WEBVTT

00:00:00.786 --> 00:00:06.310
ကာကွယ်ဆေးထိုးမှုရဲ့ သက်ရောက်မှု
အကျိုးကျေးဇူးတွေ သိပ်ကို အရေးပါကြတယ်။

00:00:06.937 --> 00:00:10.156
အမေရိကန် ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးစင်တာက

00:00:10.180 --> 00:00:13.696
နောက်ဆုံး အနှစ် ၂၀ အတွင်း
မွေးခဲ့ကြတဲ့ အမေရိကန်ကလေးတွေကို

00:00:13.720 --> 00:00:19.236
ကာကွယ်ဆေးတွေ ထိုးပေးခဲ့လို့
ရောဂါဖြစ်မှု ၃၂၂ သန်းကျော်၊

00:00:19.260 --> 00:00:22.164
ဆေးရုံတင် ကုသရမှု ၂၁ သန်းကျော်၊

00:00:22.188 --> 00:00:25.839
ပြီးတော့ သေဆုံးရမှု ၇၃၀,၀၀၀ ကျော်တို့မှ

00:00:25.863 --> 00:00:30.807
ကာကွယ်ပေးနိုင်လို့ လူမှုရေးစရိတ်စုစုပေါင်း
ဒေါ်လာ ၁.၄ ထရီလီယံနီးပါး ချွေတာခဲ့တယ်။

00:00:30.842 --> 00:00:32.571
ဧရာမ ကြီးမားတဲ့ ကိန်းဂဏန်းတွေပါ။

00:00:32.855 --> 00:00:35.406
ဒါပေမဲ့ ဥပမာတစ်ခုကို
အသေးစိတ် လေ့လာကြည့်ကြရအောင်။

00:00:35.406 --> 00:00:37.565
ကာကွယ်ဆေးရဲ့ ကျေးဇူးကြောင့်

00:00:37.565 --> 00:00:41.075
Haemophilus တုပ်ကွေးဆိုတဲ့ ဘက်တီးရီးယား
ကူးစက်ရောဂါ လုံးဝပျောက်သွားပါပြီ။

00:00:41.153 --> 00:00:44.416
အဲဒီဘက်တီးရီးယားက
ကလေးငယ်တွေကို ကူးစက်တတ်ခဲ့ပြီး

00:00:44.430 --> 00:00:46.249
သွေးလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါတွေ၊

00:00:46.249 --> 00:00:49.201
အဆုတ်ရောင်၊
ဦးနှောက်အမြှေးရောင်မှု ဖြစ်စေခဲ့ပြီး

00:00:49.201 --> 00:00:51.905
သေဆုံးမှု သို့မဟုတ်
အမြဲတမ်းမသန်စွမ်းမှုကို ဖြစ်စေခဲ့တယ်။

00:00:51.974 --> 00:00:55.085
ကလေးအထူးကုဆရာ၀န် အနေနဲ့ အဲဒီလို
ရောဂါတချို့ကို လေ့လာခဲ့ဘူးပါတယ်။

00:00:55.085 --> 00:00:58.045
ခင်ဗျားတို့က အဲဒီရောဂါအကြောင်း
ကြားချင်မှကြားခဲ့ကြမှာပါ၊

00:00:58.069 --> 00:01:00.712
ကာကွယ်ဆေးတွေ သိပ်ကိုထိရောက်ခဲ့လို့
မတွေ့နိုင်တော့ပါဘူး။

00:01:00.736 --> 00:01:02.806
ဒီဂရပ်ပုံရဲ့ ညာဘက်တွင် မြင်နိုင်သလို

00:01:02.830 --> 00:01:04.997
ကာကွယ်ဆေးကို စသုံးကတည်းက

00:01:05.021 --> 00:01:07.926
Haemophilus ဘက်တီးရီးယား
ကူးစက်တဲ့ ဖြစ်ရပ်တွေဟာ

00:01:07.950 --> 00:01:11.386
ဇောက်ထိုးကျဆင်းသွားကာ
လုံးဝနီးပါး ပျောက်သွားခဲ့တယ်။

00:01:11.390 --> 00:01:13.946
ဒီတော့ ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ အောင်မြင်မှု သာဓကပါ။

00:01:13.946 --> 00:01:16.797
တချိန်တည်းမှာ ကျုပ်တို့ဟာ
စိန်ခေါ်မှုတွေကိုပါ ရင်ဆိုင်ရပါတယ်။

00:01:17.069 --> 00:01:21.240
လိုအပ်တဲ့ ကာကွယ်မှုကို ပေဖို့ သို့မဟုတ်
ထိန်းသိမ်းထားဖို့ ကျုပ်တို့ဟာ

00:01:21.264 --> 00:01:23.685
ကာကွယ်ဆေး အများစုကို
အကြိမ်ကြိမ် ပေးဖို့ လိုပါတယ်။

00:01:23.875 --> 00:01:28.200
သိပ္ပံပညာရှင်တို့ တစ်ကြိမ်တည်းထိုးရမယ့် 
ကာကွယ်ဆေးတွေကို တီထွင်ဖို့ အားထုတ်နေကြတယ်။

00:01:28.224 --> 00:01:31.982
တစ်သက်မှာ တစ်ကြိမ်သာ
တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေးထိုးလိုက်တဲ့နောက်

00:01:32.326 --> 00:01:35.127
နောက်ထပ် ရာသီအလိုက် ဆေးထိုးဖို့
မလိုတာကို စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ။

00:01:35.317 --> 00:01:39.063
တချို့ ပိုးမွှားတွေအတွက်
ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို ဖန်တီးဖို့ မလွယ်ပါဘူး။

00:01:39.077 --> 00:01:43.301
အဲဒါ့အတွက် ထင်ရှားတဲ့ သာဓကမှာ HIV ခေါ် 
ကိုယ်ခံစွမ်းအား ချို့တဲ့စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်ပါ။

00:01:43.445 --> 00:01:46.602
အရေးတကြီး လိုအပ်ချက်
ဖြစ်လို့ ကြိုးပမ်းနေရဆဲပါ၊

00:01:47.216 --> 00:01:48.572
လိုတဲ့ ရလဒ် မရှိသေးပါဘူး။

00:01:49.588 --> 00:01:53.069
ကာကွယ်ဆေး သုတေသနထဲတွင်
နောက်အရေးကြီးတဲ့ အချက်က

00:01:53.093 --> 00:01:56.514
အထိခိုက်လွယ်ဆုံးသူများ၊ 
လူငယ်များနဲ့ သက်ကြီးများအတွက်

00:01:56.538 --> 00:01:58.783
အသင့်တော်ဆုံး ကာကွယ်ဆေးတွေကို
ထုတ်လုပ်ပေးဖို့ပါ။

00:01:59.147 --> 00:02:01.747
သုတေသနတွေ တက်ကြွစွ
ပြုလုပ်နေကြတဲ့ နယ်ပယ်ပါ။

00:02:01.982 --> 00:02:06.204
ကျုပ်တို့ ဒီနေ့ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့
နောက်ဆုံး စိန်ခေါ်မှုကို ပြောရရင်၊

00:02:06.228 --> 00:02:08.355
ကာကွယ်ဆေး ဆန့်ကျင်ရေး ခံယူချက်ပါ။

00:02:08.355 --> 00:02:14.224
အမေရိကန် ပြည်ထောင်ထဲတွင်
ကလေး ၁၀၀၀၀၀ ကျော်တို့ဟာ

00:02:14.224 --> 00:02:16.184
ကာကွယ်ဆေး အထိုးမခံခဲ့ကြဘဲ

00:02:16.212 --> 00:02:18.942
အဲဒီလိုသူတို့ရဲ့ ဦးရေတိုးလာနေခြင်းဟာ
ကြောက်လန့်စရာကြီးပါ။

00:02:18.942 --> 00:02:22.307
တကယ်တော့ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၊ တနည်း WHO က

00:02:22.307 --> 00:02:25.181
ဒီနေ့ လူသားရဲ့ ကျန်းမာရေးကို
ကမ္ဘာပေါ်မှာ ခြိမ်းခြောက်နေကြတဲ့

00:02:25.205 --> 00:02:29.403
အရေးကြီးဆုံး ၁၀ ချက်ထဲမှာ
ကာကွယ်ဆေး ဆန့်ကျင်မှုကို

00:02:29.427 --> 00:02:31.022
ထည့်သွင်း ဖေါ်ပြထားပါတယ်။

00:02:31.046 --> 00:02:34.670
ဒီဂရပ်ပုံက ကာလီဖိုနီးယား ပြည်နယ်မှာ
ကာကွယ်ဆေး ဆန့်ကျင်ရေး

00:02:34.670 --> 00:02:36.966
သဘောထား ကျယ်ပြန့်လာမှုကို ဖော်ပြနေတယ်။

00:02:36.990 --> 00:02:40.022
၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်မှ ၂၀၁၃ ခုနှစ် အတွင်းမှာ

00:02:40.046 --> 00:02:43.601
ကလေးထိန်းဌာနတွေမှာ
ကာကွယ်ဆေး ထိုးမှုမှ ကင်းလွတ်ခွင့်

00:02:43.625 --> 00:02:47.940
တောင်းဆိုခဲ့ကြတဲ့ ရာခိုင်နှုန်းအရ
ဒီလိုသိလာရတာပါ။

00:02:47.940 --> 00:02:50.448
ကာကွယ်ဆေးကို ဆန့်ကျင်ရေး
စိတ်ဓါတ်တွေ မြင့်တက်လာနေရာ

00:02:50.448 --> 00:02:52.436
တကယ့် အကျိုးဆက်တွေ ရင်ဆိုင်ကြရမှာပါ။

00:02:52.436 --> 00:02:55.355
ကျုပ်တို့က လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်များစွာကတည်းက
အောင်မြင်ခဲ့ကြပြီလို့

00:02:55.379 --> 00:02:58.051
ကျုပ်တို့ ယူဆခဲ့ကြတဲ့
ကူးစက်ရောဂါတွေ ပြန်ဖြစ်ပွားလာနေတာ

00:02:58.051 --> 00:02:59.736
ခင်ဗျားတို့သတိထားမိကြမယ် ထင်တယ်။

00:02:59.760 --> 00:03:03.363
ဝက်သက်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုတွေကို အမေရိကန်
ပြည်နယ် အများကြီးမှာ အစီရင်ခံနေကြတယ်။

00:03:03.363 --> 00:03:05.517
ဝက်သက်ဟာ သိပ်ကို
ကူးစက်လွယ်ပြီး အန္တရာယ်များတာ

00:03:05.517 --> 00:03:08.188
ကျုပ်တို့ မေ့တောင် မေ့နေကြပါပြီ။

00:03:08.318 --> 00:03:12.119
ဗိုင်းရပ်စ် အမှုန်နည်းနည်းလေးကိုက
လူတွေဆီ ကူးစက်နိုင်ကြတယ်။

00:03:12.119 --> 00:03:14.191
အားကစားပွဲတွေမှာ၊
အိုလံပစ် အားကစားရုံကြီးမှာ

00:03:14.209 --> 00:03:16.969
ဗိုင်းရပ်စ်ဟာ လေနဲ့အတူ
အတော့ကို ဝေးအောင် သွားနိုင်ပြီး

00:03:16.969 --> 00:03:19.659
ကျန်းမာရေး ချို့တဲ့သူ တစ်ဦးဦးကို
ကူးစက်နိုင်ခဲ့တဲ့

00:03:19.659 --> 00:03:22.642
အစီရင်ခံစာတွေ ရှိပါတယ်။

00:03:22.678 --> 00:03:25.399
တကယ်ပြောရရင်၊ အခုကို ကျွန်တော့ဆီမှာ
ဝက်သက်ရောဂါ ဖြစ်နေတယ်။

00:03:25.423 --> 00:03:26.580
(ချောင်းဆိုးခြင်း)

00:03:26.604 --> 00:03:30.747
ဒီခန်းမထဲ နောက်ဆုံးတန်းမှာ
ထိုင်နေသူ ကူးစက်နိုင်တယ်။

00:03:30.903 --> 00:03:34.268
ကျုပ်တို့ ကမ္ဘာကြီးမှာ
တကယ့်ကို အဲဒီလို ဖြစ်ခဲ့ဘူးတယ်။

00:03:34.882 --> 00:03:36.482
လွန်ခဲ့တဲ့ လအနည်းငယ်တုန်းက

00:03:36.506 --> 00:03:40.169
လေယာဉ်မယ် တစ်ဦးဟာ ပျံသန်းနေခိုက်မှာကို

00:03:40.193 --> 00:03:43.264
ဝက်သက်ရောဂါ ကူးစက်ခံရလို့
ဦးနှောက်ရောင်ရောဂါဖြစ်ပြီး

00:03:43.288 --> 00:03:44.573
သေဆုံးသွားခဲ့တယ်။

00:03:44.597 --> 00:03:48.145
ဒီတော့ လူတွေဟာ ကာကွယ်ဆေး
ဆန့်ကျင်ရေး စိတ်ဓာတ်ကြောင့် သေနေကြရတယ်။

00:03:48.328 --> 00:03:50.134
ကာကွယ်ဆေးကို မယုံကြည်ကြလို့

00:03:50.178 --> 00:03:52.623
ကာကွယ်ဆေးကို မထိုးလိုကြသူတို့အတွက်

00:03:52.687 --> 00:03:54.996
ကျွန်တော် မိနစ်အနည်းငယ်ယူပြီး
ရှင်းပြချင်တယ်။

00:03:56.315 --> 00:04:01.220
ကလေးသုံးယောက် ရှိနေတဲ့
ကလေးဆရာဝန် တစ်ဦးအနေနဲ့၊

00:04:01.244 --> 00:04:03.297
ကလေးတွေအားလုံးကို အကြံပြုထားတဲ့

00:04:03.321 --> 00:04:07.612
အချိန်ဇယားနဲ့အညီ မှန်မှန်
ကာကွယ်ဆေးတွေ အထိုးခံနေသူအဖြစ်၊

00:04:07.636 --> 00:04:10.413
ပြီးတော့ ကလေးကူးစက်ရောဂါ အကြံပေးအဖြစ်၊

00:04:10.437 --> 00:04:13.279
မိဘတွေကသာ ကာကွယ်ဆေးကို
ထိုးပေးခဲ့ကြမယ်ဆိုရင်

00:04:13.303 --> 00:04:17.156
ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါ မဖြစ်ခဲ့ကြမယ့်
ကလေးတွေကို ကုသပေးခဲ့ရသူ အဖြစ်

00:04:17.180 --> 00:04:19.221
ဒါဟာ ကျွန်တော့အတွက် သိပ်ကို အရေးကြီးပါတယ်။

00:04:19.266 --> 00:04:22.059
ကျုပ်တို့ လူ့အဖွဲ့အစည်းအနေနဲ့
ကာကွယ်ဆေးအတွက် ပေးဆပ်ရတဲ့

00:04:22.313 --> 00:04:26.336
တန်ဖိုးကို ကျုပ်တို့ နောက်ကိုပြန်ပြီး
တွက်ကြည့်ကြပါစို့။

00:04:26.686 --> 00:04:29.093
ဒီဂရပ်မှာ ဝင်ရိုး Y ဝင်ရိုးပေါ်တွင်

00:04:29.117 --> 00:04:32.561
ကူးစက်ရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာမှာ
သေဆုံးသွားသူ အရေအတွက်ပါ။

00:04:32.585 --> 00:04:34.079
ဝင်ရိုး X မှာကျတော့၊

00:04:34.103 --> 00:04:36.617
သေဆုံးသွားသူရဲ့ အသက်အရွယ်ပါ။

00:04:36.641 --> 00:04:40.061
ဒါကို လေ့လာကြည့်ရင် U-ပုံစံမျိုး
ဖြစ်နေတာ တွေ့ရပါမယ်။

00:04:40.085 --> 00:04:43.291
ပြီးတော့ ငယ်ရွယ်တဲ့သူတွေ​​အကြားမှာ
သိပ်ထင်ရှားပါတယ်။

00:04:43.295 --> 00:04:47.341
ဒီတော့ ကာကွယ်ဆေးတွေက လူငယ်တွေကို 
ကူးစက်မှုမှ ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

00:04:47.341 --> 00:04:50.654
ဒီတော့ မိတ်ဆွေတို့က ကာကွယ်ဆေးရဲ့
သက်ရောက်မှု အကြောင်းကို ပြောချင်ကြရင်

00:04:50.695 --> 00:04:53.205
အဲဒါနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ယုန်ထင်ကြောင်ထင်
ပြောနေကြတာတွေ

00:04:53.229 --> 00:04:56.834
အင်တာနက်ပေါ်မှာ အကျိုးမဲ့အကြောင်းမဲ့
ကာကွယ်တွေကြောင့်

00:04:56.834 --> 00:05:00.059
ဖြစ်လာနိုင်တယ်ဆိုပြီး ရေးနေကြလို့ပါ။

00:05:00.059 --> 00:05:01.783
ကာကွယ်ဆေးရဲ့ သက်ရောက်မှုက ဒီလိုပါ။

00:05:01.807 --> 00:05:06.363
နောက်တစ်ခုက ၎င်းတို့ဟာ ရွယ်အိုများရဲ့
အသက်ကို ပိုရှည်လာစေပါတယ်။

00:05:06.437 --> 00:05:09.137
ရွယ်အိုတွေကို သတ်ပစ်နိုင်တဲ့ တုပ်ကွေးနဲ့
အခြားရောဂါတွေမှ

00:05:09.191 --> 00:05:11.391
ထိုးဆေးတွေက ကာကွယ်ပေးနေကြလို့ပါ။

00:05:11.560 --> 00:05:12.949
ဆက်ပြီး ကာကွယ်ဆေးတွေကို

00:05:13.073 --> 00:05:16.074
ပိုလို့ကို ကောင်းလာအောင်
လုပ်ပေးနိုင်ပုံကို ဆွေးနွေးကြပါစို့။

00:05:16.228 --> 00:05:20.656
ကျုပ်တို့အကြားက ထိခိုက်လွယ်သူတွေကို
ကာကွယ်ပေးမယ့် ကာကွယ်ဆေးတွေကို

00:05:20.680 --> 00:05:24.325
ကျုပ်တို့ဖန်တီးနိုင်ကြပြီး တစ်ခါထိုးပေး
ရုံနဲ့ ကာကွယ်ပေးနိုင်ဖွယ်ရာ ရှိပါတယ်။

00:05:24.363 --> 00:05:26.879
ကိုယ်ခံစွမ်းအား အကြောင်း
နည်းနည်းလေး ပြောပါရစေ။

00:05:26.903 --> 00:05:30.315
ဟောဒီ ထိပ်မှာ ခင်ဗျားတို့ မြင်ရတာက
ရိုးရိုးကာကွယ်ဆေးပါ။

00:05:30.339 --> 00:05:33.237
ကာကွယ်ဆေး အားလုံးတို့ထဲမှာ
ပဋိဇာတ် ဆိုတာ ပါပါတယ်။

00:05:33.261 --> 00:05:36.499
အဲဒီပဋိဇာတ်ဟာ
ပိုးမွှား အပိုင်းအစမျိုး ဖြစ်ပြီး

00:05:36.523 --> 00:05:38.382
ကျုပ်တို့ ခန္ဓာကိုယ်က မှတ်မိတဲ့ အရာပါ။

00:05:38.382 --> 00:05:41.862
အဲဒါက ပဋိပစ္စည်းတွေကို ဖန်တီးပေးလို့
ကျုပ်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ကာကွယ်ပေးတယ်။

00:05:41.862 --> 00:05:45.107
ဒီလိုနည်းဖြင့် အဲဒီလို ကာကွယ်ဆေးတွေက 
ကိုယ်ခံစနစ်ကို တုံ့ပြန်စေပါတယ်။

00:05:45.107 --> 00:05:46.664
ဒါပေမဲ့ ဒီမှာ မြင်ကြရတဲ့အတိုင်း၊

00:05:46.688 --> 00:05:49.288
အဲဒီ ကိုယ်ခံစွမ်းအား တုံ့ပြန်မှုဟာ
အတက်အကျရှိတယ်၊

00:05:49.288 --> 00:05:52.339
အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကျုပ်တို့ဟာ
ကာကွယ်နိုင်စွမ်း ရှိနေဖို့အတွက်

00:05:52.363 --> 00:05:54.492
ကာကွယ်ဆေးကို
ထိုးပြီးရင် ထပ်ထိုးဖို့ လိုတယ်။

00:05:54.492 --> 00:05:56.306
ကျုပ်တို့ ဘယ်လိုများ လုပ်နိုင်ကြမလဲ။

00:05:56.306 --> 00:05:58.625
ကျုပ်တို့နဲ့ ကမ္ဘာတဝမ်းရှိ
အခြားသိပ္ပံပညာရှင်တွေက

00:05:58.625 --> 00:06:02.050
ကာကွယ်ဆေး တုံ့ပြန်မှုကို တိုးမြှင့်ဖို့ 
မော်လီကျူးတ​ွေကို ရှာကြံနေကြတယ်။

00:06:02.050 --> 00:06:03.670
အဲဒါတွေကို adjuvant လို့ ခေါ်တယ်၊

00:06:03.670 --> 00:06:06.646
ကူပေးရန် ဆိုတဲ့ လက်တင် စကားလုံး
"adjuvare" မှ လာတဲ့ ကစားလုံးပါ။

00:06:06.646 --> 00:06:09.203
Adjuvant တွေဟာ မော်လီကျူးတွေ
ဖြစ်ကြပြီး ကာကွယ်ဆေးထဲကို

00:06:09.203 --> 00:06:12.009
ထည့်ပေးခြင်းဖြင့် ပိုအားကောင်းတဲ့
တုံ့ပြန်မှုကို ရနိုင်တယ်။

00:06:12.009 --> 00:06:14.364
ဒီမှာ အနီရောင်နဲ့
ပြထားတဲ့ adjuvant ရှိနေရင်၊

00:06:14.388 --> 00:06:17.284
ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကိုယ်ခံစနစ်ထဲက
သွေးဖြူဆဲလ်တွေ ပိုကောင်းမွန်စွာ

00:06:17.284 --> 00:06:18.747
လှုပ်ရှားနိုင်စွမ်း ရှိလာလို့၊

00:06:18.747 --> 00:06:21.950
ပိုအားကောင်းတဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအား
တုံ့ပြန်မှုကို ထုတ်လွတ်ပေးနိုင်ပြီး

00:06:21.974 --> 00:06:24.735
ပဋိပစ္စည်းတွေ ပိုများပြားစွာနဲ့
ပိုမြန်ဆန်စွာ ပေါ်လာစေလျက်

00:06:24.759 --> 00:06:27.775
ပိုပြီးရေရှည်ခံနိုင်မယ့် ကိုယ်ခံစွမ်းအား
ဖန်တီးပေးနိုင်မှာပါ။

00:06:27.793 --> 00:06:31.261
အဲဒီ adjuvant တွေရဲ့
သက်ရောက်မှုဟာ အသက်အရွယ်

00:06:31.585 --> 00:06:35.432
သို့မဟုတ် ပုဂ္ဂိုလ်ရဲ့ အခြားအချက်တွေကို
လိုက်ပြီး ကွဲပြားနိုင်တာ စိတ်ဝင်စားစရာပါ။

00:06:35.485 --> 00:06:39.171
အဲဒါကြောင့်မို့လို့ ကာကွယ်ဆေးတွေ တိကျ
မှန်ကန်ဖို့ လိုအပ်တာ ထောက်ပြချင်ပါတယ်။

00:06:39.211 --> 00:06:43.187
ကျုပ်တို့ဟာ တိကျမှုမြင့်
ဆေးပညာ ယူဆချက်ကို ယူမယ် --

00:06:43.211 --> 00:06:45.227
တိကျမှုမြင့်မားတဲ့ ဆေးပညာ ဆိုတာက

00:06:45.251 --> 00:06:47.775
ဆေးတစ်ခုခုဆိုင်ရာ လူတွေရဲ့ တုံ့ပြန်မှုဟာ

00:06:47.799 --> 00:06:50.244
တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး မတူကွဲပြားနိုင်ကြောင်း
ယူဆချက်ကို

00:06:50.268 --> 00:06:52.370
ကာကွယ်ဆေးတွေ အတွက်ပါ ကျင့်သုံးဖို့ပါပဲ။

00:06:52.784 --> 00:06:53.934
ဟုတ်ပြီနော်။

00:06:53.958 --> 00:06:56.142
ဒီ Boston Children's Hospital မှာ

00:06:56.166 --> 00:06:58.775
ကျွန်တော် ဦးဆောင်တဲ့
Precision Vaccines Program မှာ

00:06:58.799 --> 00:07:02.061
ကျွန်တော်တို့ဟာ ကျန်းမာရေး 
ချို့တဲ့ကြသူတို့နဲ့ အံဝင်ခွင်ကျရှိအောင်

00:07:02.085 --> 00:07:03.594
တိကျကိုက်ညီတဲ့ ကာကွယ်ဆေးတွေကို

00:07:03.618 --> 00:07:06.466
ဖန်တီးထုတ်လုပ်ဖို့ ချဉ်းကပ်နည်း ငါးခု
ချမှတ်ထားကြတယ်။

00:07:06.490 --> 00:07:07.727
နံပတ်တစ်က၊

00:07:07.751 --> 00:07:10.589
သက်ဆိုင်ရာ လူတွေရဲ့
ကာကွယ်ဆေးဆိုင်ရာ သဘောထားက

00:07:10.589 --> 00:07:11.629
ဘယ်လိုမျိုးလဲ။

00:07:11.629 --> 00:07:14.602
ကိုယ်က ကမ္ဘာ့ အကောင်းမွန်ဆုံး 
ကာကွယ်ဆေးကို ဖန်တီးပေးနိုင်တောင်

00:07:14.602 --> 00:07:17.512
ဘယ်သူကမှ အထိုးမခံချင်ကြဘူးဆိုရင်
ဘာမှအကျိုးထူးမှာ မဟုတ်လို့ပါ။

00:07:17.512 --> 00:07:18.633
နံပါတ်နှစ်က၊

00:07:18.633 --> 00:07:21.214
ကာကွယ်ဆေးထိုးရေး လမ်းကြောင်းကို
စဉ်းစားထားဖို့ လိုတယ်။

00:07:21.238 --> 00:07:24.349
ကာကွယ်ဆေးအများစုက
ကြွက်သားထိုးဆေး၊ တနည်း IM တွေပါ၊

00:07:24.373 --> 00:07:27.483
ဒါပေမဲ့၊ နှာခေါင်းမှ၊ ပါးစပ်မှ စတဲ့
အခြားပုံစံလည်း ရှိကြတယ်။

00:07:27.542 --> 00:07:31.003
အဲဒီနောက်မှာ ပြောပြခဲ့သလို ကာကွယ်ဆေးတွေမှာ
ပါဝင်တဲ့အရာတွေ ရှိပါသေးတယ်။

00:07:31.003 --> 00:07:32.915
ကာကွယ်ဆေးအားလုံးမှာ ပဋိပစ္စည်း ပါရှိတယ်၊

00:07:32.915 --> 00:07:36.077
ကျုပ်တို့ ခန္ဓာကိုယ်က မှတ်မိနေတဲ့
ပိုးမွှားရဲ့အစိတ်အပိုင်း ဖြစ်ပြီး

00:07:36.101 --> 00:07:39.990
ပဋိပစ္စည်းတွေ သို့မဟုတ် ဆဲလ်အခြေခံ ကိုယ်ခံ
အားကို ပြန်ပြီး ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်မှာပါ။

00:07:40.014 --> 00:07:42.344
ခုနက ပြောခဲ့သလို adjuvant ကိုလည်း
ထည့်ပေးနိုင်တယ်၊

00:07:42.344 --> 00:07:44.292
ကိုယ်ခံတုံ့ပြန်မှုကို မြှင့်တင်ပေးဖို့ပါ။

00:07:44.292 --> 00:07:45.544
ဆက်စဉ်းစားစရာ ရှိပါသေးတယ်။

00:07:45.544 --> 00:07:47.075
ရွေးစရာ ပဋိပစ္စည်းတွေ အများကြီး၊

00:07:47.075 --> 00:07:49.863
ပြီးတော့ adjuvant အမျိုးမျိုး 
ရှိကြလို့ ရွေးဖို့ လိုပါမယ်။

00:07:49.863 --> 00:07:51.880
အဲဒါ ကျုပ်တို့ ဘယ်လို ဆုံးဖြတ်ရွေးကြမှာလဲ။

00:07:51.880 --> 00:07:54.261
အဲဒါတွေရဲ့ မီနူးစာရင်းဟာ နေ့စဉ်
တိုးတိုးလာနေသေးတယ်။

00:07:54.261 --> 00:07:55.630
ကျုပ်တို့ အဖွဲ့ထဲမှာကျတော့၊

00:07:55.630 --> 00:07:58.886
ကာကွယ်ဆေးတွေကို ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပမှာ
စမ်းသပ်နည်းတွေကို ပြုစုထားကြတယ် --

00:07:58.886 --> 00:08:00.488
လက်တင်လို "in vitro" ခေါ်ပါတယ် --

00:08:00.488 --> 00:08:02.207
တစ်ရှူးပွားယူတဲ့ ပန်းကန်လုံးထဲမှာပါ။

00:08:02.207 --> 00:08:04.659
သွေးဆဲလ်တွေနဲ့ 
တစ်ရှူး အင်ဂျင်နီယာနည်းကို သုံးပြီး

00:08:04.659 --> 00:08:06.626
ကိုယ်ခန္ဓာ အပြင်မှာ
ကာကွယ်ဆေးကို ထိုးပေးကာ

00:08:06.626 --> 00:08:08.356
အဲဒီ ကာကွယ်ဆေးကနေပြီး၊ ဥပမာ၊ ကလေးအား

00:08:08.356 --> 00:08:12.366
သို့မဟုတ် သက်ကြီးရွယ်အိုတို့အား 
သက်ရောက်မှုကို လေ့လာကြပါတယ်။

00:08:12.477 --> 00:08:15.564
ဒီအကြောင်းကို ကျုပ်တို့ စဉ်းစားကြည့်ရင်၊ 
သိပ်ကို အရေးကြီးပါတယ်၊

00:08:15.588 --> 00:08:19.185
ကျုပ်တို့က ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ပေးချင်ကြတဲ့
ကူးစက်ရောဂါ အားလုံးကို၊

00:08:19.209 --> 00:08:23.170
Zika ဗိုင်းရပ်စ်၊ Ebola ဗိုင်းရပ်စ်၊ 
HIV နဲ့ အခြားရောဂါတွေ အတွက်

00:08:23.194 --> 00:08:24.988
တွဲသုံးရနိုင်မယ့် ပဋိပစ္စည်းတွေ၊

00:08:25.012 --> 00:08:27.115
သင့်တော်မယ့် adjuvant တွေ၊

00:08:27.115 --> 00:08:29.619
အမျိုးမျိုးသော လူတွေ အတွက်
ရွေးစမ်းကြည့်ရမယ် ဆိုတော့

00:08:29.619 --> 00:08:32.289
လူဦးရေ အများကြီးနဲ့ လုပ်ရမယ့်
တတိယအဆင့် စမ်းသပ်မှုကို

00:08:32.289 --> 00:08:34.466
ခုနက အတွဲတိုင်းအတွက်
လုပ်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။

00:08:34.490 --> 00:08:38.712
ဒီနေရာမှာ ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပတွင်
ကာကွယ်ဆေးတွေကို စမ်းသပ်နိုင်မှုက

00:08:38.736 --> 00:08:42.657
ကာကွယ်ဆေး ပြုစုရေးလုပ်ငန်း မြန်ဆန်ရေးကို
များစွာမှ ကူပေးနိုင်မယ်လို့ ယုံကြည်ရပါတယ်။

00:08:42.657 --> 00:08:45.394
နောက်ဆုံးမှာတော့၊
ဒီလိုအားထုတ်မှု အားလုံးက

00:08:45.418 --> 00:08:48.671
တိကျတဲ့ ရောဂါပိုးမှာမှ
ကာကွယ်ပေးဖို့ ဖြစ်ပြီး

00:08:48.695 --> 00:08:52.405
ခန္ဓာကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ ပဋိပစ္စည်း
တွေနဲ့ အခြားဆဲလ်တွေ ပေါ်လာဖို့ အတွက်ပါ။

00:08:52.405 --> 00:08:55.900
ကျုပ်တို့ဟာ နောက်ဆုံးပေါ် သိပ္ပံနည်းပညာတွေ
ကို ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လုပ်ရေးထဲမှာ

00:08:55.924 --> 00:08:59.329
အသုံးချနိုင်ဖို့ ဆန်းသစ်တဲ့ 
ချဉ်းကပ်မှုတွေကိုပါ သုံးနေကြပါတယ်။

00:08:59.353 --> 00:09:03.450
လက်ရှိ ကာကွယ်ဆေးတွေ ကာကွယ်ပေးကြပုံကို 
ကျုပ်တို့ဟာ နက်ရှိုင်းစွာ လေ့လာခဲ့ကြတယ်။

00:09:03.474 --> 00:09:05.823
မွေးကင်းစ ကလေးတွေ
အသည်းရောင်ရောဂါ B မကူးစက်ဖို့

00:09:05.847 --> 00:09:08.756
အသည်းရောင်ရောဂါ B ကာကွယ်ဆေးက
ကာကွယ်ပေးပုံကို လေ့လာဖို့

00:09:08.756 --> 00:09:11.090
ကျုပ်တို့ဟာ
နိုင်ငံတကာအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြတယ်။

00:09:11.090 --> 00:09:12.675
အဲဒီလို လေ့လာနိုင်ဖို့အေတွက်

00:09:12.699 --> 00:09:16.517
ကျုပ်တို့ဟာ သေးငယ်တဲ့ နမူနာ၊ ကြီးမားတဲ့
ဒေတာလို့ ခေါ်တဲ့ နည်းပညာ တီထွင်ခဲ့ကြတယ်။

00:09:16.517 --> 00:09:20.191
ကျုပ်တို့ဟာ ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ 
ကလေးဆီကနေပြီး သွေးတစ်စက် ယူပြီး

00:09:20.215 --> 00:09:23.313
ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးတဲ့ နောက်မှာ 
ထပ်ပြီး တစ်စက်ကို ယူကြတယ်၊

00:09:23.313 --> 00:09:26.225
ပြီးရင် ကျုပ်တို့ဟာ ဆဲလ်တွေအားလုံးကို
တိုင်းတာ ရေတွက်နိုင်တယ်၊

00:09:26.249 --> 00:09:29.615
သွေးစက်ထဲက ဗီဇတွေ၊ မော်လီကျူးတွေ
အားလုံးကို တိုင်းနိုင်ကြတယ်၊

00:09:29.639 --> 00:09:31.861
အဲဒီ ကလေးရဲ့ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီးနောက်နဲ့

00:09:31.885 --> 00:09:34.023
ကာကွယ်ဆေးမထိုးမီ အခြေအနေကို
ယှဉ်ကြည့်နိုင်လို့

00:09:34.023 --> 00:09:36.276
ကာကွယ်ဆေးဟာ ဘယ်လောက်
ထိရ​ောက်စွာ ကာကွယ်ပေးပုံကို

00:09:36.276 --> 00:09:39.355
နက်ရှိုင်းစွာ သိရှိနားလည်နိုင်စွမ်း
ရှိလာကြမှာပါ။

00:09:39.745 --> 00:09:44.537
သိလာရတဲ့ အချက်တွေကို ကျုပ်တို့ဟာ အနာဂတ်
ကာကွယ်ဆေး ထုတ်လု့ပ်ဖို့ သုံးနိုင်ကြမယ်။

00:09:44.561 --> 00:09:47.966
ဒီဇယားပုံက လက်တွေ့မှာ
သွေးတစ်စက်နဲ့ အဲဒီကနေပြီး

00:09:47.990 --> 00:09:50.307
ရယူနိုင်ခဲ့တဲ့ များပြားလှတဲ့ အချက်အလက်တွေ

00:09:50.331 --> 00:09:52.551
ဆန်းစစ်စရာ အချက်တွေ
သောင်းချီကို ဖေါ်ပြနေပြီး

00:09:52.551 --> 00:09:56.708
ဆံမျှင်အထုံးကြီးလို မြင်နေရတာက
ပွင့်နေကြတဲ့ ဗီဇ လမ်းကြောင်းတွေနဲ့

00:09:56.732 --> 00:09:59.002
ပွင့်နေကြတဲ့ မော်လီကျူးလမ်းကြောင်း​တွေပါ။

00:09:59.002 --> 00:10:02.435
ရှေ့ဆက် ပေါ်လာမှာတွေ အမျးကြီးမို့လို့ 
အရမ်းစိတ်လှုပ်ရှားစရာ သိပ္ပံပညာပါ။

00:10:02.435 --> 00:10:05.700
ကျုပ်တို့ဟာ ကမ္ဘာတဝမ်း သိပ္ပံပညာရှင်တွေနဲ့
လက်တွဲ လုပ်ကိုင်နေကြပြီး

00:10:05.724 --> 00:10:08.562
နည်းပညာသစ်တွေကို
ကာကွယ်ဆေး ပြုစုမှုထဲ ထည့်သုံးပြီး

00:10:08.562 --> 00:10:11.431
တိကျမှန်ကန်တဲ့ ကာကွယ်ဆေးများရဲ့ 
ကွန်ရက်ကို ဖေါ်ထုတ်ကြမှာပါ။

00:10:11.431 --> 00:10:14.441
ကျုပ်တို့ဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ 
ကျန်းမာရေး အားနည်းကြတဲ့ လူတွေအတွက်

00:10:14.465 --> 00:10:17.501
လူတိုင်းအတွက် ထုတ်လုပ်ပေးမယ့်
ကာကွယ်ဆေးကို ထုတ်လုပ်ပေးလိုပါတယ်။

00:10:17.501 --> 00:10:21.453
ကျုပ်တို့အဖွဲ့မှာ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ၊ နည်း
ပညာ ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ဆရာဝန်တွေ ပါကြတယ်။

00:10:21.453 --> 00:10:24.359
ကျုပ်တို့ဟာ ကူးစက်ရောဂါတွေ အတွက် 
ကာကွယ်ဆေးတွေကို ပြုစုနေကြရာ

00:10:24.359 --> 00:10:26.107
ကြက်ညှာချောင်းဆိုးလို ရောဂါ ပါပါတယ်။

00:10:26.107 --> 00:10:28.878
ကြက်ညှာချောင်းဆိုး ရောဂါ 
ကာကွယ်ဆေး ကျုပ်တို့မှာ ရှိနေပေမဲ့

00:10:28.878 --> 00:10:30.896
အကြိမ်ကြိမ် ထိုးပေးဖို့ လိုတဲ့ ဆေးမျိုးပါ၊

00:10:30.896 --> 00:10:32.915
ပြီးတော့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားဟာ
ကျဆင်းလာတတ်တယ်။

00:10:32.915 --> 00:10:36.521
တစ်ကြိမ်ပဲ ထိုးဖို့လိုမယ့် ကြက်ညှာချောင်း
ဆိုးရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တီထွင်ချင်တယ်။

00:10:36.521 --> 00:10:40.439
အသက်ရှူလမ်းကြောင်း syncytial ဗိုင်းရပ်စ်
ကာကွယ်ဆေးထွင်ဖို့ ကျုပ်တို့ ကြိုးစားနေတယ်၊

00:10:40.439 --> 00:10:44.395
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ မွေးစကလေးတွေ ဆေးရုံ
တင်ရတာ နံပါတ်တစ် အကြောင်းရင်း ဖြစ်လို့ပါ။

00:10:44.395 --> 00:10:46.385
တုပ်ကွေး ကာကွယ်ဆေး ပိုကောင်းတာ လိုနေသလို

00:10:46.425 --> 00:10:48.800
HIV အတွက်လဲ လိုအပ်တာ အမှန်ပါပဲ။

00:10:48.800 --> 00:10:51.371
ပြီးတော့ ကင်ဆာ၊ ဓာတ်မတည့်မှု အတွက်နဲ့

00:10:51.395 --> 00:10:55.113
မူးယစ်ဆေး အလွန်အကျွံသုံးစွဲမှု အတွက်တောင်
ကာကွယ်ဆေးကို ကျုပ်တို့ ရှာကြံနေကြတယ်။

00:10:55.395 --> 00:10:58.189
ဒီတော့ ကျွန်တော် ခင်ဗျားတို့ကို
မှာချင်တဲ့ နောက်ဆုံး အချက်က

00:10:58.299 --> 00:11:01.196
ကာကွယ်ဆေးတွေဟာ ခင်ဗျားတို့ကို၊
ခင်ဗျားတို့ ချစ်တဲ့ သူတွေကို

00:11:01.196 --> 00:11:03.338
ခင်ဗျားတို့ ဝန်းကျင်က လူတွေကို
ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

00:11:03.338 --> 00:11:06.156
၎င်းတို့ဟာ ခင်ဗျားတို့ကို 
ကူးစက်ရောဂါမှ ကာကွယ်ပေးရုံသာမကပဲ

00:11:06.156 --> 00:11:09.389
အဲဒီရောဂါတွေ ခင်ဗျားတို့က သူများဆီ
ကူးစက်စေမှုမှပါ ဟန့်တားပေးကြပါတယ်။

00:11:09.463 --> 00:11:10.859
ကာကွယ်ဆေး ထိုးယူကြပါ။

00:11:10.859 --> 00:11:13.857
သိပ္ပံပညာရဲ့ တိုးတက်မှုဟာ 
ထိရှလွယ်လို့ ဆုံးရှုံးသွားနိုင်ပါတယ်။

00:11:13.857 --> 00:11:17.877
ကျုပ်တို့ မှန်ကန်ပြီး လေးစားမှုရှိတဲ့
​ပြည်သူ့ ဆွေးနွေးတွေ အားပေး လုပ်ကြရပါမယ်။

00:11:17.877 --> 00:11:21.262
နောက်ဆုံးအနေနဲ့ ကျုပ်တို့ဟာ ဧရာမ
အောင်မြင်မှုတွေ ရှေ့ကို ရောက်နေကြပါပြီ၊

00:11:21.262 --> 00:11:22.705
ကာကွယ်ဆေးတွေရဲ့ ခေတ်သစ်ပါ။

00:11:22.705 --> 00:11:26.469
ကျုပ်တို့ဟာ လက်တွေ့လုပ်လို့ ရနိုင်တဲ့
မျက်နှာစာကို ဖွင့်ဟလိုက်ရုံပဲ ရှိပါသေးတယ်။

00:11:26.469 --> 00:11:28.093
ဒီလေ့လာမှုတွေကို ပါဝင်အားပေးကြပါ။

00:11:28.093 --> 00:11:29.404
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

00:11:29.404 --> 00:11:31.002
(လက်ခုပ်သံများ)