1
00:00:00,000 --> 00:00:09,679
[muzikë]

2
00:00:09,989 --> 00:00:13,081
[duartrokitje]

3
00:00:13,491 --> 00:00:16,972
Çfarë na bën të shëndetshëm dhe të lumtur 
teksa vazhdojmë me jetën?

4
00:00:17,340 --> 00:00:25,904
Nëse do të investoje në veten tënde më të mirë të së ardhmes, 
ku do ta përqëndroje kohën dhe energjinë tënde?

5
00:00:25,904 --> 00:00:33,634
Kishte një studim të fundit të Millennials që pyste 
se cilat ishin qëllimet më të rëndësishme në jetë.

6
00:00:34,728 --> 00:00:40,598
Mbi 80% thanë se qëllimi kryesor i jetës 
ishte të pasuroheshin.

7
00:00:40,942 --> 00:00:50,406
Dhe 50% nga e njëjta grupë të rinjsh thanë se një tjetër synim
kryesor i jetës ishte të bëheshin të famshëm.

8
00:00:52,253 --> 00:01:00,340
Vazhdimisht na është thënë të mbështetemi për të punuar, 
të shtyjmë më shumë dhe të arrijmë më shumë.

9
00:01:00,893 --> 00:01:06,143
Kemi fituar përshtypjen se këto janë gjërat 
që duhet të ndjekim për të pasur një jetë të mirë.

10
00:01:06,666 --> 00:01:16,646
Pamje të tërë jetës, të zgjedhjeve që njerëzit bëjnë dhe si funksionojnë ato zgjedhje për to, 
ato pamje janë thuajse të pamundura për t'u gjetur.

11
00:01:18,087 --> 00:01:24,387
Shumica e gjërave që dimë për jetën njerëzor janë 
nga njerëzit që u kërkuam të kujtojnë të kaluarën.

12
00:01:24,734 --> 00:01:29,012
Dhe siç e dimë, retrospektiva 
është gjithçka përveçse 20/20.

13
00:01:29,684 --> 00:01:32,912
Ne harrojmë pjesë të mëdha 
të asaj që na ndodh në jetë.

14
00:01:33,204 --> 00:01:36,233
Dhe nganjëherë kujtesa 
është krejtësisht kreative.

15
00:01:36,948 --> 00:01:43,941
Po sikur të mund të vëzhgonim jetë të tëra
se si shpalosen me kalimin e kohës.

16
00:01:43,941 --> 00:01:50,677
Po sikur të mund të studionim njerëzit 
që nga koha kur ishin adoleshentë e deri në pleqëri.

17
00:01:50,677 --> 00:01:53,797
Për të parë se çfarë i bën vërtet njerëzit të lumtur 
dhe i mban të shëndetshëm.

18
00:01:55,769 --> 00:01:56,929
Ne e bëmë ketë.

19
00:01:57,449 --> 00:02:04,555
Studimi i Harvardit për zhvillimin e të rriturve mund të jetë studimi 
më i gjatë i jetës së të rriturve që është bërë ndonjëherë.

20
00:02:05,618 --> 00:02:12,137
Për 75 vjet kemi ndjekur jetën
e 724 burrave.

21
00:02:13,347 --> 00:02:17,842
Vit pas viti, duke pyetur për punën e tyre,
jetën në shtëpi, shëndetin e tyre,

22
00:02:17,842 --> 00:02:23,684
dhe sigurisht duke pyetur gjatë gjithë rrugës,
pa e ditur se si do të dalin rrëfimet e tyre të jetës.

23
00:02:25,100 --> 00:02:32,765
Studimet si ky janë jashtëzakonisht të rralla. Pothuajse të gjitha projektet
e këtij lloji shpërbëhen brenda një dekade.

24
00:02:33,140 --> 00:02:38,780
Për shkak se shumë njerëz braktisin studimin
ose fondet për hulumtimin pakësohen.

25
00:02:39,074 --> 00:02:45,017
Ose studiuesit shpërqendrohen ose vdesin
dhe asnjë tjetër nuk vazhdon më tej në këtë fushë.

26
00:02:46,355 --> 00:02:54,045
Por përmes një kombinimi të fatit dhe këmbënguljes 
së disa brezave të studiuesve, ky studim ka mbijetuar.

27
00:02:54,457 --> 00:03:04,828
Rreth 60 nga 724 burrat janë akoma gjallë dhe ende 
marrin pjesë në këtë studim, shumica e të cilëve janë në të 90-tat.

28
00:03:05,429 --> 00:03:13,864
Tani kemi filluar të studiojmë më shumë se 2,000 fëmijë
të këtyre burrave dhe unë jam drejtori i katërt i studimit.

29
00:03:15,716 --> 00:03:19,662
Që nga viti 1938 kemi ndjekur 
jetën e dy grupeve të burrave.

30
00:03:20,002 --> 00:03:24,951
Grupi i parë filloi në studim kur ishin 
në vit të dytë në Kolegjin e Harvardit.

31
00:03:24,951 --> 00:03:30,324
Të gjithë mbaruan kolegjin gjatë Luftës së Dytë Botërore
e pastaj shumica shkuan për të shërbyer në luftë.

32
00:03:31,384 --> 00:03:37,495
Dhe grupi i dytë që ndoqëm ishte një grup djemsh 
nga lagjet më të varfëra të Bostonit.

33
00:03:37,495 --> 00:03:47,500
Djem që u zgjodhën për studimin veçanërisht sepse ishin nga familje më të trazuara 
dhe më të pafavorshme në Bostonin e viteve 1930.

34
00:03:47,786 --> 00:03:52,389
Shumica jetonin në blloqe banesash, shumë prej tyre 
pa ujë të nxehtë dhe të ftohtë të pijshëm.

35
00:03:54,469 --> 00:04:01,559
Kur hynë në studim të gjithë këta adoleshentë
u intervistuan, iu bënë kontrolla mjekësore.

36
00:04:01,559 --> 00:04:09,810
Shkuam në shtëpitë e tyre dhe intervistuam prindërit e tyre. 
Pastaj këta adoleshentë u bënë të rritur që hynë në të gjitha sferat e jetës.

37
00:04:09,861 --> 00:04:15,741
U bënë punëtorë fabrike, avokatë,
muratorë dhe mjekë.

38
00:04:16,228 --> 00:04:18,896
Njëri u bë president i SHBA-së.

39
00:04:20,121 --> 00:04:24,578
Disa krijuan varshmëri ndaj alkoolit,
disa u bënë skizofren.

40
00:04:26,238 --> 00:04:30,151
Disa ngjitën shkallët sociale 
nga poshtë e deri në majë.

41
00:04:30,882 --> 00:04:33,837
Dhe disa shkuan në drejtim të kundërt.

42
00:04:35,677 --> 00:04:43,433
Themeluesit e këtij studimi as në ëndërr
nuk do ta kishin imagjinuar që unë do të qëndroja këtu sot,

43
00:04:43,433 --> 00:04:47,953
75 vite më vonë duke ju treguar 
se ky studim ende vazhdon.

44
00:04:49,383 --> 00:04:59,453
Çdo dy vite pacienti ynë dhe stafi i përkushtuar i kërkimit i thërret njerëzit tanë 
dhe i pyet nëse mund t'u dërgojmë edhe një grup pyetjesh në lidhje me jetën e tyre.

45
00:05:00,023 --> 00:05:07,774
Shumë prej burrave nga pjesa e brendshëm e Bostonit na pyesin, 
"pse vazhdoni të dëshironi të më studioni? Jeta ime thjesht nuk është aq interesante."

46
00:05:08,612 --> 00:05:11,333
Burrat nga Harvardit 
nuk e bëjnë kurrë atë pyetje.

47
00:05:11,333 --> 00:05:16,904
[qeshje]

48
00:05:20,994 --> 00:05:25,978
Për të marrë fotografinë më të qartë të jetëve të tyre,
ne nuk u dërgojmë vetëm pyetësorë.

49
00:05:26,816 --> 00:05:33,286
I intervistojmë në dhomat e ndenjies, i marrim të dhënat mjekësore
nga mjekët e tyre, iu marrim gjak.

50
00:05:33,286 --> 00:05:41,215
Skanojmë trurin e tyre, bisedojmë me fëmijët e tyre, i inçizojmë duke biseduar me gratë e tyre për shqetësimet më të thella.

51
00:05:41,715 --> 00:05:50,842
Dhe kur rreth një dekadë më parë më në fund i pyetëm gratë e tyre nëse do të bashkoheshin me ne si anëtare të studimit, shumë nga gratë thanë "e dini se ka ardhur më koha".

52
00:05:50,842 --> 00:05:51,966
[të qeshura]

53
00:05:51,966 --> 00:06:02,921
Atëherë, çfarë mësuam? Cilat janë mësimet që vijnë nga dhjetëra mijëra faqe informacionesh që kemi gjeneruar në këto jetë?

54
00:06:03,851 --> 00:06:09,474
Epo mësimet nuk kanë të bëjnë me pasurinë ose famën ose të punuarit më shumë e më shumë.

55
00:06:10,724 --> 00:06:16,543
Mesazhi më i qartë që marrim nga ky studim 75 vjeçar është ky:

56
00:06:17,023 --> 00:06:21,936
Marrëdhëniet e mira na bëjnë më të lumtur 
dhe më të shëndetshëm, pikë.

57
00:06:23,076 --> 00:06:26,588
Mësuam tre mësime të mëdha për marrëdhëniet.

58
00:06:26,988 --> 00:06:33,612
E para është se lidhjet shoqërore janë vërtet të mira për ne dhe se vetmia vret.

59
00:06:33,612 --> 00:06:41,943
Del që njerëzit që janë më të lidhur socialisht me familjen, miqtë, komunitetin janë më të lumtur.

60
00:06:41,943 --> 00:06:47,526
Ata janë fizikisht më të shëndetshëm dhe jetojnë më gjatë se njerëzit që janë më pak të lidhur.

61
00:06:49,512 --> 00:06:50,333


62
00:06:50,333 --> 00:06:50,639


63
00:06:50,639 --> 00:06:51,594


64
00:06:51,594 --> 00:06:52,331


65
00:06:52,331 --> 00:06:59,542


66
00:07:00,488 --> 00:07:09,056


67
00:07:10,425 --> 00:07:17,747


68
00:07:19,375 --> 00:07:23,927


69
00:07:25,448 --> 00:07:29,737


70
00:07:30,203 --> 00:07:37,621


71
00:07:39,160 --> 00:07:42,781


72
00:07:43,703 --> 00:07:52,630


73
00:07:53,704 --> 00:07:57,854


74
00:07:58,434 --> 00:08:03,856


75
00:08:04,566 --> 00:08:11,157


76
00:08:12,358 --> 00:08:17,959


77
00:08:18,752 --> 00:08:23,077


78
00:08:23,858 --> 00:08:26,902


79
00:08:27,280 --> 00:08:34,812


80
00:08:36,084 --> 00:08:41,784


81
00:08:43,004 --> 00:08:54,036


82
00:08:54,895 --> 00:09:03,760


83
00:09:04,830 --> 00:09:12,012


84
00:09:12,671 --> 00:09:13,919


85
00:09:14,900 --> 00:09:23,173


86
00:09:23,483 --> 00:09:29,315


87
00:09:29,656 --> 00:09:32,661


88
00:09:33,446 --> 00:09:41,547


89
00:09:42,890 --> 00:09:46,525


90
00:09:46,776 --> 00:09:51,020


91
00:09:51,718 --> 00:10:00,271


92
00:10:02,130 --> 00:10:12,364


93
00:10:13,432 --> 00:10:16,393


94
00:10:17,885 --> 00:10:19,265


95
00:10:19,545 --> 00:10:26,359


96
00:10:27,825 --> 00:10:36,521


97
00:10:37,585 --> 00:10:40,220


98
00:10:40,969 --> 00:10:50,862


99
00:10:52,031 --> 00:10:57,913


100
00:10:58,541 --> 00:11:05,534


101
00:11:06,585 --> 00:11:12,265


102
00:11:12,837 --> 00:11:19,498


103
00:11:20,248 --> 00:11:22,790


104
00:11:23,520 --> 00:11:30,972


105
00:11:32,520 --> 00:11:34,942


106
00:11:35,982 --> 00:11:40,925


107
00:11:42,554 --> 00:11:45,915


108
00:11:46,593 --> 00:11:48,596


109
00:11:50,125 --> 00:11:53,778


110
00:11:54,629 --> 00:12:02,171


111
00:12:04,496 --> 00:12:08,800


112
00:12:09,911 --> 00:12:15,803


113
00:12:17,262 --> 00:12:33,524


114
00:12:35,057 --> 00:12:39,857


115
00:12:40,345 --> 00:12:46,938