WEBVTT 00:00:13.221 --> 00:00:16.269 Hơn một thế kỷ trước, Emily Dickinson đã nói: 00:00:16.269 --> 00:00:19.507 "Không thuyền nào hơn sách đưa ta cập bến mọi miền..." 00:00:19.507 --> 00:00:20.986 Và đó là sự thật. 00:00:20.986 --> 00:00:24.583 Khi đọc sách, xem ti vi hay phim ảnh, 00:00:24.583 --> 00:00:28.801 ta xuôi theo mạch truyện vào một thế giới của sự tưởng tượng. 00:00:28.801 --> 00:00:32.290 Khi cập bến, một nơi vừa lạ vừa quen, 00:00:32.290 --> 00:00:34.272 vài điều kỳ lạ sẽ xảy ra. 00:00:34.272 --> 00:00:36.519 Bước lên bờ, ta thay đổi. 00:00:36.519 --> 00:00:40.257 Không theo dấu của tác giả hay nhân vật, 00:00:40.257 --> 00:00:43.592 thay vào đó, ta đi hàng dặm trong "đôi giày" của họ. 00:00:43.592 --> 00:00:47.539 Những nhà nghiên cứu tâm lý, thần kinh, phát triển trẻ em và sinh học 00:00:47.539 --> 00:00:50.997 bắt đầu có những bằng chứng khoa học đáng kể, 00:00:50.997 --> 00:00:53.799 chứng minh điều mà nhà văn và đọc giả vốn đã biết: 00:00:53.799 --> 00:00:57.291 câu chuyện có khả năng lạ kì làm thay đổi quan điểm của người đọc. 00:00:57.291 --> 00:01:00.708 Những học giả tìm thấy bằng chứng về việc chúng tạo ra văn hóa, 00:01:00.708 --> 00:01:03.811 rằng niềm tin của ta về cuộc sống không đến từ thực tế, 00:01:03.811 --> 00:01:05.313 mà là từ hư cấu - 00:01:05.313 --> 00:01:09.580 quan điểm của ta về giai cấp, hôn nhân, và cả giới tính đều thay đổi, 00:01:09.580 --> 00:01:12.565 nhiều tư tưởng đứng vững hàng thế kỉ 00:01:12.565 --> 00:01:14.545 đã được xem xét lại trong thế kỉ 18 00:01:14.545 --> 00:01:17.279 và được phác thảo từ sớm trong những trang tiểu thuyết. 00:01:17.279 --> 00:01:20.380 Tưởng tượng một thế giới nơi giai cấp, không phải người lao động, 00:01:20.380 --> 00:01:22.333 định ra hệ giá trị cho mọi người; 00:01:22.333 --> 00:01:25.532 thế giới nơi phụ nữ đơn giản chỉ là bản sao lỗi của đàn ông; 00:01:25.532 --> 00:01:28.548 thế giới mà hôn nhân vì tình yêu là một khái niệm mới lạ. 00:01:28.548 --> 00:01:32.330 Và đó là thế giới có tên "Pamela" của Samuel Richardson 00:01:32.330 --> 00:01:36.099 Chuyện tình của Richardson viết về một cô gái nghèo tầng lớp lao động, 00:01:36.099 --> 00:01:40.050 vừa giỏi và thông minh hơn tất cả chàng trai yêu cô ở tầng lớp cao hơn. 00:01:40.050 --> 00:01:42.572 Cuốn sách, thách thức hàng loạt truyền thống, 00:01:42.572 --> 00:01:44.091 gây ra khá nhiều tranh cãi. 00:01:44.091 --> 00:01:47.056 Báo chí viết về "Pamela" nhiều hơn là Quốc hội. 00:01:47.056 --> 00:01:50.108 Nó khơi gợi nhiều tranh cãi và tiểu thuyết chống đối. 00:01:50.108 --> 00:01:52.341 Thế nhưng, vẫn có nhiều người khác 00:01:52.341 --> 00:01:55.072 háo hức về thế giới hư cấu này. 00:01:55.072 --> 00:01:57.849 Cuốn sách bán chạy này và tất cả những cuốn "theo sau" 00:01:57.849 --> 00:02:01.047 "Kiêu hãnh và Định kiến," "Jane Eyre," và thậm chí là "Chạng vạng" 00:02:01.047 --> 00:02:04.564 đã chia sẻ câu chuyện và những bài học tương tự 00:02:04.564 --> 00:02:07.121 mà giờ đây đã trở nên bình thường và hiển nhiên. 00:02:07.121 --> 00:02:10.470 Tương tự, tiểu thuyết đã giúp hình thành tư tưởng lãnh đạo 00:02:10.470 --> 00:02:12.069 xuyên suốt lịch sử. 00:02:12.069 --> 00:02:14.302 Vài học giả nói thuyết tiến hóa của Darwin 00:02:14.302 --> 00:02:17.114 là dựa vào những điều mà ông đã đọc và thích thú. 00:02:17.114 --> 00:02:21.251 Thuyết của ông ưu tiên trí thông minh, sự mau lẹ và khả năng thích ứng, 00:02:21.251 --> 00:02:23.523 tất cả những đặc điểm của một anh hùng. 00:02:23.523 --> 00:02:26.337 Dù là " Harry Potter" hay "Great Expectations," 00:02:26.337 --> 00:02:29.142 đó vẫn là loại sách đã truyền cảm hứng cho Darwin. 00:02:29.142 --> 00:02:32.853 Dù vậy, những nghiên cứu gần đây cho thấy thuyết của ông không là tất cả. 00:02:32.853 --> 00:02:35.607 Ý thức của ta về anh hùng - đàn ông hay phụ nữ, 00:02:35.607 --> 00:02:39.588 hay thậm chí, một giống loài cứu thế giới có thể sai. 00:02:39.588 --> 00:02:42.319 Thay vì được "thiết kế" để cạnh tranh 00:02:42.319 --> 00:02:45.296 làm anh hùng đơn độc trong câu chuyện của riêng mình, 00:02:45.296 --> 00:02:48.030 ta có thể chỉ là thành viên của một "nhiệm vụ"chung. 00:02:48.030 --> 00:02:50.320 Giống Hobbit hơn là Harry. 00:02:50.320 --> 00:02:53.799 Hẳn nhiên, đôi khi, "đôi giày" ta dùng có thể "sờn rách". 00:02:53.799 --> 00:02:56.114 Xét cho cùng, ta không chỉ đi một 00:02:56.114 --> 00:02:57.896 mà là cả 100 tỉ tỉ dặm 00:02:57.896 --> 00:03:00.424 trong đôi giày của Jane Austen hay Mark Twain. 00:03:00.424 --> 00:03:03.873 Không có nghĩa là ta không thể đọc và tận hưởng những tác phẩm cổ điển; 00:03:03.873 --> 00:03:05.830 ta nên đồng hành với Dickens, 00:03:05.830 --> 00:03:08.579 học ở Pip sự kì vọng ở bản thân, 00:03:08.579 --> 00:03:12.523 nói chuyện với Austen và Elizabeth về những kiêu hãnh và định kiến. 00:03:12.523 --> 00:03:15.123 Trôi nổi với Twain xuống dòng Mississipi, 00:03:15.123 --> 00:03:17.612 và học ở Jim những điều tốt đẹp. 00:03:17.612 --> 00:03:21.370 Nhưng trong hành trình này, hãy nhớ rằng địa hình đã đổi. 00:03:21.370 --> 00:03:25.329 Ta sẽ bắt đầu tìm mua ủng để đi vào thời đại mới. 00:03:25.329 --> 00:03:29.083 Hãy lấy ví dụ của Katniss Everdeen và cuộc chiến với thủ phủ. 00:03:29.083 --> 00:03:32.884 Liệu "Đấu trường sinh tử" có làm ta nghĩ khác về chủ nghĩa tư bản? 00:03:32.884 --> 00:03:36.897 Dạy ta bài học về sự hi sinh vì tập thể? 00:03:36.897 --> 00:03:40.405 Liệu "Uglies" có cho thấy sự nguy hiểm khi theo đuổi dáng vóc hoàn hảo 00:03:40.405 --> 00:03:42.762 và để truyền thông định nghĩa cái đẹp? 00:03:42.762 --> 00:03:45.854 Liệu "Seekers" có vượt qua sự nóng lên của Trái đất? 00:03:45.854 --> 00:03:49.639 Liệu đấu tranh sinh tử của Toklo, Kallik, Lusa và những con gấu khác 00:03:49.639 --> 00:03:53.706 có giúp ta hiểu thêm về thế giới động vật và vị trí của ta trong đó? 00:03:53.706 --> 00:03:57.608 Chỉ có tương lai mới biết câu chuyện nào sẽ thu hút trí tưởng tượng của ta, 00:03:57.608 --> 00:04:00.181 những hư cấu nào sẽ định hình tương lai. 00:04:00.181 --> 00:04:02.147 Nhưng tin tốt là: 00:04:02.147 --> 00:04:05.196 những câu chuyện mới ra đời mỗi ngày, 00:04:05.196 --> 00:04:09.383 hứa hẹn những ảnh hưởng, tạo nên và khơi nguồn thay đổi, 00:04:09.383 --> 00:04:12.361 những câu chuyện mà có thể chính bạn là người viết. 00:04:12.361 --> 00:04:15.407 Nên tôi đoán câu hỏi cuối cùng là: 00:04:15.407 --> 00:04:18.452 Bạn sẽ chọn câu chuyện nào kế tiếp?