0:00:00.000,0:00:07.000
Nimeshaonyesha kielelezopicha hiki ambacho nilikionyesha hapa miaka miwili iliyopita kwa mara takriban 2,000

0:00:07.000,0:00:12.000
Asubuhi ya leo nitatoa kielelezopicha kifupi

0:00:12.000,0:00:15.000
ambacho ninakitoa kwa mara ya kwanza, kwa hiyo

0:00:15.000,0:00:20.000
-- sitaki wala sihitaji kupandisha matumaini;

0:00:20.000,0:00:21.000
Ninajaribu kushusha matumaini.

0:00:21.000,0:00:26.000
Kwasababu nimeisuka hii pamoja kujaribu

0:00:26.000,0:00:31.000
kukidhi changamoto la kipindi hiki.

0:00:31.000,0:00:36.000
Na nilikumbushwa na mada nzuri aliyoitoa Karen Armstrong

0:00:36.000,0:00:42.000
kwamba dini ikieleweka vizuri

0:00:42.000,0:00:45.000
cha muhimu siyo imani, bali tabia.

0:00:45.000,0:00:49.000
Labda tuseme hivyo hivyo kuhusu matarajio.

0:00:49.000,0:00:53.000
Tunawezaje kuwa na matarajio?

0:00:53.000,0:01:01.000
Matarajio wakati mwingine yanachukuliwa kama imani, mtazamo wa kisomi

0:01:01.000,0:01:04.000
Kama vile Mahatma Ghandi alivyosema,

0:01:04.000,0:01:07.000
"Inakubidi uwe mabadiliko unayopenda kuyaona katika dunia."

0:01:07.000,0:01:09.000
Na matokeo ambayo

0:01:09.000,0:01:14.000
tunatamani yawe matarajio hayawezi kutokea

0:01:14.000,0:01:19.000
kwa imani peke yake, isipokuwa kwa kiwango ambacho imani

0:01:19.000,0:01:25.000
inaleta tabia mpya. Lakini neno "tabia"

0:01:25.000,0:01:29.000
pia nadhani, wakati mwingine halieleweki katika muktadha huu.

0:01:29.000,0:01:32.000
Mimi ni mtetezi wa kubadili

0:01:32.000,0:01:35.000
taa za umeme na kununua chotara,

0:01:35.000,0:01:39.000
mimi na Tipper tuliweka vibango vya kunasa mwanga wa jua 33 katika nyumba yetu,

0:01:39.000,0:01:44.000
na ninachimba visima vya nguvujoto, na ninafanya mambo mengine mengi tu.

0:01:44.000,0:01:48.000
Lakini, kama ilivyo muhimu kubadilisha taa za umeme,

0:01:48.000,0:01:50.000
ni muhimu zaidi kubadilisha sheria.

0:01:50.000,0:01:56.000
Na tukibadili tabia zetu katika maisha yetu ya kila siku,

0:01:56.000,0:01:59.000
mara nyingine tunaacha sehemu ya uraia

0:01:59.000,0:02:06.000
na sehemu ya demokrasia. Ili tuwe na matarajio kuhusu hili,

0:02:06.000,0:02:12.000
ni lazima tuwe raia wa mstari wa mbele katika demokrasia yetu.

0:02:12.000,0:02:14.000
Ili kuweza kutatua matatizo ya mabadiliko ya hali ya hewa,

0:02:14.000,0:02:17.000
inabidi tutatue matatizo ya demokrasia.

0:02:17.000,0:02:19.000
(Makofi). Na tunalo moja.

0:02:19.000,0:02:24.000
Nimekuwa nikijaribu kuielezea habari hii kwa muda mrefu.

0:02:24.000,0:02:28.000
Nilikumbushwa kuhusu hili hivi karibuni na mwanamke

0:02:28.000,0:02:31.000
aliyepita pembeni mwa meza niliyokuwa nimekaa,

0:02:31.000,0:02:35.000
alikuwa akinishangaa wakati akinipita. Alikuwa ni wa makamo ya miaka 70 hivi,

0:02:35.000,0:02:39.000
alionekana mwenye sura ya huruma. Sikufikiria lolote kuhusu hilo

0:02:39.000,0:02:42.000
mpaka nilipoona kutoka upande mmoja wa macho yangu

0:02:42.000,0:02:44.000
alikuwa akielekea upande mwingine

0:02:44.000,0:02:48.000
huku akinishangaa. Kwa hiyo nikamwambia, "Waonaje hali?"

0:02:48.000,0:02:51.000
Na alisema, "Wajua, kama nywele zako ungeziweka rangi nyeusi,

0:02:51.000,0:02:56.000
ungefanana na Al Gore." (kicheko).

0:03:01.000,0:03:03.000
Miaka mingi iliyopita, wakati nikiwa mbunge kijana,

0:03:03.000,0:03:07.000
nilitumia muda mwingi sana kupambana na changamoto hili

0:03:07.000,0:03:10.000
la kuzuia silaha za nyuklia -- mashindano ya silaha za nyuklia.

0:03:10.000,0:03:13.000
Na mwanahistoria wa jeshi alinifundisha

0:03:13.000,0:03:18.000
katika kipindi kile kuwa migongano ya kijeshi

0:03:18.000,0:03:23.000
inawekwa katika makundi matatu: mapigano ya ndani,

0:03:23.000,0:03:28.000
mapigano ya kanda na machache lakini muhimu

0:03:28.000,0:03:33.000
ya ulimwengu, vita vya dunia. Migongano ya kimkakati.

0:03:33.000,0:03:38.000
Na kila hatua ya mgongano inahitaji mgawanyo tofauti wa rasilimali

0:03:38.000,0:03:40.000
mbinu tofauti,

0:03:40.000,0:03:44.000
uendeshaji kwa mtindo tofauti.

0:03:44.000,0:03:48.000
Changamoto za mazingira zimo katika makundi hayohayo matatu,

0:03:48.000,0:03:49.000
na kila tunachofikiria

0:03:49.000,0:03:52.000
matatizo ya mazingira yanayotukabili: uchafuzi wa hewa, uchafuzi wa maji,

0:03:52.000,0:03:56.000
majalala ya uchafu wa hatari. Lakini pia kuna

0:03:56.000,0:03:59.000
matatizo ya mazingira ya kanda, kama mvua ya tindikali

0:03:59.000,0:04:03.000
kutoka Masharikikati mpaka Kaskazinimashariki mpaka Ulaya Magharibi

0:04:03.000,0:04:07.000
mpaka Aktiki, na kutoka Magharibikati

0:04:07.000,0:04:10.000
mpaka Mississippi na hata kwenye ukanda wa ghuba ya Mexico.

0:04:10.000,0:04:12.000
Na zipo nyingi kama hizo. Lakini matatizo ya hali ya hewa

0:04:12.000,0:04:14.000
ni adimu lakini ni miongoni mwa migongano muhimu

0:04:14.000,0:04:17.000
ya ulimwengu au kimkakati.

0:04:17.000,0:04:22.000
Kila kitu kinaathirika. Na inabidi tupangilie mikakati yetu

0:04:22.000,0:04:28.000
vizuri. Tunahitaji uhamasishaji wa dunia nzima

0:04:28.000,0:04:31.000
kwa nishati mbadala, utunzaji mazingira, ufanisi

0:04:31.000,0:04:34.000
na dunia ya mapito kuelekea uchumi wa kaboni pungufu.

0:04:34.000,0:04:38.000
Tuna kazi kubwa mbele yetu. Na tunaweza kuhamasisha rasilimali

0:04:38.000,0:04:42.000
na nia ya dhati ya kisiasa. Lakini nia ya dhati

0:04:42.000,0:04:45.000
ni lazima ihamasishwe ili kuhamasisha rasilimali.

0:04:45.000,0:04:50.000
Ngoja niwaonyeshe vielelezopicha.

0:04:50.000,0:04:57.000
Nilidhani ningeanza na nembo. Kinachosekana hapa

0:04:57.000,0:04:59.000
kwa hakika ni kilele cha barafu cha Ncha ya Kaskazini.

0:04:59.000,0:05:06.000
Greenland imebaki. Miaka 28 iliyopita, hivi ndivyo

0:05:06.000,0:05:10.000
kilele cha barafu cha ncha ya kaskazini -- kilivyokuwa kinaonekana

0:05:10.000,0:05:14.000
katika mwisho wa majira ya joto wakati jua likivuka ikweta.

0:05:14.000,0:05:18.000
Msimu wa majira ya kupukutika majani uliopita, nilikwenda kwenye masijala ya takwimu za theluji na barafu

0:05:18.000,0:05:21.000
huko Boulder, Colorado, na nilikaongea na watafiti

0:05:21.000,0:05:25.000
hapa Monterey katika Naval 'Postgraduate Laboratory'

0:05:25.000,0:05:29.000
Haya ndio yaliyotokea miaka 28 iliyopita.

0:05:29.000,0:05:34.000
Kuliweka hili sawa, mwaka 2005 ulikuwa ni rekodi iliyopita.

0:05:34.000,0:05:37.000
Hiki ndicho kilichotokea msimu wa majira ya kupukutika majani uliopita

0:05:37.000,0:05:40.000
na imewashtua watafiti.

0:05:40.000,0:05:52.000
Kijiografia, kilele cha barafu cha ncha ya kaskazini kina ukubwa sawa.

0:05:52.000,0:05:53.000
Hakionekani kuwa sawa

0:05:53.000,0:05:57.000
lakini kina ukubwa sawa na Marekani,

0:05:57.000,0:06:00.000
ukiondoa sehemu iliyo takriban sawa na jimbo la Arizona.

0:06:00.000,0:06:03.000
Kiasi kilichopotea mwaka 2005

0:06:03.000,0:06:07.000
kilikuwa sawa na kila kitu mashariki ya Mississippi.

0:06:07.000,0:06:11.000
Kiasi cha ziada kilichotoweka msimu uliopita wa majira ya kupukutika majani

0:06:11.000,0:06:14.000
kilikuwa sawa na hiki. Kinarudi tena wakati wa majira ya baridi,

0:06:14.000,0:06:18.000
lakini sio kama barafu ya kudumu: bali barafu nyembamba.

0:06:18.000,0:06:24.000
Dhaifu. Kiasi kilichobaki kinaweza kutoweka chote

0:06:24.000,0:06:25.000
wakati wa majira ya joto katika muda mfupi wa miaka takriban mitano.

0:06:25.000,0:06:30.000
Hii inaleta mgandamizo mkubwa huko Greenland.

0:06:31.000,0:06:37.000
Tayari, katika mzunguko wa Aktiki --

0:06:39.000,0:06:43.000
hiki ni kijiji maarufu huko Alaska. Ni kitongoji

0:06:43.000,0:06:52.000
cha Newfoundland. Antaktika. Utafiti wa NASA hivi karibuni

0:06:52.000,0:06:55.000
Kiasi cha kuyeyuka barafu kwa kiwango cha kawaida mpaka kikubwa kabisa.

0:06:55.000,0:06:59.000
kwenye sehemu yenye ukubwa sawa na California.

0:06:59.000,0:07:02.000
“Zilikuwepo nyakati nzuri,

0:07:02.000,0:07:05.000
Ilikuwa ni wakati mbaya”: kifungua sentensi maarafu sana

0:07:05.000,0:07:08.000
katika fasihi ya Kiingereza. Ningependa kuwahadithia kwa ufupi

0:07:08.000,0:07:11.000
"Hadithi ya Sayari Mbili". Dunia na Zuhura

0:07:11.000,0:07:14.000
Zina ukubwa sawa. Kipenyo cha dunia

0:07:14.000,0:07:19.000
ni takriban kilometa 400 zaidi, lakini ni ukubwa sawa.

0:07:19.000,0:07:21.000
Zina kiasi sawa cha kaboni

0:07:21.000,0:07:26.000
Lakini tofauti ni, duniani, karibu kaboni yake yote

0:07:26.000,0:07:29.000
imefyonzwa kwa miaka mingi kutoka kwenye anga

0:07:29.000,0:07:33.000
imekusanyika katika ardhi kama makaa ya mawe, mafuta,

0:07:33.000,0:07:36.000
gesi asilia, nk. Katika Zuhura, kaboni nyingi

0:07:36.000,0:07:41.000
bado iko angani. Tofauti ni hali yetu ya hewa

0:07:41.000,0:07:44.000
ni nyuzi 59 kwa wastani. Kwenye Zuhura

0:07:44.000,0:07:48.000
ni 855. Hii ina maana zaidi kwa mkakati wetu wa sasa

0:07:48.000,0:07:50.000
wa kuondoa kaboni nyingi ardhini haraka tuwezavyo

0:07:50.000,0:07:51.000
na kuiweka katika anga.

0:07:54.000,0:07:57.000
Sio kwasababu Zuhura iko karibu zaidi ya jua.

0:07:57.000,0:07:59.000
Ni ya moto mara tatu zaidi ya Zebaki,

0:07:59.000,0:08:02.000
ambayo iko karibu kabisa na jua. Sasa, kwa ufupi

0:08:02.000,0:08:04.000
hii hapa ni picha ambayo mmeiona kama moja ya picha za zamani,

0:08:04.000,0:08:08.000
lakini ninaionyesha kwasababu ninataka kuwapa CSI: Hali ya hewa.

0:08:08.000,0:08:14.000
Jumuiya ya wanasayansi duniani inasema,

0:08:14.000,0:08:18.000
uchafuzi wa mazingira unaosababishwa na mwanadamu, ukiwekwa kwenye anga,

0:08:18.000,0:08:20.000
unaongeza utando, unaozuia miale inayotoka.

0:08:20.000,0:08:21.000
Wote mnajua kwamba, angalau

0:08:21.000,0:08:25.000
Muhtsari wa IPCC, wanasayansi walitaka kusema,

0:08:25.000,0:08:28.000
“Mna uhakika gani?” Walitaka kujibu kwamba ni "asilimia 99.”

0:08:28.000,0:08:30.000
Wachina walipinga, kwa hiyo muafaka ulikuwa

0:08:30.000,0:08:32.000
“zaidi ya asilimia 90.”

0:08:32.000,0:08:35.000
Naam, wenye mashaka walisema, “Oh, subiri kidogo,

0:08:35.000,0:08:39.000
hii inaweza kuwa mabadiliko kwenye – hii nishati

0:08:39.000,0:08:42.000
kutoka kwenye jua. “Kama hii ni kweli,

0:08:42.000,0:08:46.000
basi anga za juu zingekuwa za moto sana sawa na

0:08:46.000,0:08:49.000
anga za chini, iwapo joto zaidi litakuwa linaingia.

0:08:49.000,0:08:52.000
Iwapo litakuwa linazuiwa wakati wa kutoka, kwa hiyo

0:08:52.000,0:08:58.000
tungetegemea kuwe na joto kidogo hapa na baridi kidogo pale. Hapa ni anga za chini.

0:08:58.000,0:09:01.000
Hapa ni anga za kati: baridi zaidi.

0:09:01.000,0:09:02.000
CSI: Hali ya hewa

0:09:02.000,0:09:09.000
Naam, hapa kuna habari njema. 68% ya Wamarekani wanaamini

0:09:09.000,0:09:12.000
kwamba shughuli za binadamu ndizo zinasababisha

0:09:12.000,0:09:17.000
matatizo ya ongezeko la joto. Asilimia 69 wanaamini kuwa joto la dunia linaongezeka

0:09:17.000,0:09:20.000
kwa kiasi kikubwa. Kumekuwa na maendeleo,

0:09:20.000,0:09:27.000
lakini hapa kuna ufunguo: ukipewa orodha

0:09:27.000,0:09:36.000
kati ya changamoto za kukabiliana nazo, uchafuzi wa hali ya hewa ulimwenguni umewekwa mwishoni kabisa mwa orodha

0:09:36.000,0:09:39.000
Kinachokosekana hapa ni umuhimu wa dharura hii.

0:09:39.000,0:09:44.000
Kama utakubaliana na mchanganuo wa hali halisi,

0:09:44.000,0:09:47.000
lakini huoni umuhimu wa wito huu,

0:09:47.000,0:09:48.000
upo upande gani?

0:09:48.000,0:09:51.000
Naam, Umoja wa Ulinzi wa Hali ya Hewa, ambao ninauongoza

0:09:51.000,0:09:55.000
kwa kushirikiana na CurrentTV – ambao wameandaa muswaada huu,

0:09:55.000,0:09:59.000
walifanya mashindano dunia nzima ya jinsi ya kutangaza hili.

0:09:59.000,0:10:01.000
Huyu ndiye mshindi.

0:10:48.000,0:10:55.000
NBC – Nitawaonyesha hapa vituo vyote vya televisheni – na waandishi mahiri

0:10:55.000,0:10:59.000
wa NBC waliuliza maswali 956 mwaka 2007

0:10:59.000,0:11:02.000
miongoni mwa wagombea urais: mawili kati yao yalikuwa kuhusu

0:11:02.000,0:11:09.000
matatizo ya hali ya hewa. ABC: maswali 844, mawili kuhusu matatizo ya hali ya hewa.

0:11:09.000,0:11:19.000
Fox: mawili. CNN: mawili. CBS: sifuri.

0:11:19.000,0:11:23.000
Kuanzia vicheko mpaka machozi. Hili ni mojawapo ya

0:11:23.000,0:11:24.000
matangazo ya zamani ya tumbaku.

0:11:25.000,0:11:27.000
Kwa hiyo hiki ndicho tunachofanya.

0:11:27.000,0:11:37.000
Haya ni matumizi ya petroli katika nchi zote hizi. Na sisi.

0:11:37.000,0:11:43.000
Lakini siyo nchi zilizoendelea peke yake.

0:11:43.000,0:11:47.000
Nchi zinazoendelea zinatufuata kwa sasa

0:11:47.000,0:11:49.000
na wanakaza mwendo. Na kwa hakika,

0:11:49.000,0:11:52.000
jumla ya utoaji wa hewa chafu kwa mwaka huu ni sawa

0:11:52.000,0:11:55.000
na tulivyokuwa mwaka 1965. Na wanatukaribia

0:11:55.000,0:11:59.000
kwa haraka sana. Jumla ya kiasi chote:

0:11:59.000,0:12:05.000
ifikapo mwaka 2025, itakuwa sawa na tulivyokuwa mwaka 1985

0:12:05.000,0:12:10.000
Kama nchi tajiri wasingekuwepo kabisa

0:12:10.000,0:12:13.000
hapa, tungekuwa bado na tatizo hili.

0:12:13.000,0:12:17.000
Lakini tumewapa nchi zinazoendelea

0:12:17.000,0:12:19.000
teknolojia na njia za kufikiria

0:12:19.000,0:12:25.000
ambazo zinaongeza tatizo. Hii hapa ni Bolivia.

0:12:25.000,0:12:28.000
Kwa miaka zaidi ya 30.

0:12:47.000,0:12:51.000
Hapa ni unyakuaji wa sekunde chache. Miaka ya 60.

0:12:51.000,0:13:00.000
70, 80, 90. Ni lazima tusimamishe hili. Na habari njema ni kwamba tunaweza.

0:13:00.000,0:13:04.000
Teknolojia tunazo.

0:13:04.000,0:13:09.000
Inabidi tuwe na msimamo wa pamoja wa jinsi gani tutakabiliana na hili:

0:13:09.000,0:13:13.000
mapambano dhidi ya umaskini duniani

0:13:13.000,0:13:17.000
na changamoto la kupunguza utoaji wa hewa chafu kwa nchi tajiri,

0:13:17.000,0:13:21.000
zote zina utatuzi mmoja rahisi.

0:13:21.000,0:13:25.000
Watu wanasema, “Utatuzi ni upi?” Huu hapa.

0:13:25.000,0:13:31.000
Weka bei kwenye kaboni. Tunahitaji kodi ya CO2, mapato

0:13:31.000,0:13:39.000
yatakayoondoa ushuru kwenye ajira, ambao ulivumbuliwa na Bismark --

0:13:39.000,0:13:40.000
na mambo mengine yamebadilika

0:13:40.000,0:13:41.000
toka karne ya 19.

0:13:41.000,0:13:48.000
Katika ulimwengu maskini, inatubidi tuunganishe mikakati yetu

0:13:48.000,0:13:52.000
juu ya umaskini na utatuzi wa matatizo ya hali ya hewa.

0:13:52.000,0:13:55.000
Mpango wa kupambana na umaskini Uganda

0:13:55.000,0:13:59.000
utaathiriwa iwapo hatutatatua tatizo la hali ya hewa.

0:13:59.000,0:14:07.000
Lakini muitikio unaweza kuleta tofauti kubwa sana

0:14:07.000,0:14:12.000
katika nchi maskini. Hili ni pendekezo

0:14:12.000,0:14:16.000
ambalo limezungumzwa sana huko Ulaya.

0:14:16.000,0:14:20.000
Hii ni kutoka kwenye jarida la Nature Magazine. Hizi zinazingatia

0:14:20.000,0:14:27.000
nishati mbadala ya jua, iliyounganishwa kwenye umeme wa gridi

0:14:27.000,0:14:30.000
kusambaza umeme

0:14:30.000,0:14:38.000
Ulaya kote, zaidi kutoka kwenye nchi zinazoendelea. Umeme wa DC.

0:14:38.000,0:14:41.000
Hii sio “chapati angani,” hii inawezekana.

0:14:41.000,0:14:44.000
Tunahitaji kufanya hili kwa ajili ya uchumi wetu wenyewe.

0:14:44.000,0:14:47.000
Takwimu za hivi karibuni zinaonyesha kuwa muundo wa zamani

0:14:47.000,0:14:51.000
haufanikiwi. Kuna fursa kubwa ya uwekezaji

0:14:51.000,0:14:55.000
ambayo mnaweza kufanya. Kama unawekeza kwenye udongo wa lami

0:14:55.000,0:15:01.000
au mafuta, basi una kibindo

0:15:01.000,0:15:05.000
ambacho kina raslimali za kaboni.

0:15:05.000,0:15:09.000
Na kiko katika muundo wa zamani.

0:15:09.000,0:15:12.000
Walevi wa madawa haramu wanaona mishipa kwenye vidole vyao wakati zile za

0:15:12.000,0:15:17.000
kwenye mikono na miguu yao hazionekani. Kutengeneza lami

0:15:17.000,0:15:23.000
na makaa ni sawa. Hii hapa ni baadhi ya mifano ya uwekezaji

0:15:23.000,0:15:26.000
ambayo nafikiri inaleta maana.

0:15:26.000,0:15:29.000
Nina maslahi katika hizi, kwa hiyo nina udhuru hapa.

0:15:29.000,0:15:32.000
Lakini joto la ardhini, kukusanya nishati ya jua,

0:15:32.000,0:15:38.000
betri za miali ya jua za teknolojia ya hali ya juu, ufanisi na uhifadhi.

0:15:39.000,0:15:42.000
Mmewahi kuona hiki kielelezopicha, lakini kuna mabadiliko.

0:15:42.000,0:15:46.000
Nchi mbili pekee ambazo hazikuridhia

0:15:46.000,0:15:51.000
--na sasa iko moja tu. Australia ilifanya uchaguzi.

0:15:51.000,0:15:54.000
Na kulikuwa na kampeni huko Australia

0:15:54.000,0:15:59.000
ambayo ilihusisha luninga na mtandao na matangazo ya redio

0:15:59.000,0:16:01.000
kuhamasisha uzito wa dharura hii kwa watu wa huko.

0:16:01.000,0:16:05.000
Na tuliwafunza watu 250 jinsi ya kuonyesha kielelezopicha hiki

0:16:05.000,0:16:10.000
katika vitongoji na vijiji na miji huko Australia.

0:16:10.000,0:16:12.000
Vitu vingine vingi vilichangia kwenye hilo,

0:16:12.000,0:16:15.000
lakini Waziri Mkuu mpya alitangaza kwamba

0:16:15.000,0:16:19.000
Jambo lake la muhimu kwanza ni kubadili msimamo wa Australia

0:16:19.000,0:16:24.000
kuhusu Kyoto, na amefanya hivyo. Sasa wameelewa

0:16:24.000,0:16:28.000
sababu mojawapo ikiwa ni ukame mkubwa uliowakumba.

0:16:28.000,0:16:32.000
Hili ni Ziwa Lanier. Rafiki yangu Heidi Cullins

0:16:32.000,0:16:36.000
kama tungekuwa tunatoa majina kwa ukame kama tufanyavyo kwa vimbunga,

0:16:36.000,0:16:39.000
tungeuita ukame wa kusini mashariki Katrina,

0:16:39.000,0:16:41.000
na tungesema kuwa unaelekea Atlanta.

0:16:41.000,0:16:45.000
Hatuwezi kusubiri ukame kama huu

0:16:45.000,0:16:47.000
ili tubadili utamaduni wetu wa kisiasa.

0:16:47.000,0:16:56.000
Hii hapa habari njema. Miji inayounga mkono mkataba wa Kyoto nchini Marekani

0:16:56.000,0:16:59.000
imefikia 780 -- na nadhani niliuona mmoja ukipita pale,

0:16:59.000,0:17:05.000
ukirahisisha hii. Hii ni habari njema.

0:17:05.000,0:17:11.000
Sasa kwa kumalizia, tulisikia siku chache zilizopita

0:17:11.000,0:17:20.000
kuhusu thamani ya kufanya ujasiri uonekane kitu cha kawaida

0:17:20.000,0:17:23.000
ili iwe jambo la kawaida.

0:17:23.000,0:17:32.000
Tunachohitaji sasa ni kizazi kipya cha majasiri. Sisi tulio hai

0:17:32.000,0:17:34.000
ndani ya Marekani

0:17:34.000,0:17:36.000
hasa leo, na hata kwa dunia nzima,

0:17:37.000,0:17:42.000
inabidi waelewe kuwa historia

0:17:42.000,0:17:52.000
imetupa uchaguzi -- kama vile ambavyo Jill Bolte Taylor alipojaribu

0:17:52.000,0:17:57.000
kuokoa maisha yake wakati alipokuwa amekinzwa

0:17:57.000,0:18:01.000
na hali ya kushangaza iliyomkumba.

0:18:01.000,0:18:04.000
Sasa tuna utamaduni wa ukinzani.

0:18:04.000,0:18:09.000
Lakini tuna dharura ya kidunia.

0:18:09.000,0:18:13.000
Inabidi tutafute njia ya kujenga,

0:18:13.000,0:18:19.000
katika kizazi cha walio hai leo, wito wa dhamira

0:18:19.000,0:18:22.000
Natamani ningepata maneno muafaka ya kuelezea hili.

0:18:25.000,0:18:27.000
Hiki kilikuwa ni kizazi kingine shupavu

0:18:27.000,0:18:30.000
kilicholeta demokrasia katika dunia.

0:18:30.000,0:18:37.000
Ambacho kiliondoa utumwa. Na kuwapa wanawake haki ya kupiga kura.

0:18:37.000,0:18:44.000
Tunaweza kulifanya hili. Usiniambie kuwa hatuna uwezo wa kulifanya.

0:18:44.000,0:18:48.000
Iwapo tukiwa na wiki moja tu ya gharama tunaitumia kwenye vita vya Iraki,

0:18:48.000,0:18:51.000
tungekuwa tunakaribia kutatua changamoto hili.

0:18:51.000,0:18:55.000
Tuna uwezo wa kutenda.

0:19:01.000,0:19:14.000
Jambo la mwisho. Nina matumaini, kwasababu nina amini

0:19:14.000,0:19:18.000
tuna uwezo, katika wakati huu wa changamoto kubwa,

0:19:18.000,0:19:24.000
kuweka pembeni ukinzani na kujikwamua kwenye changamoto hili.

0:19:24.000,0:19:27.000
ambalo historia imetuwekea.

0:19:29.000,0:19:41.000
Wakati mwingine nasikia watu wakiongelea kuhusu hali tete ya matatizo ya mabadiliko ya hali ya hewa

0:19:41.000,0:19:43.000
kwa kusema, "Oh, hii mbaya sana.

0:19:43.000,0:19:49.000
Mzigo mkubwa tunao." Ningependa kuwaomba

0:19:49.000,0:19:53.000
mbadilishe hilo. Ni vizazi vingapi

0:19:53.000,0:19:58.000
katika historia ya mwanadamu wamekuwa na fursa

0:19:58.000,0:20:07.000
ya kupambana na changamoto lenye kuhitaji juhudi zetu kubwa?

0:20:07.000,0:20:13.000
Changamoto ambalo litatukamua

0:20:13.000,0:20:21.000
kuliko uwezo wetu wa kutenda? Nafikiri inabidi tukabiliane

0:20:21.000,0:20:25.000
na changamoto hili kwa furaha kubwa

0:20:25.000,0:20:30.000
na shukrani kuwa sisi ni kizazi

0:20:30.000,0:20:34.000
ambacho, miaka elfu ijayo,

0:20:34.000,0:20:43.000
waghani wa muziki na washairi watasheherekea

0:20:43.000,0:20:50.000
kwa kusema, kuwa sisi tulifanikiwa kujitafuta ndani mwetu

0:20:50.000,0:20:55.000
kutatua tatizo hili na kuweka msingi

0:20:55.000,0:20:57.000
kwa maisha ya baadae ya mwanandamu yenye matumaini.

0:20:57.000,0:21:00.000
Tufanye hivyo. Asanteni sana.

0:21:24.000,0:21:30.000
Chris Anderson: Kwa watu wengi wa TED, kuna uchungu mkubwa

0:21:30.000,0:21:32.000
ambao ni wa ubunifu tu -- lakini mwishowe,

0:21:32.000,0:21:34.000
ubunifu kwenye karatasi ya uchaguzi --

0:21:34.000,0:21:38.000
ubunifu mbaya ni kwamba sauti yako haikusikika

0:21:38.000,0:21:39.000
kama ile ya miaka nane iliyopita katika nafasi

0:21:39.000,0:21:41.000
ambayo ungeweza kufanya kweli.

0:21:41.000,0:21:43.000
Hii inauma.

0:21:43.000,0:21:50.000
Al Gore: Hamuelewi ninyi. (Kicheko).

0:21:53.000,0:21:54.000
CA: Ukiangalia wagombea wanaoongoza

0:21:54.000,0:21:56.000
katika chama chako wanachokifanya kwa sasa – Namaanisha, kuna --

0:21:56.000,0:22:01.000
unafurahia mipango yao kuhusu matatizo ya hali ya hewa?

0:22:10.000,0:22:14.000
AG: Jibu la swali hilo ni gumu kwangu

0:22:14.000,0:22:18.000
kwasababu, kwa upande mwingine, nadhani kwamba

0:22:18.000,0:22:22.000
ni lazima tuone fahari kwa ukweli kwamba

0:22:23.000,0:22:29.000
mgombea wa Republican – mgombea wa uhakika--

0:22:29.000,0:22:33.000
John McCain, na wagombea wote

0:22:33.000,0:22:38.000
wa Democratic – wote watatu wana tofauti

0:22:38.000,0:22:40.000
ya mitazamo ya namna ya kusonga mbele

0:22:40.000,0:22:45.000
juu ya matatizo ya hali ya hewa. Wote watatu wameahidi kutoa mwongozo,

0:22:45.000,0:22:49.000
na wote watatu wana mitazamo tofauti kutokana na msimamo

0:22:49.000,0:22:52.000
wa uongozi wa sasa. Na ninadhani

0:22:52.000,0:22:56.000
kuwa wote watatu wamewajibika katika

0:22:56.000,0:23:07.000
kupitisha mipango na mapendekezo. Lakini mazungumzo ya kampeni --

0:23:07.000,0:23:08.000
kama yalivyofafanuliwa kwa maswali --

0:23:08.000,0:23:09.000
ambayo yalitayarishwa na

0:23:09.000,0:23:12.000
Umoja wa Wapiga Kura Watunzaji wa Mazingira, mchanganuo wa maswali yote --

0:23:12.000,0:23:14.000
na, mathalani, midahalo yote

0:23:16.000,0:23:18.000
imedhaminiwa na nembo ya Orwellian,

0:23:18.000,0:23:22.000
“Makaa Safi.” Kuna mtu yeyote ameliona hilo?

0:23:22.000,0:23:26.000
Kila mdahalo ulidhaminiwa na “Makaa Masafi.”

0:23:26.000,0:23:28.000
“Naam, kupunguza zaidi hewa chafu!”

0:23:28.000,0:23:32.000
Ukubwa na uzito wa mazungumzo

0:23:32.000,0:23:35.000
katika demokrasia yetu haujaweka msingi

0:23:35.000,0:23:39.000
katika mikakati thabiti inayohitajika.

0:23:39.000,0:23:42.000
Kwa hiyo wanasema maneno muafaka na itabidi wafanye --

0:23:42.000,0:23:45.000
yeyote atakayechaguliwa – jambo la muhimu,

0:23:45.000,0:23:49.000
lakini ngoja niwaeleze: niliporudi kutoka Kyoto

0:23:49.000,0:23:56.000
mwaka 1997 nikiwa na hisia za furaha kubwa

0:23:56.000,0:23:58.000
kwamba tumewezakupata utatuzi huko,

0:23:58.000,0:24:00.000
na nililikabili bunge la Marekani,

0:24:00.000,0:24:04.000
lakini mbunge mmoja kati ya 100 alikuwa tayari kupiga kura

0:24:04.000,0:24:11.000
kupitisha, kuridhia mkataba huo. Chochote watakachosema wagombea

0:24:11.000,0:24:16.000
lazima kiwe sambamba na watakachosema watu.

0:24:16.000,0:24:20.000
Changamoto hili ni sehemu ya mfumo

0:24:20.000,0:24:22.000
wa ustaarabu wetu wote.

0:24:22.000,0:24:25.000
CO2 ni pumzi ya ustaarabu wetu.

0:24:26.000,0:24:29.000
Na sasa tumeutengeneza mlolongo huu bandia. Kubadilisha mwelekeo

0:24:29.000,0:24:36.000
kunahitaji upeo, kipimo, mwelekeo wa mabadiliko

0:24:36.000,0:24:39.000
ambayo ni zaidi ya tulivyofanya huko nyuma.

0:24:39.000,0:24:41.000
Na ndio maana ninaanza kwa kusema,

0:24:41.000,0:24:47.000
muwe na matumaini kwa mnachokifanya, lakini muwe raia wenye shauku

0:24:48.000,0:24:50.000
Mahitaji – badilisha taa za umeme,

0:24:50.000,0:24:53.000
lakini pia badilisha sheria. Badilisha mikataba ya kimataifa.

0:24:53.000,0:24:59.000
Ni lazima tuongelee hili. Tutatue hii demokrasia – hii--

0:25:00.000,0:25:06.000
Tuna sclerosis kwenye demokrasia yetu. Na inabidi tubadili hili.

0:25:07.000,0:25:08.000
Tumia mtandao. Nenda kwenye mtandao.

0:25:08.000,0:25:12.000
Ungana na watu. Muwe raia wenye shauku

0:25:12.000,0:25:14.000
Muweze kuzuia -- hatuwezi

0:25:14.000,0:25:16.000
kuwa na mitambo mipya ya kutengeneza nishati ya makaa

0:25:16.000,0:25:21.000
ambayo haiwezi kuchuja na kutunza CO2. Hii ina maana kwamba inatulazimu

0:25:21.000,0:25:23.000
tujenge haraka vyanzo hivi vya nishati mbadala.

0:25:23.000,0:25:27.000
Kwa sasa, hakuna mtu anaongelea kwenye kiwango hicho. Lakini naamini

0:25:27.000,0:25:31.000
kwamba kati ya sasa na Novemba, inawezekana.

0:25:31.000,0:25:32.000
Huu Mshikamano wa Kutunza Mazingira

0:25:33.000,0:25:36.000
utazindua kampeni ya nchi nzima --

0:25:36.000,0:25:39.000
uhamasishaji kuanzia shina, matangazo ya luninga, matangazo ya mtandaoni,

0:25:39.000,0:25:42.000
radio, magazeti – kwa kushirikiana na kila mtu

0:25:42.000,0:25:45.000
Kutoka Maskauti wa Kike mpaka wawindaji na wavuvi.

0:25:45.000,0:25:49.000
Tuna hitaji msaada. Tunahitaji msaada.

0:25:49.000,0:25:53.000
CA: Kwa wajibu wako binafsi kusonga mbele,

0:25:53.000,0:25:55.000
Al, kuna kitu kingine zaidi ya hicho

0:25:55.000,0:25:56.000
ambacho utapenda kufanya?

0:25:56.000,0:26:04.000
AG: Nimekuwa nikisali ili niweze kupata jibu

0:26:04.000,0:26:09.000
la swali hilo. Nifanyaje?

0:26:09.000,0:26:13.000
Buckminster Fuller aliandika, "Kama maisha ya baadae ya

0:26:13.000,0:26:18.000
ya ustaarabu yangenitegemea mimi, ningefanya nini?

0:26:18.000,0:26:23.000
Nitakuwaje? Itatutegemea sisi sote,

0:26:23.000,0:26:25.000
hata hivyo, sio kwa taa za umeme tu.

0:26:25.000,0:26:33.000
Wengi wetu hapa, ni Wamarekani. Tuna demokrasia.

0:26:33.000,0:26:39.000
Tunaweza kubadili mambo, lakini tunatakiwa tuhamasike kubadili.

0:26:39.000,0:26:44.000
Kinachotakiwa hasa ni ufahamu zaidi.

0:26:44.000,0:26:46.000
Na hii ni ngumu ku --

0:26:46.000,0:26:50.000
ni ngumu kuijenga -- lakini inakuja.

0:26:50.000,0:26:53.000
Kuna methali ya zamani ya Kiafrika ambayo baadhi yenu mnaijua

0:26:53.000,0:26:57.000
ambayo inasema, "iwapo unataka kwenda haraka, nenda peke yako;

0:26:57.000,0:27:05.000
iwapo mnataka kwenda mbali, nendeni pamoja. "Inabidi twende mbali haraka.

0:27:05.000,0:27:09.000
Kwahiyo inatubidi tuwe na mabadiliko katika ufahamu.

0:27:09.000,0:27:13.000
Mabadiliko katika malengo. Nia mpya ya dharura.

0:27:13.000,0:27:16.000
Utambuzi mpya wa fursa hii

0:27:16.000,0:27:19.000
tuliyonayo katika kukabiliana na changamoto hili.

0:27:19.000,0:27:23.000
CA: Al Gore, asanteni sana kwa kuja TED

0:27:23.000,0:27:27.000
AG: Asante. Asante sana. (Makofi)