[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:04.37,0:00:05.60,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy byłam dzieckiem, Dialogue: 0,0:00:05.62,0:00:07.52,Default,,0000,0000,0000,,zawarłam z mamą umowę. Dialogue: 0,0:00:07.54,0:00:10.84,Default,,0000,0000,0000,,Miałam prawo do trzech nieobecności\Ndla zdrowia psychicznego Dialogue: 0,0:00:10.84,0:00:11.93,Default,,0000,0000,0000,,w każdym semestrze, Dialogue: 0,0:00:11.93,0:00:13.96,Default,,0000,0000,0000,,o ile nie wpływało to na moje wyniki. Dialogue: 0,0:00:14.79,0:00:17.23,Default,,0000,0000,0000,,To dlatego, że moje problemy\Nze zdrowiem psychicznym Dialogue: 0,0:00:17.25,0:00:19.48,Default,,0000,0000,0000,,zaczęły się, gdy miałam ledwie sześć lat. Dialogue: 0,0:00:19.50,0:00:23.39,Default,,0000,0000,0000,,Byłam typem dziecka "lękowego",\Njak mówili nauczyciele w podstawówce, Dialogue: 0,0:00:23.42,0:00:26.60,Default,,0000,0000,0000,,lecz później zdiagnozowano\Nu mnie pourazowe zaburzenia lękowe Dialogue: 0,0:00:26.62,0:00:27.92,Default,,0000,0000,0000,,i depresję kliniczną. Dialogue: 0,0:00:28.63,0:00:30.71,Default,,0000,0000,0000,,To sprawiło, że dorastanie nie było łatwe. Dialogue: 0,0:00:30.71,0:00:33.56,Default,,0000,0000,0000,,Martwiłam się o wiele rzeczy\Nnieistotnych dla innych dzieci, Dialogue: 0,0:00:33.58,0:00:36.23,Default,,0000,0000,0000,,a szkoła bywała czasem przytłaczająca. Dialogue: 0,0:00:36.25,0:00:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Doświadczyłam wielu załamań nerwowych Dialogue: 0,0:00:38.12,0:00:39.60,Default,,0000,0000,0000,,oraz ataków paniki. Dialogue: 0,0:00:39.62,0:00:41.53,Default,,0000,0000,0000,,Czasami szło mi świetnie, Dialogue: 0,0:00:41.53,0:00:42.34,Default,,0000,0000,0000,,ale bywały dni, Dialogue: 0,0:00:42.34,0:00:43.70,Default,,0000,0000,0000,,kiedy nie mogłam nic zrobić. Dialogue: 0,0:00:43.70,0:00:45.23,Default,,0000,0000,0000,,To wszystko działo się w czasie, Dialogue: 0,0:00:45.23,0:00:46.67,Default,,0000,0000,0000,,gdy temat zdrowia psychicznego Dialogue: 0,0:00:46.67,0:00:48.63,Default,,0000,0000,0000,,nie był poruszany tak często jak obecnie. Dialogue: 0,0:00:48.63,0:00:50.71,Default,,0000,0000,0000,,Szczególnie zdrowia\Npsychicznego młodzieży. Dialogue: 0,0:00:50.71,0:00:53.73,Default,,0000,0000,0000,,Bywały semestry, gdy w pełni \Nwykorzystywałam te dni odpoczynku, Dialogue: 0,0:00:53.75,0:00:55.75,Default,,0000,0000,0000,,i takie, że w ogóle ich nie potrzebowałam. Dialogue: 0,0:00:56.09,0:00:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Ale myśl, że zawsze \Nmam taką możliwość sprawiła, Dialogue: 0,0:00:58.54,0:01:01.58,Default,,0000,0000,0000,,że byłam szczęśliwą,\Nzdrową i dobrą uczennicą. Dialogue: 0,0:01:02.15,0:01:04.98,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie wykorzystuję umiejętności\Nopanowane w dzieciństwie, Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.14,Default,,0000,0000,0000,,by pomóc innym uczniom\Nzadbać o swoje zdrowie psychiczne. Dialogue: 0,0:01:08.17,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Jestem dziś tutaj, by dać wam pewien wgląd\Nw świat zdrowia psychicznego młodzieży, Dialogue: 0,0:01:12.33,0:01:16.05,Default,,0000,0000,0000,,odpowiedzieć na pytania: co się dzieje,\Njak to się stało i co możemy zrobić? Dialogue: 0,0:01:16.14,0:01:18.04,Default,,0000,0000,0000,,Najpierw musicie jednak zrozumieć, Dialogue: 0,0:01:18.04,0:01:21.49,Default,,0000,0000,0000,,że choć nie każdy\Nma chorobę psychiczną jak ja, Dialogue: 0,0:01:21.49,0:01:24.98,Default,,0000,0000,0000,,to absolutnie wszyscy\Nmamy zdrowie psychiczne. Dialogue: 0,0:01:25.21,0:01:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Wszyscy posiadamy mózg,\No który należy zadbać Dialogue: 0,0:01:28.08,0:01:30.98,Default,,0000,0000,0000,,tak jak dbamy o fizyczne samopoczucie. Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:35.06,Default,,0000,0000,0000,,W końcu ciało i głowę łączy\Nznacznie więcej niż tylko kark. Dialogue: 0,0:01:35.08,0:01:38.35,Default,,0000,0000,0000,,Choroba psychiczna może \Ndawać także fizyczne symptomy Dialogue: 0,0:01:38.38,0:01:41.93,Default,,0000,0000,0000,,takie jak: mdłości, bóle głowy,\Nzmęczenie oraz płytki oddech. Dialogue: 0,0:01:41.96,0:01:44.27,Default,,0000,0000,0000,,Skoro zdrowie psychiczne\Ndotyczy wszystkich, Dialogue: 0,0:01:44.32,0:01:48.11,Default,,0000,0000,0000,,to czy nie należy zaproponować\Nrozwiązań dostępnych dla każdego? Dialogue: 0,0:01:48.11,0:01:50.83,Default,,0000,0000,0000,,W ten sposób dotarliśmy\Ndo drugiej części mojej opowieści. Dialogue: 0,0:01:50.83,0:01:52.50,Default,,0000,0000,0000,,Kiedy chodziłam do szkoły średniej, Dialogue: 0,0:01:52.50,0:01:55.13,Default,,0000,0000,0000,,całkiem nieźle radziłam\Nsobie ze zdrowiem psychicznym. Dialogue: 0,0:01:55.13,0:01:57.64,Default,,0000,0000,0000,,Byłam dobrą uczennicą\Noraz zostałam przewodniczącą Dialogue: 0,0:01:57.64,0:01:59.86,Default,,0000,0000,0000,,oregońskiego stowarzyszenia\Nrad uczniowskich. Dialogue: 0,0:02:00.58,0:02:03.87,Default,,0000,0000,0000,,Ale właśnie wtedy zdałam sobie sprawę,\Nże kwestia zdrowia psychicznego Dialogue: 0,0:02:03.87,0:02:06.68,Default,,0000,0000,0000,,to nie tylko mój problem. Dialogue: 0,0:02:06.71,0:02:11.49,Default,,0000,0000,0000,,Niestety, kiedy byłam w I klasie liceum\Nmoje miasto dotknęła seria samobójstw. Dialogue: 0,0:02:11.92,0:02:15.14,Default,,0000,0000,0000,,Widziałam, jak te tragedie \Nwstrząsnęły całą społecznością, Dialogue: 0,0:02:15.14,0:02:17.32,Default,,0000,0000,0000,,i jako przewodnicząca\Nogólnostanowego zespołu Dialogue: 0,0:02:17.32,0:02:19.61,Default,,0000,0000,0000,,słyszałam coraz więcej opowieści Dialogue: 0,0:02:19.61,0:02:22.31,Default,,0000,0000,0000,,o podobnych przypadkach z innych miast. Dialogue: 0,0:02:22.31,0:02:24.87,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego w 2018 roku podczas letniego obozu Dialogue: 0,0:02:24.87,0:02:26.60,Default,,0000,0000,0000,,spotkaliśmy się z setką licealistów, Dialogue: 0,0:02:26.60,0:02:29.25,Default,,0000,0000,0000,,żeby omówić kwestię \Nzdrowia psychicznego nastolatków. Dialogue: 0,0:02:29.25,0:02:30.77,Default,,0000,0000,0000,,Co można zrobić? Dialogue: 0,0:02:30.79,0:02:34.39,Default,,0000,0000,0000,,Podeszliśmy do tej rozmowy\Nz ogromną dozą empatii Dialogue: 0,0:02:34.42,0:02:35.68,Default,,0000,0000,0000,,i uczciwości, Dialogue: 0,0:02:35.71,0:02:37.32,Default,,0000,0000,0000,,a jej wyniki były zdumiewające. Dialogue: 0,0:02:37.32,0:02:38.94,Default,,0000,0000,0000,,Najbardziej zszokował mnie fakt, Dialogue: 0,0:02:38.94,0:02:41.33,Default,,0000,0000,0000,,że każdy z rówieśników miał historię Dialogue: 0,0:02:41.33,0:02:43.67,Default,,0000,0000,0000,,kryzysu zdrowia psychicznego\Nw swojej szkole. Dialogue: 0,0:02:43.67,0:02:46.48,Default,,0000,0000,0000,,Nieważne czy ich domem było\Nmiasteczko we wschodnim Oregonie Dialogue: 0,0:02:46.50,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,czy samo centrum Portland. Dialogue: 0,0:02:48.86,0:02:50.44,Default,,0000,0000,0000,,To działo się wszędzie. Dialogue: 0,0:02:50.44,0:02:53.02,Default,,0000,0000,0000,,Przyjrzeliśmy się danym i odkryliśmy, Dialogue: 0,0:02:53.02,0:02:56.77,Default,,0000,0000,0000,,że samobójstwo jest drugą\Nnajczęstszą przyczyną zgonów Dialogue: 0,0:02:56.77,0:03:00.27,Default,,0000,0000,0000,,młodzieży w wieku 10-24 lat w Oregonie. Dialogue: 0,0:03:00.29,0:03:01.75,Default,,0000,0000,0000,,Drugie miejsce! Dialogue: 0,0:03:02.79,0:03:04.99,Default,,0000,0000,0000,,Wiedzieliśmy, że trzeba coś zrobić. Dialogue: 0,0:03:05.46,0:03:08.16,Default,,0000,0000,0000,,W kilka miesięcy powołaliśmy komitet Dialogue: 0,0:03:08.16,0:03:11.10,Default,,0000,0000,0000,,Studenci dla zdrowia Oregonu Dialogue: 0,0:03:11.12,0:03:12.37,Default,,0000,0000,0000,,i rozpoczęliśmy kampanię Dialogue: 0,0:03:12.37,0:03:14.54,Default,,0000,0000,0000,,przeciwko stygmatyzacji\Nzdrowia psychicznego. Dialogue: 0,0:03:14.54,0:03:17.60,Default,,0000,0000,0000,,Miał zostać priorytetem w szkołach. Dialogue: 0,0:03:17.62,0:03:21.18,Default,,0000,0000,0000,,Z pomocą pewnych lobbystów\Ni pracowników służby zdrowia psychicznego Dialogue: 0,0:03:21.21,0:03:23.40,Default,,0000,0000,0000,,przedstawiliśmy projekt ustawy 2191. Dialogue: 0,0:03:23.40,0:03:26.93,Default,,0000,0000,0000,,Daje on możliwość wzięcia dni wolnych,\Nw celu zadbania o zdrowie psychiczne Dialogue: 0,0:03:26.93,0:03:29.75,Default,,0000,0000,0000,,na takich samych zasadach,\Njak w przypadku choroby fizycznej Dialogue: 0,0:03:29.75,0:03:32.04,Default,,0000,0000,0000,,Często ten jeden dzień może sprawić, Dialogue: 0,0:03:32.04,0:03:33.93,Default,,0000,0000,0000,,że poczujemy się dużo lepiej, Dialogue: 0,0:03:33.96,0:03:35.23,Default,,0000,0000,0000,,a nie znacznie gorzej, Dialogue: 0,0:03:35.25,0:03:38.04,Default,,0000,0000,0000,,jak w dzieciństwie\Nte zwolnienia od mojej mamy. Dialogue: 0,0:03:39.88,0:03:41.60,Default,,0000,0000,0000,,Przez następnych kilka miesięcy Dialogue: 0,0:03:41.62,0:03:45.02,Default,,0000,0000,0000,,prowadziliśmy kampanię\Nna rzecz naszego projektu, Dialogue: 0,0:03:45.04,0:03:48.29,Default,,0000,0000,0000,,który w końcu został uchwalony\Nw czerwcu 2019 roku. Dialogue: 0,0:03:49.38,0:03:55.17,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa) Dialogue: 0,0:03:58.96,0:04:01.93,Default,,0000,0000,0000,,To była przełomowa chwila\Ndla uczniów ze stanu Oregon. Dialogue: 0,0:04:01.96,0:04:04.43,Default,,0000,0000,0000,,A oto przykład, jak to teraz się odbywa: Dialogue: 0,0:04:04.46,0:04:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Załóżmy, że jakiś uczeń\Nma wyjątkowo ciężki miesiąc. Dialogue: 0,0:04:07.29,0:04:09.64,Default,,0000,0000,0000,,Jest przytłoczony, przemęczony, Dialogue: 0,0:04:09.67,0:04:12.64,Default,,0000,0000,0000,,ma zaległości w szkole i wie,\Nże potrzebuje pomocy. Dialogue: 0,0:04:12.67,0:04:15.66,Default,,0000,0000,0000,,Być może nigdy nie rozmawiał\Nz rodzicami o zdrowiu psychicznym, Dialogue: 0,0:04:15.66,0:04:19.30,Default,,0000,0000,0000,,jednak teraz ma po swojej stronie\Nprawo, które pomaga to zainicjować. Dialogue: 0,0:04:19.30,0:04:23.30,Default,,0000,0000,0000,,Rodzic wciąż musi zadzwonić\Ni usprawiedliwić nieobecność dziecka, Dialogue: 0,0:04:23.32,0:04:25.51,Default,,0000,0000,0000,,więc to nie są żadne wagary, Dialogue: 0,0:04:25.54,0:04:26.77,Default,,0000,0000,0000,,ale co najważniejsze: Dialogue: 0,0:04:26.79,0:04:29.93,Default,,0000,0000,0000,,teraz szkoła odnotowuje to\Njako dzień dla zdrowia psychicznego, Dialogue: 0,0:04:29.93,0:04:31.23,Default,,0000,0000,0000,,więc można policzyć, Dialogue: 0,0:04:31.25,0:04:34.18,Default,,0000,0000,0000,,ile dokładnie dni uczniowie\Nwykorzystali w tym celu. Dialogue: 0,0:04:34.18,0:04:35.71,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ktoś bierze ich zbyt dużo, Dialogue: 0,0:04:35.71,0:04:39.14,Default,,0000,0000,0000,,będzie musiał zgłosić się\Ndo pedagoga na rozmowę. Dialogue: 0,0:04:39.17,0:04:42.31,Default,,0000,0000,0000,,To ważne, bo w ten sposób można\Nwyłapać uczniów mających problemy Dialogue: 0,0:04:42.33,0:04:43.56,Default,,0000,0000,0000,,zanim będzie za późno. Dialogue: 0,0:04:43.56,0:04:47.00,Default,,0000,0000,0000,,Jedną z najważniejszych rzeczy,\Njakie usłyszeliśmy na forum w 2018 roku Dialogue: 0,0:04:47.00,0:04:51.31,Default,,0000,0000,0000,,było to, że często wyjście przed szereg,\Nby otrzymać pomoc, jest najtrudniejsze. Dialogue: 0,0:04:51.33,0:04:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Mamy nadzieję, że ta ustawa w tym pomoże. Dialogue: 0,0:04:53.71,0:04:57.39,Default,,0000,0000,0000,,Nie tylko pokaże dzieciom,\Njak wcześnie zadbać o siebie, Dialogue: 0,0:04:57.42,0:04:59.60,Default,,0000,0000,0000,,jak dbać o zdrowie\Ni radzić sobie ze stresem, Dialogue: 0,0:04:59.62,0:05:02.07,Default,,0000,0000,0000,,ale także może dosłownie\Nuratować komuś życie. Dialogue: 0,0:05:02.67,0:05:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Obecnie uczniowie z wielu stanów\Ntakże próbują wprowadzić takie prawo. Dialogue: 0,0:05:06.38,0:05:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Aktualnie współpracuję\Nz uczniami z Kalifornii i Kolorado, Dialogue: 0,0:05:09.62,0:05:10.78,Default,,0000,0000,0000,,by tego dokonać, Dialogue: 0,0:05:10.78,0:05:12.51,Default,,0000,0000,0000,,bo wierzymy, że wszyscy uczniowie Dialogue: 0,0:05:12.51,0:05:14.51,Default,,0000,0000,0000,,zasługują na szansę, by poczuć się lepiej. Dialogue: 0,0:05:14.58,0:05:17.64,Default,,0000,0000,0000,,Pomijając wszelkie aspekty prawne\Noraz względy praktyczne, Dialogue: 0,0:05:17.67,0:05:22.10,Default,,0000,0000,0000,,wyjątkowość naszej ustawy\Npolega na głębokim przekonaniu, Dialogue: 0,0:05:22.12,0:05:26.02,Default,,0000,0000,0000,,że zdrowie psychiczne stoi na równi\Nz fizycznym i tak należy je traktować. Dialogue: 0,0:05:26.04,0:05:28.14,Default,,0000,0000,0000,,W rzeczywistości jedno wpływa na drugie. Dialogue: 0,0:05:28.17,0:05:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Weźmy jako przykład ochronę zdrowia. Dialogue: 0,0:05:30.90,0:05:32.82,Default,,0000,0000,0000,,Pomyślcie o udzielaniu pierwszej pomocy. Dialogue: 0,0:05:32.82,0:05:35.67,Default,,0000,0000,0000,,Gdyby zaszła potrzeba reanimacji, Dialogue: 0,0:05:35.67,0:05:38.23,Default,,0000,0000,0000,,wiedzielibyście choć trochę, co zrobić? Dialogue: 0,0:05:38.25,0:05:39.89,Default,,0000,0000,0000,,Zastanówcie się. Dialogue: 0,0:05:39.92,0:05:43.72,Default,,0000,0000,0000,,Większość tak, bo uczą tego w szkołach, Dialogue: 0,0:05:43.72,0:05:45.60,Default,,0000,0000,0000,,zakładach pracy, a nawet w Internecie. Dialogue: 0,0:05:45.62,0:05:47.85,Default,,0000,0000,0000,,Są nawet o tym piosenki. Dialogue: 0,0:05:47.88,0:05:50.23,Default,,0000,0000,0000,,Ale co w przypadku\Nochrony zdrowia psychicznego? Dialogue: 0,0:05:50.25,0:05:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Pamiętam, że w siódmej klasie \Nmiałam szkolenie z resuscytacji. Dialogue: 0,0:05:53.62,0:05:56.89,Default,,0000,0000,0000,,A gdyby wtedy pokazano mi,\Njak dbać o zdrowie psychiczne Dialogue: 0,0:05:56.92,0:05:59.35,Default,,0000,0000,0000,,lub jak zareagować w przypadku\Nzałamania nerwowego? Dialogue: 0,0:05:59.38,0:06:02.55,Default,,0000,0000,0000,,Marzę o świecie, gdzie każdy z nas\Nmiałby potrzebne umiejętności, Dialogue: 0,0:06:02.55,0:06:05.05,Default,,0000,0000,0000,,by pomóc znajomemu, \Nkoledze, członkowi rodziny Dialogue: 0,0:06:05.05,0:06:07.82,Default,,0000,0000,0000,,lub nawet obcemu, który ma\Nproblem ze zdrowiem psychicznym. Dialogue: 0,0:06:07.82,0:06:10.96,Default,,0000,0000,0000,,Takie rozwiązania szczególnie\Nnależy wdrażać w szkołach, Dialogue: 0,0:06:10.96,0:06:13.42,Default,,0000,0000,0000,,bo właśnie tam uczniowie\Nsą w największej potrzebie. Dialogue: 0,0:06:13.42,0:06:16.48,Default,,0000,0000,0000,,Mam nadzieję, że zapamiętacie\Njeszcze jedno spostrzeżenie: Dialogue: 0,0:06:16.50,0:06:19.31,Default,,0000,0000,0000,,złe samopoczucie to nic złego Dialogue: 0,0:06:19.33,0:06:21.64,Default,,0000,0000,0000,,i nie ma nic złego w potrzebie przerwy. Dialogue: 0,0:06:21.67,0:06:23.35,Default,,0000,0000,0000,,To nie musi być cały dzień, Dialogue: 0,0:06:23.38,0:06:25.06,Default,,0000,0000,0000,,czasami to niewykonalne. Dialogue: 0,0:06:25.08,0:06:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Być może wystarczyć kilka chwil\Nw ciągu dnia, aby dojść do siebie. Dialogue: 0,0:06:29.25,0:06:30.96,Default,,0000,0000,0000,,Traktujcie życie jak wyścig... Dialogue: 0,0:06:31.83,0:06:33.68,Default,,0000,0000,0000,,wyścig długodystansowy. Dialogue: 0,0:06:33.71,0:06:36.89,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli ktoś od razu biegnie sprintem,\Nszybko padnie z wyczerpania. Dialogue: 0,0:06:36.89,0:06:39.51,Default,,0000,0000,0000,,Jeśli się przeforsuje,\Nmoże nawet doznać kontuzji, Dialogue: 0,0:06:39.51,0:06:41.44,Default,,0000,0000,0000,,Gdy jednak wyznaczy sobie własne tempo, Dialogue: 0,0:06:41.44,0:06:42.89,Default,,0000,0000,0000,,jeśli czasem celowo zwolni, Dialogue: 0,0:06:42.92,0:06:44.60,Default,,0000,0000,0000,,by później przyspieszyć, Dialogue: 0,0:06:44.62,0:06:47.25,Default,,0000,0000,0000,,to na pewno uzyska dużo lepsze wyniki. Dialogue: 0,0:06:47.92,0:06:49.14,Default,,0000,0000,0000,,Dlatego proszę was: Dialogue: 0,0:06:49.14,0:06:50.76,Default,,0000,0000,0000,,troszczcie się o siebie nawzajem, Dialogue: 0,0:06:50.76,0:06:53.06,Default,,0000,0000,0000,,dbajcie o dzieci i młodzież \Nw waszym otoczeniu, Dialogue: 0,0:06:53.06,0:06:55.77,Default,,0000,0000,0000,,szczególnie o tych,\Nz którymi wszystko wydaje się ok. Dialogue: 0,0:06:55.77,0:06:58.25,Default,,0000,0000,0000,,Wyzwania związane\Nze zdrowiem psychicznym nie znikną, Dialogue: 0,0:06:58.25,0:06:59.35,Default,,0000,0000,0000,,ale jako społeczeństwo, Dialogue: 0,0:06:59.35,0:07:02.22,Default,,0000,0000,0000,,możemy nauczyć się z nimi walczyć,\Ndbając o siebie wzajemnie. Dialogue: 0,0:07:02.22,0:07:04.18,Default,,0000,0000,0000,,Dbajcie także o siebie samych. Dialogue: 0,0:07:04.21,0:07:05.60,Default,,0000,0000,0000,,Jakby ujęła to moja mama: Dialogue: 0,0:07:05.62,0:07:07.85,Default,,0000,0000,0000,,"Raz na jakiś czas,\Nzrób sobie przerwę". Dialogue: 0,0:07:07.88,0:07:09.14,Default,,0000,0000,0000,,Dziękuję. Dialogue: 0,0:07:09.17,0:07:11.12,Default,,0000,0000,0000,,(Brawa)