1 00:00:02,000 --> 00:00:04,000 Bugün konuşmama insan türü hakkında yaptığım 2 00:00:04,000 --> 00:00:06,000 iki gözlemle başlamak istiyorum. 3 00:00:06,000 --> 00:00:09,000 İlk gözlem, oldukça açık olduğunu düşündüğünüz bir gözlem olabilir, 4 00:00:09,000 --> 00:00:11,000 ve bu da, türümüzün, Homosapiens'in, 5 00:00:11,000 --> 00:00:13,000 aslında gerçekten, gerçekten zeki olduğu - 6 00:00:13,000 --> 00:00:15,000 sanki, saçma bir şekilde zeki- 7 00:00:15,000 --> 00:00:17,000 sanki şu anda dünya üzerindeki hiç bir 8 00:00:17,000 --> 00:00:20,000 canlının yapamadığı şeyleri yapıyorsunuz gibi. 9 00:00:20,000 --> 00:00:22,000 Ve bu, elbette, bunu 10 00:00:22,000 --> 00:00:24,000 muhtemelen ilk kez fark etmiyorsunuz. 11 00:00:24,000 --> 00:00:27,000 Elbette, akıllı olmaya ek olarak, aynı zamanda son derece kibirli bir türüz. 12 00:00:27,000 --> 00:00:30,000 Yani akıllı olduğumuz gerçeğine dikkat çekmekten hoşlanırız. 13 00:00:30,000 --> 00:00:32,000 Yani, böylece Shakepeare'den Stephen Colbert'e 14 00:00:32,000 --> 00:00:34,000 neredeyse herhangi bir bilge kişiye dönüp 15 00:00:34,000 --> 00:00:36,000 mantık ve sonsuz yetenekler söz konusu olduğunda 16 00:00:36,000 --> 00:00:38,000 yüce gönüllü ve beyinle ilgili her şey söz konusu olduğunda 17 00:00:38,000 --> 00:00:40,000 yeryüzündeki herhangi bir şeyden 18 00:00:40,000 --> 00:00:43,000 biraz daha muhteşem gibiyiz. 19 00:00:43,000 --> 00:00:45,000 Ama elbette, insan türü ile ilgili olan ikinci bir gözlem var 20 00:00:45,000 --> 00:00:47,000 daha fazla dikkat çekmek istediğim, 21 00:00:47,000 --> 00:00:49,000 ve bu da, gerçekten çok akıllı, 22 00:00:49,000 --> 00:00:52,000 bazen eşsiz bir şekilde akıllı olmamıza rağmen, 23 00:00:52,000 --> 00:00:55,000 aynı zamanda inanılmaz, inanılmaz derecede budala 24 00:00:55,000 --> 00:00:58,000 olabiliyoruz, karar vermenin bazı yönleri söz konusu olduğu zaman. 25 00:00:58,000 --> 00:01:00,000 Şimdi birçok sırıtış görüyorum burada. 26 00:01:00,000 --> 00:01:02,000 Üzülmeyin, özellikle birinizi hatalarınızın 27 00:01:02,000 --> 00:01:04,000 herhangi bir yönüyle ilgili adlandırmayacağım. 28 00:01:04,000 --> 00:01:06,000 Ama elbette, sadece son iki yılda 29 00:01:06,000 --> 00:01:09,000 insan beceriksizliğinin benzeri görülmemiş örneklerini gördük. 30 00:01:09,000 --> 00:01:12,000 Ve çevremizden kaynakları çekip çıkarması için 31 00:01:12,000 --> 00:01:14,000 özel olarak yaptığımız araçların bir nevi 32 00:01:14,000 --> 00:01:16,000 suratımızda patladığını izledik. 33 00:01:16,000 --> 00:01:18,000 Benzersiz yarattığımız finans pazarlarının - bu pazarların 34 00:01:18,000 --> 00:01:21,000 hatasız olması gerekiyordu - bu pazarların 35 00:01:21,000 --> 00:01:23,000 gözlerimizin önünde çöküşünü izledik. 36 00:01:23,000 --> 00:01:25,000 Ama bu iki utanç verici örnek, sanırım, 37 00:01:25,000 --> 00:01:28,000 insanların yaptığı hatalar hakkında 38 00:01:28,000 --> 00:01:30,000 en utanç verici olduğunu düşündüğüm şey dikkat çekmiyor. 39 00:01:30,000 --> 00:01:33,000 Bu da, yaptığımız hataların gerçekten sadece birkaç tane 40 00:01:33,000 --> 00:01:35,000 çürük elma ya da gerçekten bloglamaya değer 41 00:01:35,000 --> 00:01:38,000 birkaç BAŞARISIZLIK olduğunu düşünmek istememiz. 42 00:01:38,000 --> 00:01:41,000 Ama anlaşılan o ki, sosyal bilimcilerin aslında öğrendikleri, 43 00:01:41,000 --> 00:01:44,000 çoğumuzun, belli bağlamlar içine konduğunda, 44 00:01:44,000 --> 00:01:47,000 aslında çok belirli hatalar yapacağımızdır. 45 00:01:47,000 --> 00:01:49,000 Yaptığımız hatalar aslında tahmin edilebilir. 46 00:01:49,000 --> 00:01:51,000 Onları tekrar tekrar yaparız. 47 00:01:51,000 --> 00:01:53,000 Ve bunlar aslında birçok kanıttan etkilenmiyor. 48 00:01:53,000 --> 00:01:55,000 Olumsuz geribildirim aldığımızda, 49 00:01:55,000 --> 00:01:58,000 hâlâ, belirli bir bağlamla karşılaştığımızda, 50 00:01:58,000 --> 00:02:00,000 aynı hataları yapma eğiliminde oluyoruz. 51 00:02:00,000 --> 00:02:02,000 Ve bu benim için gerçek bir bulmaca oldu, 52 00:02:02,000 --> 00:02:04,000 insan doğasının bir tür öğrencisi gibi. 53 00:02:04,000 --> 00:02:06,000 En çok merak ettiğim, bizim gibi 54 00:02:06,000 --> 00:02:09,000 zeki bir türün nasıl olur da 55 00:02:09,000 --> 00:02:11,000 sürekli bu kadar kötü ve 56 00:02:11,000 --> 00:02:13,000 bu kadar tutarlı bir şekilde hata yaptığı? 57 00:02:13,000 --> 00:02:16,000 Biliyorsunuz, biz en zekiyiz, nasıl bunu çözemiyoruz? 58 00:02:16,000 --> 00:02:19,000 Bir anlamda, hatalarımız gerçekten nereden geliyor? 59 00:02:19,000 --> 00:02:22,000 Ve bu konuda biraz düşününce, birkaç farklı ihtimal gördüm. 60 00:02:22,000 --> 00:02:25,000 Bir ihtimal, bir anlamda, aslında bizim hatamız değil. 61 00:02:25,000 --> 00:02:27,000 Zeki bir tür olduğumuz için, 62 00:02:27,000 --> 00:02:29,000 aslında süper, süper karmaşık türlü ortamlar 63 00:02:29,000 --> 00:02:31,000 yaratabiliriz, bazen bizim anlamamız 64 00:02:31,000 --> 00:02:34,000 için bile fazla karmaşık olan ortamlar, 65 00:02:34,000 --> 00:02:36,000 bunları biz yaratmış olmamıza rağmen. 66 00:02:36,000 --> 00:02:38,000 Süper karmaşık finansal pazarlar yaratıyoruz. 67 00:02:38,000 --> 00:02:41,000 Aslında başa çıkamadığımız mortgage terimleri yaratıyoruz. 68 00:02:41,000 --> 00:02:44,000 Ve elbette, başa çıkamadığımız ortamlara yerleştirilirsek eğer, 69 00:02:44,000 --> 00:02:46,000 aslında bazı şeyleri yüzümüze gözümüze 70 00:02:46,000 --> 00:02:48,000 bulaştırmamız aslında anlaşılır oluyor. 71 00:02:48,000 --> 00:02:50,000 Eğer durum bu olsaydı, insan hatasına karşı 72 00:02:50,000 --> 00:02:52,000 gerçekten kolay bir çözüm bulmuş olacaktık. 73 00:02:52,000 --> 00:02:54,000 Sadece şöyle diyecektik, tamam, hadi 74 00:02:54,000 --> 00:02:56,000 başa çıkabileceğimiz teknolojiler bulalım, 75 00:02:56,000 --> 00:02:58,000 kötü olan ortamları çözelim -- 76 00:02:58,000 --> 00:03:00,000 bunlardan kurtulalım, daha iyi şeyler tasarlayalım, 77 00:03:00,000 --> 00:03:02,000 ve olmayı beklediğimiz türde 78 00:03:02,000 --> 00:03:04,000 yüce yaratıklar olmalıyız. 79 00:03:04,000 --> 00:03:07,000 Ama biraz daha endişe verici diğer bir ihtimal var, 80 00:03:07,000 --> 00:03:10,000 bu da belki de berbat halde olan ortamlarımız değildir. 81 00:03:10,000 --> 00:03:13,000 Belki de aslında kötü bir şekilde tasarlayan bizlerizdir. 82 00:03:13,000 --> 00:03:15,000 Bu benim sosyal bilimcilerin 83 00:03:15,000 --> 00:03:18,000 insan hatalarından öğrenme yollarına bakarak çıkardığım bir ders. 84 00:03:18,000 --> 00:03:21,000 Ve gördüğümüz, insanların tam olarak aynı şekilde, tekrar ve tekrar 85 00:03:21,000 --> 00:03:24,000 hata yapmaya devam etme eğilimde oldukları. 86 00:03:24,000 --> 00:03:26,000 Sanki neredeyse hataları belli şekilde 87 00:03:26,000 --> 00:03:28,000 yapmak üzere yapılmış gibiyiz. 88 00:03:28,000 --> 00:03:31,000 Bu benim biraz daha fazla endişelendiğim bir olasılık, 89 00:03:31,000 --> 00:03:33,000 çünkü eğer berbat eden biz isek, 90 00:03:33,000 --> 00:03:35,000 bununla gidip nasıl başa çıkacağımız aslında pek açık değil. 91 00:03:35,000 --> 00:03:38,000 Hata eğilimli olduğumuzu sadece kabul etmek zorunda olabilir 92 00:03:38,000 --> 00:03:40,000 ve şeyleri bu düşünce ile tasarlayabiliriz. 93 00:03:40,000 --> 00:03:43,000 Sonuçta, bu benim ve öğrencilerimin ulaşmak istediği soru. 94 00:03:43,000 --> 00:03:46,000 İhtimal bir ve ihtimal iki arasındaki farkı nasıl söyleyebiliriz? 95 00:03:46,000 --> 00:03:48,000 İhtiyacımız olan bir popülâsyon 96 00:03:48,000 --> 00:03:50,000 basitçe zeki olan, birçok karar verebilen ama 97 00:03:50,000 --> 00:03:52,000 elimizde olan sistemlerin hiçbirisine erişimi olmayan, 98 00:03:52,000 --> 00:03:54,000 bizi berbat edecek herhangi bir şeye erişimi olmayan -- 99 00:03:54,000 --> 00:03:56,000 insan teknolojisi yok, insan kültürü yok, 100 00:03:56,000 --> 00:03:58,000 hatta belki insan dili yok. 101 00:03:58,000 --> 00:04:00,000 Ve böylece bu tiplere dönmemizin nedeni bu. 102 00:04:00,000 --> 00:04:03,000 Bu benim çalıştığım tiplerden biri. Bu bir kahverengi başlıklı maymun. 103 00:04:03,000 --> 00:04:05,000 Bu tipler Yeni Dünya primatları, 104 00:04:05,000 --> 00:04:07,000 yani insan kolundan yaklaşık 35 milyon yıl önce 105 00:04:07,000 --> 00:04:09,000 ayrılmışlar. 106 00:04:09,000 --> 00:04:11,000 Bu sizin büyük, büyük, büyük, büyük, büyük, büyük -- 107 00:04:11,000 --> 00:04:13,000 yaklaşık beş milyon büyükle -- 108 00:04:13,000 --> 00:04:15,000 büyük anneniz muhtemelen aynı büyük, büyük, büyük, büyük, 109 00:04:15,000 --> 00:04:17,000 büyükanne beş milyon 'büyük'le birlikte 110 00:04:17,000 --> 00:04:19,000 buradaki Holly gibiydi. 111 00:04:19,000 --> 00:04:22,000 Yani buradaki tipin gerçekten, gerçekten uzak, buna rağmen evrimsel olarak yakın 112 00:04:22,000 --> 00:04:24,000 olduğu gerçeğiyle rahat olabilirsiniz. 113 00:04:24,000 --> 00:04:26,000 Holly ile ilgili iyi haber ise 114 00:04:26,000 --> 00:04:29,000 bizim sahip olduğumuz türde teknolojilere sahip değil aslında. 115 00:04:29,000 --> 00:04:32,000 Biliyorsunuz, zeki, çok sevimli bir yaratık, bir primat aynı zamanda, 116 00:04:32,000 --> 00:04:34,000 ama bizi berbat eden tüm şeylerden yoksun. 117 00:04:34,000 --> 00:04:36,000 Yani mükemmel bir test vakası. 118 00:04:36,000 --> 00:04:39,000 Holly'yi insanlar gibi aynı bağlam içerisine koysak ne olurdu? 119 00:04:39,000 --> 00:04:41,000 Bizim yaptığımız hataları yapar mıydı? 120 00:04:41,000 --> 00:04:43,000 Onlardan öğrenmez miydi? Ve saire. 121 00:04:43,000 --> 00:04:45,000 Ve sonuçta yapmayı düşündüğümüz şey bu. 122 00:04:45,000 --> 00:04:47,000 Öğrencilerim ve ben bir kaç yıl önce bununla ilgili çok heyecanlıydık. 123 00:04:47,000 --> 00:04:49,000 Tamam, dedik, hadi Holly'ye problemleri soralım, 124 00:04:49,000 --> 00:04:51,000 bakalım herşeyi berbat edecek mi? 125 00:04:51,000 --> 00:04:54,000 İlk sorun, peki, sadece nereden başlayacağımızdı? 126 00:04:54,000 --> 00:04:56,000 Çünkü bizim için harika, ama insanlar için kötü. 127 00:04:56,000 --> 00:04:58,000 Farklı bağlamlarda birçok hata yapıyoruz. 128 00:04:58,000 --> 00:05:00,000 Biliyorsunuz, aslında bununla nereden başlayacağız? 129 00:05:00,000 --> 00:05:03,000 Ve bu çalışmaya finansal çökme zamanı civarında başladığımız için, 130 00:05:03,000 --> 00:05:05,000 icraların haberlerde yer aldığı bir zamanda, 131 00:05:05,000 --> 00:05:07,000 dedik ki, hmm, belki de aslında 132 00:05:07,000 --> 00:05:09,000 finansal alanda başlamalıyız. 133 00:05:09,000 --> 00:05:12,000 Belki de maymunun ekonomik kararlarına bakmalıyız 134 00:05:12,000 --> 00:05:15,000 ve bizim yaptığımız aptalca şeylere benzer şeyler yapmış mı görmeye çalışmalıyız. 135 00:05:15,000 --> 00:05:17,000 Elbette, bu bizi ikinci tür bir soruyla karşı karşıya getirdi -- 136 00:05:17,000 --> 00:05:19,000 biraz daha fazla metodolojik -- 137 00:05:19,000 --> 00:05:21,000 bu da, belki sizler bilmiyorsunuz, 138 00:05:21,000 --> 00:05:24,000 ama maymunlar aslında para kullanmıyorlar. Biliyorum, karşılaşmadınız onlarla. 139 00:05:24,000 --> 00:05:26,000 Ama bu nedenle, manavda ya da ATM önünde 140 00:05:26,000 --> 00:05:29,000 sizin arkanızda sıraya girmiyorlar - biliyorsunuz, böyle şeyler yapmıyorlar. 141 00:05:29,000 --> 00:05:32,000 Yani şimdi bir miktar sorunla karşı karşıyayız burada. 142 00:05:32,000 --> 00:05:34,000 Eğer aslında kullanmıyorlarsa, maymunlara 143 00:05:34,000 --> 00:05:36,000 para hakkında nasıl soru soracağız? 144 00:05:36,000 --> 00:05:38,000 O zaman dedik ki, peki, belki sadece bunu sineye çekip 145 00:05:38,000 --> 00:05:40,000 maymunlara nasıl para kullanacaklarını öğretmeliyiz. 146 00:05:40,000 --> 00:05:42,000 Böylece bunu yaptık. 147 00:05:42,000 --> 00:05:45,000 Burada görmekte olduğunuz aslında benim bilgim dâhilinde 148 00:05:45,000 --> 00:05:47,000 insan-olmayan ilk para birimi. 149 00:05:47,000 --> 00:05:49,000 Bu çalışmalara başladığımızda pek yaratıcı değildik, 150 00:05:49,000 --> 00:05:51,000 bu yüzden sadece jeton olarak isimlendirdik. 151 00:05:51,000 --> 00:05:54,000 Ama bu Yale'deki maymunlarımıza öğrettiğimiz para birimi 152 00:05:54,000 --> 00:05:56,000 aslında insanlarla kullanmaları için, 153 00:05:56,000 --> 00:05:59,000 aslında farklı yiyecekler almaları için. 154 00:05:59,000 --> 00:06:01,000 Fazla görünmüyor - aslında, fazla değil. 155 00:06:01,000 --> 00:06:03,000 Paramızın çoğu gibi, sadece bir metal parçası. 156 00:06:03,000 --> 00:06:06,000 Tatilden eve para getirenlerinizin bildiği gibi, 157 00:06:06,000 --> 00:06:08,000 eve geldiğiniz anda, aslında neredeyse değersizdir. 158 00:06:08,000 --> 00:06:10,000 İlk başta maymunlar için değersizdi, 159 00:06:10,000 --> 00:06:12,000 onunla ne yapabileceklerini anlayana kadar. 160 00:06:12,000 --> 00:06:14,000 Onlara barınaklarında ilk verdiğimiz zaman, 161 00:06:14,000 --> 00:06:16,000 aslında bunları aldılar, baktılar. 162 00:06:16,000 --> 00:06:18,000 Bunlar tuhaf şeylerdi. 163 00:06:18,000 --> 00:06:20,000 Ama çok hızlı bir şekilde, maymunlar 164 00:06:20,000 --> 00:06:22,000 bu jetonları laboratuardaki farklı kişilere verip 165 00:06:22,000 --> 00:06:25,000 biraz yemek alabileceklerini fark ettiler. 166 00:06:25,000 --> 00:06:27,000 Ve maymunlarımızdan birini görüyorsunuz, Mayday, burada şunu yapıyor. 167 00:06:27,000 --> 00:06:30,000 Bu A ve B noktaları, bunlarla ilgili meraklı olduğu noktalar 168 00:06:30,000 --> 00:06:32,000 - bunları bilmiyor. 169 00:06:32,000 --> 00:06:34,000 Burada deneyi yapan birinin bekleyen elini görüyorsunuz 170 00:06:34,000 --> 00:06:37,000 ve Mayday hızlı bir şekilde, bu kişinin bunu istediğini anlıyor. 171 00:06:37,000 --> 00:06:39,000 Ona uzatıyor ve sonra biraz yiyecek alıyor. 172 00:06:39,000 --> 00:06:41,000 Anlaşılıyor ki sadece Mayday değil, tüm maymunlarımız 173 00:06:41,000 --> 00:06:43,000 insan satıcıyla jetonları değiş tokuş etmede başarılı oluyor. 174 00:06:43,000 --> 00:06:45,000 Burada nasıl bir şey olduğuna dair hızlı bir video var. 175 00:06:45,000 --> 00:06:48,000 Bu Mayday. Biraz yiyecek için bir jetonu veriyor 176 00:06:48,000 --> 00:06:51,000 ve mutlu bir şekilde bekliyor ve yiyeceğini alıyor. 177 00:06:51,000 --> 00:06:53,000 Bu Felix, sanırım. O bizim alfa erkeğimiz; kocaman bir adam. 178 00:06:53,000 --> 00:06:56,000 Ama o dahi sabırla bekliyor, yemeğini alıyor ve gidiyor. 179 00:06:56,000 --> 00:06:58,000 Yani maymunlar bundan bayağı iyiler. 180 00:06:58,000 --> 00:07:01,000 Şaşırtıcı bir şekilde az bir çalışmayla bu konuda iyiler. 181 00:07:01,000 --> 00:07:03,000 Biz sadece kendi kendilerine bunu anlamalarına izin verdik. 182 00:07:03,000 --> 00:07:05,000 Soru şu: İnsan parası diye bir şey var mı? 183 00:07:05,000 --> 00:07:07,000 Bu bir pazar mı, 184 00:07:07,000 --> 00:07:09,000 ya da biz maymunların bir şey yaparak 185 00:07:09,000 --> 00:07:11,000 aslında zeki olmasalar da öyle görünmelerini sağlayarak 186 00:07:11,000 --> 00:07:13,000 tuhaf bir psikolog numarası mı yaptık? 187 00:07:13,000 --> 00:07:16,000 Ve böyle dediğimize göre, pekâlâ, eğer bu gerçekten onların para birimi olsaydı 188 00:07:16,000 --> 00:07:19,000 gerçekten para gibi kullanıyor olsalar, maymunlar spontane olarak ne yapacaklardı? 189 00:07:19,000 --> 00:07:21,000 Yani, aslında onları insanların para değişimi 190 00:07:21,000 --> 00:07:23,000 yaptıklarında yaptıkları her türlü 191 00:07:23,000 --> 00:07:26,000 zekice şeyi yaparken hayal edebilirsiniz. 192 00:07:26,000 --> 00:07:29,000 Fiyata dikkat etmelerini sağlayabilirsiniz, 193 00:07:29,000 --> 00:07:31,000 ne kadar aldıklarına dikkat etmelerini -- 194 00:07:31,000 --> 00:07:34,000 jeton paralarının bir nevi izini sürmelerini, olduğu gibi. 195 00:07:34,000 --> 00:07:36,000 Bu tür bir şey yapıyor mu maymunlar? 196 00:07:36,000 --> 00:07:39,000 Ve böylece bizim maymun pazarı doğmuş oldu. 197 00:07:39,000 --> 00:07:41,000 Bu şu şekilde çalışıyor, 198 00:07:41,000 --> 00:07:44,000 maymunlarımız normalde bir tür büyük hayvanat bahçesi sosyal çevresinde yaşıyor. 199 00:07:44,000 --> 00:07:46,000 Canları biraz ödül çektiğinde, 200 00:07:46,000 --> 00:07:48,000 bir pazaryerine girebilecekleri 201 00:07:48,000 --> 00:07:50,000 daha küçük bir çevreye çıkmalarına izin veriyoruz. 202 00:07:50,000 --> 00:07:52,000 Pazaryerine girdiklerinde - 203 00:07:52,000 --> 00:07:54,000 aslında maymunların pazaryeri insanların pazaryerinden çok daha eğlenceli 204 00:07:54,000 --> 00:07:57,000 çünkü maymunlar pazaryerinin kapısından girdiklerinde 205 00:07:57,000 --> 00:07:59,000 bir kişi onlara büyük bir cüzdan dolusu jeton veriyor 206 00:07:59,000 --> 00:08:01,000 böylece jetonları buradaki iki kişiden biriyle 207 00:08:01,000 --> 00:08:03,000 iki farklı olası insan satıcı ile 208 00:08:03,000 --> 00:08:05,000 değiştirebilir, böylece aslında 209 00:08:05,000 --> 00:08:07,000 onlardan bir şeyler alabilir. 210 00:08:07,000 --> 00:08:09,000 Satıcılar benim laboratuarımdan öğrenciler. 211 00:08:09,000 --> 00:08:11,000 Farklı bir şekilde giyiniyorlar, farklı insanlar. 212 00:08:11,000 --> 00:08:14,000 Ve zamanla, temel olarak aynı şeyi yapıyorlar 213 00:08:14,000 --> 00:08:16,000 ki maymunlar öğrenebilsinler, bilirsiniz, 214 00:08:16,000 --> 00:08:19,000 kim hangi fiyatla satıyor diye - kim güvenilebilir, kim değil ve bunun gibi. 215 00:08:19,000 --> 00:08:21,000 Ve her bir deney yapanın aslında küçük, sarı bir tabağı 216 00:08:21,000 --> 00:08:24,000 tuttuğunu görebilirsiniz. 217 00:08:24,000 --> 00:08:26,000 Ve bu maymunun tek bir jetonla alabileceği şey. 218 00:08:26,000 --> 00:08:28,000 Yani her şey tek jeton değerinde, 219 00:08:28,000 --> 00:08:30,000 ama gördüğünüz gibi, bazen jetonlar diğerlerinden daha fazla alabiliyor, 220 00:08:30,000 --> 00:08:32,000 bazen diğerlerinden daha çok üzüm alıyor. 221 00:08:32,000 --> 00:08:35,000 Şimdi size bu pazaryerinin aslında nasıl göründüğüne dair küçük bir video göstereceğim. 222 00:08:35,000 --> 00:08:38,000 Bu maymunun bakış açısı. Maymunlar daha kısa, bu yüzden biraz kısa. 223 00:08:38,000 --> 00:08:40,000 İşte Honey burada. 224 00:08:40,000 --> 00:08:42,000 Pazaryerinin açılmasını biraz sabırsızca bekliyor. 225 00:08:42,000 --> 00:08:45,000 Birden bire pazar açılıyor. Seçenekleri şöyle: bir üzüm ya da iki üzüm. 226 00:08:45,000 --> 00:08:47,000 Honey'i görüyorsunuz, çok iyi bir ekonomist olarak, 227 00:08:47,000 --> 00:08:50,000 daha fazla veren adama gidiyor. 228 00:08:50,000 --> 00:08:52,000 Finansal danışmanlarımıza bir iki şey öğretebilir. 229 00:08:52,000 --> 00:08:54,000 Sadece Honey değil, 230 00:08:54,000 --> 00:08:57,000 maymunların çoğu daha fazla veren kişilere gitti. 231 00:08:57,000 --> 00:08:59,000 Maymunların çoğu daha iyi yiyeceği olanlara gitti. 232 00:08:59,000 --> 00:09:02,000 Satışları gösterdiğimizde, maymunların buna dikkat kesildiğini gördük. 233 00:09:02,000 --> 00:09:05,000 Gerçekten maymun jeton dolarlarına dikkat ediyorlar. 234 00:09:05,000 --> 00:09:08,000 Daha şaşırtıcı olan şey ise ekonomistlerle işbirliği yaparak 235 00:09:08,000 --> 00:09:11,000 ekonomi araçları kullanan maymunların datasına baktığımızda 236 00:09:11,000 --> 00:09:14,000 sadece niteliksel olarak değil niceliksel olarak da 237 00:09:14,000 --> 00:09:16,000 insanların gerçek pazarda yaptıklarıyla 238 00:09:16,000 --> 00:09:18,000 basitçe birbirini tutuyor. 239 00:09:18,000 --> 00:09:20,000 Öyle ki, eğer maymunların sayılarına bakarsanız, 240 00:09:20,000 --> 00:09:23,000 aynı pazardaki maymundan mı insandan mı geldiğini söyleyemezsiniz. 241 00:09:23,000 --> 00:09:25,000 Ve yaptığımızı düşündüğümüz şey 242 00:09:25,000 --> 00:09:27,000 aslında, en azından maymunlar ve bizim için, 243 00:09:27,000 --> 00:09:29,000 gerçek finansal para birimi olarak 244 00:09:29,000 --> 00:09:31,000 kullanılabilecek bir şey getirdik. 245 00:09:31,000 --> 00:09:34,000 Soru şu: maymunlar bizim yaptığımız gibi işleri berbat etmeye başladı mı? 246 00:09:34,000 --> 00:09:37,000 Aslında yaptıklarına dair şimdiden fıkra tadında bir kaç işaret gördük. 247 00:09:37,000 --> 00:09:39,000 Maymun pazaryerinde asla görmediğimiz bir şey 248 00:09:39,000 --> 00:09:41,000 biriktirmeye dair bir kanıttı -- 249 00:09:41,000 --> 00:09:43,000 biliyorsunuz, aynı bizim türümüz gibi. 250 00:09:43,000 --> 00:09:45,000 Maymunlar pazaryerine giriyor, tüm paralarını harcıyor 251 00:09:45,000 --> 00:09:47,000 ve sonra diğerlerine dönüyorlar. 252 00:09:47,000 --> 00:09:49,000 Aynı şekilde gördüğümüz bir diğer şey, 253 00:09:49,000 --> 00:09:51,000 yeterince utanç verici, 254 00:09:51,000 --> 00:09:53,000 aynı oranda görülen hırsızlık kanıtı. 255 00:09:53,000 --> 00:09:56,000 Maymunlar her buldukları uygun fırsatta birbirlerinin jetonlarını 256 00:09:56,000 --> 00:09:58,000 aşırıyorlardı, sıklıkla bizden -- 257 00:09:58,000 --> 00:10:00,000 biliyorsunuz, bunlar kaçınılmaz olarak sunacağımızı düşündüğümüz 258 00:10:00,000 --> 00:10:02,000 değil ama gördüğümüz şeylerdi. 259 00:10:02,000 --> 00:10:04,000 Biz de dedik ki, bu kötü görünüyor. 260 00:10:04,000 --> 00:10:06,000 Aslında maymunların insanların yaptığı 261 00:10:06,000 --> 00:10:09,000 aynı aptalca şeyleri aynen yaptıklarını görebilir miyiz? 262 00:10:09,000 --> 00:10:11,000 Bir ihtimal, sadece maymun finans 263 00:10:11,000 --> 00:10:13,000 sistemini kendi haline bırakmaktı, 264 00:10:13,000 --> 00:10:15,000 yani, birkaç yıl içinde iflas bayrağını çekip çekmeyeceklerini görmek. 265 00:10:15,000 --> 00:10:17,000 Biraz sabırsızdık, bu yüzden işleri 266 00:10:17,000 --> 00:10:19,000 biraz hızlandırmak istedik. 267 00:10:19,000 --> 00:10:21,000 Bu yüzden, hadi maymunlara insanların 268 00:10:21,000 --> 00:10:23,000 belli ekonomik zorluklarda 269 00:10:23,000 --> 00:10:25,000 ya da belli ekonomik deneylerde 270 00:10:25,000 --> 00:10:27,000 yanlış yapma eğiliminde olduklarına 271 00:10:27,000 --> 00:10:29,000 benzer sorunlar verelim dedik. 272 00:10:29,000 --> 00:10:32,000 Ve böylece, insanların nasıl yanlış yaptığını görmenin 273 00:10:32,000 --> 00:10:34,000 en iyi yolu kendin yapmak olduğundan 274 00:10:34,000 --> 00:10:36,000 şimdi size hızlı bir deney vereceğim, 275 00:10:36,000 --> 00:10:38,000 finansal sezgilerinizi iş üzerinde görebilmek için. 276 00:10:38,000 --> 00:10:40,000 Şimdi her birinize 277 00:10:40,000 --> 00:10:42,000 bin Amerikan doları verdiğimi hayal edin 278 00:10:42,000 --> 00:10:45,000 yani gıcır gıcır 10 yüzlük. 279 00:10:45,000 --> 00:10:47,000 Bunları alın, cüzdanınıza koyun 280 00:10:47,000 --> 00:10:49,000 bununla ne yapacağınıza dair bir saniye düşünün. 281 00:10:49,000 --> 00:10:51,000 Çünkü artık sizin, ne isterseniz alabilirsiniz. 282 00:10:51,000 --> 00:10:53,000 Bir yere bağışlayın, alın ve saire. 283 00:10:53,000 --> 00:10:56,000 Harika görünüyor, ama biraz daha fazla para kazanmak için bir şansınız daha var. 284 00:10:56,000 --> 00:10:59,000 Ve işte şansınız: ya risk alırsınız, 285 00:10:59,000 --> 00:11:01,000 bu durumda bu maymun jetonlarından birini atacağım. 286 00:11:01,000 --> 00:11:03,000 Eğer tura gelirse, bin dolar daha fazla alacaksınız. 287 00:11:03,000 --> 00:11:05,000 Eğer yazı gelirse, hiçbir şey alamayacaksınız. 288 00:11:05,000 --> 00:11:08,000 Yani daha fazla kazanma şansı var ama bayağı riskli. 289 00:11:08,000 --> 00:11:11,000 Diğer seçenek biraz daha güvenli. Kesin olarak biraz para kazanacaksınız. 290 00:11:11,000 --> 00:11:13,000 Size sadece 500 papel vereceğim. 291 00:11:13,000 --> 00:11:16,000 Cüzdanınıza koyup hemen harcayabilirsiniz. 292 00:11:16,000 --> 00:11:18,000 Yani buradaki sezginizi görüyorsunuz. 293 00:11:18,000 --> 00:11:21,000 Çoğu insan aslında 'güvenli oyna' seçeneğini tercih eder. 294 00:11:21,000 --> 00:11:24,000 Çoğu insan, kesin 1.500 dolar alabilecekken neden riske atayım ki, diye düşünebilir. 295 00:11:24,000 --> 00:11:26,000 Bu iyi bir bahis gibi görünür. Ben de bunu seçeceğim. 296 00:11:26,000 --> 00:11:28,000 Diyebilirsiniz ki, bu hiç de mantıksız değil. 297 00:11:28,000 --> 00:11:30,000 İnsanlar biraz riskten kaçarlar. Nedir yani? 298 00:11:30,000 --> 00:11:32,000 'Nedir yani?' aynı soruyu sadece biraz farklı 299 00:11:32,000 --> 00:11:34,000 bir şekilde kurmayı 300 00:11:34,000 --> 00:11:36,000 düşündüğünüzde ortaya çıkar. 301 00:11:36,000 --> 00:11:38,000 Yani şimdi her birinize 2.000 dolar verdiğimiz 302 00:11:38,000 --> 00:11:41,000 hayal edin -- gıcır gıcır 20 yüzlük. 303 00:11:41,000 --> 00:11:43,000 Şimdi daha önce alabileceğinizin iki katı şeyi alabilirsiniz. 304 00:11:43,000 --> 00:11:45,000 Bunu cüzdanınıza koyarken nasıl hissedeceğinizi düşünün. 305 00:11:45,000 --> 00:11:47,000 Ve şimdi sizi başka bir seçim yapmaya zorladığımı düşünün. 306 00:11:47,000 --> 00:11:49,000 Ama bu sefer, biraz daha kötü. 307 00:11:49,000 --> 00:11:52,000 Şimdi, nasıl para kaybedeceğinize karar vereceksiniz, 308 00:11:52,000 --> 00:11:54,000 ama aynı seçimi yapacaksınız. 309 00:11:54,000 --> 00:11:56,000 Ya riskli bir kaybı göze alacaksınız -- 310 00:11:56,000 --> 00:11:59,000 yani bir jeton atacağım. Eğer tura gelirse, aslında çok kaybedeceksiniz. 311 00:11:59,000 --> 00:12:02,000 Eğer yazı gelirse, hiçbir şey kaybetmeyeceksiniz, iyisiniz, hepsini elinizde tutabilirsiniz 312 00:12:02,000 --> 00:12:05,000 ya da güvenli oynayabilirsiniz, yani cüzdanınızı açıp bana şu 100 dolar 313 00:12:05,000 --> 00:12:08,000 banknotların beşini vermek zorundasınız, kesin olarak. 314 00:12:08,000 --> 00:12:11,000 Ve burada bir sürü çatılmış kaş görüyorum. 315 00:12:11,000 --> 00:12:13,000 Yani belki de bununla test edilen denekler gibi 316 00:12:13,000 --> 00:12:15,000 aynı sezgilere sahipsiniz, bu seçimlerle 317 00:12:15,000 --> 00:12:17,000 karşılaştıklarında insanlar güvenli 318 00:12:17,000 --> 00:12:19,000 oynamayı seçmiyorlar. 319 00:12:19,000 --> 00:12:21,000 Aslında biraz risk alma eğiliminde oluyorlar. 320 00:12:21,000 --> 00:12:24,000 Bunun mantıksız olmasının nedeni, insanlara her iki durumda 321 00:12:24,000 --> 00:12:26,000 aynı seçeneği sunmamız. 322 00:12:26,000 --> 00:12:29,000 1000 için 50’ye 50 şans ya da 2000, 323 00:12:29,000 --> 00:12:31,000 ya da sadece 1500 ama kesin. 324 00:12:31,000 --> 00:12:34,000 Ancak insanların ne kadar risk almaları gerektiğine 325 00:12:34,000 --> 00:12:36,000 dair sezgileri nereden başladıklarına göre değişebilir. 326 00:12:36,000 --> 00:12:38,000 Yani neler oluyor? 327 00:12:38,000 --> 00:12:40,000 Görünen o ki, bu psikolojik düzeyde sahip olduğumuz 328 00:12:40,000 --> 00:12:43,000 en az iki önyargının sonucu gibi görünüyor. 329 00:12:43,000 --> 00:12:46,000 Biri şu, kesin ifadelerle düşünmede zorlanıyoruz. 330 00:12:46,000 --> 00:12:48,000 Anlamak için gerçekten çalışmalısınız, 331 00:12:48,000 --> 00:12:50,000 şimdi, bir seçenek bin dolar, iki bin; 332 00:12:50,000 --> 00:12:52,000 biri bin beş yüz. 333 00:12:52,000 --> 00:12:55,000 Bunun yerine, seçeneklerin birinden diğerine değiştiği durumda 334 00:12:55,000 --> 00:12:58,000 birbiriyle ilişkili durumlarda düşünmeyi daha kolay buluyoruz. 335 00:12:58,000 --> 00:13:01,000 Böylece şöyle düşünüyoruz, 'Daha fazla alacağım! ya da 'Daha az alacağım.' 336 00:13:01,000 --> 00:13:03,000 Bu tamamıyla iyi ve doğru, sadece 337 00:13:03,000 --> 00:13:05,000 farklı yönlerde değişiklikler 338 00:13:05,000 --> 00:13:07,000 aslında seçeneklerin iyi ya da kötü olduğunu 339 00:13:07,000 --> 00:13:09,000 düşünmemizi etkiler. 340 00:13:09,000 --> 00:13:11,000 Ve bu ikinci bir önyargıya götürür, 341 00:13:11,000 --> 00:13:13,000 ekonomistler buna isteksizlik kaybı derler. 342 00:13:13,000 --> 00:13:16,000 Fikir şu, zarara uğradığımızda gerçekten bundan nefret ederiz. 343 00:13:16,000 --> 00:13:18,000 Biraz para kaybetmek durumunda kalmaktan nefret ederiz. 344 00:13:18,000 --> 00:13:20,000 Ve bu da bazen buna engel olmak için 345 00:13:20,000 --> 00:13:22,000 tercihlerimizi değiştirebileceğimiz anlamına gelir. 346 00:13:22,000 --> 00:13:24,000 Son senaryoda gördüğünüz şu, 347 00:13:24,000 --> 00:13:26,000 konular daha riskli hale geliyor, 348 00:13:26,000 --> 00:13:29,000 çünkü hiç kaybın olmayacağı küçük atışlar yapmak istiyorlar. 349 00:13:29,000 --> 00:13:31,000 Bu da risk zihniyetiyle hareket ettiğimizde -- 350 00:13:31,000 --> 00:13:33,000 afedersiniz, kayıp zihniyetiyle hareket ettiğimizde, 351 00:13:33,000 --> 00:13:35,000 aslında daha riskli oluyoruz, 352 00:13:35,000 --> 00:13:37,000 ki bu da aslında gerçekten endişe verici olabilir. 353 00:13:37,000 --> 00:13:40,000 Bu tarz şeyler insanları farklı yollardan tüketir. 354 00:13:40,000 --> 00:13:43,000 Bu yatırımcıların kaybeden hisselere neden daha fazla tutunduğunu açıklar - 355 00:13:43,000 --> 00:13:45,000 çünkü bunları göreceli bir şekilde değerlendirirler. 356 00:13:45,000 --> 00:13:47,000 Bunlar insanların emlak pazarında evlerini satmayı reddetmelerinin nedenidir - 357 00:13:47,000 --> 00:13:49,000 çünkü kayıpla satmak istemezler. 358 00:13:49,000 --> 00:13:51,000 İlgilendiğimiz soru, 359 00:13:51,000 --> 00:13:53,000 maymunların da aynı önyargıları gösterip göstermediği. 360 00:13:53,000 --> 00:13:56,000 Eğer küçük maymun pazarımızda aynı senaryoları kurarsak, 361 00:13:56,000 --> 00:13:58,000 insanların yaptıklarını yapacaklar mıdır? 362 00:13:58,000 --> 00:14:00,000 Ve şunu yaptık, maymunlara seçenekler sunduk 363 00:14:00,000 --> 00:14:03,000 güvenli kişilerle - her seferinde aynı şeyi yapıyorlardı - 364 00:14:03,000 --> 00:14:05,000 ya da riskli kişiler arasında - 365 00:14:05,000 --> 00:14:07,000 zamanlarının yarısında farklı şekilde davranıyorlardı. 366 00:14:07,000 --> 00:14:09,000 Ve sonra onlara ödül seçenekler verdik - 367 00:14:09,000 --> 00:14:11,000 ilk senaryoda sizlerin yaptığı gibi - 368 00:14:11,000 --> 00:14:13,000 yani aslında daha fazla şansları var, 369 00:14:13,000 --> 00:14:16,000 ya da kayıpları deneyimleyecekleri parçalar da - 370 00:14:16,000 --> 00:14:18,000 aslında sahip olduklarından daha fazlasını alacaklarını düşündüler. 371 00:14:18,000 --> 00:14:20,000 Ve sonuçta şöyle görünüyor. 372 00:14:20,000 --> 00:14:22,000 Maymunları iki yeni maymun satıcı ile tanıştırdık. 373 00:14:22,000 --> 00:14:24,000 Soldaki ve sağdaki kişi, her ikisi de tek bir üzüm tanesi ile başladılar, 374 00:14:24,000 --> 00:14:26,000 gayet iyi görünüyor. 375 00:14:26,000 --> 00:14:28,000 Ama maymunlara ödüller verecekler. 376 00:14:28,000 --> 00:14:30,000 Soldaki kişi güvenli bir ödül. 377 00:14:30,000 --> 00:14:33,000 Her zaman bir fazla ekleyerek maymuna iki tane veriyor. 378 00:14:33,000 --> 00:14:35,000 Sağdaki kişi aslında riskli bir ödül. 379 00:14:35,000 --> 00:14:38,000 Bazen maymunlar hiç ödül alamıyor - yani bu sıfır ödül. 380 00:14:38,000 --> 00:14:41,000 Bazen maymunlar iki tane fazladan alıyor. 381 00:14:41,000 --> 00:14:43,000 Büyük bir ödül için, şimdi üç tane aldılar. 382 00:14:43,000 --> 00:14:45,000 Ama bu sizlerin de karşı karşıya kaldığınız seçeneğin aynısı. 383 00:14:45,000 --> 00:14:48,000 Maymunlar aslında güvenli tarafta oynayıp 384 00:14:48,000 --> 00:14:50,000 ama sonra her denemede aynı şeyi yapan kişi ile mi devam edecekler, 385 00:14:50,000 --> 00:14:52,000 yoksa riskli tarafı isteyerek 386 00:14:52,000 --> 00:14:54,000 riskli, ama büyük ödülü deneyecekler, 387 00:14:54,000 --> 00:14:56,000 ama hiç ödül almama ihtimalini de riske alarak. 388 00:14:56,000 --> 00:14:58,000 İnsanlar burada güvenli oynuyorlar. 389 00:14:58,000 --> 00:15:00,000 Anlaşılıyor ki maymunlar da öyle. 390 00:15:00,000 --> 00:15:02,000 Niceliksel ve niteliksel olarak, 391 00:15:02,000 --> 00:15:04,000 aynı şeyde denendiklerinde, insanların 392 00:15:04,000 --> 00:15:06,000 davrandığı şekilde davranmayı seçiyorlar. 393 00:15:06,000 --> 00:15:08,000 Diyebilirsiniz ki, belki maymunlar sadece risk sevmiyor. 394 00:15:08,000 --> 00:15:10,000 Belki kayıplarla araları nasıl bakmalıyız. 395 00:15:10,000 --> 00:15:12,000 Ve bunun ikinci bir versiyonunu denedik. 396 00:15:12,000 --> 00:15:14,000 Şimdi, maymunlar kendilerine ödül vermeyen 397 00:15:14,000 --> 00:15:16,000 iki kişiyle karşılaştılar; 398 00:15:16,000 --> 00:15:18,000 aslında beklediklerinden daha azını veriyorlar onlara. 399 00:15:18,000 --> 00:15:20,000 Yani büyük bir miktarla başlıyormuş gibi görünüyorlar. 400 00:15:20,000 --> 00:15:22,000 Bunlar üç üzüm tanesi; maymun bunun için gerçekten heyecanlanıyor. 401 00:15:22,000 --> 00:15:25,000 Ama şimdi bu kişilerin beklediklerinden daha azını vereceklerini öğreniyorlar. 402 00:15:25,000 --> 00:15:27,000 Soldaki kişi güvenli bir kayıp. 403 00:15:27,000 --> 00:15:30,000 Her seferinde, bunlardan sadece birini alacak 404 00:15:30,000 --> 00:15:32,000 ve maymunlara sadece ikisini verecek. 405 00:15:32,000 --> 00:15:34,000 Sağdaki kişi riskli kayıp. 406 00:15:34,000 --> 00:15:37,000 Bazen hiç kayıpsız veriyor, o zaman maymunlar gerçekten heyecanlanıyor, 407 00:15:37,000 --> 00:15:39,000 ama bazen aslında büyük bir kayba neden oluyor, 408 00:15:39,000 --> 00:15:41,000 iki tanesini alıyor ve maymunlara sadece bir tane veriyor. 409 00:15:41,000 --> 00:15:43,000 Ve o zaman maymunlar ne yapıyor? 410 00:15:43,000 --> 00:15:45,000 Yine, aynı seçim; güvenli tarafta kalabilir 411 00:15:45,000 --> 00:15:48,000 her zaman her seferinde iki tane üzüm alabilir, 412 00:15:48,000 --> 00:15:51,000 ya da riskli bahsi seçer ve bir ya da üç arasında seçim yapabilir. 413 00:15:51,000 --> 00:15:54,000 Bizim için dikkat çekici olan, maymunlara bu seçimi verdiğinizde, 414 00:15:54,000 --> 00:15:56,000 insanların yaptığı mantıksız şeyi yapıyorlar. 415 00:15:56,000 --> 00:15:58,000 Aslında daha riskli oluyorlar 416 00:15:58,000 --> 00:16:01,000 deney yapanların nasıl başladıklarına göre. 417 00:16:01,000 --> 00:16:03,000 Bu çılgınca çünkü maymunların da şeyleri göreceli 418 00:16:03,000 --> 00:16:05,000 değerlendirdiklerini ve aslında kayıplarına 419 00:16:05,000 --> 00:16:08,000 kazançlarına davrandıklarından farklı davrandıklarını ileri sürüyor. 420 00:16:08,000 --> 00:16:10,000 Yani tüm bunlar ne demek oluyor? 421 00:16:10,000 --> 00:16:12,000 Bizim gösterdiğimiz, her şeyden önce 422 00:16:12,000 --> 00:16:14,000 maymunlara aslında finansal bir para birimi verebiliriz, 423 00:16:14,000 --> 00:16:16,000 ve onunla çok benzer şeyler yapabilirler. 424 00:16:16,000 --> 00:16:18,000 Bizim yaptığımız bazı zekice şeyleri yaparlar, 425 00:16:18,000 --> 00:16:20,000 bazıları yaptığımız pek hoş olmayan şeyler olabilir, 426 00:16:20,000 --> 00:16:22,000 çalmak gibi ya da benzeri. 427 00:16:22,000 --> 00:16:24,000 Ama aynı zamanda yaptığımız bazı mantıksız şeyleri de yaparlar. 428 00:16:24,000 --> 00:16:26,000 Sistematik olarak şeyleri yanlış anlarlar 429 00:16:26,000 --> 00:16:28,000 ve bizim yaptığımız şekilde. 430 00:16:28,000 --> 00:16:30,000 Bu konuşmadan eve götürebileceğiniz mesajlardan biri şu, 431 00:16:30,000 --> 00:16:32,000 eğer bunun başlangıcını gördüyseniz ve şöyle düşündüyseniz, 432 00:16:32,000 --> 00:16:34,000 kesinlikle eve gideceğim ve finansal danışman olarak bir kapüsen maymununu kiralayacağım. 433 00:16:34,000 --> 00:16:36,000 Onlar çok daha sevimliler, şeyden... biliyorsunuz - 434 00:16:36,000 --> 00:16:38,000 Bunu yapmayın; muhtemelen şimdi en az para ödediğiniz 435 00:16:38,000 --> 00:16:41,000 kişi kadar budala olacaktır. 436 00:16:41,000 --> 00:16:43,000 Yani, biraz kötü - özür dilerim, özür dilerim. 437 00:16:43,000 --> 00:16:45,000 Maymun yatırımcılar için biraz kötü. 438 00:16:45,000 --> 00:16:48,000 Ama elbette, bilirsiniz, gülmenizin nedeni insanlar için de kötü. 439 00:16:48,000 --> 00:16:51,000 Çünkü başladığımız soruyu cevaplandırdık. 440 00:16:51,000 --> 00:16:53,000 Bu tarz hataların neden kaynaklandığını anlamak istemiştik. 441 00:16:53,000 --> 00:16:55,000 Ve belki finansal enstitülere ve teknolojilerimize 442 00:16:55,000 --> 00:16:57,000 bir nevi ince ayar çekerek kendimizi 443 00:16:57,000 --> 00:17:00,000 daha iyi hale getiririz umuduyla başlamıştık. 444 00:17:00,000 --> 00:17:03,000 Ama öğrendiğimiz, bu önyargıların bundan daha derine gidebiliyor olduğuydu. 445 00:17:03,000 --> 00:17:05,000 Aslında, bunlar bizim evrimsel tarihimizin 446 00:17:05,000 --> 00:17:07,000 hakiki doğasından dolayı olabilir. 447 00:17:07,000 --> 00:17:09,000 Bilirsiniz, belki kalın kafalı bu zincirin 448 00:17:09,000 --> 00:17:11,000 sağ tarafında olanlar sadece insanlar değildir. 449 00:17:11,000 --> 00:17:13,000 Belki başından beri bir tür kalın kafalılıktır. 450 00:17:13,000 --> 00:17:16,000 Ve bu, eğer kapusen maymunu sonuçlarına inanıyorsanız, 451 00:17:16,000 --> 00:17:18,000 bu ahmakça stratejilerin belki 452 00:17:18,000 --> 00:17:20,000 35 milyon yıldır olduğu anlamına gelir. 453 00:17:20,000 --> 00:17:22,000 Bu potansiyel olarak değişme stratejisi için 454 00:17:22,000 --> 00:17:25,000 çok uzun bir süre - gerçekten, gerçekten eski. 455 00:17:25,000 --> 00:17:27,000 Bunun gibi eski stratejiler hakkında neler biliyoruz? 456 00:17:27,000 --> 00:17:30,000 Bildiğimiz bir şey, üstesinden gelinmesinin zor olduğu şeyler olma eğilimindeler. 457 00:17:30,000 --> 00:17:32,000 Cheesecake gibi tatlı ve yağlı şeyleri yeme konusunda 458 00:17:32,000 --> 00:17:35,000 evrimsel tercihimizi düşünün. 459 00:17:35,000 --> 00:17:37,000 Bunu öylece bitiremezsiniz. 460 00:17:37,000 --> 00:17:40,000 Tatlı mönüsüne bakıp sadece 'Hayır, hayır, hayır. Bu iğrenç görünüyor.' diyemezsiniz. 461 00:17:40,000 --> 00:17:42,000 Sadece farklı biçimde yaratılmışız. 462 00:17:42,000 --> 00:17:44,000 Peşine takılıp gidecek güzel bir şey gibi algılayacağız. 463 00:17:44,000 --> 00:17:46,000 Tahminim, insanlar farklı finansal 464 00:17:46,000 --> 00:17:48,000 kararları görüyorken de 465 00:17:48,000 --> 00:17:50,000 aynı şey doğru olacak. 466 00:17:50,000 --> 00:17:52,000 Hisse senetlerinizin kırmızıya düştüğünü izlerken, 467 00:17:52,000 --> 00:17:54,000 evinizin fiyatının düştüğünü izlerken, 468 00:17:54,000 --> 00:17:56,000 bunu eski evrimsel koşullar dışında 469 00:17:56,000 --> 00:17:58,000 başka şekilde göremezsiniz. 470 00:17:58,000 --> 00:18:00,000 Bu, yatırımcıları kötü bir şekilde 471 00:18:00,000 --> 00:18:02,000 davranmaya yönelten, 472 00:18:02,000 --> 00:18:04,000 haciz krizine neden olan önyargıların 473 00:18:04,000 --> 00:18:06,000 üstesinden gelmenin gerçekten zor olduğu anlamına gelir. 474 00:18:06,000 --> 00:18:08,000 Yani, bu kötü haber. Soru şu: hiç iyi haber var mı? 475 00:18:08,000 --> 00:18:10,000 Burada size iyi haberleri vermek için duruyor olmam lazım. 476 00:18:10,000 --> 00:18:12,000 Peki, iyi haber, sanırım, 477 00:18:12,000 --> 00:18:14,000 konuşmanın başlangıcında başladığım şey, 478 00:18:14,000 --> 00:18:16,000 insanların sadece zeki olmadığı, 479 00:18:16,000 --> 00:18:18,000 gerçekten biyolojik krallıktaki diğer hayvanları 480 00:18:18,000 --> 00:18:21,000 geride bırakacak kadar ilham verici şekilde zekiyiz. 481 00:18:21,000 --> 00:18:24,000 Biyolojik kısıtlamalarımız aşma konusunda çok iyiyiz - 482 00:18:24,000 --> 00:18:26,000 biliyorsunuz, buraya uçakla geldim. 483 00:18:26,000 --> 00:18:28,000 Kanatlarımı çırpmak zorunda değildim. 484 00:18:28,000 --> 00:18:31,000 Sizi görebilmek için şu anda kontak lenslerimi takıyorum. 485 00:18:31,000 --> 00:18:34,000 Miyopluğuma güvenmek zorunda değilim. 486 00:18:34,000 --> 00:18:36,000 Aslında biyolojik kısıtlamalarımızı aştığımız 487 00:18:36,000 --> 00:18:39,000 teknoloji ya da diğer araçlarla, görünürde kolayca hem de, 488 00:18:39,000 --> 00:18:42,000 tüm bu durumlara sahibiz. 489 00:18:42,000 --> 00:18:45,000 Ancak bu kısıtlamalara sahip olduğumuzu da anlamamız gerek. 490 00:18:45,000 --> 00:18:47,000 Ve işte sorun. 491 00:18:47,000 --> 00:18:49,000 Camus şöyle demiş, 'İnsan, gerçekten ne olduğunu 492 00:18:49,000 --> 00:18:52,000 reddeden tek canlı türüdür.' 493 00:18:52,000 --> 00:18:54,000 Ama ironi şu, 494 00:18:54,000 --> 00:18:56,000 yalnızca kısıtlamalarımız fark ederek 495 00:18:56,000 --> 00:18:58,000 gerçekten onların üstesinden gelebiliriz. 496 00:18:58,000 --> 00:19:01,000 Hepinizin kısıtlamalarınızı düşünüp 497 00:19:01,000 --> 00:19:04,000 illa ki üstesinden gelinmeyecek olanları değil, 498 00:19:04,000 --> 00:19:06,000 ama fark ederek, kabul ederek 499 00:19:06,000 --> 00:19:09,000 ve sonra tasarım dünyasını onları çözmek için kullanacağınız umut ediliyor. 500 00:19:09,000 --> 00:19:12,000 Bu bizim insan potansiyelimizi gerçekten 501 00:19:12,000 --> 00:19:14,000 deneyimleyebileceğimiz ve 502 00:19:14,000 --> 00:19:17,000 olmayı umduğumuz asil tür olmamızın tek yolu olabilir. 503 00:19:17,000 --> 00:19:19,000 Teşekkürler. 504 00:19:19,000 --> 00:19:24,000 Alkışlar.