0:00:00.806,0:00:01.964
Kiedyś myślałam,

0:00:01.964,0:00:05.682
że celem życia jest dążenie do szczęścia.

0:00:06.472,0:00:09.426
Mówiono, że sukces to droga do szczęścia,

0:00:09.426,0:00:12.469
więc szukałam idealnej pracy,

0:00:12.469,0:00:16.385
wspaniałego chłopaka, pięknego mieszkania.

0:00:16.986,0:00:19.851
Ale zamiast czuć się spełniona,

0:00:19.851,0:00:22.635
czułam niepokój i zagubienie.

0:00:22.946,0:00:27.126
Nie byłam sama, moi przyjaciele[br]mieli ten sam problem.

0:00:28.626,0:00:32.659
W końcu postanowiłam ukończyć[br]studia psychologii pozytywnej

0:00:32.659,0:00:36.120
i dowiedzieć się, co uszczęśliwia ludzi.

0:00:36.800,0:00:39.500
To, czego się tam nauczyłam,[br]zmieniło moje życie.

0:00:40.270,0:00:44.702
Pogoń za szczęściem unieszczęśliwia,[br]co pokazują badania.

0:00:45.872,0:00:48.686
Zastanowiło mnie to,

0:00:48.686,0:00:51.852
że rośnie liczba samobójstw na świecie,

0:00:51.852,0:00:54.952
a w Ameryce jest największa od 30 lat.

0:00:55.622,0:00:58.316
Mimo że jakość życia[br]obiektywnie się polepsza,

0:00:58.316,0:01:00.967
według prawie każdego możliwego standardu,

0:01:00.967,0:01:03.276
wielu ludzi czuje się źle,

0:01:03.276,0:01:06.205
są przygnębieni i samotni.

0:01:06.205,0:01:08.774
Pustka zżera ich od środka,

0:01:08.774,0:01:12.349
i nie trzeba mieć klinicznej depresji,[br]żeby tego doświadczyć.

0:01:12.349,0:01:14.998
Myślę, że prędzej czy później[br]wszyscy zastanawiamy się:

0:01:14.998,0:01:18.986
"Czy to już wszystko?".

0:01:18.986,0:01:21.990
Według badań przyczyną tej rozpaczy

0:01:21.990,0:01:23.785
nie jest brak szczęścia,

0:01:23.785,0:01:26.585
ale brak czegoś innego,

0:01:26.585,0:01:29.680
brak sensu życia.

0:01:30.710,0:01:33.787
Zaczęłam zadawać sobie pytania.

0:01:33.787,0:01:36.483
Czy życie to coś więcej[br]niż bycie szczęśliwym?

0:01:37.163,0:01:39.528
Jaka jest różnica [br]między byciem szczęśliwym

0:01:39.528,0:01:41.523
a posiadaniem sensu życia?

0:01:42.723,0:01:46.907
Wielu psychologów definiuje szczęście[br]jako stan wygody, komfortu

0:01:46.907,0:01:49.831
i dobrego samopoczucia w danej chwili.

0:01:49.831,0:01:51.853
Sens ma głębsze znaczenie.

0:01:52.243,0:01:54.797
Znany psycholog Martin Seligman mówi,

0:01:54.797,0:01:59.132
że sens wypływa z przynależności[br]i służenia czemuś poza sobą

0:01:59.132,0:02:02.667
oraz rozwijania tego, co w nas najlepsze.

0:02:03.197,0:02:06.032
Nasza kultura ma obsesję [br]na punkcie szczęścia,

0:02:06.032,0:02:09.765
ale zrozumiałam, że poszukiwanie sensu[br]jest bardziej znaczące.

0:02:10.195,0:02:12.983
Badania pokazują, że ludzie,[br]którzy mają w życiu sens,

0:02:12.983,0:02:14.675
są bardziej wytrzymali,

0:02:14.675,0:02:17.076
lepiej radzą sobie w szkole i w pracy,

0:02:17.076,0:02:18.889
a nawet dłużej żyją.

0:02:19.799,0:02:22.100
Zaczęłam się zastanawiać:

0:02:22.100,0:02:24.630
"Jak mamy żyć, żeby znaleźć sens?".

0:02:25.710,0:02:29.583
Żeby się tego dowiedzieć, przez pięć lat[br]robiłam wywiady z setkami ludzi,

0:02:29.583,0:02:32.394
czytając wiele na temat psychologii,

0:02:32.394,0:02:35.226
neurobiologii i filozofii.

0:02:35.226,0:02:37.829
Łącząc to wszystko, dowiedziałam się

0:02:37.829,0:02:42.175
o istnieniu czegoś, co nazywam [br]czterema filarami życia z sensem.

0:02:42.175,0:02:44.783
Każdy może żyć z sensem,

0:02:44.783,0:02:48.106
wbudowując niektóre lub wszystkie[br]z tych filarów do swojego życia.

0:02:49.096,0:02:51.984
Pierwszy filar to poczucie przynależności.

0:02:52.184,0:02:54.876
Przynależność pochodzi ze związków,

0:02:54.876,0:02:57.280
w których docenia się nas[br]takimi, jakimi jesteśmy,

0:02:57.280,0:02:59.320
i w których doceniamy innych.

0:03:00.200,0:03:04.822
Niektóre grupy i związki[br]dają tanie poczucie przynależności,

0:03:04.822,0:03:06.817
jesteśmy doceniani za to, w co wierzymy,

0:03:06.817,0:03:08.131
kogo nienawidzimy,

0:03:08.131,0:03:09.436
a nie za to, kim jesteśmy.

0:03:10.486,0:03:13.168
Poczucie przynależności wypływa z miłości.

0:03:13.168,0:03:16.179
Żyje w chwilach pomiędzy ludźmi

0:03:16.179,0:03:19.405
i jest wyborem, bo decydujemy,[br]czy dbać o poczucie przynależności.

0:03:20.315,0:03:22.135
Oto przykład.

0:03:22.145,0:03:25.523
Rano mój przyjaciel Jonathan kupuje gazetę

0:03:25.523,0:03:28.538
od ulicznego sprzedawcy w Nowym Jorku.

0:03:28.538,0:03:30.776
Nie tylko dokonują transakcji.

0:03:30.776,0:03:33.507
Poświęcają chwilę,[br]żeby zwolnić, porozmawiać,

0:03:33.507,0:03:35.572
i traktować siebie nawzajem jak ludzi.

0:03:36.192,0:03:39.318
Kiedyś Jonathan nie miał drobnych,

0:03:39.318,0:03:40.865
a sprzedawca powiedział,

0:03:40.865,0:03:42.494
żeby się tym nie przejmował.

0:03:42.494,0:03:44.690
Jonathan chciał jednak zapłacić,

0:03:44.690,0:03:47.137
więc poszedł do sklepu[br]i kupił coś niepotrzebnego,

0:03:47.152,0:03:49.812
żeby zdobyć drobne.

0:03:49.812,0:03:52.711
Kiedy dał sprzedawcy pieniądze,

0:03:52.711,0:03:54.225
sprzedawca wycofał się.

0:03:54.535,0:03:55.640
Był urażony.

0:03:56.570,0:03:58.495
Chciał zrobić coś dobrego,

0:03:58.495,0:04:00.668
ale Jonathan go odrzucił.

0:04:02.078,0:04:06.333
Myślę, że wszyscy czasami[br]bezwiednie odrzucamy innych.

0:04:06.333,0:04:07.508
Ja też.

0:04:07.508,0:04:10.640
Czasami przejdę obok znajomego[br]i ledwo go zauważę.

0:04:10.640,0:04:13.584
Sprawdzam telefon, [br]kiedy ktoś ze mną rozmawia.

0:04:13.584,0:04:15.470
To bagatelizowanie innych.

0:04:15.470,0:04:18.415
Sprawia, że czują się[br]niewidzialni i bezwartościowi.

0:04:19.095,0:04:21.856
Kiedy kierujemy się miłością, [br]tworzymy więź,

0:04:21.856,0:04:23.733
która nas uszczęśliwia.

0:04:24.993,0:04:28.512
Dla wielu przynależność[br]to najważniejsze źródło sensu,

0:04:28.512,0:04:30.586
więzi z rodziną i przyjaciółmi.

0:04:31.056,0:04:35.291
Dla innych ważny jest drugi filar: cel.

0:04:35.681,0:04:38.675
Znaleźć cel to nie to samo,

0:04:38.675,0:04:41.368
co praca, która uszczęśliwia.

0:04:41.368,0:04:44.954
Cel jest tym, co dajemy, a nie bierzemy.

0:04:44.954,0:04:49.188
Pewna salowa wyznała,[br]że jej celem jest leczenie chorych.

0:04:49.188,0:04:50.970
Wielu rodziców mówi:

0:04:50.970,0:04:53.540
"Moim celem jest wychowywanie dzieci".

0:04:53.540,0:04:57.402
Wyznaczając cel, trzeba wykorzystać[br]swoje zalety, żeby pomagać innym.

0:04:58.402,0:05:01.922
Dla wielu z nas wiąże się to z pracą.

0:05:01.922,0:05:04.924
To jest nasz wkład,[br]dzięki któremu czujemy się potrzebni.

0:05:04.924,0:05:08.770
To oznacza, że brak zaangażowania w pracę,

0:05:08.770,0:05:10.157
bycie bezrobotnym,

0:05:10.157,0:05:12.436
niska aktywność zawodowa,

0:05:12.436,0:05:16.402
to nie tylko problemy ekonomiczne,[br]ale także egzystencjalne.

0:05:16.562,0:05:18.692
Ludzie są zagubieni,

0:05:18.692,0:05:20.831
jeśli nie robią czegoś wartościowego.

0:05:21.451,0:05:24.039
Nie trzeba znaleźć celu w pracy,

0:05:24.039,0:05:26.740
ale cel daje coś, dlaczego warto żyć,

0:05:26.740,0:05:28.792
powód, który motywuje.

0:05:30.922,0:05:34.091
Trzecim filarem sensu[br]jest wyjście poza własne "ja",

0:05:34.091,0:05:36.322
ale w zupełnie inny sposób:

0:05:36.322,0:05:37.970
transcendencja.

0:05:37.970,0:05:40.287
Stan transcendencji to rzadkie momenty,

0:05:40.287,0:05:43.766
kiedy unosimy się[br]ponad zgiełkiem codzienności.

0:05:43.766,0:05:45.636
Poczucie własnego "ja" zanika

0:05:45.636,0:05:48.503
i czujemy łączność[br]z wyższą rzeczywistością.

0:05:49.293,0:05:52.855
Jedni odczuwają to dzięki sztuce.

0:05:52.855,0:05:55.414
Inni - dzięki wierze.

0:05:55.414,0:05:58.828
Dla mnie, jako pisarki,[br]dzieje się to dzięki pisaniu.

0:05:58.828,0:06:04.084
Czasami wpadam w trans,[br]zatracając poczucie czasu i miejsca.

0:06:04.804,0:06:07.983
Transcendentalne przeżycia nas zmieniają.

0:06:07.983,0:06:12.370
W pewnym badaniu studenci[br]mieli patrzeć na 60-metrowe eukaliptusy

0:06:12.370,0:06:14.275
przez minutę.

0:06:14.275,0:06:16.299
Potem byli mniej skoncentrowani na sobie,

0:06:16.299,0:06:18.218
a bardziej szczodrzy,

0:06:18.218,0:06:20.547
kiedy pojawiała się okazja do pomocy.

0:06:21.567,0:06:25.099
Przynależność, cel, transcendencja.

0:06:26.290,0:06:28.361
Czwarty filar sensu

0:06:28.361,0:06:30.587
często ludzi zaskakuje.

0:06:31.297,0:06:33.920
Czwarty filar to opowiadanie historii,

0:06:33.920,0:06:36.855
fabularyzacja nas samych.

0:06:37.465,0:06:41.557
Tworzenie fabuły z wydarzeń życia[br]przynosi jasność.

0:06:41.557,0:06:44.770
Pomaga zrozumieć, jak staliśmy się sobą.

0:06:45.450,0:06:48.619
Nie zawsze wiemy,[br]że jesteśmy autorami opowieści,

0:06:48.619,0:06:50.944
i możemy zmienić sposób ich narracji.

0:06:50.944,0:06:53.439
Nasze życie to nie lista wydarzeń.

0:06:53.439,0:06:56.661
Można zmieniać, interpretować[br]i na nowo opowiadać naszą opowieść,

0:06:56.661,0:06:58.676
nawet jeśli ograniczają nas fakty.

0:06:59.426,0:07:04.417
Poznałam Emekę sparaliżowanego[br]podczas gry w futbol.

0:07:04.427,0:07:07.372
Po urazie Emeka powiedział sobie:

0:07:07.372,0:07:10.082
"Miałem wspaniałe życie, kiedy grałem,

0:07:10.082,0:07:13.539
a teraz spójrzcie na mnie".

0:07:13.539,0:07:16.206
Ci, którzy opowiadają takie historie:

0:07:16.206,0:07:18.736
"Miałem dobre życie. Teraz jest złe",

0:07:18.736,0:07:21.489
częściej są niespokojni[br]i cierpią na depresję.

0:07:21.489,0:07:24.555
Taki był Emeka przez pewien czas.

0:07:24.555,0:07:28.341
Z czasem zaczął opowiadać inną historię.

0:07:28.341,0:07:29.878
Jego nowa opowieść brzmi:

0:07:29.878,0:07:33.454
"Przed wypadkiem nie miałem celu.

0:07:33.454,0:07:36.712
Imprezowałem i byłem samolubny.

0:07:36.712,0:07:40.858
Dzięki wypadkowi zrozumiałem,[br]że mogę być lepszym człowiekiem".

0:07:40.858,0:07:44.961
Ta zmiana w narracji zmieniła jego życie.

0:07:44.961,0:07:47.394
Po zmianie swojej opowieści

0:07:47.394,0:07:49.354
Emeka został mentorem dzieci

0:07:49.354,0:07:51.673
i odkrył swój cel,

0:07:51.673,0:07:53.139
czyli pomaganie innym.

0:07:53.949,0:07:57.484
Psycholog Dan McAdams[br]nazywa to "opowieścią odkupienia",

0:07:57.484,0:07:59.886
gdzie dobro odkupiło zło.

0:08:00.576,0:08:02.857
Ludzie mający znaczące życie, co odkrył,

0:08:02.857,0:08:04.518
opowiadają historię swojego życia,

0:08:04.518,0:08:07.405
która zawiera odkupienie, rozwój i miłość.

0:08:08.745,0:08:11.650
Dlaczego ludzie zmieniają swoją opowieść?

0:08:11.650,0:08:13.624
Niektórym pomagają terapeuci,

0:08:13.624,0:08:15.558
ale można tego dokonać samemu

0:08:15.558,0:08:18.045
poprzez głęboką refleksją nad życiem,

0:08:18.045,0:08:20.232
tym, jak ukształtowały nas doświadczenia,

0:08:20.232,0:08:22.615
co straciliśmy, a co zyskaliśmy.

0:08:22.615,0:08:23.860
Tak zrobił Emeka.

0:08:25.070,0:08:26.786
Nie zmienimy opowieści od razu.

0:08:26.786,0:08:28.914
To może być bolesne i trwać całe lata.

0:08:29.224,0:08:32.330
Wszyscy doświadczyliśmy cierpienia[br]i zmagamy się z tym.

0:08:32.890,0:08:37.174
Ale zaakceptowanie bolesnych wspomnień[br]przyczynia się do poszerzenia wiedzy,

0:08:37.174,0:08:40.033
odnalezienia dobra, które was wspiera.

0:08:42.573,0:08:47.675
Przynależność, cel,[br]transcendencja, opowiadanie.

0:08:47.675,0:08:50.637
To cztery filary sensu.

0:08:51.507,0:08:53.164
Kiedy byłam młodsza,

0:08:53.164,0:08:56.896
miałam szczęście,[br]bo otaczały mnie cztery filary.

0:08:56.896,0:09:02.490
Z domu w Montrealu rodzice[br]organizowali spotkania sufich.

0:09:02.490,0:09:07.080
Sufizm to mistyczny nurt[br]kojarzony z wirującymi derwiszami

0:09:07.080,0:09:08.563
i poetą Rumim.

0:09:08.563,0:09:11.726
Dwa razy w tygodniu[br]przychodzili do nas sufi,

0:09:11.726,0:09:16.079
żeby medytować, pić perską herbatę[br]i wymieniać się opowieściami.

0:09:16.079,0:09:19.107
Ich praktyki wymagają także[br]służenia wszystkim stworzeniom

0:09:19.107,0:09:20.932
poprzez małe akty miłości,

0:09:20.932,0:09:23.759
co znaczy, że są życzliwi,[br]nawet gdy ktoś ich skrzywdzi.

0:09:24.329,0:09:27.604
Daje to cel: kontrolę ego.

0:09:28.674,0:09:31.673
Kiedy wyjechałam na studia,

0:09:31.673,0:09:35.258
bez zakorzenienia w sufizmie na co dzień

0:09:35.258,0:09:36.775
czułam się zagubiona.

0:09:36.775,0:09:40.338
Zaczęłam szukać sensu życia.

0:09:40.338,0:09:42.839
Dlatego wyruszyłam w tę podróż.

0:09:42.839,0:09:44.794
Teraz zdaję sobie sprawę,

0:09:44.794,0:09:47.829
że sufi posiadają kulturę sensu.

0:09:47.829,0:09:50.475
Filary były częścią struktury,

0:09:50.475,0:09:53.802
a ich obecność pomagała nam żyć głębiej.

0:09:54.352,0:09:56.667
Takie same zasady dotyczą

0:09:56.667,0:09:58.896
innych silnych grup społecznych,

0:09:58.896,0:10:00.693
zarówno dobrych, jak i złych.

0:10:01.213,0:10:03.517
Gangi, sekty,

0:10:03.517,0:10:06.110
to subkultury, które używają tych filarów

0:10:06.110,0:10:09.214
i dają ludziom coś,[br]dla czego warto żyć i umrzeć.

0:10:09.804,0:10:14.989
Dlatego społeczeństwo[br]musi dać lepsze alternatywy.

0:10:14.989,0:10:18.750
Musimy wbudować te filary[br]do naszych rodzin i instytucji,

0:10:18.750,0:10:21.300
żeby pomóc ludziom stać się lepszymi.

0:10:22.440,0:10:24.843
Życie z sensem wymaga wysiłku.

0:10:24.843,0:10:26.887
To długotrwały proces.

0:10:26.887,0:10:30.452
Z każdym dniem tworzymy własne życie,

0:10:30.452,0:10:32.633
rozwijamy swoją opowieść.

0:10:32.633,0:10:35.286
Czasami możemy zboczyć z trasy.

0:10:36.346,0:10:38.287
Kiedy mnie się to zdarza,

0:10:38.287,0:10:41.451
przypominam sobie[br]wyjątkowe doświadczenie z ojcem.

0:10:43.711,0:10:46.635
Kilka miesięcy po ukończeniu studiów,

0:10:46.635,0:10:50.133
ojciec miał atak serca,[br]który mógł go zabić.

0:10:50.903,0:10:54.190
Przeżył, a kiedy spytałam,[br]co się działo w jego umyśle,

0:10:54.190,0:10:55.863
kiedy walczył ze śmiercią,

0:10:55.863,0:10:58.569
powiedział, że myślał o tym, że musi żyć

0:10:58.569,0:11:00.700
dla mnie i mojego brata.

0:11:00.700,0:11:04.120
To dało mu siłę, żeby walczyć o życie.

0:11:04.120,0:11:07.163
Podczas znieczulania przy operacji,

0:11:07.163,0:11:09.806
zamiast liczyć do tyłu, zaczynając od 10,

0:11:09.806,0:11:13.237
powtarzał nasze imiona jak mantrę.

0:11:13.787,0:11:17.520
Chciał, żeby nasze imiona były ostatnimi[br]wypowiedzianymi przez niego słowami,

0:11:17.520,0:11:18.637
gdyby umarł.

0:11:20.997,0:11:24.160
Mój tata jest cieślą i sufi.

0:11:25.170,0:11:26.760
To skromne,

0:11:26.760,0:11:28.084
ale dobre życie.

0:11:28.534,0:11:32.092
Kiedy zmagał się ze śmiercią,[br]miał powód, żeby żyć:

0:11:32.092,0:11:33.244
miłość.

0:11:33.904,0:11:36.183
Poczucie przynależności do rodziny,

0:11:36.183,0:11:37.684
jego powołanie - ojcostwo,

0:11:37.684,0:11:41.133
transcendentalna medytacja,[br]powtarzanie naszych imion,

0:11:41.133,0:11:43.945
to dzięki temu przeżył.

0:11:43.945,0:11:46.202
To opowieść, którą sobie opowiedział.

0:11:47.642,0:11:49.554
Sens ma taką moc.

0:11:50.654,0:11:53.179
Szczęście przychodzi i odchodzi.

0:11:53.179,0:11:55.269
Kiedy życie jest dobre

0:11:55.269,0:11:57.177
i kiedy jest bardzo źle,

0:11:57.177,0:11:59.710
posiadanie sensu życia[br]jest największym wsparciem.

0:12:00.120,0:12:01.025
Dziękuję.

0:12:01.565,0:12:04.148
(Brawa)