1
00:00:00,806 --> 00:00:01,964
Kiedyś myślałam,

2
00:00:01,964 --> 00:00:05,682
że celem życia jest dążenie do szczęścia.

3
00:00:06,472 --> 00:00:09,426
Mówiono, że sukces to droga do szczęścia,

4
00:00:09,426 --> 00:00:12,469
więc szukałam idealnej pracy,

5
00:00:12,469 --> 00:00:16,385
wspaniałego chłopaka, pięknego mieszkania.

6
00:00:16,986 --> 00:00:19,851
Ale zamiast czuć się spełniona,

7
00:00:19,851 --> 00:00:22,635
czułam niepokój i zagubienie.

8
00:00:22,946 --> 00:00:27,126
Nie byłam sama, moi przyjaciele
mieli ten sam problem.

9
00:00:28,626 --> 00:00:32,659
W końcu postanowiłam ukończyć
studia psychologii pozytywnej

10
00:00:32,659 --> 00:00:36,120
i dowiedzieć się, co uszczęśliwia ludzi.

11
00:00:36,800 --> 00:00:39,500
To, czego się tam nauczyłam,
zmieniło moje życie.

12
00:00:40,270 --> 00:00:44,702
Pogoń za szczęściem unieszczęśliwia,
co pokazują badania.

13
00:00:45,872 --> 00:00:48,686
Zastanowiło mnie to,

14
00:00:48,686 --> 00:00:51,852
że rośnie liczba samobójstw na świecie,

15
00:00:51,852 --> 00:00:54,952
a w Ameryce jest największa od 30 lat.

16
00:00:55,622 --> 00:00:58,316
Mimo że jakość życia
obiektywnie się polepsza,

17
00:00:58,316 --> 00:01:00,967
według prawie każdego możliwego standardu,

18
00:01:00,967 --> 00:01:03,276
wielu ludzi czuje się źle,

19
00:01:03,276 --> 00:01:06,205
są przygnębieni i samotni.

20
00:01:06,205 --> 00:01:08,774
Pustka zżera ich od środka,

21
00:01:08,774 --> 00:01:12,349
i nie trzeba mieć klinicznej depresji,
żeby tego doświadczyć.

22
00:01:12,349 --> 00:01:14,998
Myślę, że prędzej czy później
wszyscy zastanawiamy się:

23
00:01:14,998 --> 00:01:18,986
"Czy to już wszystko?".

24
00:01:18,986 --> 00:01:21,990
Według badań przyczyną tej rozpaczy

25
00:01:21,990 --> 00:01:23,785
nie jest brak szczęścia,

26
00:01:23,785 --> 00:01:26,585
ale brak czegoś innego,

27
00:01:26,585 --> 00:01:29,680
brak sensu życia.

28
00:01:30,710 --> 00:01:33,787
Zaczęłam zadawać sobie pytania.

29
00:01:33,787 --> 00:01:36,483
Czy życie to coś więcej
niż bycie szczęśliwym?

30
00:01:37,163 --> 00:01:39,528
Jaka jest różnica 
między byciem szczęśliwym

31
00:01:39,528 --> 00:01:41,523
a posiadaniem sensu życia?

32
00:01:42,723 --> 00:01:46,907
Wielu psychologów definiuje szczęście
jako stan wygody, komfortu

33
00:01:46,907 --> 00:01:49,831
i dobrego samopoczucia w danej chwili.

34
00:01:49,831 --> 00:01:51,853
Sens ma głębsze znaczenie.

35
00:01:52,243 --> 00:01:54,797
Znany psycholog Martin Seligman mówi,

36
00:01:54,797 --> 00:01:59,132
że sens wypływa z przynależności
i służenia czemuś poza sobą

37
00:01:59,132 --> 00:02:02,667
oraz rozwijania tego, co w nas najlepsze.

38
00:02:03,197 --> 00:02:06,032
Nasza kultura ma obsesję 
na punkcie szczęścia,

39
00:02:06,032 --> 00:02:09,765
ale zrozumiałam, że poszukiwanie sensu
jest bardziej znaczące.

40
00:02:10,195 --> 00:02:12,983
Badania pokazują, że ludzie,
którzy mają w życiu sens,

41
00:02:12,983 --> 00:02:14,675
są bardziej wytrzymali,

42
00:02:14,675 --> 00:02:17,076
lepiej radzą sobie w szkole i w pracy,

43
00:02:17,076 --> 00:02:18,889
a nawet dłużej żyją.

44
00:02:19,799 --> 00:02:22,100
Zaczęłam się zastanawiać:

45
00:02:22,100 --> 00:02:24,630
"Jak mamy żyć, żeby znaleźć sens?".

46
00:02:25,710 --> 00:02:29,583
Żeby się tego dowiedzieć, przez pięć lat
robiłam wywiady z setkami ludzi,

47
00:02:29,583 --> 00:02:32,394
czytając wiele na temat psychologii,

48
00:02:32,394 --> 00:02:35,226
neurobiologii i filozofii.

49
00:02:35,226 --> 00:02:37,829
Łącząc to wszystko, dowiedziałam się

50
00:02:37,829 --> 00:02:42,175
o istnieniu czegoś, co nazywam 
czterema filarami życia z sensem.

51
00:02:42,175 --> 00:02:44,783
Każdy może żyć z sensem,

52
00:02:44,783 --> 00:02:48,106
wbudowując niektóre lub wszystkie
z tych filarów do swojego życia.

53
00:02:49,096 --> 00:02:51,984
Pierwszy filar to poczucie przynależności.

54
00:02:52,184 --> 00:02:54,876
Przynależność pochodzi ze związków,

55
00:02:54,876 --> 00:02:57,280
w których docenia się nas
takimi, jakimi jesteśmy,

56
00:02:57,280 --> 00:02:59,320
i w których doceniamy innych.

57
00:03:00,200 --> 00:03:04,822
Niektóre grupy i związki
dają tanie poczucie przynależności,

58
00:03:04,822 --> 00:03:06,817
jesteśmy doceniani za to, w co wierzymy,

59
00:03:06,817 --> 00:03:08,131
kogo nienawidzimy,

60
00:03:08,131 --> 00:03:09,436
a nie za to, kim jesteśmy.

61
00:03:10,486 --> 00:03:13,168
Poczucie przynależności wypływa z miłości.

62
00:03:13,168 --> 00:03:16,179
Żyje w chwilach pomiędzy ludźmi

63
00:03:16,179 --> 00:03:19,405
i jest wyborem, bo decydujemy,
czy dbać o poczucie przynależności.

64
00:03:20,315 --> 00:03:22,135
Oto przykład.

65
00:03:22,145 --> 00:03:25,523
Rano mój przyjaciel Jonathan kupuje gazetę

66
00:03:25,523 --> 00:03:28,538
od ulicznego sprzedawcy w Nowym Jorku.

67
00:03:28,538 --> 00:03:30,776
Nie tylko dokonują transakcji.

68
00:03:30,776 --> 00:03:33,507
Poświęcają chwilę,
żeby zwolnić, porozmawiać,

69
00:03:33,507 --> 00:03:35,572
i traktować siebie nawzajem jak ludzi.

70
00:03:36,192 --> 00:03:39,318
Kiedyś Jonathan nie miał drobnych,

71
00:03:39,318 --> 00:03:40,865
a sprzedawca powiedział,

72
00:03:40,865 --> 00:03:42,494
żeby się tym nie przejmował.

73
00:03:42,494 --> 00:03:44,690
Jonathan chciał jednak zapłacić,

74
00:03:44,690 --> 00:03:47,137
więc poszedł do sklepu
i kupił coś niepotrzebnego,

75
00:03:47,152 --> 00:03:49,812
żeby zdobyć drobne.

76
00:03:49,812 --> 00:03:52,711
Kiedy dał sprzedawcy pieniądze,

77
00:03:52,711 --> 00:03:54,225
sprzedawca wycofał się.

78
00:03:54,535 --> 00:03:55,640
Był urażony.

79
00:03:56,570 --> 00:03:58,495
Chciał zrobić coś dobrego,

80
00:03:58,495 --> 00:04:00,668
ale Jonathan go odrzucił.

81
00:04:02,078 --> 00:04:06,333
Myślę, że wszyscy czasami
bezwiednie odrzucamy innych.

82
00:04:06,333 --> 00:04:07,508
Ja też.

83
00:04:07,508 --> 00:04:10,640
Czasami przejdę obok znajomego
i ledwo go zauważę.

84
00:04:10,640 --> 00:04:13,584
Sprawdzam telefon, 
kiedy ktoś ze mną rozmawia.

85
00:04:13,584 --> 00:04:15,470
To bagatelizowanie innych.

86
00:04:15,470 --> 00:04:18,415
Sprawia, że czują się
niewidzialni i bezwartościowi.

87
00:04:19,095 --> 00:04:21,856
Kiedy kierujemy się miłością, 
tworzymy więź,

88
00:04:21,856 --> 00:04:23,733
która nas uszczęśliwia.

89
00:04:24,993 --> 00:04:28,512
Dla wielu przynależność
to najważniejsze źródło sensu,

90
00:04:28,512 --> 00:04:30,586
więzi z rodziną i przyjaciółmi.

91
00:04:31,056 --> 00:04:35,291
Dla innych ważny jest drugi filar: cel.

92
00:04:35,681 --> 00:04:38,675
Znaleźć cel to nie to samo,

93
00:04:38,675 --> 00:04:41,368
co praca, która uszczęśliwia.

94
00:04:41,368 --> 00:04:44,954
Cel jest tym, co dajemy, a nie bierzemy.

95
00:04:44,954 --> 00:04:49,188
Pewna salowa wyznała,
że jej celem jest leczenie chorych.

96
00:04:49,188 --> 00:04:50,970
Wielu rodziców mówi:

97
00:04:50,970 --> 00:04:53,540
"Moim celem jest wychowywanie dzieci".

98
00:04:53,540 --> 00:04:57,402
Wyznaczając cel, trzeba wykorzystać
swoje zalety, żeby pomagać innym.

99
00:04:58,402 --> 00:05:01,922
Dla wielu z nas wiąże się to z pracą.

100
00:05:01,922 --> 00:05:04,924
To jest nasz wkład,
dzięki któremu czujemy się potrzebni.

101
00:05:04,924 --> 00:05:08,770
To oznacza, że brak zaangażowania w pracę,

102
00:05:08,770 --> 00:05:10,157
bycie bezrobotnym,

103
00:05:10,157 --> 00:05:12,436
niska aktywność zawodowa,

104
00:05:12,436 --> 00:05:16,402
to nie tylko problemy ekonomiczne,
ale także egzystencjalne.

105
00:05:16,562 --> 00:05:18,692
Ludzie są zagubieni,

106
00:05:18,692 --> 00:05:20,831
jeśli nie robią czegoś wartościowego.

107
00:05:21,451 --> 00:05:24,039
Nie trzeba znaleźć celu w pracy,

108
00:05:24,039 --> 00:05:26,740
ale cel daje coś, dlaczego warto żyć,

109
00:05:26,740 --> 00:05:28,792
powód, który motywuje.

110
00:05:30,922 --> 00:05:34,091
Trzecim filarem sensu
jest wyjście poza własne "ja",

111
00:05:34,091 --> 00:05:36,322
ale w zupełnie inny sposób:

112
00:05:36,322 --> 00:05:37,970
transcendencja.

113
00:05:37,970 --> 00:05:40,287
Stan transcendencji to rzadkie momenty,

114
00:05:40,287 --> 00:05:43,766
kiedy unosimy się
ponad zgiełkiem codzienności.

115
00:05:43,766 --> 00:05:45,636
Poczucie własnego "ja" zanika

116
00:05:45,636 --> 00:05:48,503
i czujemy łączność
z wyższą rzeczywistością.

117
00:05:49,293 --> 00:05:52,855
Jedni odczuwają to dzięki sztuce.

118
00:05:52,855 --> 00:05:55,414
Inni - dzięki wierze.

119
00:05:55,414 --> 00:05:58,828
Dla mnie, jako pisarki,
dzieje się to dzięki pisaniu.

120
00:05:58,828 --> 00:06:04,084
Czasami wpadam w trans,
zatracając poczucie czasu i miejsca.

121
00:06:04,804 --> 00:06:07,983
Transcendentalne przeżycia nas zmieniają.

122
00:06:07,983 --> 00:06:12,370
W pewnym badaniu studenci
mieli patrzeć na 60-metrowe eukaliptusy

123
00:06:12,370 --> 00:06:14,275
przez minutę.

124
00:06:14,275 --> 00:06:16,299
Potem byli mniej skoncentrowani na sobie,

125
00:06:16,299 --> 00:06:18,218
a bardziej szczodrzy,

126
00:06:18,218 --> 00:06:20,547
kiedy pojawiała się okazja do pomocy.

127
00:06:21,567 --> 00:06:25,099
Przynależność, cel, transcendencja.

128
00:06:26,290 --> 00:06:28,361
Czwarty filar sensu

129
00:06:28,361 --> 00:06:30,587
często ludzi zaskakuje.

130
00:06:31,297 --> 00:06:33,920
Czwarty filar to opowiadanie historii,

131
00:06:33,920 --> 00:06:36,855
fabularyzacja nas samych.

132
00:06:37,465 --> 00:06:41,557
Tworzenie fabuły z wydarzeń życia
przynosi jasność.

133
00:06:41,557 --> 00:06:44,770
Pomaga zrozumieć, jak staliśmy się sobą.

134
00:06:45,450 --> 00:06:48,619
Nie zawsze wiemy,
że jesteśmy autorami opowieści,

135
00:06:48,619 --> 00:06:50,944
i możemy zmienić sposób ich narracji.

136
00:06:50,944 --> 00:06:53,439
Nasze życie to nie lista wydarzeń.

137
00:06:53,439 --> 00:06:56,661
Można zmieniać, interpretować
i na nowo opowiadać naszą opowieść,

138
00:06:56,661 --> 00:06:58,676
nawet jeśli ograniczają nas fakty.

139
00:06:59,426 --> 00:07:04,417
Poznałam Emekę sparaliżowanego
podczas gry w futbol.

140
00:07:04,427 --> 00:07:07,372
Po urazie Emeka powiedział sobie:

141
00:07:07,372 --> 00:07:10,082
"Miałem wspaniałe życie, kiedy grałem,

142
00:07:10,082 --> 00:07:13,539
a teraz spójrzcie na mnie".

143
00:07:13,539 --> 00:07:16,206
Ci, którzy opowiadają takie historie:

144
00:07:16,206 --> 00:07:18,736
"Miałem dobre życie. Teraz jest złe",

145
00:07:18,736 --> 00:07:21,489
częściej są niespokojni
i cierpią na depresję.

146
00:07:21,489 --> 00:07:24,555
Taki był Emeka przez pewien czas.

147
00:07:24,555 --> 00:07:28,341
Z czasem zaczął opowiadać inną historię.

148
00:07:28,341 --> 00:07:29,878
Jego nowa opowieść brzmi:

149
00:07:29,878 --> 00:07:33,454
"Przed wypadkiem nie miałem celu.

150
00:07:33,454 --> 00:07:36,712
Imprezowałem i byłem samolubny.

151
00:07:36,712 --> 00:07:40,858
Dzięki wypadkowi zrozumiałem,
że mogę być lepszym człowiekiem".

152
00:07:40,858 --> 00:07:44,961
Ta zmiana w narracji zmieniła jego życie.

153
00:07:44,961 --> 00:07:47,394
Po zmianie swojej opowieści

154
00:07:47,394 --> 00:07:49,354
Emeka został mentorem dzieci

155
00:07:49,354 --> 00:07:51,673
i odkrył swój cel,

156
00:07:51,673 --> 00:07:53,139
czyli pomaganie innym.

157
00:07:53,949 --> 00:07:57,484
Psycholog Dan McAdams
nazywa to "opowieścią odkupienia",

158
00:07:57,484 --> 00:07:59,886
gdzie dobro odkupiło zło.

159
00:08:00,576 --> 00:08:02,857
Ludzie mający znaczące życie, co odkrył,

160
00:08:02,857 --> 00:08:04,518
opowiadają historię swojego życia,

161
00:08:04,518 --> 00:08:07,405
która zawiera odkupienie, rozwój i miłość.

162
00:08:08,745 --> 00:08:11,650
Dlaczego ludzie zmieniają swoją opowieść?

163
00:08:11,650 --> 00:08:13,624
Niektórym pomagają terapeuci,

164
00:08:13,624 --> 00:08:15,558
ale można tego dokonać samemu

165
00:08:15,558 --> 00:08:18,045
poprzez głęboką refleksją nad życiem,

166
00:08:18,045 --> 00:08:20,232
tym, jak ukształtowały nas doświadczenia,

167
00:08:20,232 --> 00:08:22,615
co straciliśmy, a co zyskaliśmy.

168
00:08:22,615 --> 00:08:23,860
Tak zrobił Emeka.

169
00:08:25,070 --> 00:08:26,786
Nie zmienimy opowieści od razu.

170
00:08:26,786 --> 00:08:28,914
To może być bolesne i trwać całe lata.

171
00:08:29,224 --> 00:08:32,330
Wszyscy doświadczyliśmy cierpienia
i zmagamy się z tym.

172
00:08:32,890 --> 00:08:37,174
Ale zaakceptowanie bolesnych wspomnień
przyczynia się do poszerzenia wiedzy,

173
00:08:37,174 --> 00:08:40,033
odnalezienia dobra, które was wspiera.

174
00:08:42,573 --> 00:08:47,675
Przynależność, cel,
transcendencja, opowiadanie.

175
00:08:47,675 --> 00:08:50,637
To cztery filary sensu.

176
00:08:51,507 --> 00:08:53,164
Kiedy byłam młodsza,

177
00:08:53,164 --> 00:08:56,896
miałam szczęście,
bo otaczały mnie cztery filary.

178
00:08:56,896 --> 00:09:02,490
Z domu w Montrealu rodzice
organizowali spotkania sufich.

179
00:09:02,490 --> 00:09:07,080
Sufizm to mistyczny nurt
kojarzony z wirującymi derwiszami

180
00:09:07,080 --> 00:09:08,563
i poetą Rumim.

181
00:09:08,563 --> 00:09:11,726
Dwa razy w tygodniu
przychodzili do nas sufi,

182
00:09:11,726 --> 00:09:16,079
żeby medytować, pić perską herbatę
i wymieniać się opowieściami.

183
00:09:16,079 --> 00:09:19,107
Ich praktyki wymagają także
służenia wszystkim stworzeniom

184
00:09:19,107 --> 00:09:20,932
poprzez małe akty miłości,

185
00:09:20,932 --> 00:09:23,759
co znaczy, że są życzliwi,
nawet gdy ktoś ich skrzywdzi.

186
00:09:24,329 --> 00:09:27,604
Daje to cel: kontrolę ego.

187
00:09:28,674 --> 00:09:31,673
Kiedy wyjechałam na studia,

188
00:09:31,673 --> 00:09:35,258
bez zakorzenienia w sufizmie na co dzień

189
00:09:35,258 --> 00:09:36,775
czułam się zagubiona.

190
00:09:36,775 --> 00:09:40,338
Zaczęłam szukać sensu życia.

191
00:09:40,338 --> 00:09:42,839
Dlatego wyruszyłam w tę podróż.

192
00:09:42,839 --> 00:09:44,794
Teraz zdaję sobie sprawę,

193
00:09:44,794 --> 00:09:47,829
że sufi posiadają kulturę sensu.

194
00:09:47,829 --> 00:09:50,475
Filary były częścią struktury,

195
00:09:50,475 --> 00:09:53,802
a ich obecność pomagała nam żyć głębiej.

196
00:09:54,352 --> 00:09:56,667
Takie same zasady dotyczą

197
00:09:56,667 --> 00:09:58,896
innych silnych grup społecznych,

198
00:09:58,896 --> 00:10:00,693
zarówno dobrych, jak i złych.

199
00:10:01,213 --> 00:10:03,517
Gangi, sekty,

200
00:10:03,517 --> 00:10:06,110
to subkultury, które używają tych filarów

201
00:10:06,110 --> 00:10:09,214
i dają ludziom coś,
dla czego warto żyć i umrzeć.

202
00:10:09,804 --> 00:10:14,989
Dlatego społeczeństwo
musi dać lepsze alternatywy.

203
00:10:14,989 --> 00:10:18,750
Musimy wbudować te filary
do naszych rodzin i instytucji,

204
00:10:18,750 --> 00:10:21,300
żeby pomóc ludziom stać się lepszymi.

205
00:10:22,440 --> 00:10:24,843
Życie z sensem wymaga wysiłku.

206
00:10:24,843 --> 00:10:26,887
To długotrwały proces.

207
00:10:26,887 --> 00:10:30,452
Z każdym dniem tworzymy własne życie,

208
00:10:30,452 --> 00:10:32,633
rozwijamy swoją opowieść.

209
00:10:32,633 --> 00:10:35,286
Czasami możemy zboczyć z trasy.

210
00:10:36,346 --> 00:10:38,287
Kiedy mnie się to zdarza,

211
00:10:38,287 --> 00:10:41,451
przypominam sobie
wyjątkowe doświadczenie z ojcem.

212
00:10:43,711 --> 00:10:46,635
Kilka miesięcy po ukończeniu studiów,

213
00:10:46,635 --> 00:10:50,133
ojciec miał atak serca,
który mógł go zabić.

214
00:10:50,903 --> 00:10:54,190
Przeżył, a kiedy spytałam,
co się działo w jego umyśle,

215
00:10:54,190 --> 00:10:55,863
kiedy walczył ze śmiercią,

216
00:10:55,863 --> 00:10:58,569
powiedział, że myślał o tym, że musi żyć

217
00:10:58,569 --> 00:11:00,700
dla mnie i mojego brata.

218
00:11:00,700 --> 00:11:04,120
To dało mu siłę, żeby walczyć o życie.

219
00:11:04,120 --> 00:11:07,163
Podczas znieczulania przy operacji,

220
00:11:07,163 --> 00:11:09,806
zamiast liczyć do tyłu, zaczynając od 10,

221
00:11:09,806 --> 00:11:13,237
powtarzał nasze imiona jak mantrę.

222
00:11:13,787 --> 00:11:17,520
Chciał, żeby nasze imiona były ostatnimi
wypowiedzianymi przez niego słowami,

223
00:11:17,520 --> 00:11:18,637
gdyby umarł.

224
00:11:20,997 --> 00:11:24,160
Mój tata jest cieślą i sufi.

225
00:11:25,170 --> 00:11:26,760
To skromne,

226
00:11:26,760 --> 00:11:28,084
ale dobre życie.

227
00:11:28,534 --> 00:11:32,092
Kiedy zmagał się ze śmiercią,
miał powód, żeby żyć:

228
00:11:32,092 --> 00:11:33,244
miłość.

229
00:11:33,904 --> 00:11:36,183
Poczucie przynależności do rodziny,

230
00:11:36,183 --> 00:11:37,684
jego powołanie - ojcostwo,

231
00:11:37,684 --> 00:11:41,133
transcendentalna medytacja,
powtarzanie naszych imion,

232
00:11:41,133 --> 00:11:43,945
to dzięki temu przeżył.

233
00:11:43,945 --> 00:11:46,202
To opowieść, którą sobie opowiedział.

234
00:11:47,642 --> 00:11:49,554
Sens ma taką moc.

235
00:11:50,654 --> 00:11:53,179
Szczęście przychodzi i odchodzi.

236
00:11:53,179 --> 00:11:55,269
Kiedy życie jest dobre

237
00:11:55,269 --> 00:11:57,177
i kiedy jest bardzo źle,

238
00:11:57,177 --> 00:11:59,710
posiadanie sensu życia
jest największym wsparciem.

239
00:12:00,120 --> 00:12:01,025
Dziękuję.

240
00:12:01,565 --> 00:12:04,148
(Brawa)