♪ (klassieke muziek) ♪
[Waarom sterven talen uit]
Irankarapte.
[(Hallo)
Aino, Japan]
Iishu.
[(Hallo)
Eyak, Alaska]
Dydh da.
[(Hallo)
Cornish, Engeland]
Ik spreek die talen niet.
In feite maar
heel weinig mensen.
Ze worden slechts door
een handjevol mensen gebruikt,
en al die talen
zijn met uitsterven bedreigd.
Er zijn meer dan 7.000 talen
gesproken in de wereld van vandaag,
maar ongeveer een derde daarvan
hebben minder dan 1.000 sprekers,
en volgens Unesco,
meer dan 40% van die talen
zijn met uitsterven bedreigd.
Sterker nog, elke twee weken
verdwijnt een van de
wereldtalen voor altijd.
Als je dode taal zegt,
denken veel mensen aan Latijn.
Maar het Latijn is
nooit echt gestorven.
Het is continu gesproken
sinds de tijd van de Caesars,
maar het veranderde heel geleidelijk
meer dan 2000 jaar
totdat het Frans, Spaans,
en andere Romaanse talen werd.
Echte taaldood vond plaats
toen gemeenschappen overstapten
naar andere talen,
en ouders stopten met hun
kinderen de oude taal te leren.
Als de laatste oudere spreker sterft,
is het onwaarschijnlijk dat de taal
ooit weer vloeiend gesproken wordt.
Als je naar deze grafiek kijkt,
die de talen van de wereld meet
in termen van hun grootte
en hun gezondheidstoestand,
kun je zien dat de meeste talen
in het midden gerangschikt staan.
Engels, net als een paar andere
dominante talen,
bevindt zich in de linkerbovenhoek.
Het is in een hele sterke staat.
Maar als je taal hier beneden is
rechts onderin de grafiek,
zoals Kayapulau uit Indonesië
of Kuruaya uit Brazilië,
zit je serieus in de problemen.
In de slechte oude tijd verboden
regeringen gewoon talen
die ze niet leuk vonden.
Maar soms is de druk subtieler.
(geluid van tankvuur)
Elke tiener die opgroeide
in de Sovjet-Unie
besefte al snel dat welke taal je
dan ook thuis sprak,
het beheersen van Russisch zou
de sleutel tot succes worden.
Burgers in China, inclusief Tibetanen,
evenals sprekers
van Shanghainees of Kantonees
hebben met een vergelijkbare druk te
maken om zich te richten op het Mandarijn.
Als een taal eenmaal weg is, tsja...
gaat het meestal de weg van de dodo.
(dodo krijst)
Slechts één taal is ooit
terug gekomen uit de dood:
Hebreeuws.
Het was uitgestorven
voor twee millennia,
maar Joodse kolonisten die naar Palestina
gingen in het begin van de 20e eeuw
spraken verschillende talen in Europa,
en ze adopteerden het Hebreeuws bij
aankomst als hun gemeenschappelijke taal.
Het werd de officiële taal van Israël toen
het land volledig werd opgericht in 1948,
en het heeft nu 7 miljoen sprekers.
Hebreeuws is de enige taal die geheel
nieuw leven ingeblazen taal is, maar
maar anderen proberen het.
Cornish, gesproken in
het zuidwest van Engeland,
is twee eeuwen geleden uitgestorven.
Maar vandaag zijn er enkele honderden
sprekers die de opgewekte taal spreken.
Praktisch zaken terzijde, menselijke
diversiteit is op zich een goede zaak.
Stel je voor dat je op een
leuke vakantie gaat
alleen om te ontdekken dat het eten,
kleding, gebouwen, de mensen,
en ja, de taal
hetzelfde was als thuis.
Oliver Wendell Holmes
heeft het goed verwoord:
"Elke taal is een tempel waarin de
ziel van hen die spreken is vastgelegd."
Die ziel van de mensen verplaatsen
van een tempel naar een museum
is gewoon niet hetzelfde.
♪ (klassieke muziek) ♪