9:59:59.000,9:59:59.000
Co powoduje, że jesteśmy zdrowi [br]i szczęśliwi w naszym życiu?

9:59:59.000,9:59:59.000
Gdybyście mieli zainwestować, teraz

9:59:59.000,9:59:59.000
w swoje najlepsze przyszłe "ja",

9:59:59.000,9:59:59.000
gdzie ulokowalibyście swój czas

9:59:59.000,9:59:59.000
i swoją energię?

9:59:59.000,9:59:59.000
W ostatniej ankiecie dotyczącej [br]pokolenia Milenium

9:59:59.000,9:59:59.000
zapytano ich jakie są ich najważniejsze

9:59:59.000,9:59:59.000
życiowe cele

9:59:59.000,9:59:59.000
i ponad 80% stwierdziło, że głównym celem

9:59:59.000,9:59:59.000
jest stanie się bogatym.

9:59:59.000,9:59:59.000
50% z tych samych badanych

9:59:59.000,9:59:59.000
stwierdziło, że innym głównym celem

9:59:59.000,9:59:59.000
jest stanie się sławnym.

9:59:59.000,9:59:59.000
Ciągle mówi się nam, że [br]mamy więcej pracować

9:59:59.000,9:59:59.000
żeby przeć do przodu i osiągać więcej

9:59:59.000,9:59:59.000
Ulegamy wrażeniu, że to są rzeczy,

9:59:59.000,9:59:59.000
za którymi podążamy, żeby mieć[br]lepsze życie

9:59:59.000,9:59:59.000
obrazki pełnego życia, [br]wyborów, których dokonujemy

9:59:59.000,9:59:59.000
i jak te wybory wpływają na życie

9:59:59.000,9:59:59.000
te obrazki są prawie niemożliwe[br]do osiągnięcia

9:59:59.000,9:59:59.000
Większość tego, co wiemy[br]o ludzkim życiu

9:59:59.000,9:59:59.000
wiemy z pytania ludzi,[br]pamiętania przeszłości

9:59:59.000,9:59:59.000
i jak wiemy, z perspektywy czasu[br]to nic więcej jak 20/20

9:59:59.000,9:59:59.000
Zapominamy ogromne ilości[br]tego, co przydarza nam się w życiu,

9:59:59.000,9:59:59.000
i czasami pamięć jest wręcz oszczędna.

9:59:59.000,9:59:59.000
Mark Twain to rozumiał.

9:59:59.000,9:59:59.000
Cytowany jest jako ten,[br]który powiedział:

9:59:59.000,9:59:59.000
"Niektóre z najgorszych rzeczy w moim [br]życiu nigdy się nie wydarzyły"

9:59:59.000,9:59:59.000
(Śmiech)

9:59:59.000,9:59:59.000
Badania pokazują, że właściwie pamiętamy[br]przeszłość bardziej pozytywnie

9:59:59.000,9:59:59.000
gdy się starzejemy.

9:59:59.000,9:59:59.000
Przypomina mi to naklejkę na zderzak,[br]która mówi:

9:59:59.000,9:59:59.000
"Nigdy nie jest za późno,[br]aby mieć szczęśliwe dzieciństwo."

9:59:59.000,9:59:59.000
(Śmiech)

9:59:59.000,9:59:59.000
Ale co gdybyśmy mogli obejrzeć[br]całe nasze życia

9:59:59.000,9:59:59.000
jako rozłożone w czasie?

9:59:59.000,9:59:59.000
Co jeśli moglibyśmy poznawać ludzi[br]od czasu gdy byliśmy nastolatkami

9:59:59.000,9:59:59.000
aż do późnej starości

9:59:59.000,9:59:59.000
aby zobaczyć co tak naprawdę sprawia,[br]że ludzie są szczęśliwi i zdrowi?

9:59:59.000,9:59:59.000
Zrobiliśmy to.

9:59:59.000,9:59:59.000
The Harvard Study of Adult Development

9:59:59.000,9:59:59.000
może być najdłuższym badaniem życia[br]dorosłych, jakie kiedykolwiek zrobiono.

9:59:59.000,9:59:59.000
Przez 75 lat, śledziliśmy życia[br]724 mężczyzn,

9:59:59.000,9:59:59.000
rok po roku, pytając o ich pracę,[br]życie domowe, ich zdrowie,

9:59:59.000,9:59:59.000
i oczywiście nie wiedząc

9:59:59.000,9:59:59.000
jak potoczą się ich historie.

9:59:59.000,9:59:59.000
Tego typu badania są niezmiernie rzadkie.

9:59:59.000,9:59:59.000
Prawie wszystkie projekty tego typu[br]rozpadają się w ciągu dekady

9:59:59.000,9:59:59.000
ponieważ zbyt wielu ludzi[br]wycofuje się z badania,

9:59:59.000,9:59:59.000
lub fundusze wyczerpują się,

9:59:59.000,9:59:59.000
albo badacze odchodzą,

9:59:59.000,9:59:59.000
lub umierają i nikt inny nie toczy[br]piłeczki dalej.

9:59:59.000,9:59:59.000
Ale poprzez kombinację szczęścia

9:59:59.000,9:59:59.000
i wytrwałość kilku pokoleń badaczy,

9:59:59.000,9:59:59.000
to studium przetrwało.

9:59:59.000,9:59:59.000
Około 60 z pierwotnych 724 mężczyzn

9:59:59.000,9:59:59.000
wciąż żyje,

9:59:59.000,9:59:59.000
wciąg uczestniczy w badaniu,

9:59:59.000,9:59:59.000
większość z nich ma ok. 90 lat.

9:59:59.000,9:59:59.000
A teraz zaczynamy badanie

9:59:59.000,9:59:59.000
ponad 2 000 dzieci tych mężczyzn.

9:59:59.000,9:59:59.000
Jestem czwartym dyrektorem [br]tego badania.

9:59:59.000,9:59:59.000
Od 1938 roku, śledziliśmy życia[br]dwóch grup mężczyzn.

9:59:59.000,9:59:59.000
Pierwsza grupa rozpoczęła badanie

9:59:59.000,9:59:59.000
gdy byli studentami drugiego roku[br]Harvard College.

9:59:59.000,9:59:59.000
Byli, jak to Tom Brokaw nazwał[br]"najlepszym pokoleniem".

9:59:59.000,9:59:59.000
Wszyscy oni skończyli college[br]podczas II wojny światowej,

9:59:59.000,9:59:59.000
a następnie większość poszła[br]służyć na wojnie.

9:59:59.000,9:59:59.000
Drugą grupą, którą obserwowaliśmy

9:59:59.000,9:59:59.000
była grupa chłopców z najbiedniejszych[br]okolic Bostonu,

9:59:59.000,9:59:59.000
chłopców, który zostali wybrani do badania

9:59:59.000,9:59:59.000
ponieważ pochodzili z najbardziej [br]problemowych

9:59:59.000,9:59:59.000
i trudnych rodzin

9:59:59.000,9:59:59.000
z Bostonu w latach 30.

9:59:59.000,9:59:59.000
Większość żyła w kamienicach,[br]wiele bez ciepłej i zimnej bieżącej wody.

9:59:59.000,9:59:59.000
Kiedy przystąpili do badania,

9:59:59.000,9:59:59.000
wszyscy z tych nastolatków[br]zostali przepytani.

9:59:59.000,9:59:59.000
Zostali poddani badaniom medycznym.

9:59:59.000,9:59:59.000
Poszliśmy do ich domów[br]i rozmawialiśmy z ich rodzicami.

9:59:59.000,9:59:59.000
I ci nastolatkowie[br]wyrośli na dorosłych

9:59:59.000,9:59:59.000
którzy podjęli wszystkie [br]dziedziny życia.

9:59:59.000,9:59:59.000
Zostali pracownikami fabryk, prawnikami,[br]murarzami i lekarzami,

9:59:59.000,9:59:59.000
jeden prezydentem Stanów Zjednoczonych.

9:59:59.000,9:59:59.000
Niektórzy popadli w alkoholizm,[br]kilku zachorowało na schizofrenię.

9:59:59.000,9:59:59.000
Niektórzy wspięli się [br]po drabinie społecznej

9:59:59.000,9:59:59.000
od dna aż do samego szczytu,

9:59:59.000,9:59:59.000
a niektórzy odbyli tę podróż[br]w przeciwnym kierunku.

9:59:59.000,9:59:59.000
Twórcy tego badania

9:59:59.000,9:59:59.000
w swoich najśmielszych marzeniach

9:59:59.000,9:59:59.000
nie mogli sobie wyobrazić, że będzie ono[br]trwało aż do dziś, 75 lat później.

9:59:59.000,9:59:59.000
mówiąc wam, że badanie ciągle trwa.

9:59:59.000,9:59:59.000
Co dwa lata, nasz cierpliwy [br]i oddany zespół badawczy

9:59:59.000,9:59:59.000
mobilizuje naszych badanych[br]i pyta czy może wysłać im

9:59:59.000,9:59:59.000
jeszcze jeden zestaw pytań[br]dotyczących ich życia.

9:59:59.000,9:59:59.000
Wielu mężczyzn ze środkowej [br]części Bostonu pyta nas

9:59:59.000,9:59:59.000
"Dlaczego wciąż chcecie mnie badać?[br]Moje życie nie jest tak interesujące."

9:59:59.000,9:59:59.000
Ludzie z Harvarda nigdy nie zadają [br]takiego pytania.

9:59:59.000,9:59:59.000
(Śmiech)

9:59:59.000,9:59:59.000
Aby osiągnąć najbardziej wyraźny [br]obraz ich życia,

9:59:59.000,9:59:59.000
nie wysyłamy im tylko ankiet.

9:59:59.000,9:59:59.000
Rozmawiamy z nimi w ich domach.

9:59:59.000,9:59:59.000
Zdobywamy historie choroby [br]od ich lekarzy.

9:59:59.000,9:59:59.000
Pobieramy ich krew, skanujemy mózgi,

9:59:59.000,9:59:59.000
rozmawiamy z ich dziećmi.

9:59:59.000,9:59:59.000
Nagrywamy ich jak rozmawiają ze swoimi [br]żonami o swoich najgłębszych troskach.

9:59:59.000,9:59:59.000
A kiedy, około dekadę temu,[br]w końcu zapytaliśmy ich żony

9:59:59.000,9:59:59.000
czy mogłyby dołączyć[br]do naszego badania,

9:59:59.000,9:59:59.000
wiele z nich odpowiedziało,[br]"Wiesz, chodzi o czas."

9:59:59.000,9:59:59.000
(Śmiech)

9:59:59.000,9:59:59.000
Zatem czego się nauczyliśmy?

9:59:59.000,9:59:59.000
Czym są lekcje, które przyszły[br]z dziesiątków tysięcy stron

9:59:59.000,9:59:59.000
informacji, które stworzyliśmy

9:59:59.000,9:59:59.000
na temat ich życia?

9:59:59.000,9:59:59.000
Te lekcje nie dotyczą bogactwa[br]lub sławy albo pracowania coraz ciężej.

9:59:59.000,9:59:59.000
Najjaśniejszym przesłaniem, które [br]otrzymaliśmy z tego 75-letniego badania:

9:59:59.000,9:59:59.000
Dobre relacje utrzymują nas[br]szczęśliwszymi i zdrowszymi. Kropka.

9:59:59.000,9:59:59.000
Nauczyliśmy się trzech dużych lekcji[br]o relacjach.

9:59:59.000,9:59:59.000
Pierwsza, że relacje społeczne [br]są dla nas naprawdę dobre,

9:59:59.000,9:59:59.000
a samotność zabija.

9:59:59.000,9:59:59.000
Okazuje się, że ludzie, którzy są[br]bardziej powiązani społecznie

9:59:59.000,9:59:59.000
z rodziną, przyjaciółmi, wspólnotą,

9:59:59.000,9:59:59.000
są szczęśliwsi, fizycznie zdrowsi[br]i żyją dłużej

9:59:59.000,9:59:59.000
niż ludzie, którzy [br]nie mają wielu kontaktów.

9:59:59.000,9:59:59.000
Doświadczenie samotności okazuje się[br]być toksyczne.

9:59:59.000,9:59:59.000
Osoby, które są bardziej odizolowane

9:59:59.000,9:59:59.000
odkrywają, że są mniej szczęśliwi,

9:59:59.000,9:59:59.000
ich zdrowie słabnie w średnim wieku,

9:59:59.000,9:59:59.000
funkcjonowanie ich mózgu [br]szybciej się pogarsza

9:59:59.000,9:59:59.000
żyją krócej niż osoby,[br]które nie są samotne.

9:59:59.000,9:59:59.000
Smutnym faktem jest, [br]że w każdej chwili

9:59:59.000,9:59:59.000
więcej niż jedna piąta Amerykanów[br]ogłasza, że jest samotna.

9:59:59.000,9:59:59.000
Wiemy, że możesz być[br]samotny w tłumie

9:59:59.000,9:59:59.000
I możesz być samotny w małżeństwie,

9:59:59.000,9:59:59.000
dlatego drugą ważną lekcją, [br]której się nauczyliśmy

9:59:59.000,9:59:59.000
jest ta, że to nie liczba przyjaciół,[br]których masz

9:59:59.000,9:59:59.000
i nie to czy jesteś w zaangażowanym[br]związku czy nie,

9:59:59.000,9:59:59.000
ale jakość twoich bliskich relacji[br]ma znaczenie.

9:59:59.000,9:59:59.000
Okazuje się, że życie wewnątrz konfliktu[br]jest naprawdę złe dla naszego zdrowia.

9:59:59.000,9:59:59.000
Wysoce konfliktowe małżeństwa, przykładowo[br]bez zbytniej czułości

9:59:59.000,9:59:59.000
okazują się być złe dla zdrowia,[br]być może gorsze niż rozwód.

9:59:59.000,9:59:59.000
A życie wewnątrz dobrych, [br]ciepłych relacji jest ochronne.

9:59:59.000,9:59:59.000
Kiedy badaliśmy naszych mężczyzn[br]aż do osiągnięcia 80 lat,

9:59:59.000,9:59:59.000
chcieliśmy spojrzeć wstecz na ich [br]średni wiek

9:59:59.000,9:59:59.000
i zobaczyć czy potrafimy przewidzieć

9:59:59.000,9:59:59.000
kto się rozwinie w szczęśliwego, [br]zdrowego osiemdziesięciolatka

9:59:59.000,9:59:59.000
a kto nie.

9:59:59.000,9:59:59.000
I kiedy zebraliśmy wszystko[br]czego się o nich dowiedzieliśmy

9:59:59.000,9:59:59.000
gdy mieli 50 lat

9:59:59.000,9:59:59.000
to nie był to ich poziom cholesterolu

9:59:59.000,9:59:59.000
na podstawie, którego przewidzieliśmy[br]jak się zestarzeją

9:59:59.000,9:59:59.000
Ale jak usatysfakcjonowani są[br]ze swoich związków.

9:59:59.000,9:59:59.000
Osoby, które były najbardziej zadowolone[br]z relacji w wieku 50 lat

9:59:59.000,9:59:59.000
były najzdrowsze w wieku 80 lat.

9:59:59.000,9:59:59.000
Dobre, bliskie relacje [br]wydają się być dla nas buforem

9:59:59.000,9:59:59.000
chroniącym przed trudnościami[br]starzenia się.

9:59:59.000,9:59:59.000
Nasi najszczęśliwsi mężczyźni i kobiety

9:59:59.000,9:59:59.000
stwierdzili w wieku 80 lat,

9:59:59.000,9:59:59.000
że w dni kiedy odczuwali[br]większy ból fizyczny

9:59:59.000,9:59:59.000
ich nastrój pozostawał radosny.

9:59:59.000,9:59:59.000
Natomiast osoby, które były[br]w nieszczęśliwych relacjach,

9:59:59.000,9:59:59.000
gdy odczuwali ból fizyczny

9:59:59.000,9:59:59.000
był on spotęgowany bólem emocjonalnym.

9:59:59.000,9:59:59.000
Trzecią ważną lekcją jaką otrzymaliśmy[br]na temat związków i naszego zdrowia

9:59:59.000,9:59:59.000
to taka, że dobre relacje[br]nie tylko chronią nasze ciała,

9:59:59.000,9:59:59.000
ale także nasze mózgi.

9:59:59.000,9:59:59.000
Okazuje się, że trwanie [br]w mocnej relacji

9:59:59.000,9:59:59.000
z drugą osobą w wieku 80 lat[br]jest zabezpieczeniem,

9:59:59.000,9:59:59.000
osoby, które są w relacjach

9:59:59.000,9:59:59.000
w których czują, że naprawdę mogą polegać[br]na drugiej osobie

9:59:59.000,9:59:59.000
wspomnienia tych osób pozostają[br]wyraźne dłużej.

9:59:59.000,9:59:59.000
Natomiast osoby, które są w relacjach

9:59:59.000,9:59:59.000
w których nie mogą liczyć na drugą stronę,

9:59:59.000,9:59:59.000
doznają wcześniejszego osłabienia pamięci.

9:59:59.000,9:59:59.000
W tych dobrych relacjach,[br]osoby te nie muszą być łagodne cały czas.

9:59:59.000,9:59:59.000
Część z par osiemdziesięciolatków[br]sprzecza się ze sobą

9:59:59.000,9:59:59.000
każdego dnia,