WEBVTT

00:00:01.458 --> 00:00:06.260
Stel je voor dat je 
in een bar bent, in een club,

00:00:06.910 --> 00:00:09.591
en je raakt aan de praat met een meisje.

00:00:09.951 --> 00:00:14.542
Na een tijd komt de vraag:
"Wat doe je voor werk?"

00:00:14.553 --> 00:00:17.867
En omdat je je werk 
interessant vindt, zeg je:

00:00:17.867 --> 00:00:19.706
"Ik ben wiskundige."

00:00:19.706 --> 00:00:21.725
(Gelach)

00:00:22.355 --> 00:00:26.537
33,51 % van de meisjes

00:00:26.537 --> 00:00:30.772
doen op dat moment alsof ze
een dringende oproep krijgen en gaan weg.

00:00:30.772 --> 00:00:32.495
(Gelach)

00:00:32.495 --> 00:00:35.806
64,69 % van de meisjes

00:00:36.266 --> 00:00:40.077
proberen wanhopig van onderwerp 
te veranderen en gaan weg.

00:00:40.077 --> 00:00:41.269
(Gelach)

00:00:41.269 --> 00:00:45.409
Nog eens 0,8 %, namelijk
je nichtje, je vriendin en je mama,

00:00:45.409 --> 00:00:49.694
weten dat je iets raars doet,
maar weten niet meer wat. (Gelach)

00:00:49.694 --> 00:00:52.995
En dan is er een procent
dat verder gaat met het gesprek.

00:00:52.995 --> 00:00:55.080
In dat gesprek zal onvermijdelijk

00:00:55.080 --> 00:00:58.750
één van deze twee zinnen opduiken:

00:00:58.750 --> 00:01:02.195
A) "Ik was vreselijk in wiskunde,
maar dat was niet mijn fout.

00:01:02.195 --> 00:01:05.614
Dat kwam door die barslechte leraar."
(Gelach)

00:01:05.614 --> 00:01:08.582
Of B) "Maar waarvoor 
dient wiskunde eigenlijk?"

00:01:08.582 --> 00:01:09.610
(Gelach)

00:01:09.610 --> 00:01:11.955
Ik zal het nu over B hebben.

00:01:11.955 --> 00:01:13.510
(Gelach)

00:01:13.510 --> 00:01:18.354
Als iemand je vraagt waar wiskunde
voor dient, dan heeft hij het niet

00:01:18.354 --> 00:01:21.203
over de toepassingen van de wiskunde.

00:01:21.203 --> 00:01:22.554
Hij vraagt:

00:01:22.554 --> 00:01:26.485
"Waarom moest ik die shit studeren die 
ik nooit in mijn leven nog gebruikt heb?"

00:01:26.485 --> 00:01:28.924
Dat vragen ze eigenlijk.

00:01:28.924 --> 00:01:33.124
Dus als wiskundigen de vraag krijgen
waar wiskunde voor dient,

00:01:33.124 --> 00:01:35.404
vallen ze meestal in twee groepen uiteen:

00:01:35.404 --> 00:01:40.739
54,51 % van de wiskundigen
stelt zich aanvallend op,

00:01:41.609 --> 00:01:46.559
en 44,77 % van de wiskundigen
stelt zich verdedigend op.

00:01:46.559 --> 00:01:50.068
Er is ook nog een zeldzame 0,8 %, 
waar ik mezelf toe reken.

00:01:50.068 --> 00:01:52.155
Wie zijn de aanvallers?

00:01:52.155 --> 00:01:54.902
De aanvallers zijn wiskundigen
die je zeggen

00:01:54.902 --> 00:01:56.849
dat die vraag geen zin heeft,

00:01:56.849 --> 00:01:59.597
omdat wiskunde 
een heel eigen betekenis heeft --

00:01:59.597 --> 00:02:02.144
een mooie constructie
met een eigen logica --

00:02:02.144 --> 00:02:04.011
en dat het geen zin heeft

00:02:04.011 --> 00:02:06.558
om steeds maar te zoeken
naar mogelijke toepassingen.

00:02:06.558 --> 00:02:08.847
Wat is het nut van poëzie?
Van liefde?

00:02:08.847 --> 00:02:11.908
Van het leven zelf?
Wat is dat voor een vraag?

00:02:11.908 --> 00:02:13.529
(Gelach)

00:02:13.529 --> 00:02:17.296
Hardy was bijvoorbeeld
een typische aanvaller van dit type.

00:02:17.296 --> 00:02:19.242
De verdedigers zeggen je:

00:02:19.242 --> 00:02:24.082
"Al besef jij het niet, mijn beste,
wiskunde is de basis van alles."

00:02:24.082 --> 00:02:25.340
(Gelach)

00:02:25.340 --> 00:02:27.218
Die groep

00:02:27.218 --> 00:02:31.246
komt altijd met bruggen
en computers aanzetten.

00:02:31.246 --> 00:02:33.841
"Als je geen wiskunde kent, 
stort je brug in."

00:02:33.841 --> 00:02:35.286
(Gelach)

00:02:35.286 --> 00:02:38.523
"Echt, computers 
zijn één en al wiskunde."

00:02:38.523 --> 00:02:41.008
En nu komen die kerels
ook nog vertellen

00:02:41.013 --> 00:02:44.135
dat informatiebeveiliging 
en kredietkaarten

00:02:44.135 --> 00:02:46.667
gestoeld zijn op priemgetallen.

00:02:46.667 --> 00:02:50.379
Dat zijn de antwoorden 
die je wiskundeleraar zou geven.

00:02:50.379 --> 00:02:52.544
Hij zit bij de verdedigers.

00:02:52.544 --> 00:02:54.384
Maar wie heeft gelijk?

00:02:54.384 --> 00:02:56.990
Diegenen die zeggen dat wiskunde
geen doel moet hebben,

00:02:56.990 --> 00:02:59.849
of diegenen die zeggen 
dat alles wiskunde is?

00:02:59.849 --> 00:03:01.520
In feite hebben ze allebei gelijk.

00:03:01.520 --> 00:03:03.183
Maar weet je nog dat ik zei

00:03:03.183 --> 00:03:06.726
dat ik bij de 0,8 % behoor
die iets anders zeggen?

00:03:06.726 --> 00:03:09.929
Vooruit dan maar, vraag me
waar wiskunde goed voor is.

00:03:09.929 --> 00:03:12.858
Publiek: Waar is wiskunde goed voor?

00:03:12.858 --> 00:03:17.673
Eduardo Sáenz de Cabezón: Oké, 76.34 % 
van jullie heeft de vraag gesteld,

00:03:17.673 --> 00:03:20.600
23,41 % hield zijn mond,

00:03:20.600 --> 00:03:21.827
en de 0,8 % --

00:03:21.827 --> 00:03:24.675
niet zeker wat die aan het doen zijn.

00:03:24.675 --> 00:03:28.175
Aan mijn dierbare 76,31 % zeg ik --

00:03:28.175 --> 00:03:32.815
het is waar dat wiskunde
geen doel moet dienen,

00:03:32.815 --> 00:03:35.685
dat het een mooie structuur is,
een logische,

00:03:35.685 --> 00:03:38.537
wellicht één van de grootste
collectieve inspanningen

00:03:38.537 --> 00:03:40.633
ooit bereikt in de geschiedenis 
der mensheid.

00:03:40.633 --> 00:03:42.732
Maar het is ook waar dat,

00:03:42.732 --> 00:03:47.331
als wetenschappers en technici
op zoek gaan naar wiskundige modellen

00:03:47.331 --> 00:03:49.641
om vooruitgang te boeken,

00:03:49.641 --> 00:03:53.438
ze zich in de structuur van de wiskunde 
bevinden, die alles doordringt.

00:03:53.438 --> 00:03:56.585
Het is waar dat we 
wat dieper moeten graven

00:03:56.585 --> 00:03:58.308
om te zien wat er achter 
de wetenschap zit.

00:03:58.308 --> 00:04:01.858
Want die werkt op basis 
van intuïtie en creativiteit.

00:04:02.348 --> 00:04:05.772
Wiskunde houdt intuïtie onder controle
en temt de creativiteit.

00:04:06.747 --> 00:04:08.937
Iedereen die dit voor het eerst hoort,

00:04:08.937 --> 00:04:11.647
is verbaasd om te vernemen dat als je

00:04:11.647 --> 00:04:16.187
een blad papier van 0,1 millimeter neemt,
het normale formaat,

00:04:16.187 --> 00:04:19.505
en dat - gesteld dat het 
groot genoeg is - 50 keer vouwt,

00:04:19.505 --> 00:04:25.205
de dikte gelijk zou zijn aan 
bijna de afstand van de aarde tot de zon.

00:04:25.600 --> 00:04:28.201
Je intuïtie zegt je dat het niet kan.

00:04:28.201 --> 00:04:30.622
Reken het uit en je zal zien van wel.

00:04:30.622 --> 00:04:33.135
Daar dient wiskunde voor.

00:04:33.135 --> 00:04:36.917
Het klopt dat wetenschappen,
van alle soorten, maar zin hebben

00:04:36.917 --> 00:04:40.288
als ze ons helpen om de mooie wereld
waarin we leven, te begrijpen.

00:04:40.288 --> 00:04:41.669
Terwijl ze dat doen,

00:04:41.669 --> 00:04:45.179
helpen ze ons om de valkuilen te ontwijken
van onze pijnlijke wereld.

00:04:45.179 --> 00:04:48.657
Er zijn wetenschappen die ons
hier rechtstreeks bij helpen.

00:04:48.657 --> 00:04:50.413
De oncologische wetenschappen 
bijvoorbeeld.

00:04:50.413 --> 00:04:53.905
Er zijn andere die we van ver bekijken,
soms met jaloezie,

00:04:53.905 --> 00:04:56.464
maar in de wetenschap 
dat wij hun steunpilaar zijn.

00:04:56.464 --> 00:04:59.213
Alle basiswetenschappen ondersteunen hen,

00:04:59.213 --> 00:05:01.649
de wiskunde inbegrepen.

00:05:01.649 --> 00:05:05.366
Wat wetenschap tot wetenschap maakt,
is het rigoureuze van de wiskunde.

00:05:05.366 --> 00:05:10.242
Dat is belangrijk, omdat haar resultaten
eeuwig zijn.

00:05:10.242 --> 00:05:12.757
Je hebt misschien al eens gezegd
of te horen gekregen

00:05:12.757 --> 00:05:15.708
dat diamanten voor altijd zijn, niet?

00:05:17.178 --> 00:05:19.392
Dat hangt af van je definitie van eeuwig!

00:05:19.392 --> 00:05:21.883
Een stelling, dat is echt voor altijd.

00:05:21.883 --> 00:05:23.134
(Gelach)

00:05:23.134 --> 00:05:26.486
De stelling van Pythagoras
is nog altijd waar,

00:05:26.486 --> 00:05:29.601
ook al is Pythagoras dood --
neem het van me aan, ze klopt. (Gelach)

00:05:29.601 --> 00:05:30.946
Al zou de wereld instorten,

00:05:30.946 --> 00:05:33.391
de stelling van Pythagoras
zou blijven kloppen.

00:05:33.391 --> 00:05:37.452
Als een paar rechthoekszijden
en een flinke hypotenusa elkaar treffen,

00:05:37.452 --> 00:05:38.673
(Gelach)

00:05:38.673 --> 00:05:41.534
dan gaat de stelling van Pythagoras ervoor,
ze werkt perfect.

00:05:41.534 --> 00:05:44.355
(Applaus)

00:05:48.535 --> 00:05:52.407
Wij wiskundigen wijden ons leven
aan het formuleren van stellingen.

00:05:52.407 --> 00:05:54.143
Eeuwige waarheden.

00:05:54.143 --> 00:05:56.909
Maar het is niet altijd makkelijk
om het verschil te zien tussen

00:05:56.909 --> 00:05:59.815
een eeuwige waarheid, of stelling,
en een louter vermoeden.

00:05:59.815 --> 00:06:02.829
Je hebt een bewijs nodig.

00:06:02.829 --> 00:06:04.596
Bijvoorbeeld,

00:06:04.596 --> 00:06:09.423
stel je voor dat ik een enorm,
oneindig veld heb.

00:06:09.423 --> 00:06:13.132
Ik wil het met gelijke stukken bedekken,
zonder gaten te laten.

00:06:13.132 --> 00:06:15.256
Ik zou vierkanten kunnen gebruiken.

00:06:15.256 --> 00:06:19.222
Of driehoeken.
Maar geen cirkels, want die laten gaten.

00:06:19.777 --> 00:06:22.134
Wat is de beste vorm?

00:06:22.134 --> 00:06:26.687
Eentje die dezelfde oppervlakte bedekt,
maar met de kleinste omtrek.

00:06:26.687 --> 00:06:31.396
Pappus van Alexandrië zei in het jaar 300 
dat zeshoeken het beste waren,

00:06:31.396 --> 00:06:33.243
zo doen bijen het ook.

00:06:33.243 --> 00:06:34.990
Maar hij leverde geen bewijs.

00:06:34.990 --> 00:06:37.688
Hij zei: "Zeshoeken, yes!
We gaan voor zeshoeken."

00:06:37.688 --> 00:06:40.656
Hij bewees het niet,
het bleef een vermoeden.

00:06:40.656 --> 00:06:42.334
"Zeshoeken!"

00:06:42.334 --> 00:06:45.964
En zoals geweten ontstond een splitsing
tussen Pappisten en anti-Pappisten,

00:06:45.964 --> 00:06:51.253
tot 1700 jaar later,

00:06:51.253 --> 00:06:56.707
in 1999, Thomas Hales bewees

00:06:56.707 --> 00:07:01.641
dat Pappus en de bijen gelijk hadden:
de zeshoek was de beste vorm.

00:07:01.641 --> 00:07:04.123
En dat werd een stelling,
de honingraatstelling,

00:07:04.123 --> 00:07:06.183
die voor eeuwig en altijd waar zal zijn,

00:07:06.183 --> 00:07:09.224
langer dan welke diamant ook. (Gelach)

00:07:09.229 --> 00:07:12.033
Maar wat als we naar drie dimensies gaan?

00:07:12.033 --> 00:07:15.944
Als je de ruimte met gelijke 
stukken wil vullen,

00:07:16.464 --> 00:07:17.805
zonder gaten te laten,

00:07:17.805 --> 00:07:19.638
kan ik kubussen gebruiken.

00:07:19.638 --> 00:07:22.994
Bollen niet, die laten gaatjes.

00:07:22.994 --> 00:07:25.957
Wat is de beste vorm?

00:07:25.957 --> 00:07:30.017
Lord Kelvin, van de bekende graden Kelvin,

00:07:30.607 --> 00:07:36.121
zei dat je best 
een afgeknotte octaëder kon gebruiken,

00:07:37.791 --> 00:07:40.507
en dat is, zoals jullie allemaal weten --

00:07:40.507 --> 00:07:42.035
(Gelach) --

00:07:42.035 --> 00:07:43.814
dit ding hier!

00:07:43.814 --> 00:07:46.753
(Applaus)

00:07:48.778 --> 00:07:50.225
Komaan.

00:07:51.025 --> 00:07:53.862
Wie heeft thuis geen afgeknotte octaëder liggen?

00:07:53.862 --> 00:07:55.089
Zelfs een plastieken.

00:07:55.089 --> 00:07:57.666
"Schat, pak de afgeknotte octaëder,
we hebben bezoek."

00:07:57.666 --> 00:07:59.240
Iedereen heeft er een!
(Gelach)

00:07:59.240 --> 00:08:01.614
Maar Kelvin leverde geen bewijs.

00:08:01.614 --> 00:08:05.655
Het bleef een vermoeden --
het vermoeden van Kelvin.

00:08:05.655 --> 00:08:11.177
En zoals geweten ontstond een splitsing
tussen Kelvinisten en anti-Kelvinisten,

00:08:11.177 --> 00:08:12.599
(Gelach)

00:08:12.599 --> 00:08:16.496
tot ongeveer honderd jaar later

00:08:19.203 --> 00:08:23.072
iemand een betere structuur vond.

00:08:23.917 --> 00:08:29.026
Weaire en Phelan 
vonden dit ding hier --

00:08:29.026 --> 00:08:30.665
(Gelach)

00:08:30.665 --> 00:08:34.209
dat ze bedachten 
met de originele naam

00:08:34.209 --> 00:08:36.375
'Weaire-Phelan-structuur'.

00:08:36.375 --> 00:08:38.911
(Gelach)

00:08:38.911 --> 00:08:41.568
Het ziet er een raar object uit,
maar het is niet zo raar.

00:08:41.568 --> 00:08:43.239
Het bestaat ook in de natuur.

00:08:43.239 --> 00:08:45.844
Het is heel interessant dat deze structuur,

00:08:45.844 --> 00:08:48.037
omwille van haar geometrische eigenschappen,

00:08:48.037 --> 00:08:53.229
gebruikt werd voor het Watersportcentrum
op de Olympische Spelen van Beijing.

00:08:53.969 --> 00:08:56.714
Daar won Michael Phelps 
8 gouden medailles

00:08:56.714 --> 00:08:59.875
en werd hij de beste zwemmer aller tijden.

00:08:59.875 --> 00:09:03.616
Tja, tot er een betere komt, zeker?

00:09:03.616 --> 00:09:06.016
Dat geldt ook voor de Weaire-Phelan-structuur.

00:09:06.016 --> 00:09:08.633
Het is de beste,
tot er iets beters opduikt.

00:09:08.633 --> 00:09:13.225
Maar opgelet, er bestaat een goede kans

00:09:13.225 --> 00:09:18.205
dat over honderd jaar of zo,
of zelfs over 1700 jaar

00:09:18.205 --> 00:09:23.603
iemand bewijst dat dit de beste vorm is 
voor deze toepassing.

00:09:23.978 --> 00:09:28.348
Dan wordt het een stelling,
een waarheid, voor eeuwig en altijd.

00:09:28.348 --> 00:09:31.302
Voor langer dan elke diamant.

00:09:31.837 --> 00:09:35.567
Dus als je iemand wil zeggen

00:09:36.777 --> 00:09:39.823
dat je voor altijd van haar houdt,

00:09:39.823 --> 00:09:41.890
dan kan je een diamant schenken.

00:09:41.890 --> 00:09:45.421
Maar als je wil zeggen
dat je voor eeuwig en altijd van haar houdt,

00:09:45.421 --> 00:09:47.172
geef haar dan een stelling!

00:09:47.172 --> 00:09:48.263
(Gelach)

00:09:48.263 --> 00:09:50.853
Maar wacht even!

00:09:51.783 --> 00:09:53.183
Je zal ze moeten bewijzen,

00:09:53.183 --> 00:09:55.466
want anders blijft je liefde

00:09:55.466 --> 00:09:57.299
een vermoeden.

00:09:57.299 --> 00:10:00.543
(Applaus)