Hàng ngày, bộ não hoạt động
thầm lặng và hiệu quả
đến nỗi chúng ta dễ bỏ qua
thành tựu phi thường và phức tạp
mà nó mang lại để khiến
tinh thần trở nên tốt hơn.
Một tâm trí ở trạng thái khỏe mạnh,
về cơ bản,
liên tục thực hiện một loạt
thao tác gần như kỳ diệu
làm nền tảng cho tâm trạng
sáng suốt và có mục đích của chúng ta.
Để hiểu rõ sức khỏe tinh thần
có thể là gì,
và rồi tình trạng đối lập gồm những gì,
ta có thể dành ít thời gian xem xét
vài điều sẽ diễn ra ở các ngóc ngách
của một tâm trí hoạt động tối ưu.
Trước hết,
một tâm trí khỏe mạnh là
một cơ quan có khả năng gạn lọc
hàng ngàn ý nghĩ lạc lõng, lo lắng,
bối rối, hoặc khiếp sợ
những ý tưởng và cảm giác cụ thể đó
cần được tích cực chú ý đến
để giúp điều hướng cuộc sống
một cách hiệu quả.
Điều này phần nào có nghĩa là ngăn chặn
những phán xét trừng phạt và chỉ trích
có thể muốn nhắc nhở liên tục rằng
ta thậm tệ và đáng hổ thẹn nhường nào,
mãi sau khi sự hà khắc không còn phục vụ
cho mục đích hữu ích nào nữa.
Trong buổi phỏng vấn xin việc
hoặc buổi hẹn hò với ai đó,
tâm trí khỏe mạnh không buộc ta
lắng nghe tiếng nói nội tâm
cho rằng ta không xứng đáng.
Nó cho phép ta trò chuyện với chính mình
như với một người bạn.
Đồng thời, tâm trí khỏe mạnh cũng
kháng cự lại sự so sánh lệch lạc.
Nó không để
thành tựu và thành công của người khác
liên tục làm ta chệch đường,
và khiến ta rơi vào trạng thái
thiếu tự tin cùng cực.
Nó không tra tấn ta
bằng việc so sánh liên tục
tình trạng của ta với của người
mà thực tế được nuôi dưỡng và
có hành trình cuộc đời rất khác,
Một tâm trí hoạt động tốt
nhận ra sự vô ích và tàn nhẫn
của việc liên tục chỉ trích
bản chất của chính nó.
Trên chặng đường đó, một tâm trí khỏe mạnh
biết kiểm soát hợp lý nỗi sợ hãi.
Nó biết rằng, về lý thuyết,
có vô số điều
khiến ta lo lắng như:
một mạch máu có thể bị hỏng,
một vụ bê bối có thể nổ ra,
động cơ máy bay có thể
bị tách rời khỏi cánh...
nhưng nó giỏi phân biệt
điều gì có thể xảy ra trên lý thuyết
với điều gì có thể xảy ra trên thực tế.
Và nó có thể khiến chúng ta yên tâm
về các khả năng xa vời
của số phận,
tin tưởng rằng những điều khủng khiếp
sẽ không xảy ra
hoặc có thể được giải quyết
thỏa đáng
nếu thực sự xảy ra.
Một tâm trí khỏe mạnh tránh xa
những tưởng tượng thảm khốc.
Nó biết rằng có những bậc đá
rộng và vững chãi,
không phải con dốc nghiêng và trơn trượt -
giữa chính nó và thảm họa.
Tâm trí khỏe mạnh có các khoang phòng
với các cánh cửa nặng nề đóng chặt.
Nó có thể chia thành các khoang
khi cần -
không phải lúc nào cũng cần
suy nghĩ về mọi thứ.
Khi trò chuyện với một người bà,
tâm trí ngăn cản sự xuất hiện của những
hình ảnh tưởng tượng khiêu dâm đêm qua.
Khi trông em bé,
nó có thể kìm nén các nhận thức
hoài nghi và ghét đời nhiều hơn.
Những suy nghĩ lệch lạc
về việc nhảy vào đường tàu
hoặc tự hại bằng dao sắc
có thể chỉ là tia nhận thức
kỳ lạ thoáng qua,
thay vì ám ảnh lặp lại.
Tâm trí khỏe mạnh đã làm chủ được
các kĩ thuật kiểm duyệt.
Tâm trí khỏe mạnh có thể làm dịu
những bận tâm ồn ào của chính nó
để đôi khi tập trung vào thế giới
bên ngoài nó.
Nó có thể hiện diện và kết nối với
những thứ và những người ngay bên cạnh.
Không phải mọi thứ nó cảm thấy được
phải được cảm nhận ở mọi lúc.
Nó có thể giỏi lắng nghe.
Một tâm trí khỏe mạnh kết hợp
sự nghi ngờ hợp lý của ai đó
với niềm tin cơ bản vào nhân loại.
Nó có thể chấp nhận rủi ro có cân nhắc
với người lạ.
Nó không ngoại suy từ những
khoảnh khắc tệ nhất đời
nhằm phá hủy khả năng
xuất hiện điều tốt đẹp
với một người quen mới.
Tâm trí khỏe mạnh biết hy vọng.
Nó xác định,
rồi sau đó kiên trì bám vào
một số lý do để tiến tiếp về phía trước.
Tất nhiên, lý do để tuyệt vọng, giận dữ
và buồn bã, có ở mọi nơi.
Nhưng tâm trí khỏe mạnh
biết cách gạt bỏ sự tiêu cực
vì mục đích kiên trì.
Nó bám vào bằng chứng
về những thứ vẫn còn đẹp đẽ và tử tế.
Nó ghi nhớ để trân trọng.
Dù có chuyện gì đi nữa,
nó vẫn mong được tắm nước nóng,
ăn trái cây sấy khô
hoặc sô cô la đen,
trò chuyện với bạn bè,
hay có 1 ngày làm việc
viên mãn.
Nó từ chối để mình bị câm lặng
trước nhiều lập luận hợp lý
bênh vực cơn thịnh nộ và sự chán nản.
Việc nêu ra một số đặc điểm của
một tâm trí khỏe mạnh
giúp chúng ta xác định
điều gì có thể xảy ra
khi chúng ta bị ốm.
Chúng ta nên thừa nhận là cuối cùng
bệnh tâm thần cũng phổ biến và
không hề đáng xấu hổ,
giống như bệnh về thể chất vậy.
Sức khỏe tinh thần thực sự
đòi hỏi sự chấp nhận thẳng thắn về
mức độ bệnh tật không tránh khỏi
ngay cả khi cuộc sống có vẻ thành công
và ý nghĩa nhất.
Và chúng ta nên
tìm kiếm sự giúp đỡ
giống như khi chúng ta bị
nhiễm trùng ngực hoặc đau đầu gối,
và nên coi bản thân đáng được
yêu thương và cảm thông.
Cửa hàng trực tuyến của chúng tôi
có nhiều sách và quà tặng
về những mặt quan trọng nhất
của cuộc sống mà lại hay bị bỏ qua.
Nhấp ngay để tìm hiểu thêm.
Người tạo phụ đề: Carol Wang