1
00:00:01,458 --> 00:00:05,830
Možete da zamislite:
nalazite se u kafiću, ili u diskoteci,

2
00:00:05,866 --> 00:00:10,645
i počnete da pričate sa nekom devojkom,
i nakon izvesnog vremena

3
00:00:10,680 --> 00:00:14,213
u razgovoru dođete do:
"A čime se ti baviš?"

4
00:00:14,248 --> 00:00:22,045
I pošto mislite da je vaš posao zanimljiv,
kažete: "Ja sam matematičar." (Smeh)

5
00:00:22,080 --> 00:00:26,596
33,51% devojaka (Smeh)

6
00:00:26,631 --> 00:00:32,142
u tom trenutku odglumi
hitan telefonski poziv i ode. (Smeh)

7
00:00:32,177 --> 00:00:40,340
64,69 % devojaka očajnički pokuša
da promeni temu i ode. (Smeh)

8
00:00:40,375 --> 00:00:45,147
Preostalih 0,8 % su vaša rođaka,
devojka i majka, (Smeh)

9
00:00:45,183 --> 00:00:49,626
koje znaju da radite nešto čudno
ali ne mogu da se sete šta je to. (Smeh)

10
00:00:49,661 --> 00:00:52,515
I postoji 1% onih koje nastave razgovor.

11
00:00:52,550 --> 00:00:56,155
Kada se takav razgovor nastavi,
neizbežno se

12
00:00:56,190 --> 00:00:58,560
u nekom trenutku javi
jedna od ove dve fraze:

13
00:00:58,595 --> 00:01:02,065
A) "Užasno mi je išla matematika,
ali ne mojom krivicom,

14
00:01:02,100 --> 00:01:05,274
to je zato što mi je profesor bio grozan."
(Smeh)

15
00:01:05,309 --> 00:01:09,253
I B) "Ali čemu služi matematika?" (Smeh)

16
00:01:09,288 --> 00:01:13,289
Pozabaviću se slučajem B. (Smeh)

17
00:01:13,324 --> 00:01:16,875
Kada vas neko pita čemu služi matematika,

18
00:01:16,910 --> 00:01:20,770
ne pita vas za primenu naučne matematike.

19
00:01:20,805 --> 00:01:23,264
Pita vas: "Zašto sam morala da učim

20
00:01:23,299 --> 00:01:26,272
to sranje koje nikada više
neću koristiti?" (Smeh)

21
00:01:26,307 --> 00:01:28,959
To je ono što te u stvari pita.

22
00:01:28,994 --> 00:01:30,994
Najpre, kada matematičara pitaju

23
00:01:31,029 --> 00:01:34,914
čemu služi matematika,
mi matematičari se delimo na grupe.

24
00:01:34,949 --> 00:01:40,989
54,51% matematičara
zauzima napadački stav,

25
00:01:41,024 --> 00:01:46,109
a 44,77 % zauzima odbrambeni stav.

26
00:01:46,144 --> 00:01:49,788
Postoji i čudnih 0,8%,
među kojima se svrstavam.

27
00:01:49,824 --> 00:01:51,845
Ko su oni koji napadaju?

28
00:01:51,880 --> 00:01:54,966
Napadači su matematičari
koji će vam reći da to pitanje

29
00:01:55,001 --> 00:01:59,052
nema smisla, jer matematika
sama po sebi ima smisao,

30
00:01:59,052 --> 00:02:02,229
to je prelepa struktura koja ima
sopstvenu logiku koja se izgrađuje

31
00:02:02,264 --> 00:02:06,159
i nema potrebe
stalno tražiti moguće primene.

32
00:02:06,194 --> 00:02:08,527
Čemu služi poezija? Čemu služi ljubav?

33
00:02:08,562 --> 00:02:13,018
Čemu služi sam život?
Kakvo je to pitanje? (Smeh)

34
00:02:13,053 --> 00:02:17,311
Hardi je, na primer,
predstavnik takvog napada.

35
00:02:17,346 --> 00:02:18,602
A oni koji se brane kažu

36
00:02:18,637 --> 00:02:25,068
da iako ne primećujete, matematika
se nalazi u osnovi svega. (Smeh)

37
00:02:25,103 --> 00:02:30,993
Oni uvek navode, uvek,
navode mostove i kompjutere.

38
00:02:31,028 --> 00:02:35,079
Ako ne znate matematiku,
srušiće vam se most. (Smeh)

39
00:02:35,114 --> 00:02:38,193
Kompjuteri se zaista svode na matematiku.

40
00:02:38,228 --> 00:02:40,813
Sad su počeli da govore

41
00:02:40,813 --> 00:02:42,780
da se iza bezbednosti informacija

42
00:02:42,780 --> 00:02:45,780
i kreditnih kartica
nalaze primarni brojevi.

43
00:02:45,780 --> 00:02:49,989
To su odgovori koje će vam dati
vaš profesor matematike ako ga pitate.

44
00:02:50,024 --> 00:02:52,764
Oni su odbrambeni.

45
00:02:52,764 --> 00:02:54,294
U redu, ali ko je u pravu?

46
00:02:54,294 --> 00:02:56,725
Oni koji kažu da matematika
ne mora da služi ničemu,

47
00:02:56,725 --> 00:02:59,189
ili oni koji kažu
da je ona u stvari u osnovi svega?

48
00:02:59,189 --> 00:03:01,315
Zapravo su u pravu i jedni i drugi.

49
00:03:01,315 --> 00:03:02,840
Ali rekao sam vam da ja spadam

50
00:03:02,840 --> 00:03:05,510
u onih čudnih 0,8%
koji tvrde drugačije, zar ne?

51
00:03:05,510 --> 00:03:09,329
Dakle, hajde,
pitajte me čemu služi matematika.

52
00:03:09,364 --> 00:03:12,698
(Publika postavlja pitanje)

53
00:03:12,733 --> 00:03:18,210
U redu! 76,34% ljudi je postavilo pitanje,

54
00:03:18,210 --> 00:03:24,635
23,41% je ćutalo, i za 0,8% ljudi
ne znam šta rade.

55
00:03:24,670 --> 00:03:30,883
Dobro, dragi moji 76,31%,
istina je da matematika

56
00:03:30,918 --> 00:03:35,275
ne mora ničemu da služi, istina je
da je ona dragocena logička struktura,

57
00:03:35,275 --> 00:03:37,617
verovatno jedno od najvećih
kolektivnih nastojanja

58
00:03:37,652 --> 00:03:40,303
koje je čovek ikada učinio
u svojoj istoriji.

59
00:03:40,338 --> 00:03:44,165
Ali je takođe istinito
da mesto na kome naučnici i tehničari

60
00:03:44,200 --> 00:03:49,061
traže matematičke teorije,
modele koji im omogućavaju da napreduju,

61
00:03:49,096 --> 00:03:52,887
je tu, u matematičkoj strukturi,
koja prožima sve.

62
00:03:52,922 --> 00:03:56,341
Istina je da moramo da idemo dublje,

63
00:03:56,341 --> 00:03:58,148
ka tome šta se nalazi u osnovi nauke.

64
00:03:58,148 --> 00:04:02,288
Nauka funkcioniše kroz intuiciju,
kreativnost, a matematika

65
00:04:02,323 --> 00:04:05,772
obuzdava intuiciju i kreativnost.

66
00:04:05,807 --> 00:04:10,415
Skoro svi na svetu koji nisu čuli
za to ranije, iznenade se da, kada uzmete

67
00:04:10,450 --> 00:04:15,657
list papira debljine 0,1 mm,
onaj koji normalno koristimo,

68
00:04:15,692 --> 00:04:19,075
ako je dovoljno veliki,
tako da ga možete presaviti 50 puta,

69
00:04:19,110 --> 00:04:25,395
njegova debljina bi bila
jednaka udaljenosti Zemlje od Sunca.

70
00:04:25,430 --> 00:04:30,196
Intuicija vam govori: "To je nemoguće."
Izračunajte i videćete da je moguće.

71
00:04:30,231 --> 00:04:31,845
Tome služi matematika.

72
00:04:31,880 --> 00:04:36,067
Istina je da nauka, celokupna nauka,
ima smisla samo zbog toga

73
00:04:36,102 --> 00:04:39,788
što čini da bolje razumemo
ovaj prelepi svet u kome živimo.

74
00:04:39,823 --> 00:04:42,909
I pošto to čini,
pomaže nam da izbegnemo zamke

75
00:04:42,909 --> 00:04:44,799
ovako bolnog sveta u kome se nalazimo.

76
00:04:44,834 --> 00:04:48,407
Postoje nauke
koje ovo direktno primenjuju.

77
00:04:48,442 --> 00:04:50,003
Onkologija, na primer.

78
00:04:50,038 --> 00:04:53,495
Ima i drugih koje posmatramo izdaleka,
ponekad i sa zavišću,

79
00:04:53,530 --> 00:04:56,044
ali znajući da smo njihova podrška.

80
00:04:56,079 --> 00:04:58,583
Sve osnovne nauke su njihova podrška,

81
00:04:58,618 --> 00:05:01,359
uključujući matematiku.

82
00:05:01,394 --> 00:05:04,726
Sve što čini nauka da bi bila nauka
jeste strogost matematike.

83
00:05:04,761 --> 00:05:09,572
I ta strogost se javlja
jer su njeni rezultati večni.

84
00:05:09,607 --> 00:05:12,037
Sigurno ste rekli
ili vam je neko nekada rekao

85
00:05:12,072 --> 00:05:15,478
da su dijamanti večni, zar ne?

86
00:05:15,513 --> 00:05:18,892
Zavisi šta podrazumevate pod večnošću!

87
00:05:18,927 --> 00:05:22,569
Teorema, to stvarno traje večno! (Smeh)

88
00:05:22,604 --> 00:05:26,116
Pitagorina teorema je istinita

89
00:05:26,151 --> 00:05:29,221
iako je Pitagora umro, kad vam ja kažem.
(Smeh)

90
00:05:29,256 --> 00:05:32,876
I kada bi se svet srušio,
Pitagorina teorema bi bila istinita.

91
00:05:32,911 --> 00:05:38,508
Gde god da se dodiruje par kateta
sa jednom dobrom hipotenuzom, (Smeh)

92
00:05:38,543 --> 00:05:48,574
Pitagorina teorema funkcioniše
na najvišem nivou. (Aplauz)

93
00:05:48,609 --> 00:05:51,997
Dakle, mi matematičari smo posvećeni
stvaranju teorema.

94
00:05:52,032 --> 00:05:55,908
Večnih istina.
Ali nije uvek tako lako znati

95
00:05:55,943 --> 00:05:59,205
šta je večna istina, teorema,
a šta je samo pretpostavka.

96
00:05:59,240 --> 00:06:02,834
Potrebna je demonstracija.

97
00:06:02,869 --> 00:06:08,949
Na primer, zamislite da ovde imam
veliko, ogromno, beskonačno polje.

98
00:06:08,984 --> 00:06:12,702
Želim da ga prekrijem jednakim delovima,
ne ostavljajući razmak.

99
00:06:12,737 --> 00:06:14,836
Mogao bih da koristim kvadrate, zar ne?

100
00:06:14,871 --> 00:06:19,542
Mogao bih da koristim trouglove.
Krugove ne, ostavljaju praznine.

101
00:06:19,577 --> 00:06:21,969
Koji je najbolji oblik
koji bih mogao da koristim?

102
00:06:22,004 --> 00:06:26,067
Onaj koji pokriva istu površinu
ima najmanje stranice.

103
00:06:26,102 --> 00:06:31,056
Papos Aleksandrijski je 300. godine rekao
da je najbolje koristiti šestouglove,

104
00:06:31,091 --> 00:06:34,569
kao što to čine pčele.
Ali to nije dokazao.

105
00:06:34,604 --> 00:06:37,493
Tip je rekao: "Šestouglovi, o sjajno,
hajde, šestouglovi!"

106
00:06:37,493 --> 00:06:41,288
Nije to dokazao, ostala je
pretpostavka, rekao je: "Šestouglovi!"

107
00:06:41,323 --> 00:06:45,394
Svet se, kao što znate, podelio
na papiste i antipapiste,

108
00:06:45,429 --> 00:06:51,195
do 1700 godina kasnije,

109
00:06:51,230 --> 00:06:57,212
kada je Tomas Hejls 1999. godine
dokazao da su Papus

110
00:06:57,247 --> 00:07:01,321
i pčele u pravu,
najbolje je koristiti šestouglove.

111
00:07:01,356 --> 00:07:03,823
I to je postalo teorema, teorema košnice,

112
00:07:03,858 --> 00:07:05,993
koja će ostati istina zauvek,
uvek i zanavek,

113
00:07:06,028 --> 00:07:09,224
duže od bilo kog dijamanta koji imate.
(Smeh)

114
00:07:09,259 --> 00:07:11,683
Ali šta ako hoćemo 3 dimenzije?

115
00:07:11,718 --> 00:07:15,557
Ako želim da ispunim prostor
jednakim delovima,

116
00:07:15,557 --> 00:07:17,387
ne ostavljajući praznine,

117
00:07:17,387 --> 00:07:18,998
mogu da koristim kocke, zar ne?

118
00:07:19,033 --> 00:07:23,019
Lopte ne, jer ostavljaju praznine. (Smeh)

119
00:07:23,054 --> 00:07:25,587
Koji je najbolji oblik
koji bih mogao da koristim?

120
00:07:25,622 --> 00:07:30,562
Lord Kelvin, onaj po kome su nazvani
Kelvinovi stepeni i tako to, rekao je

121
00:07:30,597 --> 00:07:38,139
da je najbolje koristiti
skraćeni oktaedar, (Smeh)

122
00:07:38,174 --> 00:07:49,069
a to je, kao što svi znate, (Smeh)
ovo ovde! (Aplauz)

123
00:07:49,104 --> 00:07:53,628
Hajde! Ko još nema
skraćeni oktaedar kod kuće? (Smeh)

124
00:07:53,628 --> 00:07:54,708
Makar i plastični.

125
00:07:54,708 --> 00:07:57,024
Dušo, donesi skraćeni oktaedar,
dolaze nam gosti.

126
00:07:57,024 --> 00:08:01,243
Svi ga imaju! (Smeh)
Ali Kelvin nije ovo dokazao.

127
00:08:01,278 --> 00:08:05,670
Ostala je pretpostavka,
Kelvinova pretpostavka.

128
00:08:05,705 --> 00:08:12,357
Svet se, kao što znate, podelio
na kalviniste i antikalviniste, (Smeh)

129
00:08:12,392 --> 00:08:18,823
sve dok stotinak godina kasnije

130
00:08:18,859 --> 00:08:23,672
neko nije pronašao bolju strukturu.

131
00:08:23,707 --> 00:08:28,626
Veire i Felan su pronašli ovu stvarčicu,

132
00:08:28,661 --> 00:08:34,714
(Smeh) ovu strukturu kojoj su nadenuli
veoma maštovito ime

133
00:08:34,749 --> 00:08:38,732
struktura Veire i Felan. (Smeh)

134
00:08:38,768 --> 00:08:41,188
Deluje kao čudan predmet
ali nije tako čudan,

135
00:08:41,224 --> 00:08:42,799
javlja se i u prirodi.

136
00:08:42,835 --> 00:08:47,399
Vrlo je zanimljivo to da je ova struktura,
zbog svojih geometrijskih svojstava,

137
00:08:47,434 --> 00:08:51,012
korišćena u izgradnji
Centra za vodene sportove

138
00:08:51,047 --> 00:08:53,824
za Olimpijske igre u Pekingu.

139
00:08:53,859 --> 00:08:57,089
Tamo je Majkl Felps osvojio
8 zlatnih medalja i postao

140
00:08:57,124 --> 00:08:59,645
najveći plivač svih vremena.

141
00:08:59,680 --> 00:09:03,036
Dobro, svih vremena
dok ne dođe neko bolji, zar ne?

142
00:09:03,071 --> 00:09:05,666
Kao što je slučaj
sa strukturom Veire i Felan,

143
00:09:05,701 --> 00:09:08,473
najbolja je dok se ne pojavi nešto bolje.

144
00:09:08,508 --> 00:09:12,645
Ali pazite, jer ona ima šanse

145
00:09:12,680 --> 00:09:17,775
da, iako prođe stotinak godina,
makar bilo i za 1700 godina,

146
00:09:17,810 --> 00:09:23,603
neko dokaže
da je ovo najbolji mogući oblik.

147
00:09:23,638 --> 00:09:27,898
I tada će postati teorema,
istina zauvek, uvek i zanavek.

148
00:09:27,933 --> 00:09:31,552
Duže od bilo kog dijamanta.

149
00:09:31,587 --> 00:09:39,660
Dakle, ako želite da kažete
nekome da ćete ga voleti zauvek, (Smeh)

150
00:09:39,660 --> 00:09:42,289
možete mu pokloniti dijamant,
ali ako želite da kažete

151
00:09:42,324 --> 00:09:47,933
da ćete ga voleti uvek i zanavek,
poklonite mu teoremu! (Smeh)

152
00:09:47,968 --> 00:09:53,126
To ćete ipak morati da dokažete,

153
00:09:53,161 --> 00:09:56,105
da vaša ljubav ne bi ostala pretpostavka.

154
00:09:56,140 --> 00:09:59,963
(Aplauz)