[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:04.33,0:00:05.60,Default,,0000,0000,0000,,Кога бев дете Dialogue: 0,0:00:05.62,0:00:07.52,Default,,0000,0000,0000,,се договорив со мајка ми, Dialogue: 0,0:00:07.54,0:00:11.64,Default,,0000,0000,0000,,секое полугодие да ми дозволи три дена \Nодмор за моето ментално здравје Dialogue: 0,0:00:11.67,0:00:13.96,Default,,0000,0000,0000,,но само доколку останам \Nодлична во училиште. Dialogue: 0,0:00:14.79,0:00:17.23,Default,,0000,0000,0000,,Започнав да се грижам \Nза моето ментално здравје Dialogue: 0,0:00:17.25,0:00:19.48,Default,,0000,0000,0000,,уште кога имав шест години. Dialogue: 0,0:00:19.50,0:00:23.39,Default,,0000,0000,0000,,Моите наставнички секогаш ме\Nнарекуваа „загрижената“, Dialogue: 0,0:00:23.42,0:00:26.60,Default,,0000,0000,0000,,но подоцна дознавме дека имам\Nанксиозност ппредизвикана од траума Dialogue: 0,0:00:26.62,0:00:27.92,Default,,0000,0000,0000,,и клиничка депресија. Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:30.68,Default,,0000,0000,0000,,Тоа го отежна моето растење. Dialogue: 0,0:00:30.71,0:00:33.56,Default,,0000,0000,0000,,Се грижев за работи кои\Nдругите деца не ги интересираа Dialogue: 0,0:00:33.58,0:00:36.23,Default,,0000,0000,0000,,и училиштето понекогаш \Nмногу ме оптоваруваше. Dialogue: 0,0:00:36.25,0:00:38.10,Default,,0000,0000,0000,,Тоа доведе до многу психички состојби Dialogue: 0,0:00:38.12,0:00:39.60,Default,,0000,0000,0000,,панични напади -- Dialogue: 0,0:00:39.62,0:00:41.27,Default,,0000,0000,0000,,понекогаш бев продуктивна Dialogue: 0,0:00:41.29,0:00:43.60,Default,,0000,0000,0000,,а други денови\Nне можев ништо да правам. Dialogue: 0,0:00:43.62,0:00:45.43,Default,,0000,0000,0000,,Ова се случуваше во период Dialogue: 0,0:00:45.46,0:00:47.56,Default,,0000,0000,0000,,кога никој не зборуваше\Nза менталното здравје Dialogue: 0,0:00:47.58,0:00:48.85,Default,,0000,0000,0000,,како што се зборува сега, Dialogue: 0,0:00:48.88,0:00:50.39,Default,,0000,0000,0000,,особено кај младите. Dialogue: 0,0:00:50.42,0:00:53.73,Default,,0000,0000,0000,,Во некое полугодие ги користев сите денови Dialogue: 0,0:00:53.75,0:00:55.54,Default,,0000,0000,0000,,во друго, не користев ниеден. Dialogue: 0,0:00:56.29,0:00:58.52,Default,,0000,0000,0000,,Знаев дека секогаш ми се на располагање Dialogue: 0,0:00:58.54,0:01:01.58,Default,,0000,0000,0000,,и тоа ме правеше среќна, здрава,\Nи успешна ученичка. Dialogue: 0,0:01:02.25,0:01:04.98,Default,,0000,0000,0000,,Сега ги користам истите методи\Nшто ги научив како мала Dialogue: 0,0:01:05.00,0:01:08.14,Default,,0000,0000,0000,,за да им помогнам на други ученици\Nсо овие потешкотии. Dialogue: 0,0:01:08.17,0:01:12.31,Default,,0000,0000,0000,,Сега сум тука за да ве внесам во светот \Nна ментално здравје на тинејџерите: Dialogue: 0,0:01:12.33,0:01:15.00,Default,,0000,0000,0000,,што се случува, како стигнавме до тука,\Nи што да правиме? Dialogue: 0,0:01:16.33,0:01:18.48,Default,,0000,0000,0000,,Но, прво треба да разберете Dialogue: 0,0:01:18.48,0:01:21.62,Default,,0000,0000,0000,,дека иако не секој има дијагностицирана \Nментална болест како мене, Dialogue: 0,0:01:21.67,0:01:23.14,Default,,0000,0000,0000,,апсолутно секој од нас -- Dialogue: 0,0:01:23.17,0:01:25.18,Default,,0000,0000,0000,,секој од нас поседува ментално здравје. Dialogue: 0,0:01:25.21,0:01:28.06,Default,,0000,0000,0000,,Сите имаме мозок за кој треба да се грижиме Dialogue: 0,0:01:28.08,0:01:30.98,Default,,0000,0000,0000,,слично како што се грижиме за \Nнашата физичка благосостојба. Dialogue: 0,0:01:31.00,0:01:35.06,Default,,0000,0000,0000,,Главата и телото ни се поврзани\Nне само преку нашиот врат. Dialogue: 0,0:01:35.08,0:01:38.35,Default,,0000,0000,0000,,Менталните болести се манифестираат\Nи на физички начин Dialogue: 0,0:01:38.38,0:01:41.93,Default,,0000,0000,0000,,како гадење, главоболки, \Nзамор, губење воздух Dialogue: 0,0:01:41.96,0:01:44.27,Default,,0000,0000,0000,,Па, ако менталното здравје нѐ засега сите, Dialogue: 0,0:01:44.29,0:01:48.23,Default,,0000,0000,0000,,нели би требало да донесуваме\Nрешенија достапни за сите? Dialogue: 0,0:01:48.25,0:01:51.06,Default,,0000,0000,0000,,Со тоа го почнувам вториот дел \Nод мојата приказна. Dialogue: 0,0:01:51.08,0:01:52.39,Default,,0000,0000,0000,,Кога бев во средно училиште Dialogue: 0,0:01:52.42,0:01:55.18,Default,,0000,0000,0000,,добро се снаоѓав со одржување\Nна моето ментално здравје. Dialogue: 0,0:01:55.21,0:01:56.52,Default,,0000,0000,0000,,Бев успешна ученичка Dialogue: 0,0:01:56.54,0:01:59.67,Default,,0000,0000,0000,,и бев претседател на асоцијацијата на \Nученичкиот совет во Орегон. Dialogue: 0,0:02:00.50,0:02:02.93,Default,,0000,0000,0000,,Но, во овој период почнав да сфаќам Dialogue: 0,0:02:02.96,0:02:06.68,Default,,0000,0000,0000,,дека менталното здравје е многу \Nпоголем проблем не само за мене лично. Dialogue: 0,0:02:06.71,0:02:09.85,Default,,0000,0000,0000,,За жал, во мојот роден град \Nсе случија неколку самоубиства Dialogue: 0,0:02:09.88,0:02:12.27,Default,,0000,0000,0000,,за време на мојата прва година \Nво средно училиште. Dialogue: 0,0:02:12.27,0:02:15.14,Default,,0000,0000,0000,,Бев сведок како тие трагедии \Nја потресоа целата заедница, Dialogue: 0,0:02:15.17,0:02:17.23,Default,,0000,0000,0000,,и како претседател на државна група, Dialogue: 0,0:02:17.25,0:02:19.06,Default,,0000,0000,0000,,почнав да дознавам сѐ повеќе приказни Dialogue: 0,0:02:19.08,0:02:22.31,Default,,0000,0000,0000,,од ученици дека истото се \Nслучувало и во нивните места. Dialogue: 0,0:02:22.33,0:02:24.64,Default,,0000,0000,0000,,Затоа, во 2018 година \Nна годишниот летен камп Dialogue: 0,0:02:24.67,0:02:27.10,Default,,0000,0000,0000,,одржавме форум со околу \N100 средношколци Dialogue: 0,0:02:27.12,0:02:29.62,Default,,0000,0000,0000,,за да разговараме за \Nменталното здравје кај младите. Dialogue: 0,0:02:29.62,0:02:30.77,Default,,0000,0000,0000,,Што може да направиме? Dialogue: 0,0:02:30.79,0:02:34.39,Default,,0000,0000,0000,,Го започнавме овој разговор \Nсо огромна доза на емпатија Dialogue: 0,0:02:34.42,0:02:35.68,Default,,0000,0000,0000,,и искреност Dialogue: 0,0:02:35.71,0:02:37.60,Default,,0000,0000,0000,,и резултатите беа зачудувачки. Dialogue: 0,0:02:37.62,0:02:38.89,Default,,0000,0000,0000,,Тоа што најмногу ме погоди Dialogue: 0,0:02:38.92,0:02:41.39,Default,,0000,0000,0000,,е дека секој од моите врсници \Nимаше приказна Dialogue: 0,0:02:41.42,0:02:43.64,Default,,0000,0000,0000,,за криза со ментално здравје \Nво нивното училиште, Dialogue: 0,0:02:43.67,0:02:46.48,Default,,0000,0000,0000,,без разлика дали се од \Nмало гратче во источен Орегон Dialogue: 0,0:02:46.50,0:02:48.00,Default,,0000,0000,0000,,или од центарот на Портленд. Dialogue: 0,0:02:49.21,0:02:50.98,Default,,0000,0000,0000,,Ова се случува насекаде. Dialogue: 0,0:02:51.00,0:02:52.31,Default,,0000,0000,0000,,Дури и истражувавме, Dialogue: 0,0:02:52.33,0:02:56.77,Default,,0000,0000,0000,,и дознавме дека самоубиството е \Nвтората најчеста причина за смрт Dialogue: 0,0:02:56.79,0:03:00.27,Default,,0000,0000,0000,,кај возрасна група од \N10 до 24 години во Орегон. Dialogue: 0,0:03:00.29,0:03:01.75,Default,,0000,0000,0000,,Втора најчеста причина. Dialogue: 0,0:03:02.79,0:03:04.33,Default,,0000,0000,0000,,Знаевме дека мора нешто да се превземе. Dialogue: 0,0:03:05.46,0:03:07.31,Default,,0000,0000,0000,,Во следните неколку месеци, Dialogue: 0,0:03:07.33,0:03:11.10,Default,,0000,0000,0000,,создадовме комитет наречен\N„Учениците за здрав Орегон“, Dialogue: 0,0:03:11.12,0:03:14.52,Default,,0000,0000,0000,,и ставивме крај на стигмата \Nпротив менталното здравје. Dialogue: 0,0:03:14.54,0:03:17.60,Default,,0000,0000,0000,,Сакавме да дадеме приоритет на \Nменталното здравје во училиштата. Dialogue: 0,0:03:17.62,0:03:21.18,Default,,0000,0000,0000,,Со помош на лобисти \Nи неколку професионалци Dialogue: 0,0:03:21.21,0:03:23.77,Default,,0000,0000,0000,,предложивме закон проект. Dialogue: 0,0:03:23.79,0:03:27.06,Default,,0000,0000,0000,,Овој закон дозволува отсуство од училиште\Nпоради ментално здравје Dialogue: 0,0:03:27.08,0:03:29.73,Default,,0000,0000,0000,,слично на отсуствата поради \Nфизичкото здравје. Dialogue: 0,0:03:29.75,0:03:31.43,Default,,0000,0000,0000,,Бидејќи најчесто тој слободен ден Dialogue: 0,0:03:31.46,0:03:33.93,Default,,0000,0000,0000,,е разликата помеѓу тоа \Nда се чувствуваш подобро Dialogue: 0,0:03:33.96,0:03:35.23,Default,,0000,0000,0000,,и многу полошо -- Dialogue: 0,0:03:35.25,0:03:38.64,Default,,0000,0000,0000,,слично на деновите кои мојата \Nмајка ми ги даваше како мала. Dialogue: 0,0:03:39.88,0:03:41.60,Default,,0000,0000,0000,,Во следните неколку месеци, Dialogue: 0,0:03:41.62,0:03:45.02,Default,,0000,0000,0000,,лобиравме, истражувавме \Nи водевме кампања, Dialogue: 0,0:03:45.04,0:03:48.29,Default,,0000,0000,0000,,и во јуни 2019 конечно се изгласа законот. Dialogue: 0,0:03:49.38,0:03:55.17,Default,,0000,0000,0000,,(Ракоплескање и воскликнувања) Dialogue: 0,0:03:58.96,0:04:01.93,Default,,0000,0000,0000,,Тоа беше исклучителен момент \Nза учениците од Орегон. Dialogue: 0,0:04:01.96,0:04:04.43,Default,,0000,0000,0000,,Еве пример за како тоа се одвива сега. Dialogue: 0,0:04:04.46,0:04:07.27,Default,,0000,0000,0000,,Да речеме дека еден ученик \Nмоментално има многу тежок месец. Dialogue: 0,0:04:07.29,0:04:09.85,Default,,0000,0000,0000,,Напнат е, исцрпен Dialogue: 0,0:04:09.85,0:04:12.53,Default,,0000,0000,0000,,заостанува со училиште, \Nи знае дека му е потребна помош. Dialogue: 0,0:04:12.53,0:04:15.50,Default,,0000,0000,0000,,Можеби никогаш не зборувал со родителите \Nза ментално здравје, Dialogue: 0,0:04:15.50,0:04:19.58,Default,,0000,0000,0000,,но сега имаат закон кој би\Nго иницирал тој разговор. Dialogue: 0,0:04:19.58,0:04:22.87,Default,,0000,0000,0000,,Родителот сепак треба да се јави \Nи да го оправда отсуството Dialogue: 0,0:04:22.87,0:04:25.13,Default,,0000,0000,0000,,-значи ова не е слободна пропусница за децата, Dialogue: 0,0:04:25.13,0:04:26.40,Default,,0000,0000,0000,,но најважно од сѐ, Dialogue: 0,0:04:26.40,0:04:29.93,Default,,0000,0000,0000,,училиштето го има забележано \Nкако ден за менталното здравје, Dialogue: 0,0:04:29.96,0:04:31.23,Default,,0000,0000,0000,,и може да имаат увид Dialogue: 0,0:04:31.25,0:04:34.18,Default,,0000,0000,0000,,колку ученици и колку денови \Nсе земаат за ментално здравје. Dialogue: 0,0:04:34.21,0:04:35.68,Default,,0000,0000,0000,,Доколку некој зема премногу, Dialogue: 0,0:04:35.71,0:04:39.14,Default,,0000,0000,0000,,ќе биде упате кај \Nучилишниот советник на разговор. Dialogue: 0,0:04:39.17,0:04:42.31,Default,,0000,0000,0000,,Ова е важно за да се откријат\Nучениците кои имаат потешкотии Dialogue: 0,0:04:42.33,0:04:43.64,Default,,0000,0000,0000,,пред да е предоцна. Dialogue: 0,0:04:43.67,0:04:46.73,Default,,0000,0000,0000,,Главните работи кои ги слушнавме \Nна форумот во 2018 Dialogue: 0,0:04:46.75,0:04:51.31,Default,,0000,0000,0000,,е дека барањето помош најчесто\Nе најтешкиот чекор. Dialogue: 0,0:04:51.33,0:04:53.68,Default,,0000,0000,0000,,Се надеваме дека овој закон\Nќе помогне за тоа. Dialogue: 0,0:04:53.71,0:04:57.39,Default,,0000,0000,0000,,Не само што ќе ги научи младите \Nда се грижат за себе Dialogue: 0,0:04:57.42,0:04:59.60,Default,,0000,0000,0000,,и да научат да се справат со стресот Dialogue: 0,0:04:59.62,0:05:01.79,Default,,0000,0000,0000,,туку може и да спаси нечиј живот. Dialogue: 0,0:05:02.67,0:05:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Сега ученици и во други држави \Nсе обидуваат да го предложат овој закон. Dialogue: 0,0:05:06.38,0:05:09.60,Default,,0000,0000,0000,,Моментално работам со ученици \Nод Калифорнија и Колорадо Dialogue: 0,0:05:09.62,0:05:10.89,Default,,0000,0000,0000,,за да го направат истото, Dialogue: 0,0:05:10.92,0:05:12.59,Default,,0000,0000,0000,,зашто верувам дека учениците секаде Dialogue: 0,0:05:12.59,0:05:14.41,Default,,0000,0000,0000,,заслужуваат да се чувствуваат подобро. Dialogue: 0,0:05:14.41,0:05:17.64,Default,,0000,0000,0000,,Настрана практичните и технички причини, Dialogue: 0,0:05:17.67,0:05:22.10,Default,,0000,0000,0000,,овој закон е посебен поради \Nнеговиот основен концепт: Dialogue: 0,0:05:22.12,0:05:26.02,Default,,0000,0000,0000,,физичкото и менталното здравје\Nсе еднакви и треба така да се третираат. Dialogue: 0,0:05:26.04,0:05:28.14,Default,,0000,0000,0000,,Всушност, поврзани се. Dialogue: 0,0:05:28.17,0:05:29.62,Default,,0000,0000,0000,,Здравствениот систем на пример. Dialogue: 0,0:05:31.08,0:05:32.35,Default,,0000,0000,0000,,Помислете на КПР. Dialogue: 0,0:05:32.38,0:05:35.64,Default,,0000,0000,0000,,Ако сте во ситуација да мора да изведете КПР Dialogue: 0,0:05:35.67,0:05:38.23,Default,,0000,0000,0000,,сакате барем нешто да научите околу тоа? Dialogue: 0,0:05:38.25,0:05:39.89,Default,,0000,0000,0000,,Размислете - Dialogue: 0,0:05:39.92,0:05:44.27,Default,,0000,0000,0000,,веројатно да, бидејќи КПР се нудат во \Nповеќе школи и работни места Dialogue: 0,0:05:44.29,0:05:45.60,Default,,0000,0000,0000,,дури и на интернет. Dialogue: 0,0:05:45.62,0:05:47.85,Default,,0000,0000,0000,,Дури има и песни кои одат со тоа. Dialogue: 0,0:05:47.88,0:05:50.23,Default,,0000,0000,0000,,А што за менталното здравје? Dialogue: 0,0:05:50.25,0:05:53.60,Default,,0000,0000,0000,,Се сеќавам дека бев на обука за КПР\Nво седмо одделение. Dialogue: 0,0:05:53.62,0:05:56.89,Default,,0000,0000,0000,,Што ако во 7-мо одд.ме учеа \Nкако да управувам со менталното здравје Dialogue: 0,0:05:56.92,0:05:59.35,Default,,0000,0000,0000,,или како да минам низ \Nкриза на ментално здравје? Dialogue: 0,0:05:59.38,0:06:02.52,Default,,0000,0000,0000,,Би сакала да видам свет каде секој \Nби имал мноштво знаења Dialogue: 0,0:06:02.54,0:06:04.56,Default,,0000,0000,0000,,да помогне на пријател, колега, роднина Dialogue: 0,0:06:04.58,0:06:07.18,Default,,0000,0000,0000,,или непознат кој поминува низ таква криза. Dialogue: 0,0:06:07.21,0:06:10.10,Default,,0000,0000,0000,,Такви ресурси треба да се\Nдостапни во училиштата Dialogue: 0,0:06:10.12,0:06:13.35,Default,,0000,0000,0000,,бидејќи таму учениците се борат најмногу. Dialogue: 0,0:06:13.38,0:06:16.48,Default,,0000,0000,0000,,Друг концепт кој сакам да го изнесам Dialogue: 0,0:06:16.50,0:06:19.31,Default,,0000,0000,0000,,е дека секогаш е ОК да не си ОК, Dialogue: 0,0:06:19.33,0:06:21.64,Default,,0000,0000,0000,,и секогаш е ОК да земеш одмор. Dialogue: 0,0:06:21.67,0:06:23.35,Default,,0000,0000,0000,,Не мора секогаш да е цел ден; Dialogue: 0,0:06:23.38,0:06:25.06,Default,,0000,0000,0000,,понекогаш тоа не е возможно. Dialogue: 0,0:06:25.08,0:06:28.46,Default,,0000,0000,0000,,Но, може да се неколку мигови\Nза да се преиспиташ себеси. Dialogue: 0,0:06:29.25,0:06:30.71,Default,,0000,0000,0000,,Замислете го животот како маратон ... Dialogue: 0,0:06:31.83,0:06:33.68,Default,,0000,0000,0000,,како маратон на долги патеки. Dialogue: 0,0:06:33.71,0:06:36.89,Default,,0000,0000,0000,,Ако трчаш брзо на почеток ќе се умориш. Dialogue: 0,0:06:36.92,0:06:39.27,Default,,0000,0000,0000,,Може и ќе се повредиш од напрегање. Dialogue: 0,0:06:39.29,0:06:40.60,Default,,0000,0000,0000,,Но, ако држиш постојано темпо, Dialogue: 0,0:06:40.62,0:06:42.89,Default,,0000,0000,0000,,ако држиш бавно темпо,\Nпонекогаш намерно, Dialogue: 0,0:06:42.92,0:06:44.60,Default,,0000,0000,0000,,а во друг момент забрзаш, Dialogue: 0,0:06:44.62,0:06:47.25,Default,,0000,0000,0000,,биди сигурен дека ќе успееш. Dialogue: 0,0:06:47.92,0:06:49.31,Default,,0000,0000,0000,,Затоа ве молам, Dialogue: 0,0:06:49.33,0:06:50.64,Default,,0000,0000,0000,,грижете се еден за друг, Dialogue: 0,0:06:50.67,0:06:52.66,Default,,0000,0000,0000,,грижете се за младите во вашиот живот Dialogue: 0,0:06:52.67,0:06:55.77,Default,,0000,0000,0000,,особено тие кои навидум \Nизгледаат како сѐ да е во ред. Dialogue: 0,0:06:55.79,0:06:57.93,Default,,0000,0000,0000,,Предизвиците на психата\Nнема да исчезнат Dialogue: 0,0:06:57.96,0:06:59.23,Default,,0000,0000,0000,,но ние како општество, Dialogue: 0,0:06:59.25,0:07:02.11,Default,,0000,0000,0000,,можеме да научиме да се справиме\Nсо нив грижејќи се еден за друг. Dialogue: 0,0:07:02.13,0:07:04.21,Default,,0000,0000,0000,,Исто така грижи се за себе, Dialogue: 0,0:07:04.21,0:07:05.60,Default,,0000,0000,0000,,како што би рекла мајка ми, Dialogue: 0,0:07:05.62,0:07:07.85,Default,,0000,0000,0000,,„Од време на време, одмори се.“ Dialogue: 0,0:07:07.88,0:07:09.14,Default,,0000,0000,0000,,Ви благодарам. Dialogue: 0,0:07:09.17,0:07:11.12,Default,,0000,0000,0000,,(Ракоплескање)