[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:02.00,0:00:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik wil mijn lezing vandaag beginnen met twee vaststellingen
Dialogue: 0,0:00:04.00,0:00:06.00,Default,,0000,0000,0000,,over de menselijke soort.
Dialogue: 0,0:00:06.00,0:00:09.00,Default,,0000,0000,0000,,De eerste lijkt vanzelfsprekend,
Dialogue: 0,0:00:09.00,0:00:11.00,Default,,0000,0000,0000,,namelijk dat onze soort, Homo sapiens,
Dialogue: 0,0:00:11.00,0:00:13.00,Default,,0000,0000,0000,,vreselijk slim is -
Dialogue: 0,0:00:13.00,0:00:15.00,Default,,0000,0000,0000,,belachelijk slim als je wil -
Dialogue: 0,0:00:15.00,0:00:17.00,Default,,0000,0000,0000,,alsof jullie allemaal dingen kunnen doen
Dialogue: 0,0:00:17.00,0:00:20.00,Default,,0000,0000,0000,,waar geen andere soorten toe in staat zijn.
Dialogue: 0,0:00:20.00,0:00:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat blijkt
Dialogue: 0,0:00:22.00,0:00:24.00,Default,,0000,0000,0000,,op allerlei manieren.
Dialogue: 0,0:00:24.00,0:00:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarnaast zijn we ook een zeer ijdele soort.
Dialogue: 0,0:00:27.00,0:00:30.00,Default,,0000,0000,0000,,We wijzen daar ook graag op.
Dialogue: 0,0:00:30.00,0:00:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Elke wijze
Dialogue: 0,0:00:32.00,0:00:34.00,Default,,0000,0000,0000,,van Shakespeare tot Stephen Colbert
Dialogue: 0,0:00:34.00,0:00:36.00,Default,,0000,0000,0000,,laat ons weten dat we edel zijn
Dialogue: 0,0:00:36.00,0:00:38.00,Default,,0000,0000,0000,,door de rede, onbeperkt in mogelijkheden
Dialogue: 0,0:00:38.00,0:00:40.00,Default,,0000,0000,0000,,en ontzagwekkender dan wat dan ook op deze planeet
Dialogue: 0,0:00:40.00,0:00:43.00,Default,,0000,0000,0000,,als het aankomt op het cerebrale.
Dialogue: 0,0:00:43.00,0:00:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar er is nog een tweede vaststelling over de menselijke soort
Dialogue: 0,0:00:45.00,0:00:47.00,Default,,0000,0000,0000,,waar ik het even over wil hebben,
Dialogue: 0,0:00:47.00,0:00:49.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat is dat we
Dialogue: 0,0:00:49.00,0:00:52.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe buitengewoon slim we ook zijn
Dialogue: 0,0:00:52.00,0:00:55.00,Default,,0000,0000,0000,,we ook ongelooflijk, ongelooflijk dom kunnen zijn
Dialogue: 0,0:00:55.00,0:00:58.00,Default,,0000,0000,0000,,als het gaat om een aantal aspecten van onze besluitvorming.
Dialogue: 0,0:00:58.00,0:01:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu zie ik hier heel wat zenuwachtig gegrijns.
Dialogue: 0,0:01:00.00,0:01:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Maak je geen zorgen, ik ga niemand naar voren halen
Dialogue: 0,0:01:02.00,0:01:04.00,Default,,0000,0000,0000,,om zijn fouten te etaleren.
Dialogue: 0,0:01:04.00,0:01:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Net in de laatste twee jaar zien we
Dialogue: 0,0:01:06.00,0:01:09.00,Default,,0000,0000,0000,,ongekende voorbeelden van menselijke onmacht.
Dialogue: 0,0:01:09.00,0:01:12.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben gezien hoe ons unieke instrumentarium
Dialogue: 0,0:01:12.00,0:01:14.00,Default,,0000,0000,0000,,om grondstoffen aan ons milieu te onttrekken
Dialogue: 0,0:01:14.00,0:01:16.00,Default,,0000,0000,0000,,ons op een verschrikkelijke manier in de steek heeft gelaten.
Dialogue: 0,0:01:16.00,0:01:18.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben gezien hoe onze unieke financiële markten -
Dialogue: 0,0:01:18.00,0:01:21.00,Default,,0000,0000,0000,,die verondersteld werden onfeilbaar te zijn -
Dialogue: 0,0:01:21.00,0:01:23.00,Default,,0000,0000,0000,,voor onze ogen in elkaar stortten.
Dialogue: 0,0:01:23.00,0:01:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar geen van beide gènante voorbeelden
Dialogue: 0,0:01:25.00,0:01:28.00,Default,,0000,0000,0000,,benadrukken het meest beschamende
Dialogue: 0,0:01:28.00,0:01:30.00,Default,,0000,0000,0000,,over de fouten die mensen maken,
Dialogue: 0,0:01:30.00,0:01:33.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat is dat we graag denken dat de fouten die we maken
Dialogue: 0,0:01:33.00,0:01:35.00,Default,,0000,0000,0000,,in feite alleen het resultaat zijn van een paar rotte appels
Dialogue: 0,0:01:35.00,0:01:38.00,Default,,0000,0000,0000,,of een van paar stom toevallige, foute beslissingen.
Dialogue: 0,0:01:38.00,0:01:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat sociale wetenschappers leren
Dialogue: 0,0:01:41.00,0:01:44.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat de meesten van ons in bepaalde omstandigheden,
Dialogue: 0,0:01:44.00,0:01:47.00,Default,,0000,0000,0000,,zeer specifieke fouten gaan maken.
Dialogue: 0,0:01:47.00,0:01:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Die fouten zijn voorspelbaar.
Dialogue: 0,0:01:49.00,0:01:51.00,Default,,0000,0000,0000,,We maken ze steeds weer opnieuw.
Dialogue: 0,0:01:51.00,0:01:53.00,Default,,0000,0000,0000,,En ze zijn in feite immuun voor hopen bewijsmateriaal.
Dialogue: 0,0:01:53.00,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we negatieve feedback krijgen,
Dialogue: 0,0:01:55.00,0:01:58.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben we nog steeds in dezelfde context,
Dialogue: 0,0:01:58.00,0:02:00.00,Default,,0000,0000,0000,,de neiging om dezelfde fouten te maken.
Dialogue: 0,0:02:00.00,0:02:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is voor mij, als onderzoeker
Dialogue: 0,0:02:02.00,0:02:04.00,Default,,0000,0000,0000,,van de menselijke natuur echt onbegrijpelijk.
Dialogue: 0,0:02:04.00,0:02:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar ik het meest nieuwsgierig naar ben is
Dialogue: 0,0:02:06.00,0:02:09.00,Default,,0000,0000,0000,,hoe een soort, die zo slim is als wij,
Dialogue: 0,0:02:09.00,0:02:11.00,Default,,0000,0000,0000,,in staat is om dit soort beslissingsfouten
Dialogue: 0,0:02:11.00,0:02:13.00,Default,,0000,0000,0000,,steeds weer opnieuw te maken?
Dialogue: 0,0:02:13.00,0:02:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarom kunnen wij als de slimsten dit niet uitvissen?
Dialogue: 0,0:02:16.00,0:02:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar komen die fouten eigenlijk vandaan?
Dialogue: 0,0:02:19.00,0:02:22.00,Default,,0000,0000,0000,,En hier zie ik enkele mogelijkheden.
Dialogue: 0,0:02:22.00,0:02:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Een mogelijkheid is dat het niet echt onze schuld is.
Dialogue: 0,0:02:25.00,0:02:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat we een slimme soort zijn,
Dialogue: 0,0:02:27.00,0:02:29.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn we in staat allerlei
Dialogue: 0,0:02:29.00,0:02:31.00,Default,,0000,0000,0000,,super, super ingewikkelde omgevingen te creëren,
Dialogue: 0,0:02:31.00,0:02:34.00,Default,,0000,0000,0000,,soms te ingewikkeld om ze nog werkelijk te begrijpen,
Dialogue: 0,0:02:34.00,0:02:36.00,Default,,0000,0000,0000,,ook al hebben we ze zelf gecreëerd.
Dialogue: 0,0:02:36.00,0:02:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij creëren hypercomplexe financiële markten.
Dialogue: 0,0:02:38.00,0:02:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij creëren te ingewikkelde hypotheekvoorwaarden.
Dialogue: 0,0:02:41.00,0:02:44.00,Default,,0000,0000,0000,,In situaties waar we niet mee kunnen omgaan,
Dialogue: 0,0:02:44.00,0:02:46.00,Default,,0000,0000,0000,,is het logisch dat we
Dialogue: 0,0:02:46.00,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,er soms een puinhoop van maken.
Dialogue: 0,0:02:48.00,0:02:50.00,Default,,0000,0000,0000,,In dat geval zou er een simpele oplossing
Dialogue: 0,0:02:50.00,0:02:52.00,Default,,0000,0000,0000,,zijn voor het probleem van menselijke fouten.
Dialogue: 0,0:02:52.00,0:02:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij hoeven alleen uit te zoeken
Dialogue: 0,0:02:54.00,0:02:56.00,Default,,0000,0000,0000,,met welke technologieën we niet kunnen omgaan,
Dialogue: 0,0:02:56.00,0:02:58.00,Default,,0000,0000,0000,,welke soorten situaties onbeheersbaar zijn -
Dialogue: 0,0:02:58.00,0:03:00.00,Default,,0000,0000,0000,,ons daarvan ontdoen en de zaken beter ontwerpen,
Dialogue: 0,0:03:00.00,0:03:02.00,Default,,0000,0000,0000,,om de edele soort te zijn
Dialogue: 0,0:03:02.00,0:03:04.00,Default,,0000,0000,0000,,waarop wij ons laten voorstaan.
Dialogue: 0,0:03:04.00,0:03:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar er is nog een verontrustender mogelijkheid.
Dialogue: 0,0:03:07.00,0:03:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien is het niet onze omgeving die in de knoop zit.
Dialogue: 0,0:03:10.00,0:03:13.00,Default,,0000,0000,0000,,maar zijn we zelf slecht ontworpen.
Dialogue: 0,0:03:13.00,0:03:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is een hint die ik heb gekregen
Dialogue: 0,0:03:15.00,0:03:18.00,Default,,0000,0000,0000,,door te kijken naar wat sociale wetenschappers hebben geleerd over menselijke fouten.
Dialogue: 0,0:03:18.00,0:03:21.00,Default,,0000,0000,0000,,En wat we zien is dat mensen de neiging hebben om dezelfde fouten
Dialogue: 0,0:03:21.00,0:03:24.00,Default,,0000,0000,0000,,steeds weer opnieuw te begaan.
Dialogue: 0,0:03:24.00,0:03:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Het lijkt alsof we werden ontworpen
Dialogue: 0,0:03:26.00,0:03:28.00,Default,,0000,0000,0000,,om bepaalde fouten te maken.
Dialogue: 0,0:03:28.00,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een mogelijkheid waar ik me een klein beetje meer zorgen over maak,
Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:33.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat, als wij in de knoop liggen,
Dialogue: 0,0:03:33.00,0:03:35.00,Default,,0000,0000,0000,,het niet echt duidelijk is hoe we daar verder mee moeten omgaan.
Dialogue: 0,0:03:35.00,0:03:38.00,Default,,0000,0000,0000,,We zouden gewoon het feit dat we makkelijk fouten maken kunnen accepteren
Dialogue: 0,0:03:38.00,0:03:40.00,Default,,0000,0000,0000,,en proberen om de dingen daarnaar te ontwerpen.
Dialogue: 0,0:03:40.00,0:03:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is de vraag waarop wij een antwoord wilden krijgen.
Dialogue: 0,0:03:43.00,0:03:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kunnen we het verschil zien tussen mogelijkheid 1 en mogelijkheid 2?
Dialogue: 0,0:03:46.00,0:03:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we nodig hebben is een populatie
Dialogue: 0,0:03:48.00,0:03:50.00,Default,,0000,0000,0000,,die slim is, veel besluiten kan nemen,
Dialogue: 0,0:03:50.00,0:03:52.00,Default,,0000,0000,0000,,maar geen toegang heeft tot onze systemen,
Dialogue: 0,0:03:52.00,0:03:54.00,Default,,0000,0000,0000,,die ons kunnen verwarren -
Dialogue: 0,0:03:54.00,0:03:56.00,Default,,0000,0000,0000,,geen menselijke technologie, menselijke cultuur,
Dialogue: 0,0:03:56.00,0:03:58.00,Default,,0000,0000,0000,,misschien zelfs niet de menselijke taal.
Dialogue: 0,0:03:58.00,0:04:00.00,Default,,0000,0000,0000,,En daarom wendden we ons tot deze jongens hier.
Dialogue: 0,0:04:00.00,0:04:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is een van de jongens waar ik mee werk. Het is een bruin kapucijnaapje.
Dialogue: 0,0:04:03.00,0:04:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Het zijn Nieuwe Wereld primaten,
Dialogue: 0,0:04:05.00,0:04:07.00,Default,,0000,0000,0000,,wat betekent dat ze ongeveer 35 miljoen
Dialogue: 0,0:04:07.00,0:04:09.00,Default,,0000,0000,0000,,jaar geleden van de menselijke tak zijn afgebroken.
Dialogue: 0,0:04:09.00,0:04:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat jouw groot-, groot-, groot-, groot-, groot-, groot-, groot-,
Dialogue: 0,0:04:11.00,0:04:13.00,Default,,0000,0000,0000,,met ongeveer vijf miljoen "groten" -
Dialogue: 0,0:04:13.00,0:04:15.00,Default,,0000,0000,0000,,grootmoeder waarschijnlijk ook de groot-, groot-, groot-,
Dialogue: 0,0:04:15.00,0:04:17.00,Default,,0000,0000,0000,,grootmoeder, met ongeveer vijf miljoen "groten",
Dialogue: 0,0:04:17.00,0:04:19.00,Default,,0000,0000,0000,,was van Holly hier.
Dialogue: 0,0:04:19.00,0:04:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus weet, voor jouw comfort, deze jongen is een heel ver,
Dialogue: 0,0:04:22.00,0:04:24.00,Default,,0000,0000,0000,,weliswaar evolutionair, familielid.
Dialogue: 0,0:04:24.00,0:04:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Het goede nieuws over Holly is echter dat
Dialogue: 0,0:04:26.00,0:04:29.00,Default,,0000,0000,0000,,zij niet over dezelfde technologieën als wij beschikt.
Dialogue: 0,0:04:29.00,0:04:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze is een slim, perfect aangepast schepsel, ook een primaat,
Dialogue: 0,0:04:32.00,0:04:34.00,Default,,0000,0000,0000,,maar mist alles waarvan we verwachten dat het ons verknoeit.
Dialogue: 0,0:04:34.00,0:04:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus is zij het perfecte onderzoeksobject.
Dialogue: 0,0:04:36.00,0:04:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat als we Holly in dezelfde context als mensen plaatsen?
Dialogue: 0,0:04:39.00,0:04:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Maakt ze dan dezelfde fouten?
Dialogue: 0,0:04:41.00,0:04:43.00,Default,,0000,0000,0000,,En leert ze er niet van? En zo verder.
Dialogue: 0,0:04:43.00,0:04:45.00,Default,,0000,0000,0000,,En dus dit is wat we besloten te doen.
Dialogue: 0,0:04:45.00,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn studenten en ik zijn daar een paar jaar geleden zeer enthousiast over geraakt.
Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij zeiden, oke, laten we Holly eens wat problemen voorschotelen,
Dialogue: 0,0:04:49.00,0:04:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en kijken of ze de boel ook verknoeit.
Dialogue: 0,0:04:51.00,0:04:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Het eerste probleem is alleen waar te beginnen?
Dialogue: 0,0:04:54.00,0:04:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Want, weet je, het is wel knap voor ons, maar niet zo goed voor de mens.
Dialogue: 0,0:04:56.00,0:04:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij maken fouten in allerlei omstandigheden.
Dialogue: 0,0:04:58.00,0:05:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Waarmee moeten we nu eigenlijk beginnen?
Dialogue: 0,0:05:00.00,0:05:03.00,Default,,0000,0000,0000,,En omdat we met dit werk begonnen rond de tijd van de financiële crisis,
Dialogue: 0,0:05:03.00,0:05:05.00,Default,,0000,0000,0000,,rond de tijd dat de eerste inbeslagnames in het nieuws opdoken,
Dialogue: 0,0:05:05.00,0:05:07.00,Default,,0000,0000,0000,,zeiden we, hhmm, misschien moeten we
Dialogue: 0,0:05:07.00,0:05:09.00,Default,,0000,0000,0000,,toch maar van start gaan in het financiële domein.
Dialogue: 0,0:05:09.00,0:05:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien dat we moeten kijken naar de economische beslissingen van apen
Dialogue: 0,0:05:12.00,0:05:15.00,Default,,0000,0000,0000,,en proberen te zien of ze dezelfde domme dingen doen als wij.
Dialogue: 0,0:05:15.00,0:05:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar stuitten we op een tweede probleem -
Dialogue: 0,0:05:17.00,0:05:19.00,Default,,0000,0000,0000,,wat methodologischer van aard -
Dialogue: 0,0:05:19.00,0:05:21.00,Default,,0000,0000,0000,,en dat is dat, misschien weten jullie dat niet,
Dialogue: 0,0:05:21.00,0:05:24.00,Default,,0000,0000,0000,,apen geen geld gebruiken. Ik weet het, je bent ze nog niet tegengekomen.
Dialogue: 0,0:05:24.00,0:05:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom staan ze niet in de rij achter je
Dialogue: 0,0:05:26.00,0:05:29.00,Default,,0000,0000,0000,,in de supermarkt - daar houden ze zich niet mee bezig.
Dialogue: 0,0:05:29.00,0:05:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Daar werden we dus met een probleempje geconfronteerd.
Dialogue: 0,0:05:32.00,0:05:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Hoe gaan we apen vragen hoe ze met geld omgaan
Dialogue: 0,0:05:34.00,0:05:36.00,Default,,0000,0000,0000,,als ze het niet werkelijk gebruiken?
Dialogue: 0,0:05:36.00,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, daar moesten we ons maar bij neerleggen
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.00,Default,,0000,0000,0000,,en de apen leren hoe met geld om te gaan.
Dialogue: 0,0:05:40.00,0:05:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is nu net wat we deden.
Dialogue: 0,0:05:42.00,0:05:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Waar u hier naar kijkt is het eerste voorbeeld
Dialogue: 0,0:05:45.00,0:05:47.00,Default,,0000,0000,0000,,van niet-menselijke valuta.
Dialogue: 0,0:05:47.00,0:05:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet erg creatief
Dialogue: 0,0:05:49.00,0:05:51.00,Default,,0000,0000,0000,,hebben we het maar een token genoemd.
Dialogue: 0,0:05:51.00,0:05:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Met deze munteenheid hebben we in Yale onze apen geleerd
Dialogue: 0,0:05:54.00,0:05:56.00,Default,,0000,0000,0000,,om mensen
Dialogue: 0,0:05:56.00,0:05:59.00,Default,,0000,0000,0000,,te betalen voor voedsel.
Dialogue: 0,0:05:59.00,0:06:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Veel heeft het niet om het lijf.
Dialogue: 0,0:06:01.00,0:06:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is ook maar een stukje metaal.
Dialogue: 0,0:06:03.00,0:06:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Zoals je wel eens meebrengt van een reis.
Dialogue: 0,0:06:06.00,0:06:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Eenmaal thuis heb je er niks meer aan.
Dialogue: 0,0:06:08.00,0:06:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Eerst vonden de apen er ook niks aan
Dialogue: 0,0:06:10.00,0:06:12.00,Default,,0000,0000,0000,,tot ze beseften wat ze ermee konden doen.
Dialogue: 0,0:06:12.00,0:06:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen we ze voor het eerst aan hen gaven,
Dialogue: 0,0:06:14.00,0:06:16.00,Default,,0000,0000,0000,,pakten ze ze op om ze te bekijken.
Dialogue: 0,0:06:16.00,0:06:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Als een soort rare dingen.
Dialogue: 0,0:06:18.00,0:06:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar al zeer snel leerden de apen
Dialogue: 0,0:06:20.00,0:06:22.00,Default,,0000,0000,0000,,dat zij deze tokens voor voedsel konden ruilen
Dialogue: 0,0:06:22.00,0:06:25.00,Default,,0000,0000,0000,,met verschillende mensen in het lab.
Dialogue: 0,0:06:25.00,0:06:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat zie je hier een van onze apen, Mayday, doen.
Dialogue: 0,0:06:27.00,0:06:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Op A en B zie je ze er een beetje nieuwsgierig
Dialogue: 0,0:06:30.00,0:06:32.00,Default,,0000,0000,0000,,naar kijken.
Dialogue: 0,0:06:32.00,0:06:34.00,Default,,0000,0000,0000,,En hier de wachtende hand van een menselijke experimentator,
Dialogue: 0,0:06:34.00,0:06:37.00,Default,,0000,0000,0000,,en Mayday heeft snel door dat die mens dat wil hebben.
Dialogue: 0,0:06:37.00,0:06:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Geeft het af en krijgt dan wat te eten.
Dialogue: 0,0:06:39.00,0:06:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet alleen Mayday, al onze apen worden goed
Dialogue: 0,0:06:41.00,0:06:43.00,Default,,0000,0000,0000,,in de handel van tokens met een menselijke verkoper.
Dialogue: 0,0:06:43.00,0:06:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier een korte video van hoe dit in zijn werk gaat.
Dialogue: 0,0:06:45.00,0:06:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier is Mayday. Ze gaat een token ruilen voor wat eten
Dialogue: 0,0:06:48.00,0:06:51.00,Default,,0000,0000,0000,,en wacht gelukkig op haar eten.
Dialogue: 0,0:06:51.00,0:06:53.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier is Felix, denk ik. Hij is onze alpha mannetje, een grote kerel.
Dialogue: 0,0:06:53.00,0:06:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ook hij wacht geduldig, krijgt zijn eten en vertrekt.
Dialogue: 0,0:06:56.00,0:06:58.00,Default,,0000,0000,0000,,De apen worden daar echt goed in.
Dialogue: 0,0:06:58.00,0:07:01.00,Default,,0000,0000,0000,,Verrassend goed in na een korte training.
Dialogue: 0,0:07:01.00,0:07:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij deden niet meer dan ze dit zelf te laten bedenken.
Dialogue: 0,0:07:03.00,0:07:05.00,Default,,0000,0000,0000,,De vraag is: is dit zoiets als menselijk geld?
Dialogue: 0,0:07:05.00,0:07:07.00,Default,,0000,0000,0000,,Is dit wel een markt,
Dialogue: 0,0:07:07.00,0:07:09.00,Default,,0000,0000,0000,,of gaat het gewoon om een truc van een rare psycholoog
Dialogue: 0,0:07:09.00,0:07:11.00,Default,,0000,0000,0000,,om apen iets te laten doen,
Dialogue: 0,0:07:11.00,0:07:13.00,Default,,0000,0000,0000,,om er slim uit te zien zonder echt slim te zijn?
Dialogue: 0,0:07:13.00,0:07:16.00,Default,,0000,0000,0000,,En dus we zeiden, nou ja, wat zouden apen spontaan doen
Dialogue: 0,0:07:16.00,0:07:19.00,Default,,0000,0000,0000,,als dit echt hun munt zou zijn, indien zij het werkelijk als geld gebruikten?
Dialogue: 0,0:07:19.00,0:07:21.00,Default,,0000,0000,0000,,Goed, je zou je kunnen voorstellen dat ze
Dialogue: 0,0:07:21.00,0:07:23.00,Default,,0000,0000,0000,,ook allerlei slimme dingen zouden doen
Dialogue: 0,0:07:23.00,0:07:26.00,Default,,0000,0000,0000,,die mensen ook doen wanneer ze beginnen met het uitwisselen van geld.
Dialogue: 0,0:07:26.00,0:07:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien kon je ze interesse laten krijgen in de prijs,
Dialogue: 0,0:07:29.00,0:07:31.00,Default,,0000,0000,0000,,of ze aandacht laten besteden aan hoeveel ze kopen -
Dialogue: 0,0:07:31.00,0:07:34.00,Default,,0000,0000,0000,,of ze laten bijhouden wat ze aan apengeld uitgeven.
Dialogue: 0,0:07:34.00,0:07:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Doen de apen zoiets?
Dialogue: 0,0:07:36.00,0:07:39.00,Default,,0000,0000,0000,,En zo is onze apenmarkt geboren.
Dialogue: 0,0:07:39.00,0:07:41.00,Default,,0000,0000,0000,,De manier waarop die werkt is dat
Dialogue: 0,0:07:41.00,0:07:44.00,Default,,0000,0000,0000,,onze apen normaal leven in een soort grote sociale dierentuin.
Dialogue: 0,0:07:44.00,0:07:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer ze zin krijgen in wat lekkers,
Dialogue: 0,0:07:46.00,0:07:48.00,Default,,0000,0000,0000,,lieten we hen naar
Dialogue: 0,0:07:48.00,0:07:50.00,Default,,0000,0000,0000,,een iets kleinere ruimte gaan, hun markt.
Dialogue: 0,0:07:50.00,0:07:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij het betreden van de markt -
Dialogue: 0,0:07:52.00,0:07:54.00,Default,,0000,0000,0000,,eigenlijk een veel leukere markt dan onze menselijke markten
Dialogue: 0,0:07:54.00,0:07:57.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze bij de deur van de markt
Dialogue: 0,0:07:57.00,0:07:59.00,Default,,0000,0000,0000,,een grote beurs vol tokens kregen
Dialogue: 0,0:07:59.00,0:08:01.00,Default,,0000,0000,0000,,zodat ze de tokens
Dialogue: 0,0:08:01.00,0:08:03.00,Default,,0000,0000,0000,,met een van deze twee jongens hier konden ruilen -
Dialogue: 0,0:08:03.00,0:08:05.00,Default,,0000,0000,0000,,twee verschillende menselijke verkopers
Dialogue: 0,0:08:05.00,0:08:07.00,Default,,0000,0000,0000,,van wie ze de spullen konden kopen.
Dialogue: 0,0:08:07.00,0:08:09.00,Default,,0000,0000,0000,,De verkopers waren studenten van mijn lab.
Dialogue: 0,0:08:09.00,0:08:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze kleedden zich anders, ze waren verschillende mensen.
Dialogue: 0,0:08:11.00,0:08:14.00,Default,,0000,0000,0000,,En na verloop van tijd deden ze in principe hetzelfde
Dialogue: 0,0:08:14.00,0:08:16.00,Default,,0000,0000,0000,,zodat de apen konden leren,
Dialogue: 0,0:08:16.00,0:08:19.00,Default,,0000,0000,0000,,wie wat verkocht tegen welke prijs - wie betrouwbaar was, wie niet, en zo verder.
Dialogue: 0,0:08:19.00,0:08:21.00,Default,,0000,0000,0000,,En je kunt hier zien dat elk van de experimentatoren
Dialogue: 0,0:08:21.00,0:08:24.00,Default,,0000,0000,0000,,een klein, geel etensbakje vasthoudt.
Dialogue: 0,0:08:24.00,0:08:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat is wat de aap krijgt voor één token.
Dialogue: 0,0:08:26.00,0:08:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus alles kost één token,
Dialogue: 0,0:08:28.00,0:08:30.00,Default,,0000,0000,0000,,maar zoals je kunt zien, soms krijg je niet alijd hetzelfde voor één token,
Dialogue: 0,0:08:30.00,0:08:32.00,Default,,0000,0000,0000,,soms meer druiven, soms minder.
Dialogue: 0,0:08:32.00,0:08:35.00,Default,,0000,0000,0000,,Op deze video kan je dat zien.
Dialogue: 0,0:08:35.00,0:08:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Vanop de ooghoogte van een aap die wat kleiner is dan wij.
Dialogue: 0,0:08:38.00,0:08:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Hier is Honey.
Dialogue: 0,0:08:40.00,0:08:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze wacht een beetje ongeduldig op het opengaan van de markt.
Dialogue: 0,0:08:42.00,0:08:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Plots gaat de markt open. Hier is haar keuze: én druif of twee druiven.
Dialogue: 0,0:08:45.00,0:08:47.00,Default,,0000,0000,0000,,U kunt zien dat Honey, als zeer goede markt-econoom,
Dialogue: 0,0:08:47.00,0:08:50.00,Default,,0000,0000,0000,,naar de man gaat die meer geeft.
Dialogue: 0,0:08:50.00,0:08:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze zou onze financiële adviseurs een paar dingen kunnen leren.
Dialogue: 0,0:08:52.00,0:08:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet alleen Honey, maar grootste deel
Dialogue: 0,0:08:54.00,0:08:57.00,Default,,0000,0000,0000,,van de apen gingen naar de jongens die meer aanboden.
Dialogue: 0,0:08:57.00,0:08:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Het merendeel van de apen ging naar de jongens met het beste voedsel.
Dialogue: 0,0:08:59.00,0:09:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Toen wij koopjes aanboden, zagen we dat de apen daar aandacht voor hadden.
Dialogue: 0,0:09:02.00,0:09:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze geven echt om hun de waarde van hun apengeld.
Dialogue: 0,0:09:05.00,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Des te verrassender was dat toen we samenwerkten met economen
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:11.00,Default,,0000,0000,0000,,om te kijken naar de apengegevens met behulp van economische instrumenten.
Dialogue: 0,0:09:11.00,0:09:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze komen overeen, niet alleen kwalitatief,
Dialogue: 0,0:09:14.00,0:09:16.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook kwantitatief, met wat we
Dialogue: 0,0:09:16.00,0:09:18.00,Default,,0000,0000,0000,,mensen zien doen op een echte markt.
Dialogue: 0,0:09:18.00,0:09:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Zozeer zelfs dat, indien je naar de apendata keek,
Dialogue: 0,0:09:20.00,0:09:23.00,Default,,0000,0000,0000,,je kon niet zeggen of ze van een aap of van een mens kwamen.
Dialogue: 0,0:09:23.00,0:09:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus konden we zeggen
Dialogue: 0,0:09:25.00,0:09:27.00,Default,,0000,0000,0000,,dat we,
Dialogue: 0,0:09:27.00,0:09:29.00,Default,,0000,0000,0000,,althans voor de apen en ons,
Dialogue: 0,0:09:29.00,0:09:31.00,Default,,0000,0000,0000,,een echte financiële munt hadden ingevoerd.
Dialogue: 0,0:09:31.00,0:09:34.00,Default,,0000,0000,0000,,De vraag is nu: gaan de apen nu ook alles verpesten net zoals wij?
Dialogue: 0,0:09:34.00,0:09:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, we zagen al vlug een paar voorvallen die daarop konden wijzen.
Dialogue: 0,0:09:37.00,0:09:39.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we nooit hebben gezien bij de apen
Dialogue: 0,0:09:39.00,0:09:41.00,Default,,0000,0000,0000,,was enig bewijs van sparen -
Dialogue: 0,0:09:41.00,0:09:43.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals wij dat doen..
Dialogue: 0,0:09:43.00,0:09:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Op de markt gekomen, gaven de apen hun hele budget uit
Dialogue: 0,0:09:45.00,0:09:47.00,Default,,0000,0000,0000,,en gingen dan terug naar de anderen.
Dialogue: 0,0:09:47.00,0:09:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat we ook zagen is,
Dialogue: 0,0:09:49.00,0:09:51.00,Default,,0000,0000,0000,,beschamend genoeg,
Dialogue: 0,0:09:51.00,0:09:53.00,Default,,0000,0000,0000,,spontaan bewijs van diefstal.
Dialogue: 0,0:09:53.00,0:09:56.00,Default,,0000,0000,0000,,De apen pikten de tokens bij elke gelegenheid -
Dialogue: 0,0:09:56.00,0:09:58.00,Default,,0000,0000,0000,,van elkaar, vaak van ons -
Dialogue: 0,0:09:58.00,0:10:00.00,Default,,0000,0000,0000,,dingen die we niet wilden uitlokken,
Dialogue: 0,0:10:00.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,maar die we spontaan zagen gebeuren.
Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus zeiden we: dit ziet er slecht uit.
Dialogue: 0,0:10:04.00,0:10:06.00,Default,,0000,0000,0000,,Zien we nu de apen
Dialogue: 0,0:10:06.00,0:10:09.00,Default,,0000,0000,0000,,precies dezelfde domme dingen doen als mensen?
Dialogue: 0,0:10:09.00,0:10:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Een mogelijkheid was om
Dialogue: 0,0:10:11.00,0:10:13.00,Default,,0000,0000,0000,,het aapfinanciële systeem te laten uitspelen,
Dialogue: 0,0:10:13.00,0:10:15.00,Default,,0000,0000,0000,,en te kijken of ze na een paar jaar in de problemen zouden geraken.
Dialogue: 0,0:10:15.00,0:10:17.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarvoor waren we een beetje te ongeduldig dus wilden
Dialogue: 0,0:10:17.00,0:10:19.00,Default,,0000,0000,0000,,we de zaken een beetje versnellen.
Dialogue: 0,0:10:19.00,0:10:21.00,Default,,0000,0000,0000,,We begonnen met de apen
Dialogue: 0,0:10:21.00,0:10:23.00,Default,,0000,0000,0000,,dezelfde soort problemen voor te schotelen
Dialogue: 0,0:10:23.00,0:10:25.00,Default,,0000,0000,0000,,waarbij mensen de neiging hebben om in de fout te gaan
Dialogue: 0,0:10:25.00,0:10:27.00,Default,,0000,0000,0000,,bij sommige economische uitdagingen,
Dialogue: 0,0:10:27.00,0:10:29.00,Default,,0000,0000,0000,,of economische experimenten.
Dialogue: 0,0:10:29.00,0:10:32.00,Default,,0000,0000,0000,,En omdat de beste manier om dat na te gaan
Dialogue: 0,0:10:32.00,0:10:34.00,Default,,0000,0000,0000,,het zelf ondervinden is,
Dialogue: 0,0:10:34.00,0:10:36.00,Default,,0000,0000,0000,,ga ik jullie nu aan een kort experiment onderwerpen
Dialogue: 0,0:10:36.00,0:10:38.00,Default,,0000,0000,0000,,waarbij je je eigen financiële intuïtie in actie kan zien.
Dialogue: 0,0:10:38.00,0:10:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat ik nu
Dialogue: 0,0:10:40.00,0:10:42.00,Default,,0000,0000,0000,,aan ieder van jullie
Dialogue: 0,0:10:42.00,0:10:45.00,Default,,0000,0000,0000,,1000 dollar geef - 10 nieuwe honderd dollar biljetten.
Dialogue: 0,0:10:45.00,0:10:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Pak ze aan, steek ze in je portemonnee
Dialogue: 0,0:10:47.00,0:10:49.00,Default,,0000,0000,0000,,en denk even na wat je ermee gaat doen.
Dialogue: 0,0:10:49.00,0:10:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat het geld nu van jou is, kan je kopen wat je wil,
Dialogue: 0,0:10:51.00,0:10:53.00,Default,,0000,0000,0000,,het weggeven, het sparen, enzovoort.
Dialogue: 0,0:10:53.00,0:10:56.00,Default,,0000,0000,0000,,OK, maar je krijgt een kans op wat meer geld.
Dialogue: 0,0:10:56.00,0:10:59.00,Default,,0000,0000,0000,,Of je kan wat riskeren, en in dat geval
Dialogue: 0,0:10:59.00,0:11:01.00,Default,,0000,0000,0000,,gooi ik een zo'n apentoken op.
Dialogue: 0,0:11:01.00,0:11:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Kop en dan krijg je nog eens duizend dollar.
Dialogue: 0,0:11:03.00,0:11:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Bij munt krijg je niets.
Dialogue: 0,0:11:05.00,0:11:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt een kans om meer te krijgen, maar het is erg riskant.
Dialogue: 0,0:11:08.00,0:11:11.00,Default,,0000,0000,0000,,Je andere optie is een je veiliger. Je krijgt zeker wat geld.
Dialogue: 0,0:11:11.00,0:11:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik geef je dan 500 dollar.
Dialogue: 0,0:11:13.00,0:11:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Je doet ermee wat je wil.
Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat zegt je intuïtie hier?
Dialogue: 0,0:11:18.00,0:11:21.00,Default,,0000,0000,0000,,De meeste mensen kiezen voor de veilige optie.
Dialogue: 0,0:11:21.00,0:11:24.00,Default,,0000,0000,0000,,De meeste mensen kiezen voor de zekere 1500 dollar.
Dialogue: 0,0:11:24.00,0:11:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit lijkt me een goede gok. Ik kies voor het zekere.
Dialogue: 0,0:11:26.00,0:11:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat niet zo irrationeel lijkt.
Dialogue: 0,0:11:28.00,0:11:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen zijn een beetje risicomijdend. Dus wat?
Dialogue: 0,0:11:30.00,0:11:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, de "dus wat?" komt wanneer je begint na te denken
Dialogue: 0,0:11:32.00,0:11:34.00,Default,,0000,0000,0000,,over hetzelfde probleem
Dialogue: 0,0:11:34.00,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,maar net een beetje anders opgezet.
Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor dat ik ieder van u
Dialogue: 0,0:11:38.00,0:11:41.00,Default,,0000,0000,0000,,2000 dollar zou geven - 20 mooie honderd dollarbiljetten.
Dialogue: 0,0:11:41.00,0:11:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu kan je twee keer zoveel dingen kopen als de eerste keer.
Dialogue: 0,0:11:43.00,0:11:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Denk na over hoe het aanvoelt in je portemonnee.
Dialogue: 0,0:11:45.00,0:11:47.00,Default,,0000,0000,0000,,En stel nu dat ik je een andere keuze laat maken.
Dialogue: 0,0:11:47.00,0:11:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar deze keer is het een beetje lastiger.
Dialogue: 0,0:11:49.00,0:11:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet beslissen hoe je geld gaat verliezen,
Dialogue: 0,0:11:52.00,0:11:54.00,Default,,0000,0000,0000,,maar je gaat dezelfde keuze krijgen.
Dialogue: 0,0:11:54.00,0:11:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kan kiezen tussen een riskant verlies -
Dialogue: 0,0:11:56.00,0:11:59.00,Default,,0000,0000,0000,,ik gooi een muntstuk op. Kop en je bent het hele bedrag kwijt.
Dialogue: 0,0:11:59.00,0:12:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Munt en je verliest niets, je mag alles houden -
Dialogue: 0,0:12:02.00,0:12:05.00,Default,,0000,0000,0000,,of je kan op veilig spelen, wat betekent dat je me
Dialogue: 0,0:12:05.00,0:12:08.00,Default,,0000,0000,0000,,500 dollar moet teruggeven.
Dialogue: 0,0:12:08.00,0:12:11.00,Default,,0000,0000,0000,,En nu zie ik hier heel wat gefronste wenkbrauwen.
Dialogue: 0,0:12:11.00,0:12:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus misschien heb je dezelfde intuïtie
Dialogue: 0,0:12:13.00,0:12:15.00,Default,,0000,0000,0000,,als onze proefpersonen,
Dialogue: 0,0:12:15.00,0:12:17.00,Default,,0000,0000,0000,,en die in dit geval
Dialogue: 0,0:12:17.00,0:12:19.00,Default,,0000,0000,0000,,niet op veilig te speelden.
Dialogue: 0,0:12:19.00,0:12:21.00,Default,,0000,0000,0000,,De meesten neigen naar het riskante..
Dialogue: 0,0:12:21.00,0:12:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is irrationeel omdat het in beide situaties
Dialogue: 0,0:12:24.00,0:12:26.00,Default,,0000,0000,0000,,om dezelfde keuze gaat.
Dialogue: 0,0:12:26.00,0:12:29.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is of een 50/50 kans op 1000 of 2000
Dialogue: 0,0:12:29.00,0:12:31.00,Default,,0000,0000,0000,,of 1500 dollar met zekerheid.
Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar menselijke intuïtie over hoeveel risico te nemen
Dialogue: 0,0:12:34.00,0:12:36.00,Default,,0000,0000,0000,,hangt af van de uitgangssituatie.
Dialogue: 0,0:12:36.00,0:12:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Waardoor?
Dialogue: 0,0:12:38.00,0:12:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, dit komt doordat we met ten minste
Dialogue: 0,0:12:40.00,0:12:43.00,Default,,0000,0000,0000,,twee psychologische vooroordelen zijn behept.
Dialogue: 0,0:12:43.00,0:12:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Een daarvan is dat we niet goed zijn om te denken in absolute termen.
Dialogue: 0,0:12:46.00,0:12:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Je moet het echt uitcijferen.
Dialogue: 0,0:12:48.00,0:12:50.00,Default,,0000,0000,0000,,Een optie is 1000 of 2000 dollar;
Dialogue: 0,0:12:50.00,0:12:52.00,Default,,0000,0000,0000,,de andere 1500 dollar.
Dialogue: 0,0:12:52.00,0:12:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarentegen zijn we goed in het denken in relatieve termen
Dialogue: 0,0:12:55.00,0:12:58.00,Default,,0000,0000,0000,,als je voor de keuze staat.
Dialogue: 0,0:12:58.00,0:13:01.00,Default,,0000,0000,0000,,We denken : "Oh, ik ga meer krijgen," of "Oh, ik ga minder krijgen."
Dialogue: 0,0:13:01.00,0:13:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is allemaal goed en wel, behalve dat
Dialogue: 0,0:13:03.00,0:13:05.00,Default,,0000,0000,0000,,veranderingen in verschillende richtingen
Dialogue: 0,0:13:05.00,0:13:07.00,Default,,0000,0000,0000,,daadwerkelijk onze keuzes beïnvloeden
Dialogue: 0,0:13:07.00,0:13:09.00,Default,,0000,0000,0000,,over wat goed of niet goed is.
Dialogue: 0,0:13:09.00,0:13:11.00,Default,,0000,0000,0000,,En dit leidt tot onze tweede neiging, die
Dialogue: 0,0:13:11.00,0:13:13.00,Default,,0000,0000,0000,,economen 'afkeer van verlies' noemen.
Dialogue: 0,0:13:13.00,0:13:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Het idee is dat we het echt haten om in het rood gaan.
Dialogue: 0,0:13:16.00,0:13:18.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben er echt een hekel aan om wat geld te verliezen.
Dialogue: 0,0:13:18.00,0:13:20.00,Default,,0000,0000,0000,,En dit betekent dat we soms onze keuzes
Dialogue: 0,0:13:20.00,0:13:22.00,Default,,0000,0000,0000,,aanpassen om dit te voorkomen.
Dialogue: 0,0:13:22.00,0:13:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat je zag in dat laatste scenario is dat
Dialogue: 0,0:13:24.00,0:13:26.00,Default,,0000,0000,0000,,mensen riskant gedrag gaan vertonen
Dialogue: 0,0:13:26.00,0:13:29.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze gaan voor de kleine kans om geen verlies te lijden.
Dialogue: 0,0:13:29.00,0:13:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat wanneer we denken een risico te nemen -
Dialogue: 0,0:13:31.00,0:13:33.00,Default,,0000,0000,0000,,of liever gezegd, aan een mogelijk verlies,
Dialogue: 0,0:13:33.00,0:13:35.00,Default,,0000,0000,0000,,we meer geneigd zijn tot risico's,
Dialogue: 0,0:13:35.00,0:13:37.00,Default,,0000,0000,0000,,wat eigenlijk echt verontrustend is.
Dialogue: 0,0:13:37.00,0:13:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit speelt de mens op allerlei manieren parten.
Dialogue: 0,0:13:40.00,0:13:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit verklaart waarom beleggers hun aandelen langer blijven aanhouden -
Dialogue: 0,0:13:43.00,0:13:45.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze ze in relatieve termen toetsen.
Dialogue: 0,0:13:45.00,0:13:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Daarom weigerden mensen op de woningmarkt hun huis te verkopen -
Dialogue: 0,0:13:47.00,0:13:49.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze niet willen verkopen met verlies.
Dialogue: 0,0:13:49.00,0:13:51.00,Default,,0000,0000,0000,,De vraag die ons interesseerde was
Dialogue: 0,0:13:51.00,0:13:53.00,Default,,0000,0000,0000,,of de apen op dezelfde basis zouden reageren.
Dialogue: 0,0:13:53.00,0:13:56.00,Default,,0000,0000,0000,,Als we hetzelfde scenario opzetten op onze kleine apenmarkt,
Dialogue: 0,0:13:56.00,0:13:58.00,Default,,0000,0000,0000,,zouden ze dan hetzelfde doen als mensen?
Dialogue: 0,0:13:58.00,0:14:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus gaven we de apen keuzes
Dialogue: 0,0:14:00.00,0:14:03.00,Default,,0000,0000,0000,,tussen veilige verkopers - zij deden keer op keer hetzelfde -
Dialogue: 0,0:14:03.00,0:14:05.00,Default,,0000,0000,0000,,of risico-verkopers -
Dialogue: 0,0:14:05.00,0:14:07.00,Default,,0000,0000,0000,,die deden de dingen de helft van de tijd anders.
Dialogue: 0,0:14:07.00,0:14:09.00,Default,,0000,0000,0000,,En dan gaven we hen de keuze voor bonussen -
Dialogue: 0,0:14:09.00,0:14:11.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals jullie deden in het eerste scenario -
Dialogue: 0,0:14:11.00,0:14:13.00,Default,,0000,0000,0000,,zodat ze daadwerkelijk een kans meer hebben,
Dialogue: 0,0:14:13.00,0:14:16.00,Default,,0000,0000,0000,,of gevallen waar ze verlies leden -
Dialogue: 0,0:14:16.00,0:14:18.00,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze dachten meer te krijgen dan wat ze in werkelijkheid kregen.
Dialogue: 0,0:14:18.00,0:14:20.00,Default,,0000,0000,0000,,En dus is dit hoe het eruitziet.
Dialogue: 0,0:14:20.00,0:14:22.00,Default,,0000,0000,0000,,We hebben de apen laten kennismaken met twee nieuwe verkopers.
Dialogue: 0,0:14:22.00,0:14:24.00,Default,,0000,0000,0000,,De man links en rechts beginnen beiden met één druif,
Dialogue: 0,0:14:24.00,0:14:26.00,Default,,0000,0000,0000,,dus het ziet er redelijk goed uit.
Dialogue: 0,0:14:26.00,0:14:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ze gaan de apen bonussen geven.
Dialogue: 0,0:14:28.00,0:14:30.00,Default,,0000,0000,0000,,De man aan de linkerkant is een veilige bonus.
Dialogue: 0,0:14:30.00,0:14:33.00,Default,,0000,0000,0000,,Elke keer voegt hij er een druif bij, om de apen er twee te geven.
Dialogue: 0,0:14:33.00,0:14:35.00,Default,,0000,0000,0000,,De man aan de rechterkant is een riskante bonus.
Dialogue: 0,0:14:35.00,0:14:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Soms krijgen de apen geen bonus - dat is dus een nulbonus.
Dialogue: 0,0:14:38.00,0:14:41.00,Default,,0000,0000,0000,,Soms krijgen de apen er twee extra.
Dialogue: 0,0:14:41.00,0:14:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Een grote bonus, nu krijgen ze er drie.
Dialogue: 0,0:14:43.00,0:14:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar dat is dezelfde keuze waarmee jullie zojuist werden geconfronteerd.
Dialogue: 0,0:14:45.00,0:14:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Willen de apen op veilig spelen
Dialogue: 0,0:14:48.00,0:14:50.00,Default,,0000,0000,0000,,en verdergaan met de man die bij elke proef hetzelfde gaat doen,
Dialogue: 0,0:14:50.00,0:14:52.00,Default,,0000,0000,0000,,of willen ze wat riskeren
Dialogue: 0,0:14:52.00,0:14:54.00,Default,,0000,0000,0000,,om een riskante, maar grote, bonus te krijgen
Dialogue: 0,0:14:54.00,0:14:56.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook het risico lopen om geen bonus te krijgen?
Dialogue: 0,0:14:56.00,0:14:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Mensen speelden hier op veilig.
Dialogue: 0,0:14:58.00,0:15:00.00,Default,,0000,0000,0000,,En het blijkt dat de apen dat ook doen.
Dialogue: 0,0:15:00.00,0:15:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Kwalitatief en kwantitatief
Dialogue: 0,0:15:02.00,0:15:04.00,Default,,0000,0000,0000,,kiezen ze precies op dezelfde manier als mensen,
Dialogue: 0,0:15:04.00,0:15:06.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer getest in dezelfde zaak.
Dialogue: 0,0:15:06.00,0:15:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien houden apen gewoon niet van risico's.
Dialogue: 0,0:15:08.00,0:15:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien moeten we eens kijken wat ze doen bij verlies.
Dialogue: 0,0:15:10.00,0:15:12.00,Default,,0000,0000,0000,,En dus voerden we een tweede versie van dit experiment uit.
Dialogue: 0,0:15:12.00,0:15:14.00,Default,,0000,0000,0000,,Nu voeren we twee verkopers op
Dialogue: 0,0:15:14.00,0:15:16.00,Default,,0000,0000,0000,,die hen geen bonussen geven;
Dialogue: 0,0:15:16.00,0:15:18.00,Default,,0000,0000,0000,,ze geven ze minder dan ze verwachten.
Dialogue: 0,0:15:18.00,0:15:20.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus beginnen ze met een grote hoeveelheid.
Dialogue: 0,0:15:20.00,0:15:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit zijn drie druiven; de aap is er helemaal klaar voor.
Dialogue: 0,0:15:22.00,0:15:25.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar nu leren ze dat deze verkopers minder gaan geven dan ze verwachten.
Dialogue: 0,0:15:25.00,0:15:27.00,Default,,0000,0000,0000,,De kerel aan de linkerzijde betekent een zeker verlies.
Dialogue: 0,0:15:27.00,0:15:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Elke keer neemt hij een van deze weg
Dialogue: 0,0:15:30.00,0:15:32.00,Default,,0000,0000,0000,,en geeft de apen er slechts twee.
Dialogue: 0,0:15:32.00,0:15:34.00,Default,,0000,0000,0000,,De man aan de rechterkant is het risicovolle verlies.
Dialogue: 0,0:15:34.00,0:15:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Soms geeft hij geen verlies, wat de apen accepteren,
Dialogue: 0,0:15:37.00,0:15:39.00,Default,,0000,0000,0000,,maar soms geeft hij in feite een groot verlies,
Dialogue: 0,0:15:39.00,0:15:41.00,Default,,0000,0000,0000,,door er twee weg te nemen en de apen slechts één druif te geven.
Dialogue: 0,0:15:41.00,0:15:43.00,Default,,0000,0000,0000,,En dus wat doen de apen nu?
Dialogue: 0,0:15:43.00,0:15:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Nogmaals, dezelfde keuze, ze kunnen op veilig spelen
Dialogue: 0,0:15:45.00,0:15:48.00,Default,,0000,0000,0000,,door altijd voor twee druiven te gaan,
Dialogue: 0,0:15:48.00,0:15:51.00,Default,,0000,0000,0000,,of ze kunnen het risico lopen en kans maken op één of op drie.
Dialogue: 0,0:15:51.00,0:15:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Het merkwaardige voor ons is dat, wanneer je apen deze keuze geeft,
Dialogue: 0,0:15:54.00,0:15:56.00,Default,,0000,0000,0000,,zij hetzelfde irrationele gedrag als dat van mensen vertonen.
Dialogue: 0,0:15:56.00,0:15:58.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze nemen meer risico's
Dialogue: 0,0:15:58.00,0:16:01.00,Default,,0000,0000,0000,,afhankelijk van hoe de onderzoekers begonnen.
Dialogue: 0,0:16:01.00,0:16:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit is te gek omdat het suggereert dat de apen ook
Dialogue: 0,0:16:03.00,0:16:05.00,Default,,0000,0000,0000,,dingen in relatieve termen beoordelen
Dialogue: 0,0:16:05.00,0:16:08.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze verliezen anders dan winsten behandelen.
Dialogue: 0,0:16:08.00,0:16:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus wat betekent dit alles?
Dialogue: 0,0:16:10.00,0:16:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, wat we zien is dat we in de eerste plaats
Dialogue: 0,0:16:12.00,0:16:14.00,Default,,0000,0000,0000,,de apen een financiële valuta geven,
Dialogue: 0,0:16:14.00,0:16:16.00,Default,,0000,0000,0000,,en ze doen er gelijkaardige dingen mee.
Dialogue: 0,0:16:16.00,0:16:18.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze doen een aantal van de slimme dingen die we doen,
Dialogue: 0,0:16:18.00,0:16:20.00,Default,,0000,0000,0000,,maar ook sommige van de niet zo aardige dingen,
Dialogue: 0,0:16:20.00,0:16:22.00,Default,,0000,0000,0000,,zoals stelen en zo verder.
Dialogue: 0,0:16:22.00,0:16:24.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar ook een deel van onze irrationele dingen.
Dialogue: 0,0:16:24.00,0:16:26.00,Default,,0000,0000,0000,,Ze slaan systematisch de bal mis
Dialogue: 0,0:16:26.00,0:16:28.00,Default,,0000,0000,0000,,net als wij.
Dialogue: 0,0:16:28.00,0:16:30.00,Default,,0000,0000,0000,,De eerste les die we hieruit kunnen leren
Dialogue: 0,0:16:30.00,0:16:32.00,Default,,0000,0000,0000,,is dat waar je in het begin misschien dacht
Dialogue: 0,0:16:32.00,0:16:34.00,Default,,0000,0000,0000,,een kapucijnaapje als financiële adviseur in te huren -
Dialogue: 0,0:16:34.00,0:16:36.00,Default,,0000,0000,0000,,want ze zijn leuker dan die ... je weet wel -
Dialogue: 0,0:16:36.00,0:16:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Doe het niet, ze zijn waarschijnlijk net zo dom
Dialogue: 0,0:16:38.00,0:16:41.00,Default,,0000,0000,0000,,als de menselijke adviseur die je nu al hebt.
Dialogue: 0,0:16:41.00,0:16:43.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus, je weet wel, een beetje slecht - Sorry, sorry, sorry.
Dialogue: 0,0:16:43.00,0:16:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Een beetje slecht voor aap beleggers.
Dialogue: 0,0:16:45.00,0:16:48.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar natuurlijk, je weet wel, de reden waarom je lacht is ook slecht voor mensen.
Dialogue: 0,0:16:48.00,0:16:51.00,Default,,0000,0000,0000,,Omdat we het antwoord op de vraag hebben gevonden.
Dialogue: 0,0:16:51.00,0:16:53.00,Default,,0000,0000,0000,,We wilden weten waar dit soort fouten vandaan kwamen.
Dialogue: 0,0:16:53.00,0:16:55.00,Default,,0000,0000,0000,,En we begonnen met de hoop dat we misschien
Dialogue: 0,0:16:55.00,0:16:57.00,Default,,0000,0000,0000,,onze financiële instellingen een beetje konden bijsturen,
Dialogue: 0,0:16:57.00,0:17:00.00,Default,,0000,0000,0000,,of onze technologieën konden verbeteren.
Dialogue: 0,0:17:00.00,0:17:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar we vonden dat deze neigingen misschien diep in ons zitten geworteld.
Dialogue: 0,0:17:03.00,0:17:05.00,Default,,0000,0000,0000,,Zij kunnen te wijten zijn aan de aard
Dialogue: 0,0:17:05.00,0:17:07.00,Default,,0000,0000,0000,,van onze evolutionaire geschiedenis.
Dialogue: 0,0:17:07.00,0:17:09.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien zijn het niet alleen de mensen
Dialogue: 0,0:17:09.00,0:17:11.00,Default,,0000,0000,0000,,aan de rechterkant van deze keten die dom zijn.
Dialogue: 0,0:17:11.00,0:17:13.00,Default,,0000,0000,0000,,Misschien is die domheid er al van in het begin.
Dialogue: 0,0:17:13.00,0:17:16.00,Default,,0000,0000,0000,,En dit, als we mogen geloven in de resultaten van de kapucijnaapjes
Dialogue: 0,0:17:16.00,0:17:18.00,Default,,0000,0000,0000,,betekent dat deze domme strategieën
Dialogue: 0,0:17:18.00,0:17:20.00,Default,,0000,0000,0000,,wel eens 35 miljoen jaar oud zouden kunnen zijn.
Dialogue: 0,0:17:20.00,0:17:22.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat betekent dat deze strategie
Dialogue: 0,0:17:22.00,0:17:25.00,Default,,0000,0000,0000,,al heel, heel oud is.
Dialogue: 0,0:17:25.00,0:17:27.00,Default,,0000,0000,0000,,Wat weten we over andere oude strategieën?
Dialogue: 0,0:17:27.00,0:17:30.00,Default,,0000,0000,0000,,We weten dat ze zeer moeilijk te overwinnen zijn.
Dialogue: 0,0:17:30.00,0:17:32.00,Default,,0000,0000,0000,,Denk aan onze evolutionaire voorliefde
Dialogue: 0,0:17:32.00,0:17:35.00,Default,,0000,0000,0000,,voor zoetigheid, voor vette dingen zoals kaastaart.
Dialogue: 0,0:17:35.00,0:17:37.00,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt dat niet zomaar uitschakelen.
Dialogue: 0,0:17:37.00,0:17:40.00,Default,,0000,0000,0000,,Niemand zegt bij het dessert: "Nee, nee, nee. Dat ziet er walgelijk uit voor mij."
Dialogue: 0,0:17:40.00,0:17:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij zitten anders in elkaar.
Dialogue: 0,0:17:42.00,0:17:44.00,Default,,0000,0000,0000,,We zien dat als iets begerenswaardig.
Dialogue: 0,0:17:44.00,0:17:46.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn gok is dat hetzelfde gaat waar zijn
Dialogue: 0,0:17:46.00,0:17:48.00,Default,,0000,0000,0000,,wanneer het gaat over het nemen van
Dialogue: 0,0:17:48.00,0:17:50.00,Default,,0000,0000,0000,,verschillende financiële beslissingen.
Dialogue: 0,0:17:50.00,0:17:52.00,Default,,0000,0000,0000,,Wanneer u uw aandelen in het rood ziet duiken,
Dialogue: 0,0:17:52.00,0:17:54.00,Default,,0000,0000,0000,,als je de prijs van je huis naar beneden ziet gaan,
Dialogue: 0,0:17:54.00,0:17:56.00,Default,,0000,0000,0000,,dan kan je dat niet anders zien
Dialogue: 0,0:17:56.00,0:17:58.00,Default,,0000,0000,0000,,dan in die oude evolutionaire termen.
Dialogue: 0,0:17:58.00,0:18:00.00,Default,,0000,0000,0000,,Dit betekent dat de vooroordelen,
Dialogue: 0,0:18:00.00,0:18:02.00,Default,,0000,0000,0000,,die ertoe leiden dat beleggers het slecht doen
Dialogue: 0,0:18:02.00,0:18:04.00,Default,,0000,0000,0000,,of de inbeslagname crisis veroorzaken,
Dialogue: 0,0:18:04.00,0:18:06.00,Default,,0000,0000,0000,,echt moeilijk te overwinnen zullen zijn.
Dialogue: 0,0:18:06.00,0:18:08.00,Default,,0000,0000,0000,,Dus dat is het slechte nieuws. De vraag is: is er ook goed nieuws?
Dialogue: 0,0:18:08.00,0:18:10.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik wordt verondersteld om hier het goede nieuws te vertellen .
Dialogue: 0,0:18:10.00,0:18:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Nou, het goede nieuws, denk ik,
Dialogue: 0,0:18:12.00,0:18:14.00,Default,,0000,0000,0000,,is waarmee ik de toespraak ben begonnen,
Dialogue: 0,0:18:14.00,0:18:16.00,Default,,0000,0000,0000,,dat is dat mensen niet alleen slim zijn,
Dialogue: 0,0:18:16.00,0:18:18.00,Default,,0000,0000,0000,,we zijn echt inspirerend slim zijn vergeleken met
Dialogue: 0,0:18:18.00,0:18:21.00,Default,,0000,0000,0000,,de rest van het dierenrijk.
Dialogue: 0,0:18:21.00,0:18:24.00,Default,,0000,0000,0000,,We zijn zo goed in het overkomen van onze biologische beperkingen -
Dialogue: 0,0:18:24.00,0:18:26.00,Default,,0000,0000,0000,,weet je, ik vloog hier naartoe in een vliegtuig.
Dialogue: 0,0:18:26.00,0:18:28.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik hoefde niet met vleugels te flapperen.
Dialogue: 0,0:18:28.00,0:18:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik draag contactlenzen zodat ik jullie allemaal kan zien.
Dialogue: 0,0:18:31.00,0:18:34.00,Default,,0000,0000,0000,,Ik hoef niet te vertrouwen op mijn eigen bijziendheid.
Dialogue: 0,0:18:34.00,0:18:36.00,Default,,0000,0000,0000,,Wij hebben eigenlijk in al deze gevallen
Dialogue: 0,0:18:36.00,0:18:39.00,Default,,0000,0000,0000,,onze biologische beperkingen overwonnen
Dialogue: 0,0:18:39.00,0:18:42.00,Default,,0000,0000,0000,,met technologie en andere middelen, ogenschijnlijk gemakkelijk.
Dialogue: 0,0:18:42.00,0:18:45.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar we moeten erkennen dat we die beperkingen hebben.
Dialogue: 0,0:18:45.00,0:18:47.00,Default,,0000,0000,0000,,En hier zit hem de kneep.
Dialogue: 0,0:18:47.00,0:18:49.00,Default,,0000,0000,0000,,Het was Camus die ooit zei "De mens is de enige soort is
Dialogue: 0,0:18:49.00,0:18:52.00,Default,,0000,0000,0000,,die weigert te zijn wat hij werkelijk is."
Dialogue: 0,0:18:52.00,0:18:54.00,Default,,0000,0000,0000,,Maar de ironie is dat we
Dialogue: 0,0:18:54.00,0:18:56.00,Default,,0000,0000,0000,,alleen in het erkennen van onze beperkingen
Dialogue: 0,0:18:56.00,0:18:58.00,Default,,0000,0000,0000,,we ze echt kunnen overwinnen.
Dialogue: 0,0:18:58.00,0:19:01.00,Default,,0000,0000,0000,,De hoop zit hierin dat jullie allemaal zullen nadenken over je beperkingen.
Dialogue: 0,0:19:01.00,0:19:04.00,Default,,0000,0000,0000,,Niet noodzakelijkerwijs als onoverkomelijk,
Dialogue: 0,0:19:04.00,0:19:06.00,Default,,0000,0000,0000,,maar om ze te herkennen, te accepteren
Dialogue: 0,0:19:06.00,0:19:09.00,Default,,0000,0000,0000,,en dan gebruik te maken van onze vaardigheden om ze op te lossen.
Dialogue: 0,0:19:09.00,0:19:12.00,Default,,0000,0000,0000,,Dat zou de enige manier kunnen zijn waarop we echt in staat zullen zijn
Dialogue: 0,0:19:12.00,0:19:14.00,Default,,0000,0000,0000,,ons eigen menselijk potentieel te verwezenlijken
Dialogue: 0,0:19:14.00,0:19:17.00,Default,,0000,0000,0000,,en de edele soort te worden die we allemaal hopen te zijn.
Dialogue: 0,0:19:17.00,0:19:19.00,Default,,0000,0000,0000,,Dank u.
Dialogue: 0,0:19:19.00,0:19:24.00,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)