0:00:00.826,0:00:03.469
Şimdi, bir anlığına hayal[br]etmenizi istiyorum,

0:00:03.493,0:00:05.873
savaşın ortasında bir askersiniz.

0:00:06.730,0:00:10.261
Belki bir Roma piyadesi,[br]belki de Ortaçağ bir okçusu

0:00:10.285,0:00:12.165
ya da bir Zulu savaşçısısınız.

0:00:12.189,0:00:16.443
Yer ve zaman gözetilmeksizin[br]değişmeyen bazı şeyler vardır.

0:00:16.467,0:00:18.361
Adrenalininiz yükselir

0:00:18.385,0:00:23.194
ve hareketleriniz içgüdüsel refleksleriniz[br]tarafından yönlendirilir,

0:00:23.218,0:00:27.574
kendinizi ve çevrenizi korumak için [br]ve de düşmanı yenebilmek için

0:00:27.598,0:00:29.287
bulunan kökleşmiş refleksler.

0:00:30.826,0:00:34.363
Şİmdi ise, bambaşka bir rol oynadığınızı[br]hayal etmenizi istiyorum,

0:00:34.387,0:00:35.988
bir izci rolü.

0:00:36.012,0:00:39.401
İzcinin görevi saldırmak[br]ya da savunmak değildir.

0:00:39.425,0:00:41.820
İzcinin işi anlamaktır.

0:00:42.233,0:00:44.294
İzci yola çıkar,

0:00:44.318,0:00:48.381
etrafı haritalandırır,[br]potansiyel engelleri belirler.

0:00:48.405,0:00:51.981
İzcinin öğrenmeyi umduğu şey,[br]bir nehrin karşısındaki

0:00:52.005,0:00:54.339
uygun bir yerde bulunan bir köprüdür.

0:00:54.363,0:00:57.410
Fakat her şeyden önce, izci[br]orada gerçekten ne olduğunu

0:00:57.434,0:00:59.517
olabildiğince kesin[br]bir şekilde bilmektir.

0:01:00.195,0:01:05.241
Gerçek bir orduda, asker de[br]izci de esastır.

0:01:05.265,0:01:10.575
Fakat iki rolü de günlük hayatımızda

0:01:10.599,0:01:14.226
bilgi ve fikirleri nasıl[br]işlediğimizin bir metaforu

0:01:14.250,0:01:15.717
olarak düşünebiliriz.

0:01:16.192,0:01:20.022
Bugün tartışacağım şey ise,[br]iyi muhakeme edebilmenin,

0:01:20.046,0:01:23.260
tutarlı öngörülerde bulunmanın,[br]iyi kararlar vermenin,

0:01:23.284,0:01:26.042
çoğunlukla hangi zihniyette[br]olduğunuz ile ilgili olması.

0:01:26.994,0:01:29.587
Bu zihniyeti örneklendirebilmek için,

0:01:29.611,0:01:33.095
sizi 19. yüzyıl Fransa'sına götüreceğim,

0:01:33.119,0:01:36.102
bu zararsız kâğıt parçasının

0:01:36.126,0:01:39.164
tarihteki en büyük politik[br]skandalı başlattığı yere.

0:01:39.718,0:01:44.115
1984 yılında Fransız Genel Kurmay[br]subayları tarafından keşfedilmişti.

0:01:44.616,0:01:47.308
Atık kâğıt kutusunda parçalanmıştı,

0:01:47.332,0:01:49.257
fakat bir araya getirilince,

0:01:49.281,0:01:51.313
fark edildi ki, aynı rütbeden birisi

0:01:51.337,0:01:53.700
Almanya'ya askeri sırları satıyordu.

0:01:54.462,0:01:56.819
Büyük bir soruşturma başlatıldı

0:01:56.843,0:02:00.709
ve şüpheler hızlıca tek bir[br]kişiyi gösterdi,

0:02:00.733,0:02:02.065
Alfred Dreyfus.

0:02:02.867,0:02:04.185
Temiz bir sicili vardı,

0:02:04.209,0:02:07.729
geçmişte yaptığı bir yanlışı yoktu,[br]sırları satmak için bir sebebi yoktu.

0:02:08.342,0:02:13.460
Fakat Dreyfus o rütbedeki[br]tek Musevi subaydı

0:02:13.484,0:02:17.659
ve maalesef ki Fransız ordusu o sırada[br]fazlaca Musevi karşıtıydı.

0:02:17.683,0:02:20.905
Dreyfus'un el yazısı, nottaki[br]el yazısı ile karşılaştırıldı

0:02:20.929,0:02:22.866
ve de uyuştuğuna karar verildi.

0:02:22.890,0:02:25.932
Dışarıdan bakan profesyonel[br]el yazısı uzmanları

0:02:25.956,0:02:28.106
benzerlikten çok da emin değildi

0:02:28.130,0:02:29.520
ama bunu kafanıza takmayın.

0:02:29.544,0:02:31.208
Dreyfus'un dairesine gittiler

0:02:31.208,0:02:33.364
ve casusluk işaretleri için[br]aramalar yaptılar.

0:02:33.388,0:02:36.348
Dosyalarını incelediler[br]ve hiçbir şey bulamadılar.

0:02:36.372,0:02:39.506
Bu onları Dreyfus'un yalnızca suçlu[br]olduğuna değil,

0:02:39.530,0:02:42.823
delilleri onlar bulmadan[br]önce sakladığı için

0:02:42.847,0:02:44.696
sinsi olduğuna da ikna etmişti.

0:02:45.212,0:02:47.904
Sonra, suçlayıcı detaylar için

0:02:47.928,0:02:50.229
kişisel tarihine baktılar.

0:02:50.253,0:02:51.855
Öğretmenleriyle konuştular,

0:02:51.879,0:02:54.664
okulda yabancı diller[br]okuduğunu öğrendiler,

0:02:54.688,0:02:58.741
bu da ileriki hayatında yabancı devletler[br]ile gizlice anlaşma isteğini

0:02:58.765,0:02:59.948
açıkça gösterdi.

0:02:59.972,0:03:05.983
Aynı zamanda öğretmenleri Dreyfus'un[br]çok iyi hafızası ile tanındığını söyledi,

0:03:06.007,0:03:08.119
ki bu da şüpheliydi, değil mi?

0:03:08.143,0:03:11.483
Biliyorsunuz, bir casusun birçok şeyi[br]hatırlaması gerekir.

0:03:12.439,0:03:16.099
Sonuç olarak dava duruşmaya gitti[br]ve Dreyfus suçlu bulundu.

0:03:16.816,0:03:20.136
Sonrasında Dreyfus'u meydana götürdüler,

0:03:20.160,0:03:23.884
ritualistik olarak üniformasından[br]rütbelerini söktüler

0:03:23.908,0:03:25.813
ve kılıcını ikiye ayırdılar.

0:03:25.837,0:03:27.852
Bunun adı Dreyfus'un aşağılanışıydı.

0:03:28.860,0:03:31.377
Güney Amerika kıyılarındaki

0:03:31.401,0:03:34.141
çorak bir kaya parçası[br]olan Şeytan'ın adasında

0:03:34.165,0:03:36.989
hayat boyu hapis cezası verdiler.

0:03:37.556,0:03:41.230
Dreyfus oraya gitti ve günlerini[br]yalnız bir şekilde,

0:03:41.230,0:03:44.584
Fransız hükûmetine yazdığı mektuplarda[br]onlara davasını tekrar açmaları

0:03:44.584,0:03:47.166
ve masumiyetini keşfetmeleri[br]için yalvardı.

0:03:47.634,0:03:50.547
Genel olarak Fransa konuyu[br]kapanmış varsaydı.

0:03:51.301,0:03:55.594
İlginç olan şey ise, subayların

0:03:55.618,0:03:59.396
neden Dreyfus'un suçlu olduğuna

0:03:59.420,0:04:01.141
bu kadar çok ikna olmalarıydı.

0:04:01.556,0:04:04.117
Yani, ona komplo kurduklarını,

0:04:04.117,0:04:06.395
iftira attıklarını bile varsayabilirsiniz.

0:04:06.419,0:04:08.686
Fakat tarihçiler böyle düşünmüyor.

0:04:08.710,0:04:09.869
Bildiğimiz kadarıyla,

0:04:09.893,0:04:14.130
subaylar Dreyfus'a karşı olan davanın[br]güçlü olduğuna inanıyorlardı.

0:04:14.154,0:04:16.630
Bu da bizi merak ettiriyor:

0:04:16.654,0:04:18.928
İnsan zihni bu kadar değersiz delilleri,

0:04:18.952,0:04:21.265
bir insanı mahkûm etmek için

0:04:21.289,0:04:23.376
nasıl yeterli bulabilir ?

0:04:24.210,0:04:28.496
Bilim adamları bu meseleye[br]"Gerekçeli muhakeme" adını veriyor.

0:04:28.520,0:04:31.574
Bu hadisede bilinçaltı motivasyonlarımız,

0:04:31.598,0:04:33.950
tutkularımız, korkularımız

0:04:33.974,0:04:36.320
bilgiyi yorumlayışımızı şekillendiriyor.

0:04:36.344,0:04:39.754
Bazı bilgiler, fikirler dostumuz gibiler.

0:04:39.778,0:04:42.420
Kazanmalarını isteriz,[br]onları müdafaa etmek isteriz.

0:04:42.444,0:04:44.975
Bazı bilgiler ise düşmanlarımızdır

0:04:44.999,0:04:46.567
ve de onları vurmak isteriz.

0:04:47.408,0:04:51.115
Bu sebeple ben "Gerekçeli muhakeme" yerine[br]"Askeri zihniyet" diyorum.

0:04:51.988,0:04:54.993
Muhtemelen hiçbiriniz[br]Fransız-Musevi bir subaya

0:04:55.017,0:04:57.298
yüksek ihanet sebebiyle zulüm etmediniz,

0:04:57.322,0:04:58.795
öyle umuyorum.

0:04:58.819,0:05:03.678
Fakat belki politika veya spor takip[br]ediyorsunuz, fark etmiş olabilirsiniz ki

0:05:03.702,0:05:07.824
hakem sizin takımınıza faul verdiğinde,

0:05:07.848,0:05:09.010
örneğin,

0:05:09.034,0:05:12.337
o kadar hırslısınız ki hakemin yanlış[br]karar verdiğini düşünüyorsunuz.

0:05:12.482,0:05:15.594
Fakat hakem diğer takıma[br]faul verdiğinde -- harika!

0:05:15.618,0:05:18.180
İyi bir karar, detaylarını[br]incelemeyelim diyorsunuz.

0:05:18.792,0:05:20.909
Ya da belki de tartışmalı bir politikayı

0:05:20.933,0:05:23.639
inceleyen bir araştırma[br]ya da makale okudunuz,

0:05:23.663,0:05:24.879
ölüm cezası gibi.

0:05:25.735,0:05:27.852
Araştırmacıların ortaya koyduğu gibi

0:05:27.876,0:05:29.581
ölüm cezasını destekliyorsanız

0:05:29.605,0:05:32.121
ve de araştırma bu cezanın[br]etkisiz olduğu yönündeyse,

0:05:32.145,0:05:35.391
o zaman bu araştırmanın kötü[br]hazırlandığına inanmak için

0:05:35.415,0:05:37.588
yüksek bir şekilde motivesinizdir.

0:05:37.612,0:05:39.818
Ama bu araştırma, ölüm cezası[br]işe yarıyor diyorsa,

0:05:39.842,0:05:41.001
iyi bir araştırmadır.

0:05:41.025,0:05:44.273
Ölüm cezasını desteklemiyorsanız da[br]aynı şekilde.

0:05:44.297,0:05:47.126
Sağduyumuz hangi tarafın kazanmasını[br]istiyor olmamıza göre

0:05:47.150,0:05:49.428
bilinçsiz bir şekilde etkileniyor.

0:05:50.071,0:05:51.960
Bu duruma çok sık rastlanıyor.

0:05:51.984,0:05:54.706
Bu bizim sağlığımızı, ilişkilerimiz[br]hakkındaki düşüncelerimizi

0:05:54.706,0:05:56.736
ve nasıl oy vermeye karar verdiğimizi

0:05:56.736,0:06:00.034
ve de nelerin adil veya etik olduğunu [br]düşündüğümüzü şekillendiriyor.

0:06:00.036,0:06:02.653
Gerekçeli muhakemenin ya da[br]askeri zihniyetin bana

0:06:02.653,0:06:03.974
en korkunç gelen kısmı ise,

0:06:03.998,0:06:05.245
bilinçsizce yapılması.

0:06:05.269,0:06:08.549
Objektif ve adil olduğumuzu düşünsek de

0:06:08.573,0:06:12.040
masum bir insanın hayatını[br]yerle bir edebiliriz.

0:06:13.008,0:06:15.891
Fakat, neyse ki Dreyfus için hikâye[br]burada bitmiyor.

0:06:15.915,0:06:17.283
Bu Albay Picquart.

0:06:17.307,0:06:19.851
Fransız ordusundaki bir başka[br]yüksek rütbeli subay

0:06:19.875,0:06:22.504
ve diğer birçok insan gibi o da [br]Dreyfus'u suçlu sandı.

0:06:22.893,0:06:27.318
O da ordudaki birçok insan gibi[br]Musevi karşıtıydı.

0:06:27.342,0:06:30.707
Fakat bir noktada Picquart[br]şüphe duymaya başladı:

0:06:31.302,0:06:34.077
"Ya hepimiz Dreyfus[br]hakkında yanılıyorsak?"

0:06:34.448,0:06:36.626
Olan şuydu ki, Picquart, Almanlar için

0:06:36.650,0:06:38.961
Dreyfus hapse girdikten sonra da[br]

0:06:38.961,0:06:41.126
yapılan casusluğun[br]devam ettiğini keşfetti.

0:06:41.516,0:06:44.796
Bir de ordudaki başka bir subayın[br]el yazısının kâğıt parçasındaki

0:06:44.796,0:06:47.409
yazıyla mükemmel bir şekilde[br]eşleştiğini ortaya çıkardı.

0:06:47.433,0:06:49.794
Dreyfus'un el yazısından[br]daha çok benziyordu.

0:06:50.382,0:06:53.223
Bu bulguları üstlerine götürdü

0:06:54.017,0:06:57.694
fakat ya umursanmadı

0:06:57.718,0:07:01.306
ya da bulguları açıklamak için[br]karmaşık açıklamalar yapıldı,

0:07:01.330,0:07:06.703
"Bize tek gösterdiğin, Dreyfus'un[br]yazısını taklit edebilen

0:07:06.727,0:07:09.100
bir başka casusun daha olduğu

0:07:09.124,0:07:12.664
ve Dreyfus'un bıraktığı yerden[br]meşaleyi devraldığı.

0:07:13.148,0:07:14.798
Ancak Dreyfus hâlâ suçlu dediler."

0:07:15.854,0:07:18.879
Sonuç olarak, Picquart,[br]Dreyfus'u temize çıkardı.

0:07:18.903,0:07:20.431
Fakat bu iş 10 yılını aldı

0:07:20.455,0:07:22.986
ve bu sırada kendisi de orduya

0:07:23.010,0:07:25.308
itaatsizlik sebebiyle hapse girdi.

0:07:26.491,0:07:32.491
Birçok insan Picquart'ın bu hikâyenin[br]kahramanı olmadığını düşünüyor,

0:07:32.515,0:07:36.744
çünkü o da bir Musevi karşıtıydı,[br]buna katılıyorum.

0:07:37.323,0:07:41.928
Fakat kişisel olarak, Picquart'ın[br]Musevi karşıtı olması,

0:07:41.928,0:07:44.583
yaptıklarını daha da takdire değer[br]kıldığını düşünüyorum,

0:07:44.607,0:07:47.723
çünkü o da diğer subaylar gibi aynı [br]

0:07:47.747,0:07:49.532
önyargılara sahipti.

0:07:49.556,0:07:54.191
Fakat gerçeği açığa çıkarma isteği diğer[br]her şeyin önüne geçti.

0:07:55.108,0:07:56.297
Yani bence,

0:07:56.321,0:08:00.127
Picquart, "İzci zihniyet" için[br]örnek bir kişi.

0:08:00.598,0:08:04.674
Bir fikrin kazanması[br]ya da kaybetmesinden ziyade,

0:08:04.698,0:08:06.622
olabildiğince dürüst bir şekilde

0:08:06.646,0:08:09.121
gerçekte ne olduğunu görebilme güdüsü,

0:08:09.145,0:08:12.425
hoş, rahat ya da keyifli olmasa bile.

0:08:13.444,0:08:16.690
Bu zihniyet benim şahsen tutkulu [br]olduğum zihniyet.

0:08:16.714,0:08:21.843
Geçtiğimiz birkaç yılı bu zihniyete

0:08:21.867,0:08:23.850
sebep olan şeyleri araştırarak geçirdim.

0:08:23.874,0:08:27.022
Neden bazı insanlar, en azından bazen,

0:08:27.046,0:08:30.834
kendi önyargıları ve motivasyonlarının [br]üstünden geçerek ve gerçekte ne olduğunu

0:08:30.858,0:08:33.153
ve delilleri olabildiğince objektif

0:08:33.177,0:08:34.650
bir şekilde görebiliyorlar?

0:08:35.602,0:08:38.613
Cevap duygusal.

0:08:39.119,0:08:42.886
Asker zihniyet nasıl duygulara [br]savunma ve kabilecilik gibi

0:08:42.910,0:08:45.898
kök salmış durumdaysa,

0:08:46.615,0:08:47.981
izci zihniyet de öyledir.

0:08:48.005,0:08:49.991
Yalnızca farklı duygulara kök salmıştır.

0:08:50.015,0:08:53.434
Mesela, izciler meraklıdır.

0:08:53.458,0:08:57.004
Yeni bilgiler ya da bir bulmacayı[br]

0:08:57.028,0:08:58.688
çözme güdüsü öğrendiklerinde,

0:08:58.712,0:09:01.023
keyif duyduklarını söylemeleri olasıdır.

0:09:01.544,0:09:04.713
Beklentileriyle çelişen bir şeyler[br]karşılarına çıktığında,

0:09:04.737,0:09:06.833
kafaları karışabilir.

0:09:07.206,0:09:09.183
İzciler farklı değerlere sahiptirler.

0:09:09.207,0:09:12.279
Kendi inancınızı test etmenizin[br]erdemli olduğunu

0:09:12.303,0:09:13.792
söylemeleri olasıdır

0:09:13.816,0:09:17.476
ve de fikir değiştiren birinin güçsüz[br]gözüktüğünü söylemeleri

0:09:17.476,0:09:18.808
bir o kadar olası değildir.

0:09:18.832,0:09:20.887
Her şeyden öte, izcilerin[br]ayağı yere basar,

0:09:20.887,0:09:24.646
bu demektir ki bir birey olarak[br]kişisel değerleri

0:09:24.670,0:09:30.136
bir konu hakkında nasıl haklı ya da haksız[br]oldukları ile alakalı değildir.

0:09:30.160,0:09:33.414
Yani ölüm cezasının işe [br]yaradığına inanabilirler.

0:09:33.438,0:09:36.251
Eğer araştırmalar cezayı[br]işe yaramaz gösteriyorsa,

0:09:36.275,0:09:40.184
"Ah, yanılmış olmalıyım, kötü ya da aptal[br]olduğumu göstermez" diyebilirler.

0:09:41.954,0:09:46.280
Araştırmacıların bulduğu[br]bu kişisel özellik kümesi

0:09:46.304,0:09:48.010
ve ayrıca benim bulduğum anektod

0:09:48.034,0:09:49.865
iyi muhakemeyi öngörüyor.

0:09:50.386,0:09:53.669
Size bu kişisel özellikler ile iligili[br]aktarmak istediğim nokta;

0:09:53.693,0:09:57.330
hiçbir zaman ne kadar zeki [br]olduğunuz ya da ne kadar bilgili

0:09:57.354,0:09:59.352
olduğunuz ile alakası olmamasıdır.

0:09:59.376,0:10:02.182
Aslında IQ ile hiçbir ilgisi yok.

0:10:02.638,0:10:04.288
Nasıl hissettiğinizle alakalı.

0:10:04.849,0:10:08.872
Dönüp dolaşıp geldiğim "Küçük Prens"'in[br]yazarı olan Saint-Exupery'nin

0:10:08.896,0:10:10.837
bir sözü vardır,

0:10:10.861,0:10:13.630
“İnsanlara gemi yaptırmanın yolu,

0:10:14.234,0:10:18.855
onlara marangozluk öğretip görev

0:10:18.879,0:10:20.299
ve programlar vermek değil,

0:10:20.669,0:10:25.236
engin denizlerin özlemini aşılamaktır.”

0:10:26.252,0:10:28.398
Diğer bir deyişle,

0:10:28.850,0:10:32.010
birer birey ve toplum olarak[br]muhakeme yeteneğimizi

0:10:32.034,0:10:33.477
geliştirmek istiyorsak,

0:10:33.501,0:10:37.010
ihtiyacımız olan son şey talimat[br]verme mantığı

0:10:37.034,0:10:40.582
ya da boş laf ya da ihtimaller [br]ya da ekonomidir,

0:10:40.606,0:10:42.689
bu şeyler çok önemli olsa bile.

0:10:42.713,0:10:45.991
Ancak en çok ihtiyacımız olan şey ise,

0:10:45.991,0:10:47.459
izci zihniyetinin prensibleri.

0:10:47.483,0:10:49.363
Hissetme şeklimizi değiştirmeliyiz.

0:10:49.759,0:10:53.569
Bir konu hakkında yanıldığımızı[br]fark ettiğimizde,

0:10:53.593,0:10:56.231
utanç duymak yerine[br]gurur duymayı öğrenmeliyiz.

0:10:56.255,0:10:59.383
İnançlarımıza karşıt bir şeyler ile [br]karşılaştığımızda,

0:10:59.407,0:11:03.650
defansif olmak yerine kafa karışıklığı[br]hissetmeyi öğrenmeliyiz.

0:11:04.555,0:11:07.415
Size bırakmak istediğim soru ise:

0:11:07.817,0:11:09.967
En çok özlem duyduğunuz şey nedir?

0:11:10.771,0:11:13.398
Kendi inançlarınızı savunmayı[br]istiyor musunuz?

0:11:14.128,0:11:17.722
Ya da dünyayı olabildiğince berrak bir[br]şekilde görebilmeyi istiyor musunuz?

0:11:18.352,0:11:19.503
Teşekkür ederim.

0:11:19.527,0:11:24.524
(Alkışlar)