0:00:01.520,0:00:06.024
Bir barda ya da klüpte[br]olduğunuzu ve konuşmaya başladığınızı

0:00:06.024,0:00:09.889
hayal edin ve bir süre sonra [br]bir soru geliyor,

0:00:09.889,0:00:12.502
"Peki ne iş yapıyorsun ?"

0:00:12.502,0:00:15.706
Ve siz işinizi ilgi çekiçi[br]bulduğunuz için

0:00:15.706,0:00:19.746
" Matematikçiyim." diyorsunuz[br](Gülüşmeler)

0:00:19.746,0:00:22.581
Konuşma sırasında,[br]kaçınılmaz olarak,

0:00:22.581,0:00:25.447
şu iki kalıptan biri geliyor,

0:00:25.447,0:00:29.544
A) "Matematiğim berbattı,[br]fakat bu benim hatam değildi.

0:00:29.544,0:00:32.876
Bunun sebebi öğretmenin[br]çok kötü olmasıydı." (Gülüşmeler)

0:00:32.876,0:00:35.865
Ya da B) "Matematik gerçekten[br]ne işe yarar ki ?"

0:00:35.865,0:00:37.078
(Kahkahalar)

0:00:37.078,0:00:39.234
Şimdi B olayını ele alacağım.

0:00:39.234,0:00:40.361
(Kahkahalar)

0:00:40.361,0:00:44.485
Birisi size matematiğin ne işe [br]yaradığını sorduğunda,

0:00:44.485,0:00:47.956
size matematiksel bilim [br]uygulamalarını sormaz.

0:00:47.956,0:00:49.337
Size şunu sorarlar,

0:00:49.337,0:00:53.061
hayatımda bir sefer daha kullanmayacağım[br]bunca saçmalığı neden öğreniyorum ?

0:00:53.061,0:00:54.863
Sordukları şey aslında budur.

0:00:54.863,0:00:58.601
Yani matematikçilere matematiğin[br]ne işe yaradığı sorulduğunda,

0:00:58.601,0:01:01.922
iki gruba bölünme eğilimi gösterirler:

0:01:01.922,0:01:07.720
Matematikçilerin %54.51'i karşı[br]saldırı pozisyonuna geçer

0:01:07.720,0:01:12.747
ve %44.77'si ise savunma[br]pozisyonuna geçer.

0:01:12.747,0:01:16.989
Kendimi de içine kattığım[br]tuhaf bir %0.8'lik dilim var.

0:01:16.989,0:01:18.699
Saldıran kişiler kimler ?

0:01:18.699,0:01:22.502
Saldıran kişiler size sorunun [br]mantıksız olduğunu çünkü

0:01:22.502,0:01:26.173
matematiğin kendi içinde[br]anlamı olduğunu,

0:01:26.173,0:01:28.617
kendi mantığıyla beraber[br]muazzam bir şey olduğunu

0:01:28.617,0:01:31.474
ve tüm uygulamalar için araştırma

0:01:31.474,0:01:33.203
yapmanın gereksiz olduğunu

0:01:33.203,0:01:35.014
söyleyen matematikçilerdir.

0:01:35.014,0:01:36.847
Şiir ne işe yarar ?[br]Aşk ne işe yarar ?

0:01:36.847,0:01:39.153
Hayatın kendisi ne işe yarar ?[br]Bu nası bir soru ?

0:01:39.153,0:01:40.401
(Kahkahalar)

0:01:40.401,0:01:44.534
Örneğin, bu atak tipinin[br]modeli dayanıklıdır.

0:01:44.534,0:01:46.577
Kendisini savunanlar ise[br]size şöyle söyler,

0:01:46.577,0:01:51.116
"Dostum en farkında olmasan bile,[br]her şeyin arkasında matematik vardır."

0:01:51.116,0:01:52.451
(Kahkahalar)

0:01:52.451,0:01:53.798
O adamlar,

0:01:53.798,0:01:56.858
sürekli köprülerden[br]ve bilgisayarlardan bahsederler.

0:01:56.858,0:02:00.312
"Matematik bilmezsen,[br]köprün yıkılıcaktır."

0:02:00.312,0:02:02.319
(Kahkahalar)

0:02:02.319,0:02:05.430
Bu doğru, bilgisayarların tüm[br]olayı matematiktir.

0:02:05.430,0:02:08.680
Aynı zamanda bu adamlar bilgi[br]gizliliğinin ve kredi kartlarının

0:02:08.680,0:02:12.198
arkasında asal sayıların olduğunu[br]söylemeye başladılar.

0:02:12.198,0:02:17.074
Bunlar matematik öğretmeninize[br]sorduğunuzda size vereceği cevaplar.

0:02:17.074,0:02:18.931
O da savunuculardan biri.

0:02:18.931,0:02:21.032
Peki hangisi haklı ?

0:02:21.032,0:02:24.039
Matematiğin bir amaca ihtiyacı[br]olmadığını söyleyenler mi

0:02:24.039,0:02:26.733
yoksa yaptığımız her şeyin[br]arkasında matematik olduğunu

0:02:26.733,0:02:27.568
söyleyenler mi?

0:02:27.568,0:02:30.029
Aslında iki taraf da doğru.[br]Ama hatırlayın size

0:02:30.029,0:02:33.837
başka bir şeyi iddia eden tuhaf bir [br]%0.8'lik dilime ait olduğumu söylemiştim

0:02:33.837,0:02:36.507
Durmayın, bana matematiğin[br]ne işe yaradığını sorun.

0:02:36.507,0:02:39.328
Seyirci: Matematik ne işe yarar ?

0:02:39.328,0:02:42.370
Eduardo Sáenz de Cabezón: Tamam[br]%76.31'iniz soruyu sordu,

0:02:42.370,0:02:45.606
%23.41'iniz hiçbir şey demedi,

0:02:45.606,0:02:48.906
ve %0.8'iniz..

0:02:48.906,0:02:51.808
O kişilerin ne yaptığından emin değilim.

0:02:51.808,0:02:54.153
Sevgili %76.31'lik kesimime,

0:02:54.153,0:02:59.388
matematiğin bir amaca hizmet[br]etmek zorunda olmadığı doğru,

0:02:59.388,0:03:02.105
onun çok güzel bir yapı,[br]mantıklı ve muhtemelen insan

0:03:02.105,0:03:03.765
tarihinde elde edilmiş en

0:03:03.765,0:03:06.691
müşterek çabalardan biri olduğu doğru.

0:03:06.691,0:03:08.908
Ama şu da doğru ki,

0:03:08.908,0:03:11.804
bilim adamları ve teknisyenler[br]ilerlemeleri için gerekli olan

0:03:11.804,0:03:14.364
matematik teorilerini arıyorlar,

0:03:14.364,0:03:18.404
her şey içine işlemiş olan[br]matematik yapısının içindeler.

0:03:18.404,0:03:22.165
Bilimin arkasında ne olduğunu[br]görebilmemiz için

0:03:22.165,0:03:24.928
biraz daha derine inmemiz[br]gerektiği doğru.

0:03:24.928,0:03:27.778
Bilim adamları bir sezgi üzerinde[br]çalışıyorlar, yaratıcılık.

0:03:27.778,0:03:32.509
Matematik sezgileri kontrol eder[br]ve yaratıcılığı evcilleştirir.

0:03:32.509,0:03:35.852
Bunu daha önce duymamış[br]nerdeyse her insan,

0:03:35.852,0:03:39.730
0.1 mm kalınlığında bir kağıt parçası[br],ki bu normalde kullandığımız kalınlık,

0:03:39.730,0:03:44.943
yeteri kadar büyük olsaydı,[br]kağıdı 50 kere katladığımızda,

0:03:44.943,0:03:50.247
kağıdın kalınlığının Dünya'dan Güneş'e[br]olan uzaklık kadar genişleyeceğini

0:03:50.247,0:03:52.291
duyduğunda şaşırıyor.

0:03:52.291,0:03:55.065
Sezgileriniz size bunun imkansız[br]olduğunu söyler.

0:03:55.065,0:03:57.503
Hesabı yapın ve[br]bunun doğru olduğunu görün.

0:03:57.503,0:03:59.720
İşte matematik bu işe yarar.

0:03:59.720,0:04:02.762
Bilimin, bilimin her çeşidinin,[br]mantıklı olduğu doğrudur

0:04:02.762,0:04:06.999
çünkü içinde yaşadığımız bu güzel dünyayı[br]daha iyi anlamamızı sağlarlar.

0:04:06.999,0:04:09.890
Ve bunu yaparken,[br]içinde yaşadığımız dünyanın

0:04:09.890,0:04:12.606
görünmez tuzaklarını[br]engellememize yardımcı olurlar.

0:04:12.606,0:04:15.346
Bize tamamen bu yönde [br]yardımcı olan bilimler var.

0:04:15.346,0:04:17.088
Örneğin tümör bilimi.

0:04:17.088,0:04:19.641
Uzaktan, bazen imrenerek[br]baktığımız diğerleri de var

0:04:19.641,0:04:23.298
ama onları destekleyenlerin[br]biz olduğumuzu biliyoruz.

0:04:23.298,0:04:25.504
Tüm basit bilimler onları destekler,

0:04:25.504,0:04:27.144
matematik dahil.

0:04:27.144,0:04:30.705
Bilim olan her şey, bilim[br]matematiğin şiddetidir.

0:04:30.705,0:04:36.443
Şiddet faktörleri vardır çünkü[br]sonuçları sonsuzdur.

0:04:36.443,0:04:40.747
Bazen size şöyle demiş olabillirler [br]ya da siz şöyle demiş olabilirsiniz,

0:04:40.747,0:04:45.382
elmaslar sonsuzdur, değil mi?

0:04:45.382,0:04:48.171
Sonsuzluğu nasıl tanımladığınıza[br]göre değişir !

0:04:48.171,0:04:50.501
Gerçekten sonsuz olan bir teorem.

0:04:50.501,0:04:51.601
(Kahkahalar)

0:04:51.601,0:04:54.026
Pisagor teoremi hala doğru

0:04:54.026,0:04:57.139
Pisagor ölmüş olsa da, sizi temin[br]ederim ki, doğru. (Kahkahalar)

0:04:57.139,0:04:58.961
Dünya enkaz haline gelse bile,

0:04:58.961,0:05:01.225
Pisagor teoremi hala doğru olurdu.

0:05:01.225,0:05:04.905
İki üçgen kenarı ve iyi bir hipotenüs[br]nerede bir araya gelirlerse gelsinler

0:05:04.905,0:05:06.077
(Kahkahaka)

0:05:06.077,0:05:08.840
Pisagor her zaman devrede olacak.[br]Deli gibi çalışıyor.

0:05:08.840,0:05:15.922
(Alkış)

0:05:15.922,0:05:19.196
Biz matematikçiler, kendimizi [br]teorem bulmaya adadık.

0:05:19.196,0:05:21.018
Sonsuz doğruluklar.

0:05:21.018,0:05:24.257
Ama sonsuz doğrular, teoremler ve[br]önemsiz varsayımlar arasındaki

0:05:24.257,0:05:26.718
farkı bilmek her zaman kolay değildir.

0:05:26.718,0:05:29.423
Kanıta ihtiyacınız var.

0:05:29.423,0:05:30.898
Örneğin,

0:05:30.898,0:05:36.238
hadi diyelim benim kocaman,[br]devasa, sonsuz bir alanım varmış.

0:05:36.238,0:05:40.533
O alanı eşit parçalara bölmek istiyomuşum,[br]ama hiç boşluk kalmadan.

0:05:40.533,0:05:42.251
Kareler kullanırım, değil mi ?

0:05:42.251,0:05:45.815
Üçgenler kullanırım. Daireler kullanmam,[br]onlar küçük boşluklar bırakır.

0:05:45.815,0:05:49.031
Kullanılacak en iyi şekil hangisi ?

0:05:49.031,0:05:51.956
Aynı alanı kaplayıp, daha küçük[br]kenarlara sahip olan.

0:05:51.956,0:05:56.774
300 yılında, İskenderiye'nin Pappus'u,[br]kullanılacak en iyi şeklin altıgen

0:05:56.774,0:05:59.490
olduğunu söyledi,[br]arıların yaptığı gibi.

0:05:59.490,0:06:01.894
Ama bunu kanıtlamadı.

0:06:01.894,0:06:04.970
O, "Altıgenler harika ![br]Haydı altıgen kullanalım !" dedi.

0:06:04.970,0:06:07.534
Bunu kanıtlamadı,[br]bu bir varsayım olarak kaldı.

0:06:07.534,0:06:09.507
"Altıgenler !"

0:06:09.507,0:06:12.100
Bildiğiniz gibi dünya[br]1700 yılına kadar

0:06:12.100,0:06:16.939
Pappusçular ve Pappusçu olmayanlar[br]olarak ikiye ayrılırdı ta ki 1999 yılında,

0:06:16.939,0:06:20.596
Thomas Hales, Pappus ve arıların[br]haklı olduğunu kanıtlayana kadar--

0:06:20.596,0:06:26.156
kullanılacak en iyi şekil altıgendi.

0:06:26.156,0:06:30.312
Böylece bir teorem oldu,[br]bal peteği teoremi,

0:06:30.312,0:06:32.448
sonsuza kadar doğru kalacak,

0:06:32.448,0:06:35.908
sahip olabileceğiniz herhangi[br]bir elmastan daha uzun bir süre.

0:06:35.908,0:06:38.566
(Kahkahalar)[br]Peki ya 3 boyutumuz olsa ?

0:06:38.566,0:06:42.328
Boşluğu eşit parçalarla[br]doldurmak istesek,

0:06:42.328,0:06:44.429
yine hiç aralık kalmadan.

0:06:44.429,0:06:46.751
Küpler kullanabilirim, değil mi ?

0:06:46.751,0:06:50.233
Küreler değil, onlar küçük[br]boşluklar bırakır. (Kahkahalar)

0:06:50.233,0:06:52.346
Kullanılacak en iyi şekil nedir ?

0:06:52.346,0:06:56.386
Ünlü Kelvin derecelerinin[br]ve dahasının Lord Kelvin'i,

0:06:56.386,0:07:00.531
tepesi kesilmiş sekizyüzlü[br]kullanmamız gerektiğini söyler.

0:07:00.531,0:07:02.808
ki o, hepinizin bildiği --

0:07:02.808,0:07:05.512
(Kahkahalar)

0:07:05.512,0:07:10.104
buradaki şey !

0:07:10.104,0:07:16.140
(Alkış)

0:07:16.140,0:07:18.274
Hadi ama.

0:07:18.274,0:07:21.114
Kim evinde tepesi kesilmiş bir[br]sekizyüzlü bulundurmaz ki ?

0:07:21.114,0:07:23.020
(Kahkahalar)[br]Hatta plastik bir tane bile.

0:07:23.020,0:07:26.186
"Tatlım, tepesi kesilmiş sekizyüzlüyü[br]getir, misafirlerimiz var."

0:07:26.186,0:07:27.972
Herkeste bir tane vardır![br](Kahkahalar)

0:07:27.972,0:07:29.843
Ama Kelvin bunu kanıtlayamadı.

0:07:29.843,0:07:32.804
Bir varsayım olarak kaldı --[br]Kelvin'in varsayımı.

0:07:32.804,0:07:37.563
Bildiğiniz gibi, dünya Kelvinistler[br]ve anti-Kelvinistler olarak ayrılır.

0:07:37.563,0:07:39.490
(Kahkahalar)

0:07:39.490,0:07:42.811
ta ki yüzyıl ya da daha sonrasına kadar,

0:07:42.811,0:07:49.240
birisi daha iyi bir yapı buldu.

0:07:50.330,0:07:54.905
Weaire ve Phelan, oradaki[br]küçük şeyi buldular.

0:07:54.905,0:07:57.183
(Kahkahalar)

0:07:57.183,0:07:59.864
bu yapıya çok zekice bir isim verdiler,

0:07:59.864,0:08:03.150
"Weaire-Phelan Yapısı."

0:08:03.150,0:08:05.750
(Kahkahalar)

0:08:05.750,0:08:08.745
Tuhaf bir nesne gibi görünebilir,[br]ama o kadar da tuhaf değil,

0:08:08.745,0:08:10.150
doğada da bulunuyor.

0:08:10.150,0:08:13.254
Bu yapı, geometrik özellikleri[br]sebebiyle

0:08:13.254,0:08:16.609
Pekin Olimpiyat Oyunları için[br]Su Sporları merkezinin inşaatında

0:08:16.609,0:08:18.532
kullanıldı.[br]

0:08:20.732,0:08:23.999
Michael Phelps sekiz[br]altın madalya kazandı

0:08:23.999,0:08:27.064
ve tüm zamanların[br]en iyi yüzücüsü oldu.

0:08:27.064,0:08:30.106
Ondan daha iyi [br]birisi çıkana kadar, değil mi ?

0:08:30.106,0:08:33.263
Tıpkı Weaire-Phelan yapısına olan gibi.

0:08:33.263,0:08:35.562
Daha iyisi çıkana kadar[br]en iyisi bu.

0:08:35.562,0:08:38.998
Ama dikkatli olun, bu şeyin[br]yüzyıllık da olsa hatta 1700

0:08:38.998,0:08:45.065
yılında bile olsa şansı var,

0:08:45.065,0:08:50.125
birisinin onun kullanılacak en iyi[br]şekil olduğunu kanıtlama şansı.

0:08:50.125,0:08:52.718
Sonrasında teoremden gerçeğe[br]dönüşecek, sonsuza kadar

0:08:52.718,0:08:55.204
Herhangi bir elmastan daha uzun.

0:08:55.204,0:08:56.505
Eğer birisine

0:08:56.505,0:09:03.818
onu sonsuza kadar[br]sevdiğinizi söylemek isterseniz

0:09:03.818,0:09:08.044
ona elmas verebilirsiniz.

0:09:08.044,0:09:12.676
Ama onları sonsuzluktan da öte[br]sevdiğinizi söylemek isterseniz

0:09:12.676,0:09:14.824
onlara bir teorem verin !

0:09:14.824,0:09:15.764
(Alkış)

0:09:15.764,0:09:17.714
Ama bir dakika !

0:09:17.714,0:09:20.338
Bunu kanıtlamak zorundasınız,

0:09:20.338,0:09:22.079
böylece aşkınız

0:09:22.079,0:09:24.842
bir varsayım olarak kalmaz.

0:09:24.842,0:09:26.955
(Alkış)