WEBVTT 00:00:00.660 --> 00:00:09.760 ვთქვათ, გვაქვს სამკუთხედი ABC, რომელიც ასე გამოიყურება 00:00:10.430 --> 00:00:12.810 მინდა, რომ მქონდეს მინიმალური ინფორმაცია, 00:00:12.820 --> 00:00:14.530 ანუ მინდა ვიპოვო რამდენიმე ნიშანი 00:00:14.540 --> 00:00:17.160 რომლებითაც დავადგენთ, რომ სხვა სამკუთხედი 00:00:17.170 --> 00:00:20.150 ABC სამკუთხედის მსგავსია. 00:00:20.160 --> 00:00:28.340 უკვე ვიცით, რომ თუ სამივე შესაბამისი კუთხე ABC-ს შესაბამისი კუთხეების ტოლია 00:00:28.460 --> 00:00:29.880 ეს სამკუთხედები მსგავსია. 00:00:29.910 --> 00:00:34.340 მაგალითად, თუ ეს 30-გრადუსიანი კუთხეა, ეს 90-გრადუსიანი 00:00:34.340 --> 00:00:36.740 ეს კი - 60-გრადუსიანი 00:00:36.750 --> 00:00:39.810 და გვაქვს მეორე სამკუთხედი, რომელიც ასე გამოიყურება 00:00:39.820 --> 00:00:42.280 ის აშკარად უფრო პატარაა, ვიდრე ABC 00:00:42.290 --> 00:00:46.240 მაგრამ მისი შესაბამისი კუთხეები ტოლია, ეს კუთხე 30-გრადუსიანია 00:00:46.250 --> 00:00:49.740 ეს - 90-გრადუსიანი, ხოლო ეს 60-გრადუსიანი 00:00:49.750 --> 00:00:56.510 ამ შემთხვევაში ვიცით, რომ XYZ და ABC მსგავსი სამკუთხედებია 00:00:57.110 --> 00:01:01.990 იქიდან გამომდინარე, რომ შესაბამისი კუთხეები ტოლია 00:01:02.010 --> 00:01:09.430 ვიცით, რომ სამკუთხედები ABC და XYZ მსგავსია 00:01:09.430 --> 00:01:13.090 კუთხეების ტოლობის მიხედვით წვეროები სწორი მიმდევრობით უნდა დავწეროთ 00:01:13.110 --> 00:01:16.730 Y შეესაბამება 90-გრადუსიან კუთხეს, X შეესაბამება 30-გრადუსიანს 00:01:16.730 --> 00:01:18.590 A შეესაბამება 30-გრადუსიან კუთხეს 00:01:18.600 --> 00:01:20.450 A და X შეესაბამებიან ერთამნეთს 00:01:20.460 --> 00:01:23.130 B და Y შესაბამისი კუთხეებია 00:01:23.140 --> 00:01:24.790 Z და C დარჩნენ. 00:01:24.800 --> 00:01:27.310 ეს ნიშანი გამოვიყენოთ, თუ ვიცით სამივე კუთხე 00:01:27.320 --> 00:01:28.940 მაგრამ სამივე კუთხეა საჭირო? 00:01:28.940 --> 00:01:32.040 ორი კუთხის ცოდნა ხომ არ არის საკმარისი? 00:01:32.110 --> 00:01:35.330 ცხადია, რადგან სამკუთხედის ორი კუთხე თუ იცი, ე.ი. მესამეც გცოდნია 00:01:35.590 --> 00:01:41.650 მაგალითად, თუ გვაქვს სხვა სამკუთხედი, რომელიც ასე გამოიყურება 00:01:43.720 --> 00:01:47.820 და თუ გეტყვით, რომ მხოლოდ ორი შესაბამისი კუთხე ტოლია 00:01:47.820 --> 00:01:49.630 დავუშვათ 00:01:49.630 --> 00:01:53.280 ეს კუთხე ტოლია ამ კუთხისა, 00:01:53.280 --> 00:01:56.180 ხოლო ეს კუთხე ამ კუთხის 00:01:56.320 --> 00:01:59.490 საკმარისია ეს თუ არა, რომ ვთქვათ, რომ ეს ორი სამკუთხედი მსგავსია? 00:01:59.500 --> 00:02:02.870 კი, რადგან თუ სამკუთხედის ორი კუთხე ვიცით 00:02:02.880 --> 00:02:05.770 მაშინ ისიც ვიცით, თუ რისი ტოლი უნდა იყოს მესამე კუთხე 00:02:05.780 --> 00:02:08.220 თუ იცით, რომ ეს არის 30, ხოლო ეს 90 00:02:08.230 --> 00:02:10.830 მაშინ იცით, რომ ეს კუთხე 60-გრადუსიანი უნდა იყოს. 00:02:10.840 --> 00:02:13.960 რა კუთხეებიც არ უნდა იყოს ეს ორი, უბრალოდ გამოაკელით ისინი 180-ს 00:02:13.970 --> 00:02:17.070 და მიიღებთ ამ კუთხეს. 00:02:17.080 --> 00:02:23.850 მსგავსობის დასადგენად არ გვჭირდება ვიცოდეთ, რომ სამივე შესაბამისი კუთხე ტოლია 00:02:24.240 --> 00:02:26.840 მხოლოდ ორის ტოლობაც საკმარისია. 00:02:26.850 --> 00:02:30.830 ეს არის სამკუთხედების მსგავსების პირველი ნიშანი 00:02:30.840 --> 00:02:32.680 ორი კუთხის ტოლობა (AA – კუთხე კუთხე) 00:02:32.690 --> 00:02:36.460 თუ სამკუთხედის ორი შესაბამისი კუთხე ტოლია მეორე სამკუთხედის ორი კუთხისა 00:02:36.470 --> 00:02:38.880 მაშინ ეს სამკუთხედები მსგავსია. 00:02:38.890 --> 00:02:43.170 მაგალითად, აქ უბრალოდ რაღაც რიცხვები რომ დავწეროთ 00:02:43.180 --> 00:02:46.930 თუ ეს კუთხე 30-გრადუსიანია 00:02:46.940 --> 00:02:48.900 ხოლო ეს კი - 90-გრადუსიანი 00:02:48.910 --> 00:02:52.420 გვცოდინება, რომ ეს სამკუთხედი ამ სამკუთხედის მსგავსია 00:02:52.770 --> 00:02:56.270 რაც შეეხება მესამე კუთხეს, 00:02:56.290 --> 00:02:58.910 მარტივად შეგვიძლია ვთქვათ, რომ იგი 60-გრადუსიანია 00:02:58.910 --> 00:03:00.850 სამივე კუთხე შესაბამისი კუთხე ტოლია 00:03:00.860 --> 00:03:03.730 ეს არის სამკუთხედების მსგავსების ერთ-ერთი აუცილებელი პირობა. 00:03:03.740 --> 00:03:06.290 მსგავსებაზე ასევე ვიცით, რომ 00:03:06.300 --> 00:03:11.000 ყველა შესაბამის გვერდისთვის პროპორციულობის კოეფიციენტი ტოლია 00:03:11.010 --> 00:03:15.610 მაგალითად, თუ აქ კიდევ ერთ სამკუთხედს დავხაზავთ 00:03:18.350 --> 00:03:26.630 ამ სამკუთხედს XYZ სამკუთხედს დავუძახებ 00:03:26.640 --> 00:03:30.260 ვთქვათ, რომ პროპორციულობის კოეფიციენტი AB-სა და XY-ს შორის 00:03:30.270 --> 00:03:34.000 AB შეფარდებული XY-თან 00:03:34.010 --> 00:03:38.100 პროპორციულობის კოეფიციენტი ამ გვერდსა და ამ გვერდს შორის 00:03:38.110 --> 00:03:39.660 არ ვამბობთ, რომ ისინი ტოლია 00:03:39.670 --> 00:03:41.870 ლაპარაკი მხოლოდ მათი სიგრძეების შეფარდებაზეა 00:03:41.880 --> 00:03:44.610 ვამბობ, რომ AB შეფარდებული XY-თან 00:03:44.620 --> 00:03:53.780 ტოლია BC–სა და YZ-ის შეფარდებას 00:03:53.780 --> 00:04:03.900 და ტოლია AC–სა და XZ-ის შეფარდებას 00:04:04.520 --> 00:04:08.900 ეს კიდევ ერთი გზაა იმის სათქმელად, რომ ორი სამკუთხედი მსგავსია 00:04:08.910 --> 00:04:14.580 თუ ყველა შესაბამისი გვერდის შეფარდება ტოლია 00:04:14.630 --> 00:04:17.480 მაშინ ვიცით, რომ მოცემული სამკუთხედები მსგავსია 00:04:17.490 --> 00:04:21.140 ეს გვერდებით მსგავსებაა (SSS – გვერდი გვერდი გვერდი) 00:04:21.150 --> 00:04:24.880 არ უნდა აგვერიოს გვერდების ტოლობაში 00:04:25.060 --> 00:04:28.180 ეს არის სამკუთხედების მსგავსების ნიშნები 00:04:28.540 --> 00:04:30.750 მსგავსენის ნიშნები ან აქსიომები 00:04:30.760 --> 00:04:34.120 ნიშნები, რომლებიც შემდგომში ამოცანების ამოსახსნელად უნდა გამოვიყენოთ 00:04:34.190 --> 00:04:35.430 და სხვა დამტკიცებებშიც. 00:04:35.440 --> 00:04:40.200 ტოლობის შემთხვევაში ვიცით, რომ შესაბამისი გვერდები ტოლია 00:04:40.250 --> 00:04:43.310 მსგავსებისას გვერდებზე საუბრისას ვიცით, რომ 00:04:43.320 --> 00:04:47.950 შესაბამისი გვერდების სიგრძეების შეფარდებები ტოლია 00:04:47.960 --> 00:04:56.870 მაგალითად, თუ ეს გვერდი ათია 00:04:57.390 --> 00:05:01.660 მოდით უფრო დიდ რიცხვს დავწერ, მაგალითად ეს გვერდი 60-ია, ეს 30 00:05:01.670 --> 00:05:05.530 ეს კი 30 ფესვი 3-დან 00:05:05.540 --> 00:05:07.920 ეს რიცხვები სწორად იმიტომ მოვიყვანე 00:05:07.920 --> 00:05:10.180 მალე ვისწავლით, თუ როგორ შეეფარდებიან ერთმანეთს 00:05:10.180 --> 00:05:12.680 სამკუთხედის გვერდები, რომლის კუთხეებია 30, 60 და 90 00:05:12.690 --> 00:05:18.630 ვთქვათ, აქ იყოს ექვსი, სამი და სამი ფესვი სამიდან 00:05:18.640 --> 00:05:27.340 AB შეფარდებული XY-თან ანუ 30 შეფარდებული სამთან იქნება ათი 00:05:27.470 --> 00:05:29.170 რა იქნება BC შეფარდებული XY-თან? 00:05:29.180 --> 00:05:31.980 30 გაყოფილი სამზე უდრის ათს 00:05:31.990 --> 00:05:34.290 რისი ტოლია 60 გაყოფილი ექვსზე? 00:05:34.300 --> 00:05:37.640 ესაა AC შეფარდებული XZ-თან 00:05:37.650 --> 00:05:39.020 და ესეც იქნება ათი 00:05:39.030 --> 00:05:45.700 გამოდის, რომ ამ გვერდებიდან შესაბამისი გვერდების მისაღებად მათ ათზე ვამრავლებთ 00:05:45.940 --> 00:05:47.640 არ ვამბობთ, რომ ისინი ტოლია 00:05:47.640 --> 00:05:50.590 როდესაც გვერდების მსგავსებაზე ვსაუბრობთ 00:05:50.610 --> 00:05:53.890 ვამბობთ მხოლოდ, რომ მათ ერთნაირი კოეფიციენტით ვზრდით 00:05:53.890 --> 00:05:59.950 შეგვიძლია ვთქვათ, რომ შესაბამისი გვერდების შეფარდებები ტოლია 00:05:59.980 --> 00:06:03.590 რა მოხდებოდა, 00:06:03.600 --> 00:06:08.160 მოდით ახალ სამკუთხედს დავხაზავ 00:06:12.350 --> 00:06:22.560 დავხაზავ ახალ ABC საკუთხედს, ეს იქნება A,B და C 00:06:22.590 --> 00:06:28.100 ვთქვათ, რომ სამკუთხედის ეს გვერდი 00:06:28.100 --> 00:06:30.710 გადავიდეთ სხვა სამკუთხედზე 00:06:30.860 --> 00:06:33.950 ეს XY-ია 00:06:33.960 --> 00:06:39.280 ვიცით, რომ XY უდრის AB–ს გამრავლებულს რაღაც მუდმივაზე 00:06:39.290 --> 00:06:45.970 შემიძლია აქ დავწერო, რომ XY ტოლია AB–ს გამრავლებულს რაღაც მუდმივაზე 00:06:45.970 --> 00:06:48.890 მოდით XY-ს უფრო დიდს დავხაზავ, ეს აუცილებელი არ არის, 00:06:48.900 --> 00:06:50.910 მუდმივა შეიძება ერთზე ნაკლებიც ყოფილიყო 00:06:50.910 --> 00:06:52.280 გვერდიც უფრო პატარა იქნებოდა 00:06:52.280 --> 00:06:53.890 მაგრამ მოდით ასე ვიზამ 00:06:53.890 --> 00:06:57.150 მოდით უფრო დიდ XY-ს ავიღებ 00:06:57.160 --> 00:06:59.990 ეს არის X, ეს კი - Y 00:07:00.000 --> 00:07:09.020 ვთქვათ, რომ XY შეფარდებული AB-სთან რაღაც მუდმივას უდრის 00:07:09.080 --> 00:07:11.620 ორივე მხარეს AB-ზე თუ გავამრავლებთ 00:07:11.630 --> 00:07:14.630 გამოვა, რომ XY არის AB-ს k-ჯერ გაზრდილი ვერსია 00:07:14.630 --> 00:07:18.830 თუ, მაგაითად, AB ხუთის ტოლია, XY კი - ათის 00:07:18.840 --> 00:07:20.680 ჩვენი მუდმივა ორი იქნება 00:07:20.690 --> 00:07:23.080 ის გავზარდეთ ორის ტოლი კოეფიციენტით 00:07:23.090 --> 00:07:32.060 ასევე ვთქვათ, ვიცით, რომ ABC და XYZ კუთხეები ტოლია 00:07:32.120 --> 00:07:34.050 აქაც დავსვამ წერტილს. 00:07:34.060 --> 00:07:38.640 დავხაზავ კიდევ ერთ გვერდს, ეს არის Z. 00:07:38.880 --> 00:07:45.050 ვთქვათ, ასევე ვიცით, რომ ABC და XYZ კუთხეებიც ტოლია 00:07:45.060 --> 00:07:50.340 პროპორციულობის კოეფიციენტი BC-სა და YZ-ს შორის ეს მუდმივაა 00:07:50.450 --> 00:07:57.580 BC გაყოფილი YZ-ზე ასევე უდრის k–ს 00:07:57.590 --> 00:08:01.040 მაგალითში, სადაც ეს ხუთია და ეს - ათი, ეს იქნება სამი და ეს – ექვსი 00:08:01.050 --> 00:08:03.930 გვერდების სიგრძეს ვაორმაგებთ 00:08:03.940 --> 00:08:09.590 იქნებიან თუ არა სამკუთხედები XYZ და ABC მსგავსი? 00:08:09.600 --> 00:08:15.800 თუ ვიტყვით, რომ XY გაზრდილი AB-ა 00:08:15.810 --> 00:08:19.620 YZ კი იმავე მუდმივით გაზრდილი BC-ა 00:08:19.630 --> 00:08:22.260 მათ შორის მყოფი კუთხეები კი ტოლია 00:08:22.270 --> 00:08:25.230 მხოლოდ ერთი სამკუთხედის დახაზვა შეგვიძლია 00:08:25.240 --> 00:08:28.340 ამ შეზღუდვებით ერთადერთი სამკუთხედი დაიხაზება 00:08:28.350 --> 00:08:31.480 ამ გვერდის სიგრძე კი ცალსახად შეზღუდულია 00:08:31.580 --> 00:08:35.260 ეს გვერდი აუცილებლად უნდა იყოს პროპორციულად გაზრდილი ეს გვერდი 00:08:35.290 --> 00:08:41.270 ამას ვეძახით მსგავსებას გვერდის, კუთხისა და გვერდის მიხედვით 00:08:41.280 --> 00:08:45.830 ვნახეთ მსგავსების ნიშნები სამივე გვერდისა და ორი გვერდის და მათ შორის მდებარე კუთხით 00:08:45.840 --> 00:08:47.340 აქ სხვა რაღაცას ვამბობთ 00:08:47.350 --> 00:08:50.240 ორი გვერდითა და მათ შორის მდებარე კუთხით მსგავსებაში 00:08:50.250 --> 00:08:58.310 თუ ორი სამკუთხედის ორ შესაბამის გვერდს შორის პროპორციულობის კოეფიციენტი ტოლია 00:08:58.310 --> 00:09:01.600 AB და XY ერთმანეთის შესაბამისი გვერდებია 00:09:01.990 --> 00:09:06.840 და BC და YZ–იც შესაბამისი გვერდებია 00:09:06.850 --> 00:09:09.690 და თუ მათ შორის მდებარე კუთხეები ტოლია 00:09:09.700 --> 00:09:11.710 მაშინ ვიძახით, რომ ეს ორი სამკუთხედი მსგავსია 00:09:11.720 --> 00:09:15.670 ორი გვერდით და კუთხით ტოლობის შემთხვევაში ვამბობდით, რომ გვერდები ტოლი უნდა ყოფილიყო 00:09:15.670 --> 00:09:17.460 მსგავსების შემთხვევაში კი ვამბობთ 00:09:17.460 --> 00:09:20.700 რომ შესაბამის გვერდებს შორის შეფარდება უნდა იყოს ტოლი 00:09:20.710 --> 00:09:23.800 მაგალითად 00:09:23.810 --> 00:09:27.140 მოდით აქ რამდენიმე მაგალითს დავხაზავ. 00:09:27.150 --> 00:09:32.900 აქ მაქვს სამკუთხედი, რომლის გვერდებიცაა - სამი, ორი და ოთხი 00:09:32.910 --> 00:09:41.710 ვთქვათ გვაქვს მეორე სამკუთხედი, რომლის გვერდებიცაა ცხრა და ექვსი 00:09:41.740 --> 00:09:45.410 ასევე ვიცით, რომ ამ გვერდებს შორის მდებარე კუთხე ტოლია ამ კუთხის 00:09:45.420 --> 00:09:47.510 ანუ ეს კუთხე ამ კუთხის ტოლია 00:09:47.520 --> 00:09:50.970 ორი გვერდითა და კუთხით მსგავსების ნიშნის მიხედვით 00:09:50.980 --> 00:09:55.190 ეს სამკუთხედები აუცილებლად მსგავსი სამკუთხედები იქნება 00:09:55.200 --> 00:09:57.150 ეს იქიდან გამომდინარეობს, რომ 00:09:57.160 --> 00:09:59.960 რეალურად, მხოლოდ ერთი სამკუთხედის დახაზვა შეგვიძლია აქ 00:09:59.970 --> 00:10:03.890 ამ სამკუთხედში ყველა გვერდი ერთნაირი კოეფიციენტით იქნება გაზრდილი 00:10:03.960 --> 00:10:07.640 აქ მხოლოდ ერთი მონაკვეთის გავლება არის შესაძლებალი 00:10:07.650 --> 00:10:09.960 იგი ასევე უნდა იყოს სამჯერ გაზრდილი 00:10:09.970 --> 00:10:12.340 ეს ერთადერთი შესაძლო სამკუთხედია 00:10:12.340 --> 00:10:15.690 თუ ვიტყვით, რომ ეს გვერდი სამჯერ ის გვერდია, ეს გვერდი კი – სამჯერ ის 00:10:15.690 --> 00:10:18.930 და მათ შორის კუთხეები თუ ტოლია 00:10:18.940 --> 00:10:21.900 მაშინ მხოლოდ ერთი სამკუთხედის დახაზვა შეგვიძლია 00:10:21.910 --> 00:10:24.300 ვიცით, რომ აქ გვაქვს მსგავსი სამკუთხედი 00:10:24.300 --> 00:10:26.520 სადაც ყველაფერი სამჯერ არის გაზრდილი 00:10:26.530 --> 00:10:30.550 ერთადერთი სამკუთხედი, რომლის დახაზვაც შეგვიძლია, მსგავსი უნდა იყოს 00:10:30.560 --> 00:10:32.410 საუბარია მსგავსებაზე 00:10:32.420 --> 00:10:34.400 არ ვამბობთ, რომ ეს გვერდი ტოლია იმის 00:10:34.410 --> 00:10:36.230 ან ეს გვერდი ტოლია ამ გვერდის 00:10:36.240 --> 00:10:39.810 ვამბობთ, რომ ისინი ტოლი კოეფიციენტით არიან გაზრდილი 00:10:39.820 --> 00:10:42.950 სხვა სამკუთხედი რომ გვქონოდა 00:10:42.960 --> 00:10:47.790 მაგალითად ასეთი: ეს ყოფილიყო ცხრა, ეს კი - ოთხი 00:10:47.800 --> 00:10:50.750 მათ შორის კუთხეები ტოლი იქნებოდა 00:10:50.760 --> 00:10:52.630 ვერ ვიტყოდით, რომ ისინი მსგავსია 00:10:52.630 --> 00:10:58.380 რადგან ეს გვერდი სამჯერაა გაზრდილი, ეს კი - მხოლოდ ორჯერ 00:10:58.410 --> 00:11:03.230 ამ შემთხვევაში ვერ ვიტყვით, რომ ეს ორი სამკუთხედი მსგავსია 00:11:03.240 --> 00:11:09.380 და პირიქით, თუ სამკუთხედში ამ გვერდის სიგრძე ცხრაა, ამის კი – ექსვი 00:11:09.380 --> 00:11:13.730 მაგრამ არ ვიცით, რომ ეს ორი კუთხე ტოლია 00:11:13.750 --> 00:11:16.290 არ გვაქვს აუცილებელი პირობები იმისთვის, რომ ვთქვათ 00:11:16.300 --> 00:11:20.820 რომ ეს ორი სამკუთხედი აუცილებლად მსგავსია 00:11:20.840 --> 00:11:23.550 რადგან არ ვიცით, რომ გვერდებს შორის მდებარე კუთხეები ტოლია 00:11:23.560 --> 00:11:25.860 შეიძლება ვთქვათ, რომ არსებობს სხვა ნიშნებიც 00:11:25.870 --> 00:11:31.810 გვქონდა ორი კუთხისა და გვერდის ტოლობა, როდესაც სამკუთხედის ტოლობაზე ვსაუბრობდით 00:11:31.820 --> 00:11:35.110 მაგრამ თუ დავუკვირდებით, უკვე ვაჩვენეთ, რომ მხოლოდ ორი კუთხის ტოლობა 00:11:35.110 --> 00:11:36.610 საკმარისია მსგავსების დასადგენად 00:11:36.620 --> 00:11:41.720 რა საჭიროა ორ გვერდსა და კუთხეზე ან გვერდებს შორის თანაფარდობაზე ფიქრი? 00:11:41.780 --> 00:11:44.600 ასევე გვქონდა ორი გვერდითა და კუთხით ტოლობის ნიშანი 00:11:44.610 --> 00:11:47.160 მაგრამ უკვე ვიცით, რომ მსგავსებისთვის ორი გვერდის ტოლობა საკმარისია 00:11:47.170 --> 00:11:49.100 დამატებით გვერდი აღარ გვჭირდება 00:11:49.110 --> 00:11:51.060 აქ ესეც აღარ გვჭირდება 00:11:51.070 --> 00:11:53.840 ეს არის სამკუთხედების მსგავსების ნიშნები 00:11:53.850 --> 00:11:56.840 მინდა გაგახსენოთ, რომ სამი გვერდით მსგავსება 00:11:56.850 --> 00:11:59.320 და სამი გვერდით ტოლობა სხვადასხვა რამეა 00:11:59.330 --> 00:12:01.340 საუბარია ზრდის კოეფიციენტის ტოლობაზე 00:12:01.350 --> 00:12:03.180 არ ვამბობთ, რომ გვერდები ტოლია. 00:12:03.190 --> 00:12:06.510 ორი გვერდისა და კუთხის შემთხვევაშიც 00:12:06.520 --> 00:12:07.520 საუბარია არაა გვერდების ტოლობაზე 00:12:07.520 --> 00:12:11.410 მსგავსების შემთხვევაში ვლაპარაკობთ ზრდის ტოლ კოეფიციენტზე