1
00:00:07,505 --> 00:00:10,815
لە پێشانگایەکی وڵاتی 
مەریلەندا لە ساڵی ٢٠١٧،

2
00:00:10,815 --> 00:00:14,055
نرخی بەرازەکان زۆر باش نەبوو.

3
00:00:14,055 --> 00:00:17,635
جووتیارەکان دەربارەی تا و وسوربوونەوەی
چاوی بەرازەکان و ئاوهاتن لە لوتیان

4
00:00:19,145 --> 00:00:22,186
ڕاپۆرتیان پێشکەش کرد.
بەرپرسان نیگەرانی ئەم کێشەیە بوون،

5
00:00:22,186 --> 00:00:27,746
بەشی تەندروستی مەریلەند چاودێری 
گروپێک نەخۆشی دەکرد.

6
00:00:27,746 --> 00:00:32,394
هەندێکیان بێچووە بەرازیان هەبوو 
و هەندێکیان لە نزیک کێڵگەکان بوون؛

7
00:00:32,394 --> 00:00:37,543
بەڵام زوو،٤٠ لەو کەسانەی چاودێریان دەکرد
نیشانەکانی ئەنفلۆزای بەرازیان لێ دەرکەوت.

8
00:00:37,543 --> 00:00:41,283
لە زۆربەی کاتەکان، ئاژەڵە نەخۆشەکان 
مرۆڤەکان تووش ناکەن.

9
00:00:41,283 --> 00:00:44,713
بەڵام کە مرۆڤ تووش دەکەن، ئەو دیاریدانەت
دەبێت،

10
00:00:44,713 --> 00:00:46,613
یان بازدانی ڤایرۆسی خانەخوێ،

11
00:00:46,613 --> 00:00:50,063
دەشێ پەتایەکی کوشندە بەرهەم بهێنێت.

12
00:00:50,063 --> 00:00:53,913
هەروەها چۆن دەتوانێت ببێتە هۆکاری
تووشبوون لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر،

13
00:00:53,913 --> 00:00:57,623
و چ شتێکی خانەخوێی
بازدان زۆر مەترسیدارە؟

14
00:00:57,623 --> 00:01:03,133
ڤایرۆسەکان جۆرێکی مشەخۆری ئەندامین
تووشی هەموو زیندەوەرێک دەبن.

15
00:01:03,133 --> 00:01:07,280
بۆ زاڵبوون و زیادبوونیان، ئەوان
پێویستە بەسێ قۆناغ تێبەڕبن:

16
00:01:07,280 --> 00:01:11,336
پەیوەندی کردن بە خانەخوێیەکی لاواز،
تووشکردنی و لەبەرگرتنەوەی،

17
00:01:11,336 --> 00:01:14,726
و گواستنەوەی بۆ خانەیەکی تر.

18
00:01:14,726 --> 00:01:18,296
بۆ نموونە، سەیری ئەنفلۆزای مرۆڤ بکە.

19
00:01:18,296 --> 00:01:21,346
یەکەمجار، ڤایرۆسی ئەنفلۆنزاکە بەرەو
ڕووی خانەخوێیەکی نوێ دەبێتەوە

20
00:01:21,346 --> 00:01:24,066
و لەڕێگەی بۆڕی هەناسەیان دەگوازرێتەوە.

21
00:01:24,066 --> 00:01:27,486
ئەوە زۆر قورس نیە، بەڵام بۆ مانەوە
لە جەستە نوێیەکە،

22
00:01:27,486 --> 00:01:30,505
ڤایرۆسەکە پێویستە خێرا تووشی بکات

23
00:01:30,505 --> 00:01:34,365
پێش ئەوەی بگیرێت و تێکبشکێنرێت 
لەلایەن وەڵامدانەوەیەکی سیستەمی بەرگری.

24
00:01:34,365 --> 00:01:35,835
بۆ تەواو کردنی ئەو کارە،

25
00:01:35,835 --> 00:01:40,205
ڤایرۆسەکان بە کارلێکێکی دیاری کراو 
گەشەیان کردووە لەگەڵ جۆری خانەخوێکانیان.

26
00:01:40,205 --> 00:01:43,380
ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای مرۆڤ
بە پڕۆتین داپۆشراوە خۆی

27
00:01:43,380 --> 00:01:48,830
دەگونجێنێ بۆ بەستنەوەی لەگەڵ هەستەئەندام
لەسەر خانەکانی هەناسەدانی مرۆڤ.

28
00:01:48,830 --> 00:01:53,500
یەکەمجار لەناو خانەیەک، ڤایرۆسەکە 
خۆگونجاندنێک زیاد دەکات

29
00:01:53,500 --> 00:01:56,459
بۆ دەست بەسەرداگرتنی بەرگری 
خانەخوێیەکە

30
00:01:56,459 --> 00:01:59,369
و گۆڕینی بۆماوە بابەتەکەی.

31
00:01:59,369 --> 00:02:04,189
ڤایرۆسەکە تەنها پێویستی بەخۆشاردنەوەیە
یان خۆلادان لە سیستەمی بەرگری

32
00:02:04,189 --> 00:02:08,326
دابەشبوونی تەواو بۆ ئاستێکی بەشکردوو
تووشکردنی خانەی زیاتر.

33
00:02:08,326 --> 00:02:12,166
لەم خاڵەدا، ئەنفلۆزاکە لەوانەیە توشتبێت بە
قوربانیەکی داهاتوو

34
00:02:12,166 --> 00:02:15,916
بەهۆی هەر گواستنەوەیەکی شلەی تووشبووی 
جەستەت.

35
00:02:15,916 --> 00:02:20,696
هەرچەندە، ئەوە پەسیوێکی سادەی ڤایرۆسەکەیە
بۆ پەیوەندی کردن لەگەڵ گیانەوەرە ماڵیەکان،

36
00:02:20,696 --> 00:02:23,146
ڕووەکەکان، یان نانی نیوەڕۆت.

37
00:02:23,146 --> 00:02:28,686
ڤایرۆسەکان هەمیشە بە شێوەیەکی نوێ خۆیان
دەگۆڕن لە هەوڵدان بۆ ئەوەی تووشیان بکەن.

38
00:02:28,686 --> 00:02:31,185
زۆر ناخایەنێت، کۆتایەکەی شکست دێنێت.

39
00:02:31,185 --> 00:02:36,635
زۆربەی کات، بۆماوەیەکە چوونیەک نیە لە
نێوان دووخانە خوێیەکەدا زۆر گەورەیە.

40
00:02:36,635 --> 00:02:39,223
بۆ گونجاندنی ڤایرۆسێک بۆ تووشکردنی مرۆڤ،

41
00:02:39,223 --> 00:02:43,483
خانەیەکی خاس ببێتە بێگانەیەک و
دیمەنێکی سروشتی نەخوازراو.

42
00:02:43,483 --> 00:02:47,883
بەڵام ژمارەیەکی یەکجار زۆر
ڤایرۆسی بڵاو لە ژینگەدا ھەیە،

43
00:02:47,883 --> 00:02:51,218
لەگەڵ هەمووی دەشێت خانەخوێیەکی نوێ ببینێت.

44
00:02:51,218 --> 00:02:54,988
و لەبەرئەوەی ڤایرۆسەکان بەخێرای
زیاد دەکەن دەبن بە ملیۆنەها،

45
00:02:54,988 --> 00:02:57,988
ئەوان بەخێرای دەتوانن بۆماوەیان بگۆڕن 
بەهەڕەمەکی گەشە بکەن.

46
00:02:57,988 --> 00:03:01,998
زۆربەی گۆڕینی بۆماوەی کاریگەری نیە، یان 
هەرچەندە ئازار دەگەیەنێت؛

47
00:03:01,998 --> 00:03:07,808
بەڵام ڕێژەیەکی بچووک ڕەنگە بتوانێت ببێتە
هۆی گواستنەوەی جۆرێکی نەخۆشی نوێی باشتر.

48
00:03:07,808 --> 00:03:12,878
چانسی بردنەوەی بۆماوەی ئەو وێرانکردنە 
هەمیشە زیاد دەکات،

49
00:03:12,878 --> 00:03:17,688
یان ئەگەر جۆرێکی نوێ نزیک بێت بە 
پەیوەندیکردن بە خانەخوێی ئاسای ڤایرۆسەکە.

50
00:03:17,688 --> 00:03:20,383
بۆ گواستەوەی ڤایرۆسێک بۆ گیانلەبەرێکی تر،

51
00:03:20,383 --> 00:03:24,473
تووشبوونی مرۆڤ ڕەنگە تەنها گۆڕینی بۆماوەی 
کەم بێت.

52
00:03:24,473 --> 00:03:26,958
و گواستەوەی ڤایرۆسێک بۆ مەیمونی شمپانزی،

53
00:03:26,958 --> 00:03:32,918
یەکێکە لە نزیکترین بۆماوەی لە ئێمە،
ڕەنگە پێویستی بە گۆڕینێکی کەم بێت.

54
00:03:32,918 --> 00:03:35,588
کاتی زیاتری دەوێت بۆماوەی هاوشێوە

55
00:03:35,588 --> 00:03:37,908
بۆ بازدانی خانەخوێ بەسەرکەوتووی.

56
00:03:37,908 --> 00:03:42,338
هەندێک ڤایرۆس بە ئاسانی خانەی خانەخوێک 
تووش دەکات،

57
00:03:42,338 --> 00:03:45,870
بەڵام دواتر بێتوانا دەبێت بۆ ڕزگاربوونی
لە وەڵامدانەوەیەکی سیستەمی بەرگری.

58
00:03:45,870 --> 00:03:49,530
ئەوانی تر ڕەنگە کاتێکی زەحمەتیان بوێت 
بۆبڵاوبوونەوە لە خانەخوێیەکی نوێ.

59
00:03:49,530 --> 00:03:52,880
بۆ نموونە، ئەوان لە خانەخوێیەکی
خوێن ڕەنگە تەشەنە بکەن،

60
00:03:52,880 --> 00:03:54,510
بەڵام نەک لە لیکیان.

61
00:03:54,510 --> 00:03:58,510
هەرچەندە، یەکەمجار پازدانی خانەخوێیەک کە 
دەگاتە قۆناغی یەکەمی تووشبوون،

62
00:03:58,510 --> 00:04:01,180
ڤایرۆسەکە زیاتر مەترسیدارتر دەبێت.

63
00:04:01,180 --> 00:04:03,620
ئێستا دوو خانەخوێی هەڵگرتووە،

64
00:04:03,620 --> 00:04:08,780
ڤایرۆسەکە چانسی دوو گۆڕانی بۆماوەی هەیە 
بۆ ڤایرۆسێکی سەرکەتووی زیاتر.

65
00:04:08,780 --> 00:04:13,690
و هەر خانەخوێیەکی نوێ توانای زۆر دەبێت بۆ
گەشەی تەواوی نەخۆشیەکە.

66
00:04:13,690 --> 00:04:17,030
ڤارۆسناسان هەمیشە بەدوای دۆزینەوەی
گۆڕینی بۆماوەین

67
00:04:17,030 --> 00:04:21,370
کە ڤارۆسەکان دروستی دەکەن وەکو ئەنفلۆنزا
زیاتر بازدانی ڕوودەدات.

68
00:04:21,370 --> 00:04:26,294
هەرچەندە، پێشبینی دەکرێت توانای نەخۆشی 
داهاتوو بەرەنگاربوونەوەیەکی سەرەکییە.

69
00:04:26,294 --> 00:04:31,294
ژمارەیەکی هەمەجۆری ڤایرۆسەکان کە ئێمە
تەنها دەست دەکەین بە ئاشکراکردنیان.

70
00:04:31,294 --> 00:04:35,221
توێژەرەوەکان ماندوونەناسانە توێژینەوەی 
زیندەوەرزانین بۆ ئەو ڤایرۆسانە دەکەن.

71
00:04:35,221 --> 00:04:39,371
و بە چاودێریکردنی دانیشتوان بەخێرای بۆ
دیاریکردنی ئاستی هەڵچوونی نوێی ڤیرۆسەکە،

72
00:04:39,371 --> 00:04:43,037
ئەوان دەتوانن گەشە بە ڤاکسینەکان بکەن و
جێبەجێکردنی پرۆتۆکۆڵەکان بۆ وەستاندنی

73
00:04:43,037 --> 00:04:45,256
ئەو نەخۆشیە کوشندانە.