[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.66,0:00:05.46,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:06.33,0:00:07.48,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:07.48,0:00:09.81,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:09.81,0:00:10.81,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:10.81,0:00:13.18,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:13.18,0:00:14.18,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:14.18,0:00:16.24,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:00:16.24,0:00:17.68,Default,,0000,0000,0000,,Tôi không nói những \Nngôn ngữ này Dialogue: 0,0:00:17.68,0:00:19.57,Default,,0000,0000,0000,,Thực tế, rất ít người biết. Dialogue: 0,0:00:19.57,0:00:22.36,Default,,0000,0000,0000,,Chúng chỉ được sử dụng bởi số ít người, Dialogue: 0,0:00:22.36,0:00:24.93,Default,,0000,0000,0000,,và tất cả chúng đều trên bờ vực\Ncủa sự tuyệt chủng Dialogue: 0,0:00:25.83,0:00:29.28,Default,,0000,0000,0000,,Có nhiều hơn 7000 ngôn ngữ Dialogue: 0,0:00:29.28,0:00:32.98,Default,,0000,0000,0000,,nhưng chỉ một phần ba trong số chúng Dialogue: 0,0:00:32.98,0:00:34.24,Default,,0000,0000,0000,,và theo như UNESCO Dialogue: 0,0:00:34.24,0:00:37.79,Default,,0000,0000,0000,,có nhiều hơn 40% những ngôn ngữ\Nnày đang bị đe dọa tuyệt chủng Dialogue: 0,0:00:38.49,0:00:39.99,Default,,0000,0000,0000,,Trên thực tế, cứ mỗi 2 tuần Dialogue: 0,0:00:39.99,0:00:42.46,Default,,0000,0000,0000,,một trong những ngôn ngữ \Ntrên thế giới biến mất mãi mãi Dialogue: 0,0:00:43.14,0:00:46.68,Default,,0000,0000,0000,,Khi bạn nói một ngôn ngữ chết, \Nnhiều người nghĩ đó là Latin Dialogue: 0,0:00:46.68,0:00:48.59,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng Latin thực sự chưa bao giờ chết Dialogue: 0,0:00:48.59,0:00:52.47,Default,,0000,0000,0000,,Nó được nói liên tục kể từ thời Caesars Dialogue: 0,0:00:52.47,0:00:55.29,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nó đã dần thay đổi trong 2000 năm Dialogue: 0,0:00:55.29,0:00:59.01,Default,,0000,0000,0000,,cho tới khi trở thành tiếng Pháp,Tây Ban Nha \Nvà những ngôn ngữ Roma khác. Dialogue: 0,0:00:59.82,0:01:01.52,Default,,0000,0000,0000,,Ngôn ngữ chỉ thực sự chết Dialogue: 0,0:01:01.52,0:01:04.02,Default,,0000,0000,0000,,khi cái cộng đồng đó chuyển\Nsang một ngôn ngữ khác Dialogue: 0,0:01:04.02,0:01:07.36,Default,,0000,0000,0000,,và các phụ huynh dừng việc dạy con \Nnói ngôn ngữ cũ Dialogue: 0,0:01:07.99,0:01:10.12,Default,,0000,0000,0000,,Khi người già cuối cùng\Nnói ngôn ngữ đó chết đi Dialogue: 0,0:01:10.12,0:01:13.61,Default,,0000,0000,0000,,ngôn ngữ đó có lẽ sẽ không bao giờ được \Nnói trôi chảy một lần nữa Dialogue: 0,0:01:14.86,0:01:17.81,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn nhìn vào cái bảng đo các \Nngôn ngữ trên thế giới này Dialogue: 0,0:01:17.81,0:01:21.05,Default,,0000,0000,0000,,Về kích thước và tình trạng \Nsức khỏe của nó Dialogue: 0,0:01:21.05,0:01:23.86,Default,,0000,0000,0000,,bạn có thể thấy cái ngôn ngữ phổ\Nbiến nhất đang đứng giữa bảng, Dialogue: 0,0:01:24.51,0:01:27.18,Default,,0000,0000,0000,,Tiếng Anh, chỉ như các ngôn ngữ trội khác, Dialogue: 0,0:01:27.18,0:01:29.34,Default,,0000,0000,0000,,tăng về phía bên trái Dialogue: 0,0:01:29.34,0:01:30.100,Default,,0000,0000,0000,,Nó ở trong một bang mạnh Dialogue: 0,0:01:31.56,0:01:33.41,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu ngôn ngữ của bạn ở phía dưới Dialogue: 0,0:01:33.41,0:01:35.50,Default,,0000,0000,0000,,ở phía trên bên phải\Ngóc của cái biểu đồ, Dialogue: 0,0:01:35.50,0:01:39.40,Default,,0000,0000,0000,,như Kayapulau từ Indonesia\Nhoặc Kuruaya từ Brazil, Dialogue: 0,0:01:39.40,0:01:41.34,Default,,0000,0000,0000,,bạn đang gặp một vấn \Nđề nghiêm trọng đó. Dialogue: 0,0:01:41.85,0:01:42.85,Default,,0000,0000,0000,,Ngày xưa, Dialogue: 0,0:01:42.85,0:01:46.01,Default,,0000,0000,0000,,chính phủ chỉ cấm những \Nngôn ngữ họ không thích Dialogue: 0,0:01:46.01,0:01:48.35,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng thỉnh thoảng \Náp lực thì rõ ràng hơn Dialogue: 0,0:01:48.35,0:01:49.35,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:01:49.35,0:01:51.84,Default,,0000,0000,0000,,Nhiều thiếu niên lớn lên \Ntrong phong trào xô viết Dialogue: 0,0:01:51.84,0:01:55.07,Default,,0000,0000,0000,,thì sớm nhận ra rằng bất cứ \Nngôn ngữ nào bạn nói ở nhà, Dialogue: 0,0:01:55.07,0:01:58.13,Default,,0000,0000,0000,,giỏi tiếng Nga đã từng là\Nchìa khóa của thành công Dialogue: 0,0:01:58.97,0:02:01.38,Default,,0000,0000,0000,,Người dân ở Trung Quốc, \Nbao gồm cả Tây Tạng Dialogue: 0,0:02:01.38,0:02:04.29,Default,,0000,0000,0000,,cũng như nhiều người \NThượng Hải hoặc Quảng Đông Dialogue: 0,0:02:04.29,0:02:07.51,Default,,0000,0000,0000,,đối mặt giống với những sức ép ngày \Nnay để tập trung vào Quan Thoại Dialogue: 0,0:02:07.51,0:02:09.11,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:02:09.11,0:02:10.31,Default,,0000,0000,0000,,Khi một ngôn ngữ chết đi, Dialogue: 0,0:02:10.31,0:02:12.72,Default,,0000,0000,0000,,nó thường đi theo chiều hướng lớp chim Dialogue: 0,0:02:12.72,0:02:13.72,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:02:13.72,0:02:16.90,Default,,0000,0000,0000,,Chỉ một ngôn ngữ đã từng\Ntrở về từ cõi chết Dialogue: 0,0:02:17.43,0:02:18.74,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:02:18.74,0:02:20.59,Default,,0000,0000,0000,,Nó đã tuyệt chủng được \Nkhoảng 2 thiên niên kỷ, Dialogue: 0,0:02:20.59,0:02:24.42,Default,,0000,0000,0000,,nhưng người Do Thái di cư tới Palestine\Nvào những năm đầu của thế kỉ 20 Dialogue: 0,0:02:24.42,0:02:26.59,Default,,0000,0000,0000,,nói những ngôn ngữ khác ở Châu Âu Dialogue: 0,0:02:26.59,0:02:30.60,Default,,0000,0000,0000,,và họ mang theo tiếng Do thái như ngôn ngữ bình thường Dialogue: 0,0:02:30.60,0:02:32.35,Default,,0000,0000,0000,,Nó trở thành ngôn ngữ \Nchính thức của Iran Dialogue: 0,0:02:32.35,0:02:35.18,Default,,0000,0000,0000,,Khi một đất nước \Nđược hoàn toàn thống nhất năm 1948, Dialogue: 0,0:02:35.18,0:02:37.24,Default,,0000,0000,0000,,và đã có hơn 7 triệu người nói. Dialogue: 0,0:02:37.78,0:02:40.30,Default,,0000,0000,0000,,Hiện tại, tiếng Do Thái là thứ tiếng được \Nhồi sinh hoàn toàn trên thế giới Dialogue: 0,0:02:40.30,0:02:42.55,Default,,0000,0000,0000,,nhưng những cái khác cũng đang cố gắng Dialogue: 0,0:02:42.55,0:02:45.04,Default,,0000,0000,0000,,Cornish, được nói ở Tây Nam nước Anh Dialogue: 0,0:02:45.04,0:02:47.24,Default,,0000,0000,0000,,đã chết từ hai thập kỉ trước. Dialogue: 0,0:02:47.24,0:02:50.99,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng ngày nay vẫn có hàng trăm người \Nnói thứ ngôn ngữ hồi sinh này Dialogue: 0,0:02:50.99,0:02:51.99,Default,,0000,0000,0000,, Dialogue: 0,0:02:51.99,0:02:56.14,Default,,0000,0000,0000,,Trong thực tế, Dialogue: 0,0:02:56.14,0:02:58.15,Default,,0000,0000,0000,,Hãy tưởng tượng bạn đang trong một kì nghỉ lí thú Dialogue: 0,0:02:58.15,0:03:03.24,Default,,0000,0000,0000,,mà chỉ thấy đồ ăn, quần áo, những tòa nhà, con người Dialogue: 0,0:03:03.24,0:03:05.13,Default,,0000,0000,0000,,và vâng, cả ngôn ngữ, Dialogue: 0,0:03:05.13,0:03:06.70,Default,,0000,0000,0000,,đều giống y hệt ở nhà Dialogue: 0,0:03:07.33,0:03:09.46,Default,,0000,0000,0000,,Oliver Wendell Holmes cho rằng: Dialogue: 0,0:03:09.46,0:03:12.66,Default,,0000,0000,0000,,Mọi ngôn ngữ đều có một ngôi đền trong linh hồn của những người nói Dialogue: 0,0:03:12.66,0:03:13.66,Default,,0000,0000,0000,,được cất giữ Dialogue: 0,0:03:14.37,0:03:18.57,Default,,0000,0000,0000,,Mang linh hồn của con người từ ngôi đền về bảo tàng Dialogue: 0,0:03:18.57,0:03:19.90,Default,,0000,0000,0000,,nó không giống nhau. Dialogue: 0,0:03:19.90,0:03:21.49,Default,,0000,0000,0000,,