WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:08.574
Tłumaczenie: Michalina Wysocka

00:00:13.072 --> 00:00:18.617
Co sprawia, że jesteśmy 
zdrowi i szczęśliwi?

00:00:18.617 --> 00:00:21.147
Gdybyście mieli teraz zainwestować

00:00:21.147 --> 00:00:23.117
w swoje najlepsze "ja",

00:00:23.117 --> 00:00:24.958
w co włożylibyście czas

00:00:24.958 --> 00:00:26.108
i energię?

00:00:27.207 --> 00:00:29.557
W ankiecie dotyczącej 
pokolenia milenialsów

00:00:29.557 --> 00:00:31.956
zapytano ich, jakie mają najważniejsze

00:00:31.956 --> 00:00:33.563
życiowe cele

00:00:34.893 --> 00:00:39.068
i ponad 80% stwierdziło, 
że ich głównym celem

00:00:39.068 --> 00:00:40.992
jest stanie się bogatym.

00:00:40.992 --> 00:00:45.480
Kolejne 50% tych młodych ludzi

00:00:45.480 --> 00:00:48.041
stwierdziło, że głównym celem ich życia

00:00:48.041 --> 00:00:49.402
jest stanie się sławnym.

00:00:50.962 --> 00:00:52.372
(Śmiech)

00:00:52.372 --> 00:00:56.248
Ciągle słyszymy, że mamy ciężej pracować,

00:00:56.248 --> 00:01:01.068
przeć do przodu i więcej osiągać.

00:01:01.068 --> 00:01:03.547
Ulegamy wrażeniu, że właśnie te rzeczy

00:01:03.547 --> 00:01:06.387
zapewnią nam lepsze życie.

00:01:06.387 --> 00:01:11.154
Wyidealizowane życia innych ludzi, 
ich wybory,

00:01:11.154 --> 00:01:14.081
to, jak te wybory na nich wpływają,

00:01:14.081 --> 00:01:16.782
te wyobrażenia są prawie 
niemożliwe do zrealizowania.

00:01:18.252 --> 00:01:21.276
Większość tego, co wiemy o ludzkim życiu

00:01:21.276 --> 00:01:24.719
wiemy z proszenia innych,
aby przypomnieli sobie przeszłość,

00:01:24.719 --> 00:01:28.855
a przecież mądrym wcale nie jest się 
dopiero po szkodzie.

00:01:29.525 --> 00:01:33.371
Zapominamy o wielu
fragmentach naszego życia,

00:01:33.371 --> 00:01:36.109
czasami wręcz pamięć 
tworzy barwne historie.

00:01:36.979 --> 00:01:39.855
Co jeśli moglibyśmy śledzić

00:01:39.855 --> 00:01:44.146
poszczególne etapy życia po kolei?

00:01:44.146 --> 00:01:48.096
Co jeśli moglibyśmy obserwować ludzi
od momentu dojrzewania

00:01:48.096 --> 00:01:50.626
aż do późnej starości,

00:01:50.635 --> 00:01:54.155
by dowiedzieć się, co sprawia,
że jesteśmy szczęśliwi i zdrowi?

00:01:55.741 --> 00:01:57.131
Zrobiliśmy to.

00:01:57.818 --> 00:02:00.048
Harvard Study of Adult Development

00:02:00.048 --> 00:02:04.692
może być najdłuższym badaniem, 
jakie kiedykolwiek przeprowadzono.

00:02:05.800 --> 00:02:12.120
Przez 75 lat śledziliśmy życie 
724 mężczyzn,

00:02:13.591 --> 00:02:17.911
rok po roku, pytając o ich pracę,
życie domowe, zdrowie,

00:02:17.911 --> 00:02:21.122
oczywiście nie mając pojęcia,

00:02:21.122 --> 00:02:23.652
jak potoczą się ich historie.

00:02:25.471 --> 00:02:28.421
Tego typu badania są niezmiernie rzadkie.

00:02:28.935 --> 00:02:33.005
Prawie wszystkie
rozpadają się w ciągu dekady

00:02:33.005 --> 00:02:36.255
ponieważ zbyt wiele ludzi
wycofuje się z badania

00:02:36.255 --> 00:02:39.187
albo kończą się fundusze,

00:02:39.187 --> 00:02:41.472
albo badacze się rozpraszają,

00:02:41.472 --> 00:02:45.343
albo umierają i nikt inny 
nie przejmuje po nich pałeczki.

00:02:46.247 --> 00:02:48.607
Poprzez kombinację szczęścia

00:02:48.613 --> 00:02:52.216
i wytrwałości kilku pokoleń naukowców

00:02:52.216 --> 00:02:54.036
ten projekt przetrwał.

00:02:54.612 --> 00:02:58.972
Około 60 z pierwotnych 724 mężczyzn

00:02:58.972 --> 00:03:00.544
wciąż żyje,

00:03:00.544 --> 00:03:02.574
nadal uczestnicząc w projekcie,

00:03:02.574 --> 00:03:04.536
a większość z nich ma ok. 90 lat.

00:03:05.665 --> 00:03:07.582
Teraz zaczynamy badać

00:03:07.582 --> 00:03:11.102
ponad 2 000 dzieci tych mężczyzn.

00:03:11.706 --> 00:03:13.756
Jestem czwartym dyrektorem tego projektu.

00:03:15.383 --> 00:03:20.193
Od 1938 roku śledziliśmy 
dwie grupy mężczyzn.

00:03:20.193 --> 00:03:22.553
Pierwszą grupę zaczeliśmy obserwować,

00:03:22.553 --> 00:03:24.984
gdy byli na drugim roku w Harvard College.

00:03:24.984 --> 00:03:27.694
Wszyscy skończyli college
podczas II wojny światowej

00:03:27.694 --> 00:03:30.407
i większość poszła służyć w armii.

00:03:31.236 --> 00:03:33.496
Drugą grupą

00:03:33.496 --> 00:03:37.674
byli chłopcy z najbiedniejszych
okolic Bostonu,

00:03:37.674 --> 00:03:39.811
chłopcy, który zostali wybrani,

00:03:39.811 --> 00:03:42.908
ponieważ pochodzili z rodzin

00:03:42.908 --> 00:03:44.782
w trudnej sytuacji życiowej.

00:03:44.782 --> 00:03:47.635
w Bostonie w latach 30.

00:03:47.635 --> 00:03:52.055
Większość żyła w kamienicach,
wiele bez bieżącej wody.

00:03:54.519 --> 00:03:56.569
Kiedy przystąpili do badania,

00:03:56.572 --> 00:03:59.426
każdy z nastolatków został przepytany

00:03:59.426 --> 00:04:01.646
oraz poddany badaniom lekarskim.

00:04:01.646 --> 00:04:04.011
Odwiedziliśmy ich
i rozmawialiśmy z ich rodzicami.

00:04:05.230 --> 00:04:07.728
Ci nastolatkowie wyrośli na dorosłych,

00:04:07.728 --> 00:04:10.118
których życia potoczyły się 
w różnych kierunkach.

00:04:10.118 --> 00:04:15.647
Zostali robotnikami, prawnikami,
murarzami, lekarzami,

00:04:16.263 --> 00:04:18.513
jeden został prezydentem 
Stanów Zjednoczonych.

00:04:20.168 --> 00:04:24.758
Niektórzy popadli w alkoholizm,
kilku zachorowało na schizofrenię.

00:04:25.389 --> 00:04:27.880
Niektórzy wspięli się 
po drabinie społecznej

00:04:27.880 --> 00:04:30.220
z dołu aż na sam szczyt,

00:04:30.993 --> 00:04:33.933
inni - przeciwnie.

00:04:35.645 --> 00:04:37.535
Twórcy tego badania

00:04:38.493 --> 00:04:40.724
w swoich najśmielszych oczekiwaniach

00:04:40.724 --> 00:04:45.190
nie sądzili, że ja, 75 lat później,

00:04:45.190 --> 00:04:48.360
będę tu stał i wam o tym opowiadał.

00:04:49.341 --> 00:04:52.925
Co dwa lata, cierpliwy 
i oddany zespół badawczy

00:04:52.925 --> 00:04:56.140
dzwoni do naszych podopiecznych
i pyta, czy można wysłać im

00:04:56.140 --> 00:04:58.800
jeszcze jeden kwestionariusz
dotyczących ich życia.

00:05:00.288 --> 00:05:03.283
Wielu mężczyzn z Bostonu zastanawia się

00:05:03.283 --> 00:05:07.373
"Dlaczego wciąż chcecie mnie badać?
Moje życie nie jest aż tak interesujące."

00:05:08.660 --> 00:05:11.065
Absolwenci Harvardu 
nigdy nie zadają tego pytania.

00:05:11.065 --> 00:05:17.385
(Śmiech)

00:05:20.987 --> 00:05:23.896
Aby otrzymać wyraźny obraz ich życia,

00:05:23.896 --> 00:05:26.066
nie wysyłamy im tylko ankiet.

00:05:26.895 --> 00:05:29.168
Rozmawiamy z nimi w ich salonach.

00:05:29.168 --> 00:05:32.197
Zdobywamy ich dokumentację medyczną.

00:05:32.197 --> 00:05:34.703
Pobieramy krew, skanujemy mózgi.

00:05:34.703 --> 00:05:36.218
Rozmawiamy z ich dziećmi.

00:05:36.218 --> 00:05:41.058
Nagrywamy ich podczas rozmów 
o swoich troskach z żonami.

00:05:41.827 --> 00:05:45.257
Kiedy około dekadę temu
w końcu zapytaliśmy żony,

00:05:45.257 --> 00:05:47.673
czy dołączyłyby do naszego projektu,

00:05:47.673 --> 00:05:50.611
wiele z nich odpowiedziało 
"Nareszcie."

00:05:50.611 --> 00:05:51.683
(Śmiech)

00:05:51.683 --> 00:05:53.463
Czego zatem się dowiedzieliśmy?

00:05:53.463 --> 00:05:58.472
Jakie wnioski wyciągneliśmy
z dziesiątków tysięcy stron

00:05:58.472 --> 00:06:01.633
informacji na temat

00:06:01.633 --> 00:06:03.043
życia naszych badanych?

00:06:03.930 --> 00:06:09.420
Nie dotyczą one bogactwa 
ani sławy, ani ciężkiej pracy.

00:06:10.616 --> 00:06:16.036
Największym przesłaniem tego badania jest:

00:06:16.827 --> 00:06:21.937
Udane związki czynią nas
szczęśliwymi i zdrowymi. Kropka.

00:06:23.116 --> 00:06:26.941
Wysnuliśmy trzy główne wnioski
na temat relacji między ludźmi.

00:06:26.941 --> 00:06:30.821
Po pierwsze, więzi społeczne
są dla nas naprawdę dobre,

00:06:30.821 --> 00:06:32.931
a samotność zabija.

00:06:33.570 --> 00:06:36.849
Okazuje się, że ludzie, 
którzy są bardziej przywiązani

00:06:36.849 --> 00:06:40.169
do rodziny, przyjaciół, społeczeństwa,

00:06:40.184 --> 00:06:45.104
są szczęśliwsi, 
fizycznie zdrowsi i żyją dłużej

00:06:45.104 --> 00:06:47.658
niż ludzie, którzy 
są bardziej odizolowani.

00:06:48.448 --> 00:06:51.806
Samotność okazuje się być toksyczna.

00:06:51.806 --> 00:06:56.216
Osoby osamotnione

00:06:57.153 --> 00:07:00.263
są mniej szczęśliwe,

00:07:00.263 --> 00:07:03.218
podupadają na zdrowiu w średnim wieku,

00:07:03.218 --> 00:07:05.537
ich mózg wcześniej 
zaczyna gorzej funkcjonować

00:07:05.537 --> 00:07:09.187
i żyją krócej niż osoby,
które nie są samotne.

00:07:10.099 --> 00:07:13.368
Smutnym faktem jest to, że

00:07:13.368 --> 00:07:17.798
więcej niż jedna piąta 
Amerykanów czuje się samotna.

00:07:19.086 --> 00:07:21.796
Można być samotnym w tłumie

00:07:21.796 --> 00:07:23.826
i w małżeństwie,

00:07:24.434 --> 00:07:27.044
dlatego drugi wniosek to:

00:07:27.044 --> 00:07:29.714
nie chodzi tylko o liczbę przyjaciół

00:07:29.714 --> 00:07:33.064
i nie o to, czy jesteś 
w poważnym związku czy też nie,

00:07:33.064 --> 00:07:38.061
ale o jakość twoich relacji z innymi.

00:07:38.695 --> 00:07:42.995
Życie w ciągłym konflikcie
jest dla nas bardzo szkodliwe.

00:07:43.484 --> 00:07:47.445
Małżeństwa pełne kłótni, 
bez zbytniej czułości

00:07:47.445 --> 00:07:52.385
okazują się być złe dla zdrowia,
być może nawet gorsze niż rozwód.

00:07:53.131 --> 00:07:58.051
Udane, pełne czułości związki
działają na nas pozytywnie.

00:07:58.051 --> 00:08:01.350
Kiedy nasi mężczyźni osiągnęli 80 lat,

00:08:01.350 --> 00:08:04.050
chcieliśmy spojrzeć wstecz 
na ich życie w średnim wieku

00:08:04.050 --> 00:08:05.689
i zobaczyć, czy przewidzielibyśmy,

00:08:05.689 --> 00:08:09.729
kto wyrośnie na szczęśliwego, 
zdrowego osiemdziesięciolatka,

00:08:09.746 --> 00:08:10.906
a kto nie.

00:08:11.821 --> 00:08:15.897
Kiedy zebraliśmy wszystko,
co o nich wiedzieliśmy,

00:08:15.897 --> 00:08:17.397
gdy mieli 50 lat,

00:08:18.081 --> 00:08:21.607
nie przewidzieliśmy, jak się zestarzeją

00:08:21.607 --> 00:08:23.807
na podstawie ich poziomu cholesterolu,

00:08:23.807 --> 00:08:26.984
lecz na podstawie 
satysfakcji z ich związków.

00:08:26.984 --> 00:08:31.784
Osoby, które były najbardziej zadowolone
w wieku 50 lat,

00:08:31.784 --> 00:08:34.654
były najzdrowsze w wieku 80 lat.

00:08:35.707 --> 00:08:38.875
Udane, bliskie relacje 
wydają się być buforem

00:08:38.875 --> 00:08:41.835
chroniącym przed konsekwencjami 
starzenia się.

00:08:42.605 --> 00:08:46.658
Nasi najszczęśliwsi mężczyźni i kobiety

00:08:46.658 --> 00:08:48.573
stwierdzili, mając 80 lat,

00:08:48.573 --> 00:08:51.607
że kiedy odczuwali większy ból fizyczny,

00:08:51.607 --> 00:08:53.737
ich nastrój pozostawał tak samo radosny.

00:08:54.292 --> 00:08:57.542
Natomiast osoby
w nieszczęśliwych związkach,

00:08:57.549 --> 00:09:00.503
kiedy odczuwały większy ból fizyczny,

00:09:00.503 --> 00:09:03.823
był on spotęgowany bólem emocjonalnym.

00:09:04.450 --> 00:09:09.165
Trzecią ważnym wnioskiem jest to,

00:09:09.165 --> 00:09:12.205
że udane relacje nie tylko 
chronią nasze ciała

00:09:12.205 --> 00:09:13.499
ale i mózgi.

00:09:14.573 --> 00:09:20.303
Okazuje się, że bycie 
silnie z kimś związanym

00:09:20.303 --> 00:09:23.177
mając 80 lat działa jak zabezpieczenie,

00:09:23.177 --> 00:09:25.427
że wspomnienia osób będących w związkach,

00:09:25.427 --> 00:09:29.098
w których czują, że naprawdę mogą 
polegać na drugiej osobie,

00:09:29.098 --> 00:09:32.448
pozostają wyraźne o wiele dłużej.

00:09:33.056 --> 00:09:34.493
Osoby będące w związkach,

00:09:34.493 --> 00:09:37.822
w których nie mogą liczyć na drugą stronę,

00:09:37.822 --> 00:09:41.642
doznają wczesnego pogorszenia pamięci.

00:09:42.669 --> 00:09:46.138
Te udane relacje nie muszą być 
non stop idealne.

00:09:46.138 --> 00:09:49.786
Niektórzy z osiemdziesięciolatków
sprzeczali się ze sobą

00:09:49.786 --> 00:09:51.307
każdego dnia

00:09:51.307 --> 00:09:54.802
ale tak długo, jak mogli
polegać na sobie nazwajem

00:09:54.802 --> 00:09:56.312
w trudnych sytuacjach,

00:09:56.322 --> 00:09:59.932
te sprzeczki nie miały wpływu 
na ich wspomnienia.

00:10:01.734 --> 00:10:04.427
Zatem to przesłanie,

00:10:04.427 --> 00:10:09.977
że udane, bliskie relacje są dobre 
dla naszego zdrowia i samopoczucia,

00:10:09.977 --> 00:10:13.048
to mądrość stara jak świat.

00:10:13.048 --> 00:10:16.252
Dlaczego tak trudno to zrozumieć
i tak łatwo zignorować?

00:10:17.602 --> 00:10:19.200
Cóż, jesteśmy ludźmi.

00:10:19.200 --> 00:10:21.711
Chcielibyśmy szybkiego rozwiązania,

00:10:21.711 --> 00:10:23.747
czegoś, co

00:10:23.747 --> 00:10:26.487
uczyniłoby nasze życie udanym.

00:10:27.546 --> 00:10:30.784
Relacje międzyludzkie są skomplikowane,

00:10:30.784 --> 00:10:34.644
a ciężka praca związana 
z dbaniem o rodzinę i przyjaciół

00:10:34.660 --> 00:10:36.650
nie jest seksowna ani czarująca.

00:10:37.308 --> 00:10:39.988
Trwa całe życie. Nigdy się nie kończy.

00:10:40.573 --> 00:10:45.636
Ludzie, którzy w naszym badaniu
byli najszczęśliwsi na emeryturze,

00:10:45.636 --> 00:10:50.816
byli ludźmi, którzy dążyli do zrobienia 
ze współpracowników swoich przyjaciół.

00:10:51.656 --> 00:10:54.580
Tak jak milenialsi w tamtej ankiecie

00:10:54.580 --> 00:10:57.806
większość mężczyzn, 
kiedy byli młodymi dorosłymi

00:10:57.806 --> 00:11:02.307
naprawdę wierzyło, że sława, bogactwo
i pokaźne osiągnięcia

00:11:02.307 --> 00:11:05.457
zagwarantują im udane życie.

00:11:06.187 --> 00:11:10.457
Ale raz po raz w ciągu tych 75 lat
nasz projekt udowodnił,

00:11:10.457 --> 00:11:16.167
że ludzie, którzy czuli się najlepiej
to ci pielęgnujący swoje relacje

00:11:16.167 --> 00:11:19.477
z rodziną, przyjaciółmi, społecznością.

00:11:21.206 --> 00:11:23.176
A co z tobą?

00:11:23.176 --> 00:11:26.885
Powiedzmy, że masz 25, 40 lub 60 lat.

00:11:27.945 --> 00:11:30.665
Jak może wyglądać dbanie 
o więzi społeczne?

00:11:31.888 --> 00:11:35.038
Cóż, możliwości jest nieskończenie wiele.

00:11:35.797 --> 00:11:41.847
To może być tak proste jak spędzenie 
czasu z ludźmi zamiast przed telewizorem

00:11:41.850 --> 00:11:46.370
albo ożywienie starej znajomości
przez zrobienie razem czegoś nowego,

00:11:46.370 --> 00:11:48.486
długie spacery lub nocne randki,

00:11:49.619 --> 00:11:54.399
odnowienie kontaktu
z dawno niewidzianym krewnym,

00:11:54.402 --> 00:11:57.862
bo wszystkie te rodzinne waśnie

00:11:57.868 --> 00:12:00.050
są tragiczne w skutkach

00:12:00.050 --> 00:12:02.270
dla ludzi chowających dawne urazy.

00:12:04.212 --> 00:12:08.092
Chciałbym zakończyć 
cytatem z Marka Twaina.

00:12:09.509 --> 00:12:11.513
Ponad wiek temu,

00:12:11.513 --> 00:12:14.383
spoglądał wstecz na swoje życie

00:12:14.387 --> 00:12:15.717
i napisał to:

00:12:17.001 --> 00:12:20.271
"Nie ma czasu – tak krótkie jest życie

00:12:20.272 --> 00:12:25.682
na sprzeczki, przeprosiny, 
zawiść, wyjaśnienia

00:12:26.852 --> 00:12:29.602
Jest tylko czas na kochanie,

00:12:29.603 --> 00:12:31.843
i to w tej chwili, że się tak wyrażę."

00:12:34.656 --> 00:12:38.686
Udane życie zbudowane jest
z udanych relacji.

00:12:39.005 --> 00:12:40.090
Dziękuję.

00:12:40.090 --> 00:12:45.260
(Oklaski)