0:00:00.000,0:00:01.604 Hamımıza tanış olan 0:00:01.604,0:00:04.328 su dövranını bir az nəzərdən keçirək. 0:00:04.328,0:00:06.096 Hər birimiz və həyatımızın hər anı su 0:00:06.096,0:00:07.509 dövriyyəsinin hissəsidir. 0:00:07.509,0:00:09.312 Biz bunu tam dəyərləndirə bilmirik. 0:00:09.312,0:00:11.011 Dövriyyə haqqında danışaq. 0:00:11.011,0:00:12.706 Buxarlanma ilə başlayaq. 0:00:12.706,0:00:15.288 Burada okeanın səthindən, çaydan 0:00:15.288,0:00:17.695 və ya göldən başlaya bilərik 0:00:17.695,0:00:19.066 Hər an həmin səthdən 0:00:19.066,0:00:22.068 su buxarlanacaq. 0:00:22.068,0:00:24.832 Maye halında olan su molekulları 0:00:24.832,0:00:28.644 qaz vəziyyətinə keçmək üçün 0:00:28.644,0:00:30.811 kifayət qədər enerjiyə malikdirlər. 0:00:32.919,0:00:37.069 Qaz halında olan su, su buxarı adlandırılır 0:00:37.069,0:00:38.652 Su buxarlanır. 0:00:41.441,0:00:45.395 Su buxarı günəş səbəbi ilə səthdə 0:00:45.395,0:00:49.685 qızdırılan hava ilə yüksələcək və 0:00:49.685,0:00:54.304 sonra yüksəldikcə və 0:00:54.304,0:00:57.548 ümumi temperatur soyuduğu üçün su buxarı 0:00:57.548,0:01:01.715 kiçik damcılara kondensasiya ediləcək. 0:01:02.646,0:01:04.869 Kiçik hava hissəcikləri gözünüzlə görə 0:01:04.869,0:01:06.953 görəbilməyəcəyiniz kiçik toz hissəcikləri 0:01:06.953,0:01:09.847 ətrafında sıxlaşır, buludları əmələ gəlir. 0:01:09.847,0:01:14.014 Deməli, bu kiçik damcılar yenidən maye 0:01:16.292,0:01:19.323 halına qayıdır, onlar su molekulları deyil 0:01:19.323,0:01:23.513 bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqə qura bilir, 0:01:23.513,0:01:26.947 onlar əmələ gəlmək üçün bu kiçik, 0:01:26.947,0:01:31.114 mikroskopik hissələrin ətrafında sıxlaşır 0:01:31.961,0:01:33.422 Kifayət qədər soyuq olsa, buz 0:01:33.422,0:01:37.572 kristalları əmələ gələr və bulud yaradar. 0:01:37.572,0:01:40.556 Biz buradan görürük ki, nəqliyyatdan 0:01:40.556,0:01:42.450 danışılır, çölə baxsanız,bulud görsəniz 0:01:42.450,0:01:45.841 o buludlar küləklə hərəkət edir. 0:01:45.841,0:01:48.447 Beləliklə, onlar bütün bu damcıları 0:01:48.447,0:01:51.025 ümumi küləklə hərəkət etdirə bilirlər. 0:01:51.025,0:01:52.598 Damcılar kifayət qədər 0:01:52.598,0:01:55.964 ağırlaşdıqda, çökəcəklər. 0:01:55.964,0:01:58.888 İndi onlar başladığımız yerə çökə bilər, 0:01:58.888,0:02:01.349 orada okeana qayıda bilərdilər. 0:02:01.349,0:02:04.231 Bundan əlavə bir dağa çıxa bilərsiniz və 0:02:04.231,0:02:07.707 əgər hava kifayət qədər soyuqdursa, 0:02:07.707,0:02:09.463 və sizə uyğun şərait varsa, 0:02:09.463,0:02:10.968 bu yağıntı 0:02:10.968,0:02:14.589 qar ola bilər. 0:02:14.589,0:02:18.513 Amma daha sonra buz istiləşə bilər və ya 0:02:18.513,0:02:20.879 istiləşməyə bilər, amma isinsə, 0:02:20.879,0:02:22.623 o zaman əriyəcək və 0:02:22.623,0:02:25.649 qar əriməsi baş verəcək. 0:02:25.649,0:02:26.837 Orada gördüyünüz budur 0:02:26.837,0:02:29.674 Yağış bir əraziyə yağırsa, deyə bilərik ki 0:02:29.674,0:02:33.990 qar yağacaq qədər soyuq deyil və 0:02:33.990,0:02:36.249 indi biz yağışdan danışırıq. 0:02:36.249,0:02:38.643 Bu suyun çox hissəsi 0:02:38.643,0:02:41.060 əslində torpağa süzülür. 0:02:42.418,0:02:44.603 Beləliklə, çoxu aşağı düşür. 0:02:44.603,0:02:46.628 Ətrafa baxırıq və çaylar, göllər görürük 0:02:46.628,0:02:48.263 və deyirik ki, orada çoxlu su var. 0:02:48.263,0:02:50.368 Ancaq məlum oldu ki, yerin içində və 0:02:50.368,0:02:53.286 açıq şəkildə okeanda daha çox su var. 0:02:53.286,0:02:55.227 Bu barədə bir azdan danışacağıq. 0:02:55.227,0:02:58.620 Deməli, bu yeraltı su qatlarında 0:02:58.620,0:03:01.620 əmələ gələn suyun 0:03:02.604,0:03:05.435 bir hissəsi də göllərə axır və 0:03:05.435,0:03:07.535 bu göllər adətən elə bir vəziyyətdə 0:03:07.535,0:03:12.070 olur ki, yer ya artıq su ilə doymuşdur,ya 0:03:12.070,0:03:14.111 da düzgün formada daşlar var, ona görə də 0:03:14.111,0:03:15.820 burada suyu saxlaya bilər, bənzər 0:03:15.820,0:03:18.798 şəkildə çaylar da axar su ilə əmələ gəlir, 0:03:18.798,0:03:22.850 bu qar əriməsi çayları əmələ gətirə bilir. 0:03:22.850,0:03:25.366 Ümumiyyətlə, evinizin yaxınlığında bir 0:03:25.366,0:03:28.328 dərə və ya çay görürsünüzsə, xüsusən də 0:03:28.328,0:03:31.003 yağış yağanda o, dolursa, bu, qrunt 0:03:31.003,0:03:32.926 suyunun artıq doyduğunu, əşyaların çaya 0:03:32.926,0:03:34.259 axdığının göstəricisidir. 0:03:35.475,0:03:38.068 Beləliklə, bu su dövrüdür. 0:03:38.068,0:03:39.919 Əvvəlcə buxarlanma var, o, buludlara 0:03:39.919,0:03:42.111 çevrilir, sonda çöküntülər yağdırır və 0:03:42.111,0:03:44.037 o, dövrə vurur, davam edir. 0:03:44.037,0:03:46.107 İndi əlbəttə ki, başqa amillər da var. 0:03:46.107,0:03:47.894 Məsələn buna bitkilər aiddir. 0:03:47.894,0:03:51.690 Bitkilər, kökləri 0:03:51.690,0:03:54.037 torpaqdan suyu götürəcəklər. 0:03:54.037,0:03:57.247 O sudan qida maddələrini torpaqdan 0:03:57.247,0:03:59.827 yarpaqlara daşımaq üçün istifadə edəcək. 0:03:59.827,0:04:02.196 O, videolarda araşdırdığımız fotosintezin 0:04:02.196,0:04:03.759 bir hissəsi kimi suyu istifadə 0:04:03.759,0:04:05.625 edir və bu suyun 0:04:05.625,0:04:09.843 çox hissəsi xaric olur. 0:04:09.843,0:04:12.861 Beləliklə, bu, yarpaqlarının suyu 0:04:12.861,0:04:15.503 buxarlandırması, yəni transpirasiyadır. 0:04:15.503,0:04:18.836 Sublimasiya sözünü görə bilərsiniz. 0:04:19.711,0:04:22.885 Bu, suyun bərk formasından, buzdan, suyun 0:04:22.885,0:04:27.097 qaz formasına və ya su buxarına gedir. 0:04:27.097,0:04:29.745 Bu, soyuq və quru olan 0:04:29.745,0:04:32.218 vəziyyətlərdə baş verəcəkdir. 0:04:32.218,0:04:35.501 Ümumiyyətlə, aşağı təzyiq var. 0:04:35.501,0:04:38.649 Beləliklə, maye vəziyyətə keçmək əvəzinə, 0:04:38.649,0:04:40.856 dərhal su molekulları su buxarı 0:04:40.856,0:04:42.106 kimi çıxmağa başlayır. 0:04:44.423,0:04:46.149 Təbii ki, biz bunun bir hissəsiyik. 0:04:46.149,0:04:47.297 Necə bunun hissəsiyik? 0:04:47.297,0:04:49.760 Bu şirin suyun bir hissəsini içəcəyik, 0:04:49.760,0:04:52.108 bədənimiz əslində sudan ibarətdir. 0:04:52.108,0:04:54.632 Bədənimizin 70%-i sudan ibarətdir. 0:04:54.632,0:04:58.540 Bilirik ki, su bütün 0:04:58.540,0:05:01.837 bunların baş verməsi üçün əsas mühitdir. 0:05:01.837,0:05:03.587 O sudan istifadə edirik,sonra o suyu 0:05:03.587,0:05:07.271 bədənimizdən çıxaracağıq və sonra bu su 0:05:07.271,0:05:11.749 dövranının bir hissəsi olaraq davam edir. 0:05:11.749,0:05:13.717 Şirin sudan asılı olan bir orqanizm kimi 0:05:13.717,0:05:17.576 mənim həqiqətən maraqlı hesab etdiyim 0:05:17.576,0:05:18.576 bir şey odurki , insanlar 0:05:18.576,0:05:19.935 şirin su deyəndə duzlu sudan 0:05:19.935,0:05:21.768 fərqli olaraq duzsuz sudan danışır. 0:05:21.768,0:05:24.532 Deməli, bizim göldə 0:05:24.532,0:05:27.490 və ya çayda şirin suya 0:05:27.490,0:05:30.762 həqiqətən ehtiyacımız var. 0:05:30.762,0:05:33.448 Əslində məlum olur ki, dünyadakı 0:05:33.448,0:05:36.281 ümumi suyun çox az hissəsi şirin sudur. 0:05:37.767,0:05:41.140 Beləliklə,sizə bu cədvəli burada göstərim. 0:05:41.140,0:05:43.370 Mən bunu bilirdim, amma şirin suyun nə 0:05:43.370,0:05:45.583 qədər az olduğunu tam başa düşmürdüm. 0:05:45.583,0:05:47.987 Beləliklə, planetimizdəki suyun 97,5% -i 0:05:47.987,0:05:52.740 duzlu sudur və çox hissəsi okeanlarımızdadır. 0:05:52.740,0:05:55.061 Yalnız 1-2 % şirin sudur. 0:05:55.061,0:05:58.822 Hətta bu 1-2 % şirin suyun çox az 0:05:58.822,0:06:01.428 hissəsi ənənəvi olaraq şirin su,göllər və 0:06:01.428,0:06:03.303 çaylarla əlaqələndirdiyimiz şeydir. 0:06:03.303,0:06:05.150 Təmiz su haqqında deyəcəyim odur ki, 0:06:05.150,0:06:06.749 göl və çaylardakı su , potensial 0:06:06.749,0:06:08.633 olaraq içə biləcəyimiz şeylərdir. 0:06:08.633,0:06:11.520 Lakin bunun çoxu əslində buzlaqlarda və 0:06:11.520,0:06:13.827 daimi qar örtüyündədir. 0:06:13.827,0:06:17.494 Buz, qar, sadəcə ərimir. 0:06:18.899,0:06:20.466 Və bu şeylər ərisəydi, nə baş 0:06:20.466,0:06:22.292 verəcəyini düşünməyə vadar edir. 0:06:22.292,0:06:24.083 Sonra qrunt suları mövcuddur ki, 0:06:24.083,0:06:25.456 bizim ona çıxışımız var. 0:06:25.456,0:06:28.967 İnsanlar quyu qazırlar və biz danışırıq ki 0:06:28.967,0:06:31.724 qrunt sularına torpağın nəmliyi, bataqlıq 0:06:31.724,0:06:33.813 suyu və daimi donmuş torpaq daxildir. 0:06:33.813,0:06:37.637 Suyun çox az hissəsi göldə və çaydadır, 0:06:37.637,0:06:39.615 mən şəxsən buna heyran oluram. 0:06:39.615,0:06:43.299 Cədvəli görməzdən əvvəl mənə aydın deyildi 0:06:43.299,0:06:45.178 Maraqlı olan başqa bir şey budur ki, su 0:06:45.178,0:06:48.294 molekulları dövranın müxtəlif hissələrində 0:06:48.294,0:06:50.747 orta hesabla nə qədər müddət qala bilər. 0:06:50.747,0:06:53.891 Bir su molekulunun okeanda çox uzun müddət 0:06:53.891,0:06:56.862 qala biləcəyini təsəvvür edə bilərsiniz, 0:06:56.862,0:06:58.967 okean cərəyanlarından,temperaturdan və 0:06:58.967,0:07:01.744 bütün bunlardan asılı olaraq 0:07:01.744,0:07:03.205 hərəkət etdiyini bilirsiniz, 0:07:03.205,0:07:05.500 ancaq təsəvvür edə bilərsiniz, o okeanda 0:07:05.500,0:07:06.907 maye halında qala bilər. 0:07:06.907,0:07:09.237 Bəlkə buludda daha qısa vaxt sərf edir. 0:07:09.237,0:07:11.338 İnsanlar həqiqətən də bunu öyrəniblər, 0:07:11.338,0:07:12.631 mənim üçün maraqlıdır. 0:07:12.631,0:07:14.643 Onların məlumatları necə əldə etdiklərini 0:07:14.643,0:07:16.252 anlamaq mənə maraqlı olardı. 0:07:16.252,0:07:20.601 Bu,su molekullarının orta qalma müddətidir 0:07:20.601,0:07:24.896 Su buzlaqlarda çox uzun 0:07:24.896,0:07:27.266 müddət qala bilər, biz bunun 10000 ilə 0:07:27.266,0:07:29.649 qədər ola biləcəyini danışırıq və bunların 0:07:29.649,0:07:31.002 hamısı təxmini rəqəmlərdir. 0:07:31.002,0:07:33.560 Qrunt suyunun təcrid olunmasından asılı 0:07:33.560,0:07:35.906 olaraq, iki həftədən 10.000 ilə qədər 0:07:35.906,0:07:37.983 hər yerdə yeraltı su kimi qala bilər. 0:07:37.983,0:07:40.591 O, okeanlarda və dənizlərdə 0:07:40.591,0:07:43.387 4000 il duzlu su kimi ola bilər 0:07:43.387,0:07:46.470 və biz bunların hamısına baxa 0:07:47.374,0:07:50.353 bilərik, canlı 0:07:50.353,0:07:52.968 orqanizmlərin daxilində, orta hesabla, 0:07:52.968,0:07:55.860 bir su molekulu təxminən 0:07:55.860,0:07:59.169 bir həftə davam edəcək. 0:07:59.169,0:08:00.407 Bu orta göstəricilərdir. 0:08:00.407,0:08:01.946 Hər su molekulunun atmosferdə 0:08:01.946,0:08:04.523 yarım həftə qala bilər, 0:08:04.523,0:08:06.637 Bütün bunları düşünmək olduqca maraqlı şeydir,bu, 0:08:06.637,0:08:08.578 bütün suyun harada olduğunu,bunların 0:08:08.578,0:08:10.118 hamısının su dövrü ilə necə 0:08:10.118,0:08:12.863 işlədiyini daha çox anlamağa imkan verir.