WEBVTT

00:00:00.806 --> 00:00:01.964
Kiedyś myślałam,

00:00:01.964 --> 00:00:05.682
że celem życia jest dążenie do szczęścia.

00:00:06.472 --> 00:00:09.426
Mówiono, że sukces to droga do szczęścia,

00:00:09.426 --> 00:00:12.469
więc szukałam idealnej pracy,

00:00:12.469 --> 00:00:16.385
wspaniałego chłopaka, pięknego mieszkania.

00:00:16.986 --> 00:00:19.851
Ale zamiast czuć się spełniona,

00:00:19.851 --> 00:00:22.635
czułam niepokój i zagubienie.

00:00:22.946 --> 00:00:27.126
Nie byłam sama, moi przyjaciele
mieli ten sam problem.

NOTE Paragraph

00:00:28.626 --> 00:00:32.659
W końcu postanowiłam ukończyć
studia psychologii pozytywnej

00:00:32.659 --> 00:00:36.120
i dowiedzieć się, co uszczęśliwia ludzi.

00:00:36.800 --> 00:00:39.500
To, czego się tam nauczyłam,
zmieniło moje życie.

00:00:40.270 --> 00:00:44.702
Pogoń za szczęściem unieszczęśliwia,
co pokazują badania.

00:00:45.872 --> 00:00:48.686
Zastanowiło mnie to,

00:00:48.686 --> 00:00:51.852
że rośnie liczba samobójstw na świecie,

00:00:51.852 --> 00:00:54.952
a w Ameryce jest największa od 30 lat.

00:00:55.622 --> 00:00:58.316
Mimo że jakość życia
obiektywnie się polepsza,

00:00:58.316 --> 00:01:00.967
według prawie każdego możliwego standardu,

00:01:00.967 --> 00:01:03.276
wielu ludzi czuje się źle,

00:01:03.276 --> 00:01:06.205
są przygnębieni i samotni.

00:01:06.205 --> 00:01:08.774
Pustka zżera ich od środka,

00:01:08.774 --> 00:01:12.349
i nie trzeba mieć klinicznej depresji,
żeby tego doświadczyć.

00:01:12.349 --> 00:01:14.998
Myślę, że prędzej czy później
wszyscy zastanawiamy się:

00:01:14.998 --> 00:01:18.986
"Czy to już wszystko?".

00:01:18.986 --> 00:01:21.990
Według badań przyczyną tej rozpaczy

00:01:21.990 --> 00:01:23.785
nie jest brak szczęścia,

00:01:23.785 --> 00:01:26.585
ale brak czegoś innego,

00:01:26.585 --> 00:01:29.680
brak sensu życia.

NOTE Paragraph

00:01:30.710 --> 00:01:33.787
Zaczęłam zadawać sobie pytania.

00:01:33.787 --> 00:01:36.483
Czy życie to coś więcej
niż bycie szczęśliwym?

00:01:37.163 --> 00:01:39.528
Jaka jest różnica 
między byciem szczęśliwym

00:01:39.528 --> 00:01:41.523
a posiadaniem sensu życia?

00:01:42.723 --> 00:01:46.907
Wielu psychologów definiuje szczęście
jako stan wygody, komfortu

00:01:46.907 --> 00:01:49.831
i dobrego samopoczucia w danej chwili.

00:01:49.831 --> 00:01:51.853
Sens ma głębsze znaczenie.

00:01:52.243 --> 00:01:54.797
Znany psycholog Martin Seligman mówi,

00:01:54.797 --> 00:01:59.132
że sens wypływa z przynależności
i służenia czemuś poza sobą

00:01:59.132 --> 00:02:02.667
oraz rozwijania tego, co w nas najlepsze.

00:02:03.197 --> 00:02:06.032
Nasza kultura ma obsesję 
na punkcie szczęścia,

00:02:06.032 --> 00:02:09.765
ale zrozumiałam, że poszukiwanie sensu
jest bardziej znaczące.

00:02:10.195 --> 00:02:12.983
Badania pokazują, że ludzie,
którzy mają w życiu sens,

00:02:12.983 --> 00:02:14.675
są bardziej wytrzymali,

00:02:14.675 --> 00:02:17.076
lepiej radzą sobie w szkole i w pracy,

00:02:17.076 --> 00:02:18.889
a nawet dłużej żyją.

NOTE Paragraph

00:02:19.799 --> 00:02:22.100
Zaczęłam się zastanawiać:

00:02:22.100 --> 00:02:24.630
"Jak mamy żyć, żeby znaleźć sens?".

00:02:25.710 --> 00:02:29.583
Żeby się tego dowiedzieć, przez pięć lat
robiłam wywiady z setkami ludzi,

00:02:29.583 --> 00:02:32.394
czytając wiele na temat psychologii,

00:02:32.394 --> 00:02:35.226
neurobiologii i filozofii.

00:02:35.226 --> 00:02:37.829
Łącząc to wszystko, dowiedziałam się

00:02:37.829 --> 00:02:42.175
o istnieniu czegoś, co nazywam 
czterema filarami życia z sensem.

00:02:42.175 --> 00:02:44.783
Każdy może żyć z sensem,

00:02:44.783 --> 00:02:48.106
wbudowując niektóre lub wszystkie
z tych filarów do swojego życia.

NOTE Paragraph

00:02:49.096 --> 00:02:51.984
Pierwszy filar to poczucie przynależności.

00:02:52.184 --> 00:02:54.876
Przynależność pochodzi ze związków,

00:02:54.876 --> 00:02:57.280
w których docenia się nas
takimi, jakimi jesteśmy,

00:02:57.280 --> 00:02:59.320
i w których doceniamy innych.

00:03:00.200 --> 00:03:04.822
Niektóre grupy i związki
dają tanie poczucie przynależności,

00:03:04.822 --> 00:03:06.817
jesteśmy doceniani za to, w co wierzymy,

00:03:06.817 --> 00:03:08.131
kogo nienawidzimy,

00:03:08.131 --> 00:03:09.436
a nie za to, kim jesteśmy.

00:03:10.486 --> 00:03:13.168
Poczucie przynależności wypływa z miłości.

00:03:13.168 --> 00:03:16.179
Żyje w chwilach pomiędzy ludźmi

00:03:16.179 --> 00:03:19.405
i jest wyborem, bo decydujemy,
czy dbać o poczucie przynależności.

NOTE Paragraph

00:03:20.315 --> 00:03:22.135
Oto przykład.

00:03:22.145 --> 00:03:25.523
Rano mój przyjaciel Jonathan kupuje gazetę

00:03:25.523 --> 00:03:28.538
od ulicznego sprzedawcy w Nowym Jorku.

00:03:28.538 --> 00:03:30.776
Nie tylko dokonują transakcji.

00:03:30.776 --> 00:03:33.507
Poświęcają chwilę,
żeby zwolnić, porozmawiać,

00:03:33.507 --> 00:03:35.572
i traktować siebie nawzajem jak ludzi.

00:03:36.192 --> 00:03:39.318
Kiedyś Jonathan nie miał drobnych,

00:03:39.318 --> 00:03:40.865
a sprzedawca powiedział,

00:03:40.865 --> 00:03:42.494
żeby się tym nie przejmował.

00:03:42.494 --> 00:03:44.690
Jonathan chciał jednak zapłacić,

00:03:44.690 --> 00:03:47.137
więc poszedł do sklepu
i kupił coś niepotrzebnego,

00:03:47.152 --> 00:03:49.812
żeby zdobyć drobne.

00:03:49.812 --> 00:03:52.711
Kiedy dał sprzedawcy pieniądze,

00:03:52.711 --> 00:03:54.225
sprzedawca wycofał się.

00:03:54.535 --> 00:03:55.640
Był urażony.

00:03:56.570 --> 00:03:58.495
Chciał zrobić coś dobrego,

00:03:58.495 --> 00:04:00.668
ale Jonathan go odrzucił.

NOTE Paragraph

00:04:02.078 --> 00:04:06.333
Myślę, że wszyscy czasami
bezwiednie odrzucamy innych.

00:04:06.333 --> 00:04:07.508
Ja też.

00:04:07.508 --> 00:04:10.640
Czasami przejdę obok znajomego
i ledwo go zauważę.

00:04:10.640 --> 00:04:13.584
Sprawdzam telefon, 
kiedy ktoś ze mną rozmawia.

00:04:13.584 --> 00:04:15.470
To bagatelizowanie innych.

00:04:15.470 --> 00:04:18.415
Sprawia, że czują się
niewidzialni i bezwartościowi.

00:04:19.095 --> 00:04:21.856
Kiedy kierujemy się miłością, 
tworzymy więź,

00:04:21.856 --> 00:04:23.733
która nas uszczęśliwia.

NOTE Paragraph

00:04:24.993 --> 00:04:28.512
Dla wielu przynależność
to najważniejsze źródło sensu,

00:04:28.512 --> 00:04:30.586
więzi z rodziną i przyjaciółmi.

00:04:31.056 --> 00:04:35.291
Dla innych ważny jest drugi filar: cel.

00:04:35.681 --> 00:04:38.675
Znaleźć cel to nie to samo,

00:04:38.675 --> 00:04:41.368
co praca, która uszczęśliwia.

00:04:41.368 --> 00:04:44.954
Cel jest tym, co dajemy, a nie bierzemy.

00:04:44.954 --> 00:04:49.188
Pewna salowa wyznała,
że jej celem jest leczenie chorych.

00:04:49.188 --> 00:04:50.970
Wielu rodziców mówi:

00:04:50.970 --> 00:04:53.540
"Moim celem jest wychowywanie dzieci".

00:04:53.540 --> 00:04:57.402
Wyznaczając cel, trzeba wykorzystać
swoje zalety, żeby pomagać innym.

00:04:58.402 --> 00:05:01.922
Dla wielu z nas wiąże się to z pracą.

00:05:01.922 --> 00:05:04.924
To jest nasz wkład,
dzięki któremu czujemy się potrzebni.

00:05:04.924 --> 00:05:08.770
To oznacza, że brak zaangażowania w pracę,

00:05:08.770 --> 00:05:10.157
bycie bezrobotnym,

00:05:10.157 --> 00:05:12.436
niska aktywność zawodowa,

00:05:12.436 --> 00:05:16.402
to nie tylko problemy ekonomiczne,
ale także egzystencjalne.

00:05:16.562 --> 00:05:18.692
Ludzie są zagubieni,

00:05:18.692 --> 00:05:20.831
jeśli nie robią czegoś wartościowego.

00:05:21.451 --> 00:05:24.039
Nie trzeba znaleźć celu w pracy,

00:05:24.039 --> 00:05:26.740
ale cel daje coś, dlaczego warto żyć,

00:05:26.740 --> 00:05:28.792
powód, który motywuje.

NOTE Paragraph

00:05:30.922 --> 00:05:34.091
Trzecim filarem sensu
jest wyjście poza własne "ja",

00:05:34.091 --> 00:05:36.322
ale w zupełnie inny sposób:

00:05:36.322 --> 00:05:37.970
transcendencja.

00:05:37.970 --> 00:05:40.287
Stan transcendencji to rzadkie momenty,

00:05:40.287 --> 00:05:43.766
kiedy unosimy się
ponad zgiełkiem codzienności.

00:05:43.766 --> 00:05:45.636
Poczucie własnego "ja" zanika

00:05:45.636 --> 00:05:48.503
i czujemy łączność
z wyższą rzeczywistością.

00:05:49.293 --> 00:05:52.855
Jedni odczuwają to dzięki sztuce.

00:05:52.855 --> 00:05:55.414
Inni - dzięki wierze.

00:05:55.414 --> 00:05:58.828
Dla mnie, jako pisarki,
dzieje się to dzięki pisaniu.

00:05:58.828 --> 00:06:04.084
Czasami wpadam w trans,
zatracając poczucie czasu i miejsca.

00:06:04.804 --> 00:06:07.983
Transcendentalne przeżycia nas zmieniają.

00:06:07.983 --> 00:06:12.370
W pewnym badaniu studenci
mieli patrzeć na 60-metrowe eukaliptusy

00:06:12.370 --> 00:06:14.275
przez minutę.

00:06:14.275 --> 00:06:16.299
Potem byli mniej skoncentrowani na sobie,

00:06:16.299 --> 00:06:18.218
a bardziej szczodrzy,

00:06:18.218 --> 00:06:20.547
kiedy pojawiała się okazja do pomocy.

NOTE Paragraph

00:06:21.567 --> 00:06:25.099
Przynależność, cel, transcendencja.

00:06:26.290 --> 00:06:28.361
Czwarty filar sensu

00:06:28.361 --> 00:06:30.587
często ludzi zaskakuje.

00:06:31.297 --> 00:06:33.920
Czwarty filar to opowiadanie historii,

00:06:33.920 --> 00:06:36.855
fabularyzacja nas samych.

00:06:37.465 --> 00:06:41.557
Tworzenie fabuły z wydarzeń życia
przynosi jasność.

00:06:41.557 --> 00:06:44.770
Pomaga zrozumieć, jak staliśmy się sobą.

00:06:45.450 --> 00:06:48.619
Nie zawsze wiemy,
że jesteśmy autorami opowieści,

00:06:48.619 --> 00:06:50.944
i możemy zmienić sposób ich narracji.

00:06:50.944 --> 00:06:53.439
Nasze życie to nie lista wydarzeń.

00:06:53.439 --> 00:06:56.661
Można zmieniać, interpretować
i na nowo opowiadać naszą opowieść,

00:06:56.661 --> 00:06:58.676
nawet jeśli ograniczają nas fakty.

NOTE Paragraph

00:06:59.426 --> 00:07:04.417
Poznałam Emekę sparaliżowanego
podczas gry w futbol.

00:07:04.427 --> 00:07:07.372
Po urazie Emeka powiedział sobie:

00:07:07.372 --> 00:07:10.082
"Miałem wspaniałe życie, kiedy grałem,

00:07:10.082 --> 00:07:13.539
a teraz spójrzcie na mnie".

00:07:13.539 --> 00:07:16.206
Ci, którzy opowiadają takie historie:

00:07:16.206 --> 00:07:18.736
"Miałem dobre życie. Teraz jest złe",

00:07:18.736 --> 00:07:21.489
częściej są niespokojni
i cierpią na depresję.

00:07:21.489 --> 00:07:24.555
Taki był Emeka przez pewien czas.

00:07:24.555 --> 00:07:28.341
Z czasem zaczął opowiadać inną historię.

00:07:28.341 --> 00:07:29.878
Jego nowa opowieść brzmi:

00:07:29.878 --> 00:07:33.454
"Przed wypadkiem nie miałem celu.

00:07:33.454 --> 00:07:36.712
Imprezowałem i byłem samolubny.

00:07:36.712 --> 00:07:40.858
Dzięki wypadkowi zrozumiałem,
że mogę być lepszym człowiekiem".

00:07:40.858 --> 00:07:44.961
Ta zmiana w narracji zmieniła jego życie.

00:07:44.961 --> 00:07:47.394
Po zmianie swojej opowieści

00:07:47.394 --> 00:07:49.354
Emeka został mentorem dzieci

00:07:49.354 --> 00:07:51.673
i odkrył swój cel,

00:07:51.673 --> 00:07:53.139
czyli pomaganie innym.

00:07:53.949 --> 00:07:57.484
Psycholog Dan McAdams
nazywa to "opowieścią odkupienia",

00:07:57.484 --> 00:07:59.886
gdzie dobro odkupiło zło.

00:08:00.576 --> 00:08:02.857
Ludzie mający znaczące życie, co odkrył,

00:08:02.857 --> 00:08:04.518
opowiadają historię swojego życia,

00:08:04.518 --> 00:08:07.405
która zawiera odkupienie, rozwój i miłość.

NOTE Paragraph

00:08:08.745 --> 00:08:11.650
Dlaczego ludzie zmieniają swoją opowieść?

00:08:11.650 --> 00:08:13.624
Niektórym pomagają terapeuci,

00:08:13.624 --> 00:08:15.558
ale można tego dokonać samemu

00:08:15.558 --> 00:08:18.045
poprzez głęboką refleksją nad życiem,

00:08:18.045 --> 00:08:20.232
tym, jak ukształtowały nas doświadczenia,

00:08:20.232 --> 00:08:22.615
co straciliśmy, a co zyskaliśmy.

00:08:22.615 --> 00:08:23.860
Tak zrobił Emeka.

00:08:25.070 --> 00:08:26.786
Nie zmienimy opowieści od razu.

00:08:26.786 --> 00:08:28.914
To może być bolesne i trwać całe lata.

00:08:29.224 --> 00:08:32.330
Wszyscy doświadczyliśmy cierpienia
i zmagamy się z tym.

00:08:32.890 --> 00:08:37.174
Ale zaakceptowanie bolesnych wspomnień
przyczynia się do poszerzenia wiedzy,

00:08:37.174 --> 00:08:40.033
odnalezienia dobra, które was wspiera.

NOTE Paragraph

00:08:42.573 --> 00:08:47.675
Przynależność, cel,
transcendencja, opowiadanie.

00:08:47.675 --> 00:08:50.637
To cztery filary sensu.

00:08:51.507 --> 00:08:53.164
Kiedy byłam młodsza,

00:08:53.164 --> 00:08:56.896
miałam szczęście,
bo otaczały mnie cztery filary.

00:08:56.896 --> 00:09:02.490
Z domu w Montrealu rodzice
organizowali spotkania sufich.

00:09:02.490 --> 00:09:07.080
Sufizm to mistyczny nurt
kojarzony z wirującymi derwiszami

00:09:07.080 --> 00:09:08.563
i poetą Rumim.

00:09:08.563 --> 00:09:11.726
Dwa razy w tygodniu
przychodzili do nas sufi,

00:09:11.726 --> 00:09:16.079
żeby medytować, pić perską herbatę
i wymieniać się opowieściami.

00:09:16.079 --> 00:09:19.107
Ich praktyki wymagają także
służenia wszystkim stworzeniom

00:09:19.107 --> 00:09:20.932
poprzez małe akty miłości,

00:09:20.932 --> 00:09:23.759
co znaczy, że są życzliwi,
nawet gdy ktoś ich skrzywdzi.

00:09:24.329 --> 00:09:27.604
Daje to cel: kontrolę ego.

NOTE Paragraph

00:09:28.674 --> 00:09:31.673
Kiedy wyjechałam na studia,

00:09:31.673 --> 00:09:35.258
bez zakorzenienia w sufizmie na co dzień

00:09:35.258 --> 00:09:36.775
czułam się zagubiona.

00:09:36.775 --> 00:09:40.338
Zaczęłam szukać sensu życia.

00:09:40.338 --> 00:09:42.839
Dlatego wyruszyłam w tę podróż.

00:09:42.839 --> 00:09:44.794
Teraz zdaję sobie sprawę,

00:09:44.794 --> 00:09:47.829
że sufi posiadają kulturę sensu.

00:09:47.829 --> 00:09:50.475
Filary były częścią struktury,

00:09:50.475 --> 00:09:53.802
a ich obecność pomagała nam żyć głębiej.

NOTE Paragraph

00:09:54.352 --> 00:09:56.667
Takie same zasady dotyczą

00:09:56.667 --> 00:09:58.896
innych silnych grup społecznych,

00:09:58.896 --> 00:10:00.693
zarówno dobrych, jak i złych.

00:10:01.213 --> 00:10:03.517
Gangi, sekty,

00:10:03.517 --> 00:10:06.110
to subkultury, które używają tych filarów

00:10:06.110 --> 00:10:09.214
i dają ludziom coś,
dla czego warto żyć i umrzeć.

00:10:09.804 --> 00:10:14.989
Dlatego społeczeństwo
musi dać lepsze alternatywy.

00:10:14.989 --> 00:10:18.750
Musimy wbudować te filary
do naszych rodzin i instytucji,

00:10:18.750 --> 00:10:21.300
żeby pomóc ludziom stać się lepszymi.

00:10:22.440 --> 00:10:24.843
Życie z sensem wymaga wysiłku.

00:10:24.843 --> 00:10:26.887
To długotrwały proces.

00:10:26.887 --> 00:10:30.452
Z każdym dniem tworzymy własne życie,

00:10:30.452 --> 00:10:32.633
rozwijamy swoją opowieść.

00:10:32.633 --> 00:10:35.286
Czasami możemy zboczyć z trasy.

NOTE Paragraph

00:10:36.346 --> 00:10:38.287
Kiedy mnie się to zdarza,

00:10:38.287 --> 00:10:41.451
przypominam sobie
wyjątkowe doświadczenie z ojcem.

00:10:43.711 --> 00:10:46.635
Kilka miesięcy po ukończeniu studiów,

00:10:46.635 --> 00:10:50.133
ojciec miał atak serca,
który mógł go zabić.

00:10:50.903 --> 00:10:54.190
Przeżył, a kiedy spytałam,
co się działo w jego umyśle,

00:10:54.190 --> 00:10:55.863
kiedy walczył ze śmiercią,

00:10:55.863 --> 00:10:58.569
powiedział, że myślał o tym, że musi żyć

00:10:58.569 --> 00:11:00.700
dla mnie i mojego brata.

00:11:00.700 --> 00:11:04.120
To dało mu siłę, żeby walczyć o życie.

00:11:04.120 --> 00:11:07.163
Podczas znieczulania przy operacji,

00:11:07.163 --> 00:11:09.806
zamiast liczyć do tyłu, zaczynając od 10,

00:11:09.806 --> 00:11:13.237
powtarzał nasze imiona jak mantrę.

00:11:13.787 --> 00:11:17.520
Chciał, żeby nasze imiona były ostatnimi
wypowiedzianymi przez niego słowami,

00:11:17.520 --> 00:11:18.637
gdyby umarł.

NOTE Paragraph

00:11:20.997 --> 00:11:24.160
Mój tata jest cieślą i sufi.

00:11:25.170 --> 00:11:26.760
To skromne,

00:11:26.760 --> 00:11:28.084
ale dobre życie.

00:11:28.534 --> 00:11:32.092
Kiedy zmagał się ze śmiercią,
miał powód, żeby żyć:

00:11:32.092 --> 00:11:33.244
miłość.

00:11:33.904 --> 00:11:36.183
Poczucie przynależności do rodziny,

00:11:36.183 --> 00:11:37.684
jego powołanie - ojcostwo,

00:11:37.684 --> 00:11:41.133
transcendentalna medytacja,
powtarzanie naszych imion,

00:11:41.133 --> 00:11:43.945
to dzięki temu przeżył.

00:11:43.945 --> 00:11:46.202
To opowieść, którą sobie opowiedział.

00:11:47.642 --> 00:11:49.554
Sens ma taką moc.

00:11:50.654 --> 00:11:53.179
Szczęście przychodzi i odchodzi.

00:11:53.179 --> 00:11:55.269
Kiedy życie jest dobre

00:11:55.269 --> 00:11:57.177
i kiedy jest bardzo źle,

00:11:57.177 --> 00:11:59.710
posiadanie sensu życia
jest największym wsparciem.

00:12:00.120 --> 00:12:01.025
Dziękuję.

00:12:01.565 --> 00:12:04.148
(Brawa)