1
00:00:01,436 --> 00:00:04,136
Był czerwiec 2014 roku.

2
00:00:04,754 --> 00:00:06,063
Miałam 30 lat.

3
00:00:07,119 --> 00:00:09,229
Odebrałam telefon od mojej lekarki,

4
00:00:09,253 --> 00:00:11,320
która oznajmiła, że są wyniki moich badań.

5
00:00:12,460 --> 00:00:15,183
Poszłam do niej podczas przerwy na lunch,

6
00:00:15,217 --> 00:00:20,512
a ona z przykrością powiedziała mi,
że mam raka piersi.

7
00:00:22,442 --> 00:00:26,688
Na początku nie chciałam jej uwierzyć.

8
00:00:26,712 --> 00:00:30,497
Jestem prawnikiem,
więc potrzebowałam dowodu.

9
00:00:30,601 --> 00:00:33,204
Wstyd się przyznać,

10
00:00:33,228 --> 00:00:37,078
ale wstałam i podeszłam do niej,

11
00:00:37,102 --> 00:00:39,992
żeby spojrzeć jej przez ramię
i zweryfikować,

12
00:00:40,016 --> 00:00:42,121
co było napisane
na kartce leżącej przed nią.

13
00:00:42,145 --> 00:00:43,347
(Śmiech)

14
00:00:43,371 --> 00:00:44,958
Nowotwór złośliwy.

15
00:00:45,864 --> 00:00:49,188
Nadal nie chcąc uwierzyć w to, spytałam:

16
00:00:49,212 --> 00:00:54,813
"Czy jest pani pewna, że to jest rak?".

17
00:00:54,837 --> 00:00:56,043
(Śmiech)

18
00:00:56,067 --> 00:00:57,734
Powiedziała, że jest pewna.

19
00:00:59,376 --> 00:01:02,876
Wróciłam do pracy,
przekazałam najpilniejsze sprawy

20
00:01:02,900 --> 00:01:06,876
i zaczęłam robić dodatkowe testy,
żeby sprawdzić, czy są przerzuty.

21
00:01:06,895 --> 00:01:09,895
Wtedy praca nie była najważniejsza.

22
00:01:11,046 --> 00:01:14,166
Zastanawiałam się,
jak powiem rodzinie i znajomym,

23
00:01:14,190 --> 00:01:15,390
że mam raka.

24
00:01:16,165 --> 00:01:18,133
Jak odpowiem na pytania,

25
00:01:18,157 --> 00:01:21,252
czy jest bardzo źle i czy będzie OK,

26
00:01:21,276 --> 00:01:23,093
kiedy sama tego nie wiedziałam.

27
00:01:24,307 --> 00:01:25,998
Zastanawiałam się,

28
00:01:26,022 --> 00:01:29,089
czy kiedyś będę mogła
założyć rodzinę z moim partnerem.

29
00:01:29,094 --> 00:01:32,538
Myślałam, jak to powiedzieć mamie,

30
00:01:32,562 --> 00:01:36,315
która też miała raka piersi,
będąc ze mną w ciąży.

31
00:01:37,165 --> 00:01:39,093
Wiedziałaby, jak się czuję

32
00:01:39,117 --> 00:01:41,744
i czego mam się spodziewać.

33
00:01:41,768 --> 00:01:46,356
Nie chciałam jednak, żeby wróciły jej
wspomnienia z tamtego czasu.

34
00:01:47,568 --> 00:01:49,862
Nie wiedziałam wtedy,

35
00:01:49,886 --> 00:01:54,370
że praca odegra
ogromną rolę w moim leczeniu,

36
00:01:55,402 --> 00:01:58,537
że dzięki niej i moim współpracownikom

37
00:01:58,561 --> 00:02:00,569
poczuję się wartościowym człowiekiem,

38
00:02:00,593 --> 00:02:03,388
a nie kolejnym przypadkiem w statystykach.

39
00:02:04,379 --> 00:02:08,553
To praca dała mi stabilność i rutynę,

40
00:02:08,577 --> 00:02:11,402
kiedy musiałam podjąć
trudne decyzje osobiste,

41
00:02:11,426 --> 00:02:12,998
i kiedy odczuwałam niepewność.

42
00:02:13,022 --> 00:02:17,155
Jak wtedy, kiedy musiałam zdecydować
o rodzaju rekonstrukcji piersi.

43
00:02:18,680 --> 00:02:20,299
Pomyślicie, że w tamtym okresie

44
00:02:20,323 --> 00:02:23,877
szukałam wsparcia u przyjaciół i rodziny.

45
00:02:23,901 --> 00:02:26,607
Oczywiście tak było.

46
00:02:27,806 --> 00:02:30,585
Ale ostatecznie,
to moi koledzy i koleżanki z pracy

47
00:02:30,585 --> 00:02:33,852
odegrali największą rolę
w codziennych zmaganiach.

48
00:02:34,632 --> 00:02:37,615
Dzięki nim śmiałam się.

49
00:02:37,639 --> 00:02:40,823
Byliśmy zżytym zespołem.

50
00:02:40,847 --> 00:02:43,410
Łączyło nas kilka zabawnych anegdot,

51
00:02:43,434 --> 00:02:47,395
jak ta, kiedy przypadkiem usłyszeli,
jak ktoś pyta mnie,

52
00:02:47,419 --> 00:02:51,174
co robię, że mam tak błyszczące
i doskonałe włosy,

53
00:02:52,002 --> 00:02:54,994
nie wiedząc, że noszę perukę,

54
00:02:55,018 --> 00:02:57,145
a była naprawdę dobra

55
00:02:57,169 --> 00:03:00,325
i rano nie miałam problemów
z ułożeniem włosów.

56
00:03:00,349 --> 00:03:01,696
(Śmiech)

57
00:03:01,720 --> 00:03:06,339
W takich chwilach doceniałam ich wsparcie

58
00:03:06,363 --> 00:03:09,537
i zastanawiałam się,
co bym zrobiła bez tych relacji.

59
00:03:10,716 --> 00:03:14,874
Rozmawiałam z wieloma osobami,
głównie z kobietami,

60
00:03:14,898 --> 00:03:17,771
które nie poznały takich relacji,

61
00:03:17,795 --> 00:03:21,771
bo nie miały możliwości pracy
w trakcie leczenia.

62
00:03:23,471 --> 00:03:25,740
Przyczyn jest wiele,

63
00:03:25,764 --> 00:03:29,585
ale myślę, że głównym powodem są
zbyt autorytatywni pracodawcy,

64
00:03:30,375 --> 00:03:34,744
którzy chcą, żeby chorzy zrezygnowali
z pracy, skupili się na sobie

65
00:03:35,077 --> 00:03:37,323
i wrócili, kiedy będą się lepiej czuć.

66
00:03:38,196 --> 00:03:40,596
Tak właśnie mówią.

67
00:03:41,135 --> 00:03:44,309
Chociaż intencje ich są dobre,

68
00:03:44,333 --> 00:03:46,343
bo wiem, jakie korzyści mi to przyniosło,

69
00:03:46,343 --> 00:03:49,269
jednak bardzo mnie martwi,

70
00:03:49,293 --> 00:03:53,161
kiedy mówi się ludziom,
że nie mogą lub nie powinni pracować,

71
00:03:53,185 --> 00:03:56,450
kiedy oni chcą i fizycznie mogą to robić.

72
00:03:57,605 --> 00:04:00,815
Zaczęłam szukać informacji o tym,
co pracodawca powinien zrobić,

73
00:04:00,839 --> 00:04:03,545
kiedy pracownik mówi mu, że ma raka.

74
00:04:04,839 --> 00:04:09,243
Według australijskiego prawa
rak oznacza niepełnosprawność.

75
00:04:09,835 --> 00:04:13,248
Jeśli nie jesteś w stanie
wykonywać swoich obowiązków,

76
00:04:13,272 --> 00:04:17,192
to ustawa o dyskryminacji
niepełnosprawności zobowiązuje pracodawcę

77
00:04:17,216 --> 00:04:20,315
do dokonania należytych zmian
w zakresie twoich obowiązków,

78
00:04:20,339 --> 00:04:22,783
żebyś mógł kontynuować pracę.

79
00:04:24,014 --> 00:04:26,880
Jak wyglądałyby takie zmiany
w moim przypadku?

80
00:04:28,579 --> 00:04:32,507
Wiedziałam, jaki wpływ na pracę
będzie miała moja choroba.

81
00:04:33,000 --> 00:04:36,341
Wizyty u lekarza w godzinach pracy

82
00:04:36,365 --> 00:04:40,715
i czas potrzebny na dojście do siebie
po zabiegach chirurgicznych.

83
00:04:41,490 --> 00:04:43,919
Jako typowy prawnik,

84
00:04:43,944 --> 00:04:47,815
dokładnie sprawdziłam,
czego mogę oczekiwać po leczeniu.

85
00:04:48,371 --> 00:04:50,816
Przyznam, że głównie
za pomocą Doktora Google,

86
00:04:50,840 --> 00:04:53,875
co nie było zbyt mądre
i czego nie polecam innym.

87
00:04:53,895 --> 00:04:55,045
(Śmiech)

88
00:04:55,207 --> 00:04:58,349
Byłam gotowa na fizyczne efekty uboczne,

89
00:04:58,373 --> 00:05:01,798
ale przerażały mnie objawy
zwane chemobrainem.

90
00:05:03,103 --> 00:05:06,234
Zespół takich objawów
powoduje utratę pamięci,

91
00:05:06,258 --> 00:05:08,455
zaburzenia koncentracji

92
00:05:08,479 --> 00:05:10,813
i umiejętności rozwiązywania problemów.

93
00:05:11,226 --> 00:05:14,168
Zastanawiałam się, jak mogłabym
pracować jako prawnik,

94
00:05:14,188 --> 00:05:15,806
gdyby to mnie dotknęło.

95
00:05:16,415 --> 00:05:18,209
Czy musiałabym rzucić pracę?

96
00:05:18,924 --> 00:05:23,273
Jak rozmawiałabym z szefem

97
00:05:23,297 --> 00:05:26,196
o zmianach w zakresie moich obowiązków,

98
00:05:26,220 --> 00:05:29,436
jeśli nie wiedziałabym,
jak choroba na mnie wpłynie.

99
00:05:29,823 --> 00:05:33,045
Miałam szczęście,
bo mój szef wspierał mnie.

100
00:05:33,069 --> 00:05:36,887
Był szczęśliwy, obserwując,
jak się sprawy mają

101
00:05:36,911 --> 00:05:40,008
i nie wymagał, żeby wszystko
było zaplanowane z góry.

102
00:05:41,546 --> 00:05:43,251
Miałam szczęście,

103
00:05:43,271 --> 00:05:47,641
bo nawet jeśli nie znał
zapisów o "należytych dostosowaniach",

104
00:05:47,665 --> 00:05:50,363
to kierował się zdrowym rozsądkiem.

105
00:05:51,220 --> 00:05:54,474
Jednak nie wszyscy tak robią.

106
00:05:56,625 --> 00:05:59,926
Każdy, kto przechodzi leczenie,
obserwuje, jak ono wpływa na niego

107
00:05:59,950 --> 00:06:01,743
i jakie powoduje ograniczenia.

108
00:06:02,871 --> 00:06:04,934
Chory musi się do tego dostosować.

109
00:06:04,958 --> 00:06:09,615
Ja nauczyłam się stosować
różne triki w leczeniu,

110
00:06:09,639 --> 00:06:11,369
jak to, że przed chemioterapią

111
00:06:11,393 --> 00:06:13,702
musiałam być dobrze nawodniona

112
00:06:13,726 --> 00:06:17,107
i musiałam być rozgrzana,
bo to pomagało pielęgniarce znaleźć żyły.

113
00:06:17,474 --> 00:06:20,418
Pamiętajcie, żeby nie jeść
ulubionego jedzenia

114
00:06:20,442 --> 00:06:22,395
przed ani po chemii,

115
00:06:22,419 --> 00:06:24,652
bo zwymiotujecie to

116
00:06:24,652 --> 00:06:26,904
i już nigdy nie będziecie
chcieli na to patrzeć.

117
00:06:26,904 --> 00:06:28,028
(Śmiech)

118
00:06:28,052 --> 00:06:29,607
Dla mnie to było straszne.

119
00:06:30,292 --> 00:06:33,244
Stosowałam też triki,
żeby radzić sobie z pracą.

120
00:06:33,720 --> 00:06:36,477
Ustawiałam chemię na rano w poniedziałki.

121
00:06:37,171 --> 00:06:40,243
Wiedziałam, że od wyjścia
z poradni onkologicznej

122
00:06:40,267 --> 00:06:44,696
miałam cztery godziny,
zanim docierało do mnie zamroczenie

123
00:06:44,720 --> 00:06:46,560
i zaczynało być mi niedobrze.

124
00:06:46,863 --> 00:06:51,037
W tym czasie przeglądałam maile
i wykonywałam ważne telefony.

125
00:06:52,371 --> 00:06:55,882
Ten najgorszy stan mijał
w ciągu 48 godzin.

126
00:06:56,228 --> 00:06:58,466
Wtedy z domu logowałam się do biura.

127
00:07:00,053 --> 00:07:03,196
Leczenie trwało, a ja wiedziałam,
czego się spodziewać.

128
00:07:03,220 --> 00:07:06,649
Razem ze współpracownikami
potrafiłam zaplanować,

129
00:07:06,673 --> 00:07:08,562
co jestem w stanie zrobić

130
00:07:08,586 --> 00:07:10,778
i w jakim terminie.

131
00:07:11,387 --> 00:07:15,418
Jednak pamiętam wahanie w ich głosie,

132
00:07:15,442 --> 00:07:17,649
kiedy musieli mnie o coś poprosić,

133
00:07:17,673 --> 00:07:20,498
kiedy oczekiwali, że zrobię to
w określonym czasie.

134
00:07:20,522 --> 00:07:22,516
A nie były to osoby

135
00:07:22,540 --> 00:07:25,137
obawiające się wyznaczania
nieprzekraczalnego terminu.

136
00:07:25,157 --> 00:07:26,546
(Śmiech)

137
00:07:26,569 --> 00:07:30,014
Czułam, że nie chcą wywierać na mnie
dodatkowego nacisku

138
00:07:30,038 --> 00:07:31,791
w okresie mojego leczenia.

139
00:07:32,133 --> 00:07:34,522
Doceniałam tę wrażliwość,

140
00:07:34,546 --> 00:07:36,679
ale chciałam, żeby wyznaczać mi terminy.

141
00:07:37,085 --> 00:07:39,839
To było w zasięgu mojej kontroli,

142
00:07:39,863 --> 00:07:42,807
coś, co mogłam kontrolować,

143
00:07:42,831 --> 00:07:45,700
w przeciwieństwie do wielu rzeczy,
nad którymi nie panowałam.

144
00:07:45,720 --> 00:07:48,148
Pracując z domu,

145
00:07:48,172 --> 00:07:51,609
myślałam o tym, jakie ustalenia

146
00:07:51,633 --> 00:07:54,005
powinni podejmować pracodawcy
w obecnych czasach,

147
00:07:54,712 --> 00:07:58,014
gdzie jeden na dwóch Australijczyków

148
00:07:58,038 --> 00:08:01,204
zachoruje na raka przed 85 rokiem życia.

149
00:08:01,815 --> 00:08:06,823
Ponieważ coraz dłużej
jesteśmy aktywni zawodowo,

150
00:08:06,847 --> 00:08:10,283
jest duże prawdopodobieństwo,
że poważnie zachorujemy,

151
00:08:10,307 --> 00:08:12,557
będąc nadal czynnymi zawodowo.

152
00:08:12,577 --> 00:08:17,584
Technologia umożliwia nam
zdalną pracę w dowolnym czasie,

153
00:08:17,608 --> 00:08:21,401
dlatego dokonywanie należytych zmian
nie dotyczy już jedynie tego,

154
00:08:21,425 --> 00:08:26,198
czy fizycznie jest się w stanie
pracować w biurze.

155
00:08:27,299 --> 00:08:29,522
Takie zmiany nie dotyczą tylko

156
00:08:29,546 --> 00:08:33,544
wydłużenia przerwy czy zapewnienia
wygodniejszego krzesła,

157
00:08:33,568 --> 00:08:35,972
chociaż to też jest potrzebne.

158
00:08:36,694 --> 00:08:38,164
Musimy przynajmniej zastosować

159
00:08:38,188 --> 00:08:41,433
elastyczność polityki i strategii firmy,

160
00:08:41,457 --> 00:08:43,448
którą opracowaliśmy dla różnych sytuacji,

161
00:08:43,448 --> 00:08:47,395
przykładowo dla pracowników,
którzy mają obowiązki rodzinne.

162
00:08:47,831 --> 00:08:52,331
Jak możemy zapewnić ludziom
choćby samą rozmowę

163
00:08:52,355 --> 00:08:55,760
o dokonaniu dla nich należytych zmian,

164
00:08:55,784 --> 00:08:58,823
jeśli pierwsze, co mówi szef to:

165
00:08:58,847 --> 00:09:02,427
"Nie wracaj do pracy,
dopóki nie poczujesz się lepiej".

166
00:09:03,435 --> 00:09:05,133
Dotarło do mnie,

167
00:09:05,903 --> 00:09:07,975
że szefowie muszą mieć obowiązek

168
00:09:07,999 --> 00:09:11,236
przeprowadzania takich rozmów
z pracownikami.

169
00:09:11,855 --> 00:09:14,133
Przykłady ludzi takich jak ja,

170
00:09:14,157 --> 00:09:17,061
którzy odnieśli wielkie korzyści
z pracy podczas leczenia,

171
00:09:17,085 --> 00:09:19,085
muszą być rozpowszechniane.

172
00:09:19,990 --> 00:09:23,934
Myślałam o tym, jak można
poprowadzić takie rozmowy

173
00:09:23,958 --> 00:09:27,561
i wtedy moja wspaniała
koleżanka Camilla Gunn

174
00:09:27,585 --> 00:09:29,958
opracowała niezbędnik "Pracując z rakiem".

175
00:09:30,855 --> 00:09:34,482
Przedstawia w nim zarys działania
dla osób z diagnozą,

176
00:09:34,506 --> 00:09:37,498
ich szefów, opiekunów i współpracowników,

177
00:09:37,522 --> 00:09:41,358
żeby ułatwić rozmowy o chorobie
i wsparcie zawodowe.

178
00:09:42,101 --> 00:09:44,510
Z Camillą odwiedzamy różne organizacje,

179
00:09:44,534 --> 00:09:46,483
rozmawiając o tym, jak ten niezbędnik

180
00:09:46,493 --> 00:09:48,364
może pomóc w przeprowadzaniu rozmów,

181
00:09:48,388 --> 00:09:52,124
które niestety bywają niezręczne.

182
00:09:52,632 --> 00:09:56,551
Bardzo się cieszę, że coraz częściej
korzysta się z tego niezbędnika.

183
00:09:58,005 --> 00:10:00,545
Jaka powinna być pierwsza reakcja szefa

184
00:10:00,569 --> 00:10:02,983
na wiadomość, że pracownik jest chory

185
00:10:03,007 --> 00:10:05,769
i nie wie, jak choroba
wpłynie na jego pracę?

186
00:10:06,450 --> 00:10:08,688
Musi tak powiedzieć:

187
00:10:08,712 --> 00:10:12,490
"O ile czujesz się w stanie
i chcesz pracować,

188
00:10:12,514 --> 00:10:14,847
z przyjemnością opracujemy plan,

189
00:10:14,871 --> 00:10:16,957
żebyś mógł pracować w trakcie leczenia".

190
00:10:17,518 --> 00:10:21,446
Musimy być motorem napędowym
dla ludzi ciężko chorych,

191
00:10:21,470 --> 00:10:23,970
żeby utrzymać ich przy pracy,

192
00:10:23,994 --> 00:10:27,127
a nie autorytatywnie odsuwać ich od niej.

193
00:10:28,299 --> 00:10:31,368
Opowiedziałam swoją historię,
żebyście wiedzieli,

194
00:10:31,388 --> 00:10:34,440
jakie są korzyści z pracy
podczas leczenia.

195
00:10:34,836 --> 00:10:36,863
Chcę też, żebyście zmienili
punkt widzenia,

196
00:10:36,887 --> 00:10:39,330
jeśli sądzicie, że osoba
poddająca się leczeniu

197
00:10:39,354 --> 00:10:42,925
odczuwa tylko nudę,
osłabienie i ciągle wymiotuje.

198
00:10:43,784 --> 00:10:46,696
To też się działo w moim przypadku,

199
00:10:46,720 --> 00:10:48,966
nawet dość często,

200
00:10:48,990 --> 00:10:51,411
ale byłam zdeterminowana, żeby pracować

201
00:10:51,435 --> 00:10:53,165
i to tak dużo, jak przed chorobą.

202
00:10:53,625 --> 00:10:58,236
Mogłam to robić,
bo pracodawca dał mi wybór.

203
00:10:59,307 --> 00:11:01,552
To było najważniejsze,

204
00:11:01,576 --> 00:11:05,752
bo chociaż wydaje się, że to oczywiste,

205
00:11:05,776 --> 00:11:09,134
nie wszyscy dają,
czy zachęcają do takiego wyboru.

206
00:11:09,158 --> 00:11:10,308
A to jest konieczne.

207
00:11:11,666 --> 00:11:12,833
Dziękuję.

208
00:11:12,857 --> 00:11:15,144
(Brawa)