0:00:00.500,0:00:04.930
လူပြောအများဆုံးအကြောင်းရင်းတွေထဲက

0:00:04.930,0:00:09.180
ပထမကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ပွားစေတဲ့ အကြောင်းရင်းတစ်ခုကတော့

0:00:09.180,0:00:11.499
ဥရောပတောင်ပိုင်းက ဒေသတွင်းပဋိပက္ခတစ်ရပ်ကနေ

0:00:11.499,0:00:13.269
မဟာမိတ်စုဖွဲ့မှုပဲဖြစ်ပါတယ်။

0:00:13.269,0:00:17.390
ဆယ်စုနှစ်များစွာစုဖွဲ့ခဲ့တဲ့ ဒီမဟာမိတ်စုဖွဲ့မှုကနေ ပထမကမ္ဘာစစ်ကိုဖြစ်ပွားစေခဲ့ပါတယ်။

0:00:17.390,0:00:21.099
ဒီအကြောင်းကိုနားလည်အောင် ပထမကမ္ဘာစစ်ဖြစ်စေခဲ့တဲ့ မဟာမိတ်အုပ်စုဝင်တွေကို ဖော်ပြချင်ပါတယ်။

0:00:21.099,0:00:24.220
ဒါကတော့ အကျဉ်းချုံးဖော်ပြချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

0:00:24.220,0:00:28.079
အနည်းအကျဉ်း ပါဝင်ပတ်သက်တဲ့ တစ်ခြားနိုင်ငံတွေလည်း ရှိပါတယ်။

0:00:28.079,0:00:29.859
ဒါပေမဲ့ ဥရောပနိုင်ငံတွေအားလုံး

0:00:29.859,0:00:31.500
အချင်းချင်းစစ်ခင်းခဲ့ရတဲ့

0:00:31.500,0:00:35.460
၁၉၄၁ ခုနှစ် စစ်ပွဲမှာ တိုက်ရိုက်ပါဝင်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံတွေကိုပဲ

0:00:35.460,0:00:36.550
ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။

0:00:36.550,0:00:40.750
ဆိုတော့ အနောက်ကို ၇၅ နှစ် ပြန်သွားရအောင်။

0:00:40.750,0:00:42.209
ပထမကမ္ဘာစစ်က ၁၉၁၄ မှာဖြစ်ပွား ခဲ့ပါတယ်။

0:00:42.209,0:00:45.749
ဒီမတိုင်ခင် ၇၅ နှစ်တုန်းက ၁၈၃၇ ခုနှစ်မှာတော့

0:00:45.749,0:00:47.220
လန်ဒန်စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့တယ်။

0:00:47.220,0:00:51.120
အဲဒီ လန်ဒန်စာချုပ်ကြောင့် အဆင်ပြေသွားတာတွေက အများကြီးပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အဲဒီထဲက

0:00:51.120,0:00:53.570
ဗြိတိသျှက ကြားနေနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ဘေဂျီယန်နိုင်ငံကိုအကာအကွယ်ပေးဖို့ဖော်ပြထားတဲ့

0:00:53.570,0:00:58.500
အပိုဒ် ၇ က ပထမကမ္ဘာစစ်ဖြစ်ဖို့ အကြောင်းရင်းဖြစ်လာခဲ့တယ်။

0:00:58.500,0:01:00.663
တကယ်လို့များ သင့်အနေနဲ့ ဒီအပေါ်မှာ မယုံရင်တော့ “ဟေး…… ဒါက ၇၅ နှစ်စာချုပ်ပဲလေ။

0:01:00.663,0:01:02.826
ဘာလို့ရေးကြီးခွင်ကျယ်ပြောနေဖို့လိုသေးလဲ” လို့ပြောမှာပါ။ ဒါဟာ သိပ်ကောင်းတဲ့ မေးခွန်းပါ။

0:01:02.826,0:01:04.990
ဒီလိုမဟာမိတ်စုဖွဲ့မှုတွေဟာ တစ်ဖွဲ့ကိုတစ်ဖွဲ့စစ်ကြေညာစေခဲ့တဲ့

0:01:04.990,0:01:08.280
အကြောင်းရင်းတွေ တကယ်ဟုတ်၊ မဟုတ်

0:01:08.280,0:01:12.630
အငြင်းပွားစရာပါပဲ။

0:01:12.630,0:01:16.819
ဒါမှမဟုတ် ဒါတွေဟာ ဆင်ခြေတွေပဲလား။

0:01:16.819,0:01:20.229
“အိုး…ငါစစ်ကြေညာရမယ်” ဆိုပြီးအကြောင်းပြလို့ရတဲ့ တရားဝင် အကြောင်းပြချက်တွေ ပဲလား။ အမှန်တော့

0:01:20.229,0:01:22.800
ကိုယ့်အင်ပါယာကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ဖို့နှင့်စစ်ဆေးနိုင်ဖို

0:01:22.800,0:01:26.440
့အကြောင်းရင်းများစွာနဲ့ သူတို့စစ်ကြေညာချင်ခဲ့တာပါ။ သူတို့ရဲ့ စစ်ရေး စွမ်းအင်ကိုပြဖို့လည်းပါတယ်

0:01:26.440,0:01:28.290
။နောက်ပြီး သူတို့ရဲ့အင်ပါယာတွေကို ချဲ့ထွင်ဖို့ရောပေါ့။

0:01:28.290,0:01:30.200
ဘယ်သူမှတော့ တိတိကျကျမပြောနိုင်ပါဘူး။

0:01:30.200,0:01:31.450
ဒါပေမဲ့ ၁၈၃၉ စစ်ပွဲဟာ

0:01:31.450,0:01:34.000
ဗြိတိသျှအင်ပါယာက ဘယ်ဂျီယံကို

0:01:34.000,0:01:36.990
တရားဝင်

0:01:36.990,0:01:38.180
ကာကွယ်တာလို့တော့

0:01:38.180,0:01:39.530
ပြောလို့မရပါဘူး။

0:01:39.530,0:01:43.960
အခုတော့ အရှေ့ နှစ်ပေါင်း ၄၀ ကို ပြန်ကြည့်မယ်။ ၁၈၇၉ ခုနှစ်ပါ။

0:01:43.960,0:01:44.829
၁၈၇၁ ခုနှစ်က Franco Prussian စစ်ပွဲကြောင့်ပေါ်လာတဲ့

0:01:44.829,0:01:49.259
ဂျာမဏီအင်ပါယာသစ် ရှိလာပါပြီ။

0:01:49.259,0:01:53.100
အဲဒီ ဂျာမဏီအင်ပါယာသစ်ဟာ

0:01:53.100,0:01:57.400
အခြေခံအားဖြင့် ဂျမန်ဘုရင့်နိုင်ငံပါပဲ။ အမှန်တော့ Prussia ကို

0:01:57.400,0:01:58.869
ချဲ့ထွင်လိုက်တာပါပဲ။

0:01:58.869,0:02:02.630
ပြင်သစ်နဲ့စစ်တစ်ခါဖြစ်ပြီး ပြင်သစ်ဆီက အရေးပါတဲ့ နယ်မြေတစ်ချို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့ပါတယ်။ြ

0:02:02.630,0:02:06.869
ပြင်သစ်ဟာသူတို့ကိုပြန်တိုက်မှာစိုးရိမ်နေပါတယ်။

0:02:06.869,0:02:10.700
သူတို့ဟာ ရရှားတွေအပေါ်မှာလည်း သံသယဖြစ်နေပါတယ်

0:02:10.700,0:02:14.550
နောက်ပြီး သူတို့က သြစတီးရီးယားတွေ ဒါမှမဟုတ် သြစတီးရီယား-ဟတ်ဂေရီနဲ့လည်း အဆက်အသွယ်ရှိပါတယ်။

0:02:14.550,0:02:19.310
ဒါ့အပြင် ၁၈၇၉ ခုနှစ်မှာ ဂျာမဏီနှင့် သြစတီးရီးယား-ဟန်ဂေရီတို့ဟာ

0:02:19.310,0:02:24.700
ရုရှားရဲ့ရန်ကနေ ကာကွယ်ဖို့အတွက် နှစ်ဦးမဟာမိတ်စာချုပ် ချုပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။

0:02:24.700,0:02:27.819
သူတို့မှာ ဘုံရန်သူရှိပါတယ်။ ရှရှားပါပဲ။

0:02:27.819,0:02:30.569
ဟုတ်ပြီ သူတို့အနေနဲ့..........တစ်ခြားအရောင်လေး ချယ်လိုက်ဦးမယ်။

0:02:30.569,0:02:32.740
သူတို့က တစ်ဦးကိုတစ်ဦးကာကွယ်ကြမှာ။

0:02:32.740,0:02:36.110
ဒါမှ ဘယ်နိုင်ငံနဲ့ပဲစစ်ဖြစ်ဖြစ်

0:02:36.110,0:02:39.630
တကယ်လို့စစ်ဖြစ်လာခဲ့ရင် ဥရောပမှာ ဂျာမဏီအင်ပါယာအတွက်

0:02:39.630,0:02:41.379
စိတ်အေးရပြီပေါ့

0:02:41.379,0:02:43.290
။နောက်ပြီး ၁၈၉၂ မှာတော့

0:02:43.290,0:02:45.360
အန္တရာယ်ရှိတဲ့ အလုပ်ပဲလုပ်လုပ်၊

0:02:45.360,0:02:49.020
သံသမန်နည်းကျပဲလုပ်လုပ် ပထမကမ္ဘာစစ်မှာ ဘာဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတဲ့အပေါ်မှာပဲ

0:02:49.020,0:02:50.470
မူတည်ပါနေတာကို တွေ့ရပါမယ်။

0:02:50.470,0:02:54.420
သင့်ရဲ့ ရန်သူတွေဟာ သင့်ရဲ့မိတ်ဆွေဖြစ်လာတာကို မြင်ရရင်

0:02:54.420,0:02:57.440
သူတို့အနေနဲ့ သင့်အပေါ်မှာ စစ်ကြေညာတဲ့အခါမျိုးမှာ ပေါင်းလို့ရမယ့်

0:02:57.440,0:02:59.269
အခြားမိတ်ဆွေ၊ အခြားမဟာမိတ်တွေကို ရှာဖွေမှာပါ။

0:02:59.269,0:03:02.249
ဒါကြောင့်မှု ၁၈၉၂ မှာ ပြင်သစ်နှင့်ရုရှားတို့ဟာ

0:03:02.249,0:03:07.329
ပြင်သစ်-ရုရှားစစ်ရေးသဘောတူစာချုပ် ချုပ်ဆိုပြီး မဟာမိတ်ဖွဲ့ခဲ့ကြတာပါ။

0:03:07.329,0:03:10.589
ဒါကို ခရမ်းရင့်ရောင် ပြန်ဆွဲလိုက်မယ်။

0:03:10.589,0:03:11.750
အခုပြင်သစ်နှင့်

0:03:11.750,0:03:13.409
ရုရှားကြားမှာ

0:03:13.409,0:03:14.680
မဟာမိတ်ဖွဲ့ထားပြီ။

0:03:14.680,0:03:16.189
နောက်ပြီး ၁၉၀၀ ခုနှစ်အစောပိုင်းလောက်က

0:03:16.189,0:03:19.799
၁၉၀၄ ကနေ ၁၉၀၇ ထိမှာ

0:03:19.799,0:03:20.530
အပြန်အလှန် ဆက်ဆံရေးကောင်းဖို့

0:03:20.530,0:03:24.240
ဗြိတိသျှအင်ပါယာနှင့်ပြင်သစ်ကြား၊ ဗြိတိသျှအင်ပါယာနှင့်ရုရျားတို့ကြား

0:03:24.240,0:03:28.180
သဘောတူစာချုပ်

0:03:28.180,0:03:29.819
အမြောက်အများ ရေးထိုးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီစာချုပ်တွေဟာ

0:03:29.819,0:03:33.849
" ဟေး......တကယ်လို့ တစ်ယောက်ယောက်က သင့်ကိုတိုက်ခိုက်လာရင် ငါက သူတို့ကိုပြန်တိုက်ပေးမယ်" ဆိုတဲ့ စည်းနှောင်မှုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

0:03:33.849,0:03:37.629
ဒါပေမဲ့ ဒီစာချုုပ်တွေကြောင့်ပဲ တစ်ခြားအင်ပါယာကို သိမ်းပိုက်တဲ့နေရာက

0:03:37.629,0:03:41.439
ကိစ္စအတော်များများကို ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

0:03:41.439,0:03:43.800
သူတို့က သုံးဦးသဘောတူစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။

0:03:43.800,0:03:48.049
ဗြိတိန်နှင့်

0:03:48.049,0:03:50.099
ဗြိတိသျှအင်ပါယာကြား၊

0:03:50.099,0:03:51.799
ဒီ ဗြိတိသျှဘုရင့်နိုင်ငံ၊ ပြင်သစ်နှင့်ရုရျားကို

0:03:51.799,0:03:55.189
ဝိုင်းလိုက်ပါတယ်။

0:03:55.189,0:03:57.289
နောက်ပြီး တစ်ခြားဘက်မှာတော့ ဒီမှာ ဂျာမဏီ၊

0:03:57.289,0:04:00.759
ဒီမှာ သြစတီရီးယား-ဟန်ဂေရီနှင့် အီတလီ ဆိုပြီး သုံးနိုင်ငံမဟာမိတ်အဖွဲ့ ရှိပါတယ်။

0:04:00.759,0:04:06.039
အီတလီနိုင်ငံဟာ သုံးနိုင်ငံမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာပြီး ပထမကမ္ဘာစစ်ကို

0:04:06.039,0:04:10.029
ဝင်လာရတဲ့အကြောင်းရင်းကတော့ တစ်ချိန်က အီတလီနဲ့ဂျာမဏီကြား

0:04:10.029,0:04:14.209
သုံးနိုင်ငံမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်ဖို့ သဘောတူစာချုပ်ရှိခဲ့လို့ပါပဲ။

0:04:14.209,0:04:16.090
ကျနော်မပြောထားတဲ့အကြောင်းကတော့ စစ်စဖြစ်တဲ့အချိန်မှာ

0:04:16.090,0:04:19.930
အီတလီနိုင်ငံဟာ ဂျာမဏီနှင့်သြစတီးရီးယား-ဟန်ဂေရီတို့နဲ့ မပါခဲ့ပါဘူး။

0:04:19.930,0:04:24.300
သုံးနိုင်ငံသဘောတူစာချုပ်ကြောင့်သာ အဲဒီမဟာမိတ်ဘက်ကို ပါသွားတာဖြစ်ပါတယ်။

0:04:24.300,0:04:29.240
ဒါပေမဲ့ ဒါက ဥရောပတောင်ပိုင်းပဋိပက္ခကနေ

0:04:29.240,0:04:31.830
ဥရောပတစ်ဝန်းစစ်၊ နောက်ဆုံးတော့ ကမ္ဘာစစ်အဖြစ်

0:04:31.830,0:04:37.360
ဘာကြောင့် ပြောင်းသွားရသလဲဆိုတာသိရမှာပေါ့။