WEBVTT

00:00:04.370 --> 00:00:05.601
Kiedy byłam dzieckiem,

00:00:05.625 --> 00:00:07.518
zawarłam z mamą umowę.

00:00:07.542 --> 00:00:10.837
Miałam prawo do trzech nieobecności
dla zdrowia psychicznego

00:00:10.837 --> 00:00:11.927
w każdym semestrze,

00:00:11.927 --> 00:00:13.958
o ile nie wpływało to na moje wyniki.

00:00:14.792 --> 00:00:17.226
To dlatego, że moje problemy
ze zdrowiem psychicznym

00:00:17.250 --> 00:00:19.476
zaczęły się, gdy miałam ledwie sześć lat.

00:00:19.500 --> 00:00:23.393
Byłam typem dziecka "lękowego",
jak mówili nauczyciele w podstawówce,

00:00:23.417 --> 00:00:26.601
lecz później zdiagnozowano
u mnie pourazowe zaburzenia lękowe

00:00:26.625 --> 00:00:27.917
i depresję kliniczną.

NOTE Paragraph

00:00:28.630 --> 00:00:30.708
To sprawiło, że dorastanie nie było łatwe.

00:00:30.708 --> 00:00:33.559
Martwiłam się o wiele rzeczy
nieistotnych dla innych dzieci,

00:00:33.583 --> 00:00:36.226
a szkoła bywała czasem przytłaczająca.

00:00:36.250 --> 00:00:38.101
Doświadczyłam wielu załamań nerwowych

00:00:38.125 --> 00:00:39.601
oraz ataków paniki.

00:00:39.625 --> 00:00:41.532
Czasami szło mi świetnie,

00:00:41.532 --> 00:00:42.345
ale bywały dni,

00:00:42.345 --> 00:00:43.695
kiedy nie mogłam nic zrobić.

00:00:43.695 --> 00:00:45.234
To wszystko działo się w czasie,

00:00:45.234 --> 00:00:46.673
gdy temat zdrowia psychicznego

00:00:46.673 --> 00:00:48.631
nie był poruszany tak często jak obecnie.

00:00:48.631 --> 00:00:50.707
Szczególnie zdrowia
psychicznego młodzieży.

00:00:50.707 --> 00:00:53.726
Bywały semestry, gdy w pełni 
wykorzystywałam te dni odpoczynku,

00:00:53.750 --> 00:00:55.752
i takie, że w ogóle ich nie potrzebowałam.

00:00:56.092 --> 00:00:58.518
Ale myśl, że zawsze 
mam taką możliwość sprawiła,

00:00:58.542 --> 00:01:01.583
że byłam szczęśliwą,
zdrową i dobrą uczennicą.

00:01:02.150 --> 00:01:04.976
Obecnie wykorzystuję umiejętności
opanowane w dzieciństwie,

00:01:05.000 --> 00:01:08.143
by pomóc innym uczniom
zadbać o swoje zdrowie psychiczne.

00:01:08.167 --> 00:01:12.309
Jestem dziś tutaj, by dać wam pewien wgląd
w świat zdrowia psychicznego młodzieży,

00:01:12.333 --> 00:01:16.050
odpowiedzieć na pytania: co się dzieje,
jak to się stało i co możemy zrobić?

NOTE Paragraph

00:01:16.143 --> 00:01:18.036
Najpierw musicie jednak zrozumieć,

00:01:18.036 --> 00:01:21.487
że choć nie każdy
ma chorobę psychiczną jak ja,

00:01:21.487 --> 00:01:24.983
to absolutnie wszyscy
mamy zdrowie psychiczne.

00:01:25.208 --> 00:01:28.059
Wszyscy posiadamy mózg,
o który należy zadbać

00:01:28.083 --> 00:01:30.976
tak jak dbamy o fizyczne samopoczucie.

00:01:31.000 --> 00:01:35.059
W końcu ciało i głowę łączy
znacznie więcej niż tylko kark.

00:01:35.083 --> 00:01:38.351
Choroba psychiczna może 
dawać także fizyczne symptomy

00:01:38.375 --> 00:01:41.934
takie jak: mdłości, bóle głowy,
zmęczenie oraz płytki oddech.

00:01:41.958 --> 00:01:44.268
Skoro zdrowie psychiczne
dotyczy wszystkich,

00:01:44.316 --> 00:01:48.110
to czy nie należy zaproponować
rozwiązań dostępnych dla każdego?

NOTE Paragraph

00:01:48.110 --> 00:01:50.829
W ten sposób dotarliśmy
do drugiej części mojej opowieści.

00:01:50.829 --> 00:01:52.497
Kiedy chodziłam do szkoły średniej,

00:01:52.497 --> 00:01:55.128
całkiem nieźle radziłam
sobie ze zdrowiem psychicznym.

00:01:55.128 --> 00:01:57.642
Byłam dobrą uczennicą
oraz zostałam przewodniczącą

00:01:57.642 --> 00:01:59.857
oregońskiego stowarzyszenia
rad uczniowskich.

00:02:00.580 --> 00:02:03.868
Ale właśnie wtedy zdałam sobie sprawę,
że kwestia zdrowia psychicznego

00:02:03.868 --> 00:02:06.684
to nie tylko mój problem.

00:02:06.708 --> 00:02:11.494
Niestety, kiedy byłam w I klasie liceum
moje miasto dotknęła seria samobójstw.

00:02:11.917 --> 00:02:15.143
Widziałam, jak te tragedie 
wstrząsnęły całą społecznością,

00:02:15.143 --> 00:02:17.320
i jako przewodnicząca
ogólnostanowego zespołu

00:02:17.320 --> 00:02:19.613
słyszałam coraz więcej opowieści

00:02:19.613 --> 00:02:22.309
o podobnych przypadkach z innych miast.

NOTE Paragraph

00:02:22.309 --> 00:02:24.867
Dlatego w 2018 roku podczas letniego obozu

00:02:24.867 --> 00:02:26.595
spotkaliśmy się z setką licealistów,

00:02:26.595 --> 00:02:29.252
żeby omówić kwestię 
zdrowia psychicznego nastolatków.

00:02:29.252 --> 00:02:30.768
Co można zrobić?

00:02:30.792 --> 00:02:34.393
Podeszliśmy do tej rozmowy
z ogromną dozą empatii

00:02:34.417 --> 00:02:35.684
i uczciwości,

00:02:35.708 --> 00:02:37.321
a jej wyniki były zdumiewające.

00:02:37.321 --> 00:02:38.937
Najbardziej zszokował mnie fakt,

00:02:38.937 --> 00:02:41.327
że każdy z rówieśników miał historię

NOTE Paragraph

00:02:41.327 --> 00:02:43.667
kryzysu zdrowia psychicznego
w swojej szkole.

00:02:43.667 --> 00:02:46.476
Nieważne czy ich domem było
miasteczko we wschodnim Oregonie

00:02:46.500 --> 00:02:48.000
czy samo centrum Portland.

NOTE Paragraph

00:02:48.858 --> 00:02:50.436
To działo się wszędzie.

00:02:50.436 --> 00:02:53.023
Przyjrzeliśmy się danym i odkryliśmy,

NOTE Paragraph

00:02:53.023 --> 00:02:56.768
że samobójstwo jest drugą
najczęstszą przyczyną zgonów

00:02:56.768 --> 00:03:00.268
młodzieży w wieku 10-24 lat w Oregonie.

00:03:00.292 --> 00:03:01.750
Drugie miejsce!

00:03:02.792 --> 00:03:04.993
Wiedzieliśmy, że trzeba coś zrobić.

NOTE Paragraph

00:03:05.458 --> 00:03:08.162
W kilka miesięcy powołaliśmy komitet

00:03:08.162 --> 00:03:11.101
Studenci dla zdrowia Oregonu

00:03:11.125 --> 00:03:12.372
i rozpoczęliśmy kampanię

00:03:12.372 --> 00:03:14.542
przeciwko stygmatyzacji
zdrowia psychicznego.

00:03:14.542 --> 00:03:17.601
Miał zostać priorytetem w szkołach.

00:03:17.625 --> 00:03:21.184
Z pomocą pewnych lobbystów
i pracowników służby zdrowia psychicznego

00:03:21.208 --> 00:03:23.398
przedstawiliśmy projekt ustawy 2191.

00:03:23.398 --> 00:03:26.933
Daje on możliwość wzięcia dni wolnych,
w celu zadbania o zdrowie psychiczne

00:03:26.933 --> 00:03:29.750
na takich samych zasadach,
jak w przypadku choroby fizycznej

00:03:29.750 --> 00:03:32.038
Często ten jeden dzień może sprawić,

00:03:32.038 --> 00:03:33.934
że poczujemy się dużo lepiej,

00:03:33.958 --> 00:03:35.226
a nie znacznie gorzej,

00:03:35.250 --> 00:03:38.042
jak w dzieciństwie
te zwolnienia od mojej mamy.

NOTE Paragraph

00:03:39.875 --> 00:03:41.601
Przez następnych kilka miesięcy

00:03:41.625 --> 00:03:45.018
prowadziliśmy kampanię
na rzecz naszego projektu,

00:03:45.042 --> 00:03:48.292
który w końcu został uchwalony
w czerwcu 2019 roku.

NOTE Paragraph

00:03:49.375 --> 00:03:55.167
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:03:58.958 --> 00:04:01.934
To była przełomowa chwila
dla uczniów ze stanu Oregon.

00:04:01.958 --> 00:04:04.434
A oto przykład, jak to teraz się odbywa:

00:04:04.458 --> 00:04:07.268
Załóżmy, że jakiś uczeń
ma wyjątkowo ciężki miesiąc.

00:04:07.292 --> 00:04:09.643
Jest przytłoczony, przemęczony,

00:04:09.667 --> 00:04:12.643
ma zaległości w szkole i wie,
że potrzebuje pomocy.

00:04:12.667 --> 00:04:15.663
Być może nigdy nie rozmawiał
z rodzicami o zdrowiu psychicznym,

00:04:15.663 --> 00:04:19.299
jednak teraz ma po swojej stronie
prawo, które pomaga to zainicjować.

00:04:19.299 --> 00:04:23.298
Rodzic wciąż musi zadzwonić
i usprawiedliwić nieobecność dziecka,

00:04:23.322 --> 00:04:25.513
więc to nie są żadne wagary,

00:04:25.537 --> 00:04:26.768
ale co najważniejsze:

00:04:26.792 --> 00:04:29.934
teraz szkoła odnotowuje to
jako dzień dla zdrowia psychicznego,

00:04:29.934 --> 00:04:31.226
więc można policzyć,

00:04:31.250 --> 00:04:34.184
ile dokładnie dni uczniowie
wykorzystali w tym celu.

00:04:34.184 --> 00:04:35.708
Jeśli ktoś bierze ich zbyt dużo,

00:04:35.708 --> 00:04:39.143
będzie musiał zgłosić się
do pedagoga na rozmowę.

00:04:39.167 --> 00:04:42.309
To ważne, bo w ten sposób można
wyłapać uczniów mających problemy

00:04:42.333 --> 00:04:43.563
zanim będzie za późno.

00:04:43.563 --> 00:04:47.000
Jedną z najważniejszych rzeczy,
jakie usłyszeliśmy na forum w 2018 roku

00:04:47.000 --> 00:04:51.309
było to, że często wyjście przed szereg,
by otrzymać pomoc, jest najtrudniejsze.

00:04:51.333 --> 00:04:53.684
Mamy nadzieję, że ta ustawa w tym pomoże.

00:04:53.708 --> 00:04:57.393
Nie tylko pokaże dzieciom,
jak wcześnie zadbać o siebie,

00:04:57.417 --> 00:04:59.601
jak dbać o zdrowie
i radzić sobie ze stresem,

00:04:59.625 --> 00:05:02.066
ale także może dosłownie
uratować komuś życie.

NOTE Paragraph

00:05:02.667 --> 00:05:06.351
Obecnie uczniowie z wielu stanów
także próbują wprowadzić takie prawo.

00:05:06.375 --> 00:05:09.601
Aktualnie współpracuję
z uczniami z Kalifornii i Kolorado,

00:05:09.625 --> 00:05:10.783
by tego dokonać,

00:05:10.783 --> 00:05:12.506
bo wierzymy, że wszyscy uczniowie

00:05:12.506 --> 00:05:14.509
zasługują na szansę, by poczuć się lepiej.

NOTE Paragraph

00:05:14.583 --> 00:05:17.643
Pomijając wszelkie aspekty prawne
oraz względy praktyczne,

00:05:17.667 --> 00:05:22.101
wyjątkowość naszej ustawy
polega na głębokim przekonaniu,

00:05:22.125 --> 00:05:26.018
że zdrowie psychiczne stoi na równi
z fizycznym i tak należy je traktować.

00:05:26.042 --> 00:05:28.143
W rzeczywistości jedno wpływa na drugie.

00:05:28.167 --> 00:05:30.005
Weźmy jako przykład ochronę zdrowia.

00:05:30.903 --> 00:05:32.825
Pomyślcie o udzielaniu pierwszej pomocy.

00:05:32.825 --> 00:05:35.667
Gdyby zaszła potrzeba reanimacji,

00:05:35.667 --> 00:05:38.226
wiedzielibyście choć trochę, co zrobić?

00:05:38.250 --> 00:05:39.893
Zastanówcie się.

00:05:39.917 --> 00:05:43.718
Większość tak, bo uczą tego w szkołach,

00:05:43.718 --> 00:05:45.601
zakładach pracy, a nawet w Internecie.

00:05:45.625 --> 00:05:47.851
Są nawet o tym piosenki.

00:05:47.875 --> 00:05:50.226
Ale co w przypadku
ochrony zdrowia psychicznego?

00:05:50.250 --> 00:05:53.601
Pamiętam, że w siódmej klasie 
miałam szkolenie z resuscytacji.

00:05:53.625 --> 00:05:56.893
A gdyby wtedy pokazano mi,
jak dbać o zdrowie psychiczne

00:05:56.917 --> 00:05:59.351
lub jak zareagować w przypadku
załamania nerwowego?

00:05:59.375 --> 00:06:02.548
Marzę o świecie, gdzie każdy z nas
miałby potrzebne umiejętności,

00:06:02.548 --> 00:06:05.053
by pomóc znajomemu, 
koledze, członkowi rodziny

00:06:05.053 --> 00:06:07.818
lub nawet obcemu, który ma
problem ze zdrowiem psychicznym.

00:06:07.818 --> 00:06:10.965
Takie rozwiązania szczególnie
należy wdrażać w szkołach,

00:06:10.965 --> 00:06:13.425
bo właśnie tam uczniowie
są w największej potrzebie.

NOTE Paragraph

00:06:13.425 --> 00:06:16.476
Mam nadzieję, że zapamiętacie
jeszcze jedno spostrzeżenie:

00:06:16.500 --> 00:06:19.309
złe samopoczucie to nic złego

00:06:19.333 --> 00:06:21.643
i nie ma nic złego w potrzebie przerwy.

00:06:21.667 --> 00:06:23.351
To nie musi być cały dzień,

00:06:23.375 --> 00:06:25.059
czasami to niewykonalne.

00:06:25.083 --> 00:06:28.458
Być może wystarczyć kilka chwil
w ciągu dnia, aby dojść do siebie.

00:06:29.250 --> 00:06:30.958
Traktujcie życie jak wyścig...

00:06:31.833 --> 00:06:33.684
wyścig długodystansowy.

00:06:33.708 --> 00:06:36.893
Jeśli ktoś od razu biegnie sprintem,
szybko padnie z wyczerpania.

00:06:36.893 --> 00:06:39.512
Jeśli się przeforsuje,
może nawet doznać kontuzji,

00:06:39.512 --> 00:06:41.445
Gdy jednak wyznaczy sobie własne tempo,

00:06:41.445 --> 00:06:42.893
jeśli czasem celowo zwolni,

00:06:42.917 --> 00:06:44.601
by później przyspieszyć,

00:06:44.625 --> 00:06:47.250
to na pewno uzyska dużo lepsze wyniki.

NOTE Paragraph

00:06:47.917 --> 00:06:49.139
Dlatego proszę was:

00:06:49.139 --> 00:06:50.765
troszczcie się o siebie nawzajem,

00:06:50.765 --> 00:06:53.061
dbajcie o dzieci i młodzież 
w waszym otoczeniu,

00:06:53.061 --> 00:06:55.768
szczególnie o tych,
z którymi wszystko wydaje się ok.

00:06:55.768 --> 00:06:58.248
Wyzwania związane
ze zdrowiem psychicznym nie znikną,

00:06:58.248 --> 00:06:59.350
ale jako społeczeństwo,

00:06:59.350 --> 00:07:02.222
możemy nauczyć się z nimi walczyć,
dbając o siebie wzajemnie.

00:07:02.222 --> 00:07:04.184
Dbajcie także o siebie samych.

00:07:04.208 --> 00:07:05.601
Jakby ujęła to moja mama:

00:07:05.625 --> 00:07:07.851
"Raz na jakiś czas,
zrób sobie przerwę".

NOTE Paragraph

00:07:07.875 --> 00:07:09.143
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:07:09.167 --> 00:07:11.125
(Brawa)