanlar

17
00:00:40,000 --> 00:00:42,000
ahlak konusunda aynı oranda takıntılı.

18
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
Düşündüm ki, belki de ahlaki kararlar için

19
00:00:44,000 --> 00:00:46,000
bir takım maddi esaslar vardır.

20
00:00:46,000 --> 00:00:48,000
Beynimizin bizi ahlaklı yaptığını

21
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
söylemek yerine daha ileriye gittim.

22
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
Ahlakın kimyası olup olmadığını bilmek istiyordum.

23
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Ahlak molekülü olup olmadığını

24
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
bilmek istiyordum.

25
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
10 yıl süren deneylerden sonra

26
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
onu buldum.

27
00:01:01,000 --> 00:01:04,000
Görmek ister misiniz? Biraz yanımda getirdim.

28
00:01:05,000 --> 00:01:07,000
Bu küçük şırınganın içinde

29
00:01:07,000 --> 00:01:10,000
ahlak molekülü var.

30
00:01:16,000 --> 00:01:19,000
(Kahkahalar)

31
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
Oksitosin olarak adlandırılıyor.

32
00:01:21,000 --> 00:01:24,000
Oksitosin yalnızca memelilerde bulunan

33
00:01:24,000 --> 00:01:26,000
çok basit ve çok eski bir molekül

34
00:01:26,000 --> 00:01:28,000
Kemirgenlerde, annelerin yavrularına

35
00:01:28,000 --> 00:01:30,000
bakmasını sağladığı biliniyordu

36
00:01:30,000 --> 00:01:32,000
ve bazı canlılarda, yuva paylaşımına

37
00:01:32,000 --> 00:01:34,000
tahammül etmede göz önünde bulunduruldu.

38
00:01:34,000 --> 00:01:36,000
Fakat insanlarda, sadece kadınlarda doğumu ve

39
00:01:36,000 --> 00:01:38,000
emzirmeyi kolaylaştırdığı ve cinsel ilişki sırasında

40
00:01:38,000 --> 00:01:41,000
iki cinsiyetin de salgıladığı biliniyordu.

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
Böylece, aklıma oksitosinin ahlak molekülü olabileceği fikri geldi.

42
00:01:45,000 --> 00:01:48,000
Çoğumuzun yapacağını yaptım ve bunu bazı iş arkadaşlarım üzerinde denedim.

43
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
Biri bana dedi ki:

44
00:01:50,000 --> 00:01:53,000
"Paul, bu dünyanın en aptalca fikri"

45
00:01:53,000 --> 00:01:55,000
"Bu" dedi, "sadece dişi bir molekül,

46
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
bu kadar da önemli olamaz."

47
00:01:57,000 --> 00:02:00,000
Fakat karşı çıktım, "Ama bunu erkeklerin beyni de yapıyor.

48
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
Bunun bir sebebi olmalı."

49
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Doğrusu haklıydı, aptalca bir fikirdi.

50
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
Ancak denenebilecek kadar aptalcaydı.

51
00:02:07,000 --> 00:02:10,000
Başka bir deyişle, oksitosinin insanları daha ahlaklı yapıp yapmadığını

52
00:02:10,000 --> 00:02:13,000
görmek için bir deney tasarlayabileceğimi düşündüm.

53
00:02:14,000 --> 00:02:16,000
Ortaya çıktı ki, o kadar da kolay değildi.

54
00:02:16,000 --> 00:02:19,000
Her şeyden önce, oksitosin utangaç bir molekül.

55
00:02:19,000 --> 00:02:21,000
Salınım için herhangi bir uyarıcı olmadığında,

56
00:02:21,000 --> 00:02:24,000
normal seviyeleri sıfıra yakın.

57
00:02:24,000 --> 00:02:26,000
Ve salınım olduğunda ise, yarılanma ömrü üç dakika,

58
00:02:26,000 --> 00:02:29,000
ve oda sıcaklığında hızla bozuluyor.

59
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
Yani bu deney, oksitosinin artmasına neden olmalı,

60
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
onu hızlıca toplamalı ve soğuk tutmalı.

61
00:02:33,000 --> 00:02:35,000
Sanırım bunu yapabilirim.

62
00:02:35,000 --> 00:02:37,000
Şimdi şansa bakın ki, oksitosin hem beyinde

63
00:02:37,000 --> 00:02:40,000
hem de kanda üretilebiliyor,

64
00:02:40,000 --> 00:02:43,000
yani bu deneyi sinir cerrahisi öğrenmeden yapabilecektim.

65
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Ardından ahlakı ölçmeliydim.

66
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
'Ahlak' ı büyük harf "A" ile üstlenmek kocaman bir proje

67
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
Bu yüzden küçükten başladım.

68
00:02:52,000 --> 00:02:55,000
Yalnız bir erdem üzerine çalıştım:

69
00:02:55,000 --> 00:02:57,000
Güvenilirlik.

70
00:02:57,000 --> 00:03:00,000
Neden mi? 2000'lerin başında

71
00:03:00,000 --> 00:03:03,000
daha yüksek oranda güvenilir insana sahip ülkelerin

72
00:03:03,000 --> 00:03:05,000
refah düzeylerinin daha fazla olduğunu göstermiştim.

73
00:03:05,000 --> 00:03:08,000
Yani bu ülkelerde, daha fazla ticari hareket gerçekleşiyor

74
00:03:08,000 --> 00:03:10,000
ve daha fazla zenginlik meydana geliyor,

75
00:03:10,000 --> 00:03:12,000
yoksulluk azalıyordu.

76
00:03:12,000 --> 00:03:15,000
Yani fakir ülkeler, genelde az güven ülkeleriydi.

77
00:03:15,000 --> 00:03:18,000
Böylece, eğer güvenilirliğin kimyasını anlayabilirsem,

78
00:03:18,000 --> 00:03:20,000
yoksulluğu azaltmaya yardımcı olabilirdim.

79
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
Fakat, aynı zamanda bir şüpheciyimdir.

80
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
İnsanlara sadece "Güvenilir misiniz?" diye sormak istemedim.

81
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Bunun yerine, araştırma için

82
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Jerry Maguire yaklaşımını kullandım.

83
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
Eğer gerçekten de erdemliyseniz,

84
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
bana parayı gösterin.

85
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
Laboratuvarımda şunu yaptık: insanları,

86
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
para kullanarak erdemli ya da ahlaksız olmaya doğru kışkırttık.

87
00:03:36,000 --> 00:03:38,000
Bunu nasıl yaptığımızı sizlere açıklayayım.

88
00:03:38,000 --> 00:03:40,000
Deney için biraz insan topladık.

89
00:03:40,000 --> 00:03:43,000
Hepsi, eğer katılırlarsa, 10 dolar alacaklardı.

90
00:03:43,000 --> 00:03:46,000
Onlara bir takım talimatlar verdik ve onları hiçbir zaman kandırmadık.

91
00:03:46,000 --> 00:03:49,000
Ardından, hepsini bilgisayar yardımıyla eşleştirdik.

92
00:03:49,000 --> 00:03:51,000
Ve bu çiftte; bir kişi şu mesajı aldı:

93
00:03:51,000 --> 00:03:53,000
"Burada olduğun için hakettiğin 10 dolardan

94
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
vazgeçerek, bunu laborutuvardaki başka birine

95
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
göndermek ister misin?

96
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
Püf nokta, onları göremeyeceksin,

97
00:03:59,000 --> 00:04:01,000
onlarla konuşamayacaksın.

98
00:04:01,000 --> 00:04:03,000
Bunu bir sefer yapacaksın.

99
00:04:03,000 --> 00:04:05,000
Şimdi, neden vazgeçtiysen

100
00:04:05,000 --> 00:04:08,000
bunun üç katı diğer kişinin hesabına geçecek.

101
00:04:08,000 --> 00:04:10,000
Onları çok daha varlıklı yapacaksın.

102
00:04:10,000 --> 00:04:12,000
Ve onlar da bilgisayardan şöyle bir mesaj alacak:

103
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Kişi 1, sana şu kadar para gönderdi.

104
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
Hepsini kendine mi alacaksın,

105
00:04:16,000 --> 00:04:19,000
yoksa bir kısmını geri göndermek ister misin?

106
00:04:19,000 --> 00:04:21,000
Şimdi, bir dakika bu deney hakkında düşünün.

107
00:04:21,000 --> 00:04:24,000
Bu sert sandalyelerde bir buçuk saat boyunca oturacaksınız.

108
00:04:24,000 --> 00:04:26,000
Bir takım deli bilim adamları kolunuza bir iğne batıracak

109
00:04:26,000 --> 00:04:28,000
ve dört tüp kan alacaklar.

110
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
Ve siz şimdi benden bu paradan vazgeçip, başkasına göndermemi mi istiyorsunuz ?

111
00:04:31,000 --> 00:04:34,000
Aslında bu vampir ekonomisinin doğuşuydu.

112
00:04:34,000 --> 00:04:37,000
Bir karar ver ve bana biraz kan ver.

113
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
Aslında, deneyci iktisatçılar

114
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
bu testi dünyanın çeşitli yerlerinde yapmışlardı

115
00:04:41,000 --> 00:04:43,000
ve hem de daha fazla ödüllendirme ile,

116
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
ve ortak görüş şöyleydi:

117
00:04:45,000 --> 00:04:48,000
birinci kişiden ikinci kişiye ölçülen değer, güvenin ölçüsüdür,

118
00:04:48,000 --> 00:04:51,000
ve ikinci kişiden birinci kişiye aktarılan ise

119
00:04:51,000 --> 00:04:53,000
güvenilirliği ölçer.

120
00:04:53,000 --> 00:04:55,000
Ama aslında, iktisatçıların neden ikinci kişinin parayı

121
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
geri göndermek isteyeceği konusunda kafası karışmıştı.

122
00:04:58,000 --> 00:05:00,000
Paranin iyi olduğunu varsayıyorlardı,

123
00:05:00,000 --> 00:05:02,000
o zaman neden hepsini kendine saklamasın ki?

124
00:05:02,000 --> 00:05:04,000
Bizim bulduğumuz bu değildi.

125
00:05:04,000 --> 00:05:07,000
Birinci karar vericilerin %90'nin parayı gönderdiğini,

126
00:05:07,000 --> 00:05:09,000
ve parayı alanların %95'inin de

127
00:05:09,000 --> 00:05:11,000
paranın bir kısmını geri gönderdiğini gördük.

128
00:05:11,000 --> 00:05:13,000
Ama neden?

129
00:05:13,000 --> 00:05:15,000
Evet, oksitosin seviyesini ölçerek

130
00:05:15,000 --> 00:05:17,000
gördük ki, ikinci kişiler daha fazla para aldıkça,

131
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
beyinleri daha fazla oksitosin üretiyor,

132
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
ve daha fazla oksitosin oluştukça,

133
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
daha fazla parayı geri gönderiyorlar.

134
00:05:24,000 --> 00:05:27,000
Yani güvenilirliğin biyolojisini elde ettik.

135
00:05:27,000 --> 00:05:30,000
Ama bekleyin, bu deneyde yanlış olan ne?

136
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
İki şey.

137
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
Birincisi, vücutta hiçbir şey diğerlerinden bağımsız şekilde olmaz.

138
00:05:35,000 --> 00:05:38,000
O zaman, biz de oksitosinle etkileşen diğer dokuz molekülü ölçtük

139
00:05:38,000 --> 00:05:40,000
ancak hiçbir etkileri yoktu.

140
00:05:40,000 --> 00:05:42,000
İkinci ise,

141
00:05:42,000 --> 00:05:44,000
hala oksitosin ile güvenilirlik arasında doğrudan

142
00:05:44,000 --> 00:05:46,000
olmayan bir ilişki vardı.

143
00:05:46,000 --> 00:05:48,000
Kesin olarak oksitosinin güvenilirliğe

144
00:05:48,000 --> 00:05:50,000
sebep olduğunu bilemiyordum.

145
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
O zaman deneyi yapmak için,

146
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
biliyordum ki beynin içine gitmeliydim

147
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
ve oksitosini doğrudan değiştirmeliydim.

148
00:05:56,000 --> 00:05:58,000
Matkap dışında herşeyi, oksitosin maddesini

149
00:05:58,000 --> 00:06:01,000
kendi beynime koymak için kullandım.

150
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Ve bunu bir burun spreyi ile

151
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
yapabileceğimi buldum.

152
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Sonra Zürih'teki meslekdaşlarımla beraber,

153
00:06:07,000 --> 00:06:09,000
200 erkeğe oksitosin ya da onun plasebosunu verdik,

154
00:06:09,000 --> 00:06:11,000
aynı para deneyini uyguladık,

155
00:06:11,000 --> 00:06:14,000
ve gördük ki, oksitosin yalnızca daha fazla güven ortaya çıkarmıyor,

156
00:06:14,000 --> 00:06:17,000
aynı zamanda tüm parasını bir yabancıya gönderen

157
00:06:17,000 --> 00:06:19,000
kişi sayısını iki katına çıkarıyor --

158
00:06:19,000 --> 00:06:22,000
hepsi ruh halini ve bilgi yetisini değiştirmeden oluyordu.

159
00:06:23,000 --> 00:06:27,000
Buna göre, oksitosin güvenin molekülüydü,

160
00:06:27,000 --> 00:06:30,000
ama ahlakın molekülü müydü ?

161
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
Oksitosin burun spreyini kullanarak,

162
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
daha fazla çalışma yaptık.

163
00:06:34,000 --> 00:06:36,000
Oksitosin vererek, tek taraflı

164
00:06:36,000 --> 00:06:38,000
parasal transferlerde cömertliğin

165
00:06:38,000 --> 00:06:40,000
%80 arttığını

166
00:06:40,000 --> 00:06:42,000
gösterdik.

167
00:06:42,000 --> 00:06:44,000
Hayır kurumlarına yapılan bağışların

168
00:06:44,000 --> 00:06:46,000
50% arttığını gösterdik.

169
00:06:46,000 --> 00:06:48,000
Ayrıca, oksitosin seviyesini ilaç kullanmadan

170
00:06:48,000 --> 00:06:50,000
yükselten yöntemleri inceledik.

171
00:06:50,000 --> 00:06:52,000
Bunlar, masajı, dans etmeyi ve

172
00:06:52,000 --> 00:06:54,000
dua etmeyi kapsıyor.

173
00:06:54,000 --> 00:06:57,000
Evet, annem sonuncusu nedeniyle epey mutluydu.

174
00:06:57,000 --> 00:06:59,000
Ve her ne zaman oksitosin seviyesini yükseltsek,

175
00:06:59,000 --> 00:07:01,000
insanlar gönüllü bir şekilde kesenin ağzını açıyor

176
00:07:01,000 --> 00:07:03,000
ve yabancılarla paralarını paylaşıyorlar.

177
00:07:03,000 --> 00:07:05,000
Fakat neden bunu yapıyorlar?

178
00:07:05,000 --> 00:07:07,000
Beyniniz oksitosin ile dolup taşarken

179
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
ne hissediliyor?

180
00:07:09,000 --> 00:07:12,000
Bu soruyu incelemek için; insanlara

181
00:07:12,000 --> 00:07:14,000
evladının ileri derece beyin kanseri olduğu

182
00:07:14,000 --> 00:07:16,000
bir baba ve 4 yaşındaki oğlunun

183
00:07:16,000 --> 00:07:18,000
videosunu izlettirdik.

184
00:07:18,000 --> 00:07:21,000
Videoyu izlemelerinden sonra, duygularını derecelendirmelerini istedik

185
00:07:21,000 --> 00:07:24,000
ve hepsinden önceki ve sonraki oksitosin düzeyini ölçmek için kan aldık.

186
00:07:24,000 --> 00:07:26,000
Oksitosin düzeyindeki artış

187
00:07:26,000 --> 00:07:29,000
empati duygularını öngördü.

188
00:07:30,000 --> 00:07:32,000
Yani bizi diger insanlara yakınlaştıran

189
00:07:32,000 --> 00:07:34,000
empati duygusuydu.

190
00:07:34,000 --> 00:07:37,000
Empati bizi diğer kişilere yardım ettirtiyordu.

191
00:07:37,000 --> 00:07:41,000
Empati bizi ahlaklı yapıyordu.

192
00:07:41,000 --> 00:07:43,000
Şimdi bu yeni bir fikir değil.

193
00:07:43,000 --> 00:07:45,000
O zamanlarda pek bilinmeyen felsefeci Adam Smith,

194
00:07:45,000 --> 00:07:47,000
1759 yılında "Ahlaksal Duygular Kuramı" adında

195
00:07:47,000 --> 00:07:49,000
bir kitap yazmıştı.

196
00:07:49,000 --> 00:07:52,000
Bu kitapta, Smith bizlerin yukarıdan aşağıya bir sebeple değil

197
00:07:52,000 --> 00:07:55,000
aşağıdan yukarıya olan bir sebeple

198
00:07:55,000 --> 00:07:57,000
ahlaksal yaratıklar olduğumuzu iddia ediyordu.

199
00:07:57,000 --> 00:07:59,000
Bizlerin sosyal varlıklar olduğumuzu,

200
00:07:59,000 --> 00:08:01,000
yani diğerleriyle duygularımızı paylaştığımızı belirtiyordu.

201
00:08:01,000 --> 00:08:04,000
Yani, eğer sizin canınızı yakacak bir şey yaparsam, bu acıyı ben de hissederim.

202
00:08:04,000 --> 00:08:06,000
O zaman, bundan kaçınmalıyım.

203
00:08:06,000 --> 00:08:09,000
Eğer seni mutlu eden bir şey yaparsam, seninle neşeni paylaşabilirim.

204
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
Buna göre, bunları yapmaya meyilliyim.

205
00:08:11,000 --> 00:08:13,000
17 yıl sonra, aynı Adam Smith,

206
00:08:13,000 --> 00:08:16,000
"Milletlerin Zenginliği" adında iktisatın

207
00:08:16,000 --> 00:08:18,000
kuruluş belgesi olan minik kitabı yazacaktı.

208
00:08:18,000 --> 00:08:21,000
Ama aslında, ahlak felsefecisiydi

209
00:08:21,000 --> 00:08:23,000
ve neden ahlaksal olduğumuz konusunda haklıydı.

210
00:08:23,000 --> 00:08:26,000
Ben sadece onun arkasındaki molekülü buldum.

211
00:08:26,000 --> 00:08:29,000
Ama bu molekülü bilmek değerlidir,

212
00:08:29,000 --> 00:08:32,000
çünkü bu davranışı nasıl açığa çıkaracağımızı

213
00:08:32,000 --> 00:08:34,000
ve nasıl söndürebileceğimizi söylüyor,

214
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
Özellikle, neden ahlaksızlık

215
00:08:36,000 --> 00:08:39,000
gördüğümüzü açığa çıkarıyor.

216
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
O zaman, ahlaksızlığı incelemek icin

217
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
sizi 1980 yılına geri götüreyim.

218
00:08:43,000 --> 00:08:45,000
Santa Barbara, Kaliforniya'nın kenar mahallelerinde

219
00:08:45,000 --> 00:08:48,000
bir benzin istasyonunda çalışıyordum.

220
00:08:48,000 --> 00:08:50,000
Tüm gün benzin istasyonunda durarak,

221
00:08:50,000 --> 00:08:52,000
çok fazla ahlaklılık ve ahlaksızlık görebiliyorsunuz. Öyle ki:

222
00:08:52,000 --> 00:08:55,000
Bir pazar günü öğleden sonrasında, bir adam elinde güzel bir

223
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
mücevher kutusuyla kasiyer külübeme doğru yürüdü.

224
00:08:57,000 --> 00:08:59,000
Kutuyu açtı ve içinde inci bir gerdanlık vardı.

225
00:08:59,000 --> 00:09:01,000
Ve şöyle dedi: "Selam, tuvaletteydim ve orada bunu buldum.

226
00:09:01,000 --> 00:09:04,000
Sence bununla ne yapmalıyız?"

227
00:09:04,000 --> 00:09:06,000
"Bilmem, kayıp eşya bürosuna bırakın."

228
00:09:06,000 --> 00:09:08,000
"İyi ama, bu çok değerli bir şey.

229
00:09:08,000 --> 00:09:10,000
Bunun sahibini bulmalıyız". "Evet" dedim.

230
00:09:10,000 --> 00:09:12,000
Ne yapacağımız konusunda karar veriyorken,

231
00:09:12,000 --> 00:09:14,000
telefon çaldı.

232
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
Ve bir adam heyecanlı bir şekilde,

233
00:09:16,000 --> 00:09:18,000
"Biraz önce benzin istasyonunuzdaydım,

234
00:09:18,000 --> 00:09:20,000
ve karıma bir mücevher almıştım ve şimdi bulamıyorum" diyordu.

235
00:09:20,000 --> 00:09:22,000
"İnci gerdanlık mı?" dedim. "Evet" dedi.

236
00:09:22,000 --> 00:09:24,000
"Onu buldum"

237
00:09:24,000 --> 00:09:26,000
"Ah, hayatımı kurtardın. İşte bu benim telefon numaram.

238
00:09:26,000 --> 00:09:28,000
Ona bir yarım saat beklemesini söyle.

239
00:09:28,000 --> 00:09:30,000
Oraya geleceğim ve ona 200 dolar ödül vereceğim."

240
00:09:30,000 --> 00:09:32,000
Harika, ben de bulan kişiye "Rahat olabilirsin.

241
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Kendine iyi bir ödül al. Hayat güzel" dedim.

242
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
"Bekleyemem ki, 15 dk. içinde Galena'da

243
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
bir iş görüşmem var ve

244
00:09:39,000 --> 00:09:42,000
bu işe ihtiyacım var, gitmek zorundayım." dedi.

245
00:09:42,000 --> 00:09:44,000
Ardından yine bana sordu, "Sence ne yapmalıyız?"

246
00:09:44,000 --> 00:09:47,000
Ben liseye gidiyorum. Hiçbir fikrim yok.

247
00:09:47,000 --> 00:09:49,000
Ona dedim ki "Senin için bende durabilir."

248
00:09:49,000 --> 00:09:52,000
"Biliyor musun, çok iyisin, ödülü ikiye bölelim."

249
00:09:52,000 --> 00:09:54,000
"Ben sana mücevheri bırakayım, sen bana 100 dolar ver,

250
00:09:54,000 --> 00:09:56,000
ve sahibi gelince ..."

251
00:09:56,000 --> 00:09:58,000
Gördünüz mü? Dolandırıldım.

252
00:09:58,000 --> 00:10:01,000
Aslında bu klasik bir dolandırıcılık olan "güvercin düşürme"ydi

253
00:10:01,000 --> 00:10:03,000
ve ben de güvercindim.

254
00:10:03,000 --> 00:10:05,000
Yani aslında çoğu dolandırıcının yöntemi,

255
00:10:05,000 --> 00:10:08,000
dolandırıcının kurbanı kendine güvendirmesi değil,

256
00:10:08,000 --> 00:10:11,000
dolandırıcının kurbana güvendiğjni göstermesidir.

257
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Artık ne olduğunu biliyoruz.

258
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
Mağdurun beyni oksitosin salgılar

259
00:10:15,000 --> 00:10:18,000
ve kesenin ağzını açar, parayı verir.

260
00:10:18,000 --> 00:10:20,000
Peki bizim oksitosin sistemimizi ustalıkla

261
00:10:20,000 --> 00:10:23,000
yönetebilen bu insanlar kimler?

262
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
Binlerce bireyi test ederek bulduk ki,

263
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
nüfusun %5'i uyaran karşısında

264
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
oksitosin salgılamıyor.

265
00:10:32,000 --> 00:10:35,000
Yani eğer onlara güvenirseniz, onların beyinleri oksitosin salgılamıyor.

266
00:10:35,000 --> 00:10:38,000
Eğer masada bir para varsa, tümünü kendilerine alırlar.

267
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
Bu kişiler için laboratuvarımda kullanılan bir sözcük var.

268
00:10:40,000 --> 00:10:43,000
Biz onları "piç kuruları" olarak adlandırıyoruz.

269
00:10:43,000 --> 00:10:45,000
(Kahkahalar)

270
00:10:45,000 --> 00:10:47,000
Bu insanlar beraber bira içebileceğiniz kişiler değil.

271
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
Psikopatların birçok özelliğine sahipler.

272
00:10:51,000 --> 00:10:53,000
Bu mekanizmayı baskılayabilecek başka yöntemler de var.

273
00:10:53,000 --> 00:10:56,000
Biri, uygunsuz bakılıp ve büyütülmekten.

274
00:10:56,000 --> 00:10:59,000
Bu sebeple cinsel istismara uğraşmış kadınlar üzerinde çalıştık

275
00:10:59,000 --> 00:11:02,000
ve yaklaşık yarısını uyaran karşısında oksitosin salgılamadığını gördük.

276
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Bu sistemin düzgün gelişebilmesi için

277
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
yeteri kadar doğru bakılıp büyütülmeye gereksiniminiz var.

278
00:11:06,000 --> 00:11:09,000
Ayrıca, aşırı stres de oksitosini baskılar.

279
00:11:09,000 --> 00:11:11,000
Peki o zaman, hepimiz şunu biliyoruz, aşırı strese

280
00:11:11,000 --> 00:11:14,000
girdiğimizde yapabileceğimizin en iyisini yapamıyoruz.

281
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Oksitosinin baskılandığı diğer yöntem ise, bu ilginç --

282
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
testesteronun etkisi.

283
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
Biz de deneylerimizde erkeklere testesteron uyguladık.

284
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
Ve para paylaşmak yerine,

285
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
bencil oldular.

286
00:11:27,000 --> 00:11:30,000
Fakat ilginç bir şekilde,

287
00:11:30,000 --> 00:11:32,000
yüksek testesteronlu erkekler kendi paralarını, bencillikleri yüzünden

288
00:11:32,000 --> 00:11:35,000
diğerlerini cezalandırmak için kullanmaya eğilimli olmalarıydı.

289
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
(Kahkakalar)

290
00:11:37,000 --> 00:11:40,000
Şunu bir düşünün. Demek ki, kendi biyolojimiz içinde

291
00:11:40,000 --> 00:11:43,000
ahlakın "yin"i (karanlığı) ve "yang"i (aydınlığı) var.

292
00:11:43,000 --> 00:11:45,000
Bizleri diğer insanlara yakınlaştıran ve onların

293
00:11:45,000 --> 00:11:47,000
hissettiklerini bize hissettiren oksitosine sahibiz.

294
00:11:47,000 --> 00:11:49,000
Ve aynı zaman da testesterona.

295
00:11:49,000 --> 00:11:51,000
Ve erkeklerin kadınların on katı testeronları var.

296
00:11:51,000 --> 00:11:53,000
Yani erkekler bunu kadınlardan daha fazla yapıyor --

297
00:11:53,000 --> 00:11:56,000
ahlaksız davranan insanları cezalandırmamızı

298
00:11:56,000 --> 00:11:58,000
istettiren testesteronumuz var.

299
00:11:58,000 --> 00:12:00,000
Tanrı'ya ya da devlete bize ne yapmamızı söyleyecekleri icin ihtiyacımız yok.

300
00:12:00,000 --> 00:12:03,000
Hepsi bizim içimizde.

301
00:12:03,000 --> 00:12:05,000
Peki şunu merak ediyor olabilirsiniz:

302
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
Bunlar çok hoş laboratuvar deneyleri,

303
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
bunlar cidden gerçek yaşamımızda geçerli oluyor mu?

304
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
Evet, bunun için ben de endişeleniyordum.

305
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
Bu yüzden, bunun günlük yaşamımızı etkileyip etkilemediğini

306
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
gözlemlemek için laboratuvarın dışına çıktım

307
00:12:15,000 --> 00:12:18,000
Bu sebeple geçen yaz, Güney İngiltere'de bir düğüne katıldım.

308
00:12:18,000 --> 00:12:21,000
Viktorya döneminden bir köşkte 200 kişi.

309
00:12:21,000 --> 00:12:23,000
Bir tek kişiyi bile tanımıyordum.

310
00:12:23,000 --> 00:12:25,000
Ve oraya kiralık bir Vauxhall'la gittim.

311
00:12:25,000 --> 00:12:27,000
Ve yanımda bir santrifüj makinası, kuru buz,

312
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
iğneler ve tüpler götürdüm.

313
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
Gelin ve damattan, düğündekilerden ve

314
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
aileden ve arkadaşlardan nikah töreni

315
00:12:33,000 --> 00:12:35,000
öncesi ve hemen sonrasında kan aldım.

316
00:12:35,000 --> 00:12:37,000
(Kahkahalar)

317
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
Ve bilin bakalım ne oldu?

318
00:12:39,000 --> 00:12:41,000
Düğünler oksitosin salgılanmasına sebep oluyor,

319
00:12:41,000 --> 00:12:44,000
ama bunu kendine özgü bir yöntemle yapıyor.

320
00:12:44,000 --> 00:12:46,000
Düğün güneş sisteminin merkezinde kim vardır?

321
00:12:46,000 --> 00:12:48,000
Gelin.

322
00:12:48,000 --> 00:12:50,000
En fazla oksitosin artışı onda oluyor.

323
00:12:50,000 --> 00:12:53,000
Düğünleri neredeyse gelin kadar başka kim sever?

324
00:12:53,000 --> 00:12:55,000
Gelinin annesi, evet doğru.

325
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
Annesi iki numarada.

326
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Sonra damadın babası, sonra damat,

327
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
sonra aile, sonra

328
00:13:01,000 --> 00:13:03,000
güneşin etrafındaki gezegenler gibi

329
00:13:03,000 --> 00:13:05,000
gelinin etrafında dizili arkadaşlar.

330
00:13:05,000 --> 00:13:08,000
Bu bana göre gösteriyor ki, bu töreni

331
00:13:08,000 --> 00:13:10,000
bizleri yeni çifte yakınlaştırması için tasarlamışız,

332
00:13:10,000 --> 00:13:12,000
bizi duygusal olarak yakınlaştırması için.

333
00:13:12,000 --> 00:13:15,000
Neden? Çünkü onların başarılı olmasına insan neslinin

334
00:13:15,000 --> 00:13:18,000
sürdürebilmesi için ihtiyacımız var.

335
00:13:18,000 --> 00:13:21,000
Ayrıca, küçük miktarlı parayla yapılan güven deneylerim için yaşamımızda

336
00:13:21,000 --> 00:13:25,000
ne sıklıkta yabancılara güvendiğimiz hususunu yakalamadıgı için endişeliydim.

337
00:13:25,000 --> 00:13:27,000
Ancak yükseklik korkum olmasına rağmen

338
00:13:27,000 --> 00:13:29,000
Geçenlerde kendimi başka bir insana iple bağladım

339
00:13:29,000 --> 00:13:32,000
ve 12000 feet'teki bir uçaktan atladım.

340
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
Öncesi ve sonrasında kan örneğimi aldım

341
00:13:34,000 --> 00:13:37,000
ve çok büyük oksitosin sıçraması olmuştu.

342
00:13:37,000 --> 00:13:40,000
İnsanları birbirine yakınlaştıracak birçok yol var.

343
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
Örneğin, sosyal medya yoluyla

344
00:13:42,000 --> 00:13:44,000
Bir çok insan şu anda tvit gönderiyor.

345
00:13:44,000 --> 00:13:46,000
Bu yüzden sosyal medyanın rolünü de inceledik

346
00:13:46,000 --> 00:13:48,000
ve gördük ki sosyal medyayı kullanmak

347
00:13:48,000 --> 00:13:51,000
oksitosin seviyesinde kesintisiz iki haneli bir artış yaratıyor

348
00:13:51,000 --> 00:13:54,000
Geçtiğimizde bu deneyi Koreli bir yayın organı için yaptım.

349
00:13:54,000 --> 00:13:58,000
Yapımcılarının ve muhabirlerinin deneye katılmalarını sağladılar.

350
00:13:58,000 --> 00:14:00,000
Bu kişilerden birinin, 22 yaşlarında olmalı,

351
00:14:00,000 --> 00:14:03,000
oksitosin seviyesinde %150'lik bir sıçrama oldu.

352
00:14:03,000 --> 00:14:05,000
Gerçekten, hayrete düşürücü; hiç kimsede bu kadar olamaz.

353
00:14:05,000 --> 00:14:07,000
Sosyal medyayı özel yaşamında kullanıyordu.

354
00:14:07,000 --> 00:14:09,000
Korelilere raporumu yazarken dedim ki,

355
00:14:09,000 --> 00:14:11,000
"Bakın, bu adam ne yapıyordu bilmiyorum,

356
00:14:11,000 --> 00:14:14,000
ama benim tahminimce annesi ya da kız arkadaşı ile etkileşim içindeydi"

357
00:14:14,000 --> 00:14:16,000
Kontrol ettiler.

358
00:14:16,000 --> 00:14:18,000
Kız arkadaşının Facebook sayfasında etkileşim içindeymiş.

359
00:14:18,000 --> 00:14:21,000
İşte bu. Yakınlaştırma budur.

360
00:14:21,000 --> 00:14:24,000
Yani bizi diğer insanlara yakınlaştıracak bir sürü yöntem var

361
00:14:24,000 --> 00:14:26,000
ve görünüyor ki hepsi evrensel düzeyde.

362
00:14:26,000 --> 00:14:28,000
İki hafta önce,

363
00:14:28,000 --> 00:14:30,000
dağlık bölgerinde, çok soyutlanmış,

364
00:14:30,000 --> 00:14:32,000
1000 yıl boyunca yaşamış gibi duran,

365
00:14:32,000 --> 00:14:35,000
kendine ancak yetebilen çiftçi kabilelerine gittiğim

366
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Papua Yeni Gine'den daha yeni dönmüştüm.

367
00:14:38,000 --> 00:14:41,000
Dağlık bölgerinde 800 farklı dil konuşuluyor.

368
00:14:41,000 --> 00:14:44,000
Bu insanlar, dünyadaki en ilkel insanlar.

369
00:14:44,000 --> 00:14:47,000
Ve aslında onlar da oksitosin salgılıyorlar.

370
00:14:47,000 --> 00:14:51,000
Yani oksitosin bizi diğer insanlara yakınlaştırır.

371
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Oksitosin diğer insanların hissettiklerini bize de hissettirir.

372
00:14:53,000 --> 00:14:56,000
Ve insanların beyinlerinin oksitosin

373
00:14:56,000 --> 00:14:58,000
salgılamasını sağlamak çok kolay.

374
00:14:58,000 --> 00:15:00,000
Nasıl yapıldığını biliyorum

375
00:15:00,000 --> 00:15:02,000
ve aynı zamanda en sevdiğim yöntem,

376
00:15:02,000 --> 00:15:04,000
aslında en basiti. Sizlere göstereyim.

377
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Buraya gelin. Bana bir kucak verin.

378
00:15:11,000 --> 00:15:13,000
(Kahkahalar)

379
00:15:13,000 --> 00:15:15,000
İşte bu.

380
00:15:15,000 --> 00:15:24,000
(Alkışlar)

381
00:15:24,000 --> 00:15:26,000
Bu diğer insanları kucaklama arzum

382
00:15:26,000 --> 00:15:28,000
bana Dr. Aşk takma adını kazandırdı.

383
00:15:28,000 --> 00:15:30,000
Dünyada biraz fazla sevgi paylaşıyor olmaktan mutluyum,

384
00:15:30,000 --> 00:15:32,000
çok harika bir şey,

385
00:15:32,000 --> 00:15:34,000
fakat buyrun Dr. Aşk'tan reçeteniz:

386
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
Günde sekiz kucaklama.

387
00:15:37,000 --> 00:15:39,000
Şunu gördük ki, daha fazla oksitosin salgılayan insanlar

388
00:15:39,000 --> 00:15:41,000
daha mutlu insanlar oluyor.

389
00:15:41,000 --> 00:15:43,000
Daha mutlular çünkü

390
00:15:43,000 --> 00:15:46,000
her yönden daha iyi ilişkilere sahipler.

391
00:15:46,000 --> 00:15:49,000
Dr. Aşk der ki, günde sekiz kucaklama.

392
00:15:49,000 --> 00:15:51,000
Günde sekiz kucaklamayla -- daha mutlu olacaksınız

393
00:15:51,000 --> 00:15:53,000
ve dünya daha iyi bir yer olacak.

394
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
Tabii ki, eğer insanlara dokunmayı sevmiyorsanız, bunu her zaman

395
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
burnunuza sokabilirim. (Kahkahalar)

396
00:15:58,000 --> 00:16:00,000
Teşekkürler.

397
00:16:00,000 --> 00:16:13,000
(Alkışlar)