WEBVTT

00:00:01.458 --> 00:00:06.260
Tưởng tượng bạn đang ở trong một quán bar,
hay một câu lạc bộ

00:00:06.910 --> 00:00:09.591
và bạn bắt chuyện với một cô gái

00:00:09.951 --> 00:00:14.542
một lúc sau cô ấy hỏi bạn:
"Thế công việc của anh là gì?"

00:00:14.553 --> 00:00:17.867
Và vì bạn nghĩ rằng 
công việc của bạn rất thú vị, bạn nói:

00:00:17.867 --> 00:00:19.706
"Anh là một là nhà toán học"

00:00:19.706 --> 00:00:21.725
(Cười)

00:00:22.355 --> 00:00:26.537
Thế là 33.51% phụ nữ,

00:00:26.537 --> 00:00:30.772
trong khoảnh khắc đó, giả vờ 
có một cuộc gọi khẩn cấp và bỏ đi

00:00:30.772 --> 00:00:32.495
(cười)

00:00:32.495 --> 00:00:35.806
Và 64.69% phụ nữ

00:00:36.266 --> 00:00:40.077
cố gắng thay đổi chủ đề trong tuyệt vọng 
và bỏ đi

00:00:40.077 --> 00:00:41.269
(cười)

00:00:41.269 --> 00:00:45.409
0.8% còn lại, bao gồm 
em họ, bạn gái và mẹ bạn,

00:00:45.409 --> 00:00:49.694
biết rằng công việc của bạn là thứ hơi kì lạ 
nhưng không nhớ ra nó là cái gì. (cười)

00:00:49.694 --> 00:00:52.995
Và cuối cùng là 1%
vẫn còn tham gia vào cuộc trò trò chuyện.

00:00:52.995 --> 00:00:55.080
và không thể tránh khỏi, 
trong suốt cuộc trò chuyện đó

00:00:55.080 --> 00:00:58.750
một trong hai câu sau sẽ xuất hiện:

00:00:58.750 --> 00:01:02.195
A)"Em học toán dở tệ,
nhưng nó không phải lỗi của em

00:01:02.195 --> 00:01:05.614
thật ra bởi vì giáo viên
dạy dở tệ" (cười)

00:01:05.614 --> 00:01:08.582
hoặc B)"Nhưng mà môn toán thực sự để làm gì?"

00:01:08.582 --> 00:01:09.610
(cười)

00:01:09.610 --> 00:01:11.955
Giờ tôi sẽ phân tích trường hợp B

00:01:11.955 --> 00:01:13.510
(cười)

00:01:13.510 --> 00:01:18.354
Khi ai đó hỏi bạn toán học dùng để làm gì,
họ không hỏi bạn


00:01:18.354 --> 00:01:21.203
về các ứng dụng
của khoa học toán học

00:01:21.203 --> 00:01:22.554
Họ đang hỏi bạn,

00:01:22.554 --> 00:01:26.485
Tại sao tôi phải học thứ vớ vẩn
mà tôi sẽ không sử dụng lại lần nào nữa trong đời?(cười)

00:01:26.485 --> 00:01:28.924
Đó là những điều họ thực sự đang hỏi.

00:01:28.924 --> 00:01:33.124
Khi những nhà toán học được hỏi
toán học dùng để làm gì,

00:01:33.124 --> 00:01:35.404
họ sẽ được chia thành 2 nhóm:

00:01:35.404 --> 00:01:40.739
54.51% các nhà toán học
sẽ chọn ví trí tấn công,

00:01:41.609 --> 00:01:46.559
và 44.77% nhà toán học
sẽ chọn vị trí phòng thủ.

00:01:46.559 --> 00:01:50.068
0.8% kỳ lạ còn lại,
trong đó có bản thân tôi.

00:01:50.068 --> 00:01:52.155
Vậy ai là những người tấn công?

00:01:52.155 --> 00:01:54.902
Những người tấn công là các nhà toán học
sẽ nói với bạn rằng

00:01:54.902 --> 00:01:56.849
câu hỏi này chẳng có ý nghĩa gì cả,

00:01:56.849 --> 00:01:59.597
bởi vì toán học
có ý nghĩa riêng của nó

00:01:59.597 --> 00:02:02.144
một cấu trúc tuyệt đẹp với tính logic của riêng nó

00:02:02.144 --> 00:02:04.011
và thật là vô lý

00:02:04.011 --> 00:02:06.558
khi cứ phải liên tục tìm kiếm
tất cả các ứng dụng.

00:02:06.558 --> 00:02:08.847
Thế ứng dụng của thơ ca là gì?
Thế ứng dụng của tình yêu là gì?

00:02:08.847 --> 00:02:11.908
Thế ứng dụng của bản thân cuộc sống là gì?
Hỏi như vậy là thế nào?

00:02:11.908 --> 00:02:13.529
(cười)

00:02:13.529 --> 00:02:17.296
Hardy, ví dụ, là một mô hình
của loại tấn công này

00:02:17.296 --> 00:02:19.242
Và những người chọn vị trí phòng thủ sẽ nói với bạn,

00:02:19.242 --> 00:02:24.082
"Thậm chí khi bạn không nhận ra, bạn thân mến,
toán học đứng đằng sau tất cả"

00:02:24.082 --> 00:02:25.340
(cười)

00:02:25.340 --> 00:02:27.218
Những anh chàng đó,

00:02:27.218 --> 00:02:31.246
họ luôn luôn xây cầu,
và máy vi tính

00:02:31.246 --> 00:02:33.841
"Nếu bạn không biết toán,
cây cầu của bạn sẽ sụp đổ"

00:02:33.841 --> 00:02:35.286
(cười)

00:02:35.286 --> 00:02:38.523
Đúng vậy, máy tính toàn là về toán học.

00:02:38.523 --> 00:02:41.008
Và giờ những anh chàng này
cũng có thể bắt đầu nói

00:02:41.013 --> 00:02:46.050
đằng sau mã số bí mật
và thẻ tín dụng là những số nguyên tố.

00:02:46.710 --> 00:02:50.379
Đây là những câu trả lời mà thầy dạy toán
sẽ trả lời bạn nếu bạn hỏi họ

00:02:50.379 --> 00:02:52.544
Thầy là một trong những người phòng thủ.

00:02:52.544 --> 00:02:54.384
OK, vậy ai là người đúng?

00:02:54.384 --> 00:02:56.990
Những người cho rằng toán học
không cần phải có mục đích,

00:02:56.990 --> 00:02:59.849
hoặc những người cho rằng toán học
đứng đằng sau tất cả những gì chúng ta làm?

00:02:59.849 --> 00:03:01.520
Thật ra, cả hai đều đúng.

00:03:01.520 --> 00:03:03.183
Nhưng hãy nhớ rằng tôi đã nói với bạn

00:03:03.183 --> 00:03:06.726
Tôi thuộc vào 0.8% kì lạ 
cho rằng có lý do khác?

00:03:06.726 --> 00:03:09.929
Vì vậy, để tiếp tục, hãy hỏi tôi toán học dùng để làm gì.

00:03:09.929 --> 00:03:12.858
Khán giả: Toán học dùng để làm gì?

00:03:12.858 --> 00:03:17.673
Eduardo Sáenz de Cabezón: OK,
76.34% khán giả hỏi câu này,

00:03:17.673 --> 00:03:20.600
23.41% không nói gì cả,

00:03:20.600 --> 00:03:21.827
và 0.8%

00:03:21.827 --> 00:03:24.675
Tôi không chắc các bạn đó đang làm gì.

00:03:24.675 --> 00:03:28.175
Vâng, thưa 76.31% khán giả yêu quí

00:03:28.175 --> 00:03:32.815
sự thực là toán học không cần
phục vụ cho một mục đích,

00:03:32.815 --> 00:03:35.685
đúng là toán học là một
cấu trúc tuyệt đẹp, logic nhất,

00:03:35.685 --> 00:03:38.537
có thể là một
trong những nỗ lực tập thể vĩ đại nhất

00:03:38.537 --> 00:03:40.633
đạt được trong lịch sử loài người.

00:03:40.633 --> 00:03:42.732
Nhưng nó cũng đúng rằng,

00:03:42.732 --> 00:03:47.331
khi nhà khoa học và kỹ thuật viên
tìm kiếm giả thuyết toán học

00:03:47.331 --> 00:03:49.641
cho phép họ cải tiến,

00:03:49.641 --> 00:03:53.438
họ trong cấu trúc toán học,
thấm nhuần tất cả mọi thứ.

00:03:53.438 --> 00:03:56.585
thực sự là chúng ta phải 
đi sâu hơn,

00:03:56.585 --> 00:03:58.308
để thấy những gì đằng sau khoa học.

00:03:58.308 --> 00:04:01.858
Khoa học hoạt động dựa trên trực giác, sáng tạo.

00:04:02.348 --> 00:04:05.772
Toán học kiểm soát trực giác
và thuần hóa sáng tạo.

00:04:06.747 --> 00:04:08.937
Hầu hết mọi người
chưa nghe điều này bao giờ

00:04:08.937 --> 00:04:11.647
thật là ngạc nhiên khi họ biết rằng
nếu bạn lấy

00:04:11.647 --> 00:04:16.187
một tấm giấy mỏng 0.1milimet,
kích thước mà chúng ta thường sử dụng,

00:04:16.187 --> 00:04:19.505
và nếu nó đủ lớn,
cuộn nó lại 50 lần,

00:04:19.505 --> 00:04:25.205
độ dày của nó sẽ kéo dài gần như
khoảng cách từ trái đất lên đến mặt trời.

00:04:25.600 --> 00:04:28.201
Trực giác của bạn cho rằng điều này 
là không thể.

00:04:28.201 --> 00:04:30.622
Làm phép tính và bạn sẽ thấy rằng nó đúng.

00:04:30.622 --> 00:04:33.135
Đó là toán học dùng cho.

00:04:33.135 --> 00:04:36.917
Nó đúng rằng khoa học, tất cả các
khoa học, chỉ có ý nghĩa

00:04:36.917 --> 00:04:40.288
khi chúng cho phép chúng ta hiểu rõ
thế giới tươi đẹp chúng ta đang sống.

00:04:40.288 --> 00:04:41.669
và để làm điều đó,

00:04:41.669 --> 00:04:45.179
chúng giúp chúng ta tránh những cạm bẫy
của thế giới đau khổ chúng ta đang sống.

00:04:45.179 --> 00:04:48.657
Có những môn khoa học đang giúp đỡ chúng ta
theo cách trực tiếp này.

00:04:48.657 --> 00:04:50.413
ví dụ như khoa học ung thư chẳng hạn.

00:04:50.413 --> 00:04:53.905
Và có những thứ khác chúng ta nhìn từ xa,
đôi khi với sự ghen tị,

00:04:53.905 --> 00:04:56.464
nhưng biết rằng chúng ta
đang hỗ trợ họ.

00:04:56.464 --> 00:04:59.213
Tất cả các khoa học cơ bản
phục vụ chúng,

00:04:59.213 --> 00:05:01.649
bao gồm toán học.

00:05:01.649 --> 00:05:05.366
Tất cả những thứ đó làm nên khoa học, 
khoa học là sự chặt chẽ của toán học.

00:05:05.366 --> 00:05:10.242
Và những nhân tố chặt chẽ đó tồn tại
bởi vì kết quả của nó là vĩnh cửu.

00:05:10.242 --> 00:05:12.757
Bạn có thể nói hoặc được cho biết
vào một lúc nào đó

00:05:12.757 --> 00:05:15.708
rằng kim cương là mãi mãi, đúng không?

00:05:17.178 --> 00:05:19.392
Điều đó phục thuộc vào
định nghĩa của bạn về mãi mãi!

00:05:19.392 --> 00:05:21.883
Một định lý- nó thực sự bất diệt.

00:05:21.883 --> 00:05:23.134
(cười)

00:05:23.134 --> 00:05:26.486
Định lý Pythagore vẫn đúng

00:05:26.486 --> 00:05:29.601
cho dù Phahogoras đã chết,
Tôi bảo đảm với bạn rằng nó là sự thật.(cười)

00:05:29.601 --> 00:05:30.946
Cho dù thế giới sụp đổ

00:05:30.946 --> 00:05:33.391
định lý Pythagore 
vẫn sẽ đúng.

00:05:33.391 --> 00:05:37.452
Mỗi khi hai cạnh bên của tam giác 
và một cạnh huyền đứng cạnh nhau

00:05:37.452 --> 00:05:38.673
(cười)

00:05:38.673 --> 00:05:41.534
là định lý Pythagore xuất hiện.
Nó đúng như điên.

00:05:41.534 --> 00:05:44.355
(vỗ tay)

00:05:48.535 --> 00:05:52.407
À, những nhà toán học như chúng tôi cống hiến
để tìm ra những định lý.

00:05:52.407 --> 00:05:54.143
Những sự thật vĩnh cửu.

00:05:54.143 --> 00:05:56.909
Nhưng chẳng phải lúc nào cũng dễ dàng để nhận ra
sự khác biệt giữa

00:05:56.909 --> 00:05:59.815
một sự thật vĩnh cửu, hoặc một định lý,
và một sự phỏng đoán

00:05:59.815 --> 00:06:02.829
Bạn cần chứng minh nó.

00:06:02.829 --> 00:06:04.596
Ví dụ,

00:06:04.596 --> 00:06:09.423
tôi có một cánh đồng lớn
vĩ đại, bất tận.

00:06:09.423 --> 00:06:13.132
Tôi muốn phủ nó bằng những mảnh bằng nhau,
mà không để loại khoảng trống nào.

00:06:13.132 --> 00:06:15.256
Tôi có thể sử dụng hình vuông, đúng không?

00:06:15.256 --> 00:06:19.222
Tôi có thể sử dụng hình tam giác.
Không phải hình tròn, vì chúng sẽ để lại những khoảng nhỏ.

00:06:19.777 --> 00:06:22.134
Thế hình nào là tốt nhất?

00:06:22.134 --> 00:06:26.687
Hình nào che phủ cùng bề mặt.
nhưng có đường viền nhỏ hơn.

00:06:26.687 --> 00:06:31.396
Trong vòng 300 năm, Pappus Alexandria nói rằng
tốt nhất là sử dụng hình lục giác,

00:06:31.396 --> 00:06:33.243
giống như loài ong sử dụng.

00:06:33.243 --> 00:06:34.990
Nhưng anh ta không chứng minh nó.

00:06:34.990 --> 00:06:37.688
Anh ta nói, "Hình lục giác, thật tuyệt!
Hãy sử dụng hình lục giác!"

00:06:37.688 --> 00:06:40.656
Anh ta không chứng minh nó,

00:06:40.656 --> 00:06:42.334
"Hình lục giác!"

00:06:42.334 --> 00:06:45.964
Và thế giới này, như các bạn đã biết,
chia thành Pappists và phản Pappists,

00:06:45.964 --> 00:06:51.253
cho tới 1700 năm sau

00:06:51.253 --> 00:06:56.707
vào năm 1999, Thomas Hales đã chứng minh

00:06:56.707 --> 00:07:01.641
rằng Pappus và loài ong đã đúng--
hình tốt nhất để sử dụng là hình lục giác,

00:07:01.641 --> 00:07:04.123
Và nó trở thành một định lý,
định lý tổ ong,

00:07:04.123 --> 00:07:06.183
nó sẽ đúng vĩnh viễn và mãi mãi

00:07:06.183 --> 00:07:09.224
lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào
mà bạn có.(cười)

00:07:09.229 --> 00:07:12.033
Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta
sử dụng không gian ba chiều?

00:07:12.033 --> 00:07:15.944
Nếu bạn muốn phủ không gian
bằng những phần bằng nhau,

00:07:16.464 --> 00:07:17.805
mà không để lại khoảng trống nào,

00:07:17.805 --> 00:07:19.638
Tôi có thể sử dụng khối vuông, đúng không?

00:07:19.638 --> 00:07:22.994
Không phải khối cầu, chúng để lại khoảng nhỏ.
(cười)

00:07:22.994 --> 00:07:25.957
Hình nào tốt nhất để sử dụng?

00:07:25.957 --> 00:07:30.017
Lord Kelvin, nổi tiếng với
độ Kelvin và tất cả,

00:07:30.607 --> 00:07:36.121
cho rằng thứ tốt nhất để sử dụng là 
một khối tám mặt cắt ngắn

00:07:37.791 --> 00:07:40.507
là cái mà, như các bạn đều biết

00:07:40.507 --> 00:07:42.035
(cười)

00:07:42.035 --> 00:07:43.814
là thứ này đây!

00:07:43.814 --> 00:07:46.753
(vỗ tay)

00:07:48.778 --> 00:07:50.225
Thôi nào.

00:07:51.025 --> 00:07:53.862
Ai mà chẳng có một khối
tám mặt cắt ngắn ở nhà?(cười)

00:07:53.862 --> 00:07:55.089
Thậm chí là cái bằng nhựa.

00:07:55.089 --> 00:07:57.846
"Em yêu, lấy cái khối tám mặt cắt ngắn ra đây,
chúng ta đang có khách."

00:07:57.846 --> 00:07:59.240
Ai cũng có một!
(cười)

00:07:59.240 --> 00:08:01.614
Nhưng Kelvin không chứng minh nó.

00:08:01.614 --> 00:08:05.655
Nó vẫn là một phỏng đoán--
phỏng đoán của Kelvin.

00:08:05.655 --> 00:08:11.177
Thế giới, như các bạn biết đấy, sẽ chia 
thành Kevin và phản Kevin

00:08:11.177 --> 00:08:12.599
(cười)

00:08:12.599 --> 00:08:16.496
cho tới một trăm năm nữa hoặc hơn,

00:08:19.203 --> 00:08:23.072
ai đó tìm thấy một cấu trúc tốt hơn

00:08:23.917 --> 00:08:29.026
Weaire và Phelan
tìm thấy thứ nhỏ bé ở đây này

00:08:29.026 --> 00:08:30.665
(cười)

00:08:30.665 --> 00:08:34.209
cấu trúc này được họ đặt
một cái tên rất thông thái

00:08:34.209 --> 00:08:36.375
"cấu trúc Weaire-Phelan"

00:08:36.375 --> 00:08:38.911
(cười)

00:08:38.911 --> 00:08:41.568
Nhìn nó có vẻ lạ lùng,
nhưng nó không lạ đến mức đó

00:08:41.568 --> 00:08:43.239
Nó cũng tồn tại trong tự nhiên.

00:08:43.239 --> 00:08:45.844
Điều thú vị là cấu trúc này,

00:08:45.844 --> 00:08:48.037
bởi vì có tính hình học,

00:08:48.037 --> 00:08:53.229
nó được sử dụng để xây dựng trung tâm
thể thao dưới nước cho thế vận hội Bắc Kinh

00:08:53.969 --> 00:08:56.714
Tại đây, Michael Phelps 
giành 8 huy chương vàng,

00:08:56.714 --> 00:08:59.875
và trở thành vận động viên bơi lội giỏi nhất mọi thời đại

00:08:59.875 --> 00:09:03.616
À, cho tới khi một ai đó tốt hơn
xuất hiện, đúng không?

00:09:03.616 --> 00:09:06.016
Và điều này có thể xảy ra,
với cấu trúc Weaire-Phelan

00:09:06.016 --> 00:09:08.633
Nó là tốt nhất
cho tới khi thứ khác tốt hơn xuất hiện

00:09:08.633 --> 00:09:13.225
Nhưng hãy cẩn thận, bởi vì thứ này
có thể có cơ hội

00:09:13.225 --> 00:09:18.205
trong vòng một trăm năm,
thậm chí trong 1700 năm,

00:09:18.205 --> 00:09:23.603
ai đó chứng minh rằng
nó là hình dạng tốt nhất cho việc này.

00:09:23.978 --> 00:09:28.348
Thì nó sẽ trở thành định lý,
một sự thật, vĩnh viễn.

00:09:28.348 --> 00:09:31.302
Lâu hơn bất kỳ viên kim cương nào.

00:09:31.837 --> 00:09:35.567
Nên, nếu bạn muốn nói với một ai đó

00:09:36.777 --> 00:09:39.823
rằng bạn sẽ yêu họ mãi mãi

00:09:39.823 --> 00:09:41.890
bạn có thể đưa họ kim cương.

00:09:41.890 --> 00:09:45.421
Nhưng nếu bạn muốn nói với họ
rằng bạn sẽ yêu họ vĩnh viễn,

00:09:45.421 --> 00:09:47.172
hãy đưa cho họ một định lý!

00:09:47.172 --> 00:09:48.263
(cười)

00:09:48.263 --> 00:09:50.853
Nhưng khoan đã!

00:09:51.783 --> 00:09:53.183
Bạn sẽ phải chứng minh nó,

00:09:53.183 --> 00:09:55.466
như vậy tình yêu của bạn không còn

00:09:55.466 --> 00:09:57.299
là một phỏng đoán.

00:09:57.299 --> 00:10:00.543
(vỗ tay)