WEBVTT

00:00:01.375 --> 00:00:03.208
Ben bir protein tasarımcısıyım.

00:00:04.917 --> 00:00:07.851
Ve yeni bir ilaç türünü
ele almak istiyorum.

00:00:07.875 --> 00:00:11.220
Sıkıştırılmış peptit adı verilen 
bir molekülden yapılır.

NOTE Paragraph

00:00:11.710 --> 00:00:14.770
Bugün sadece birkaç tane
sıkıştırılmış peptit ilacı var

00:00:14.770 --> 00:00:17.743
ancak önümüzdeki on yıl içinde
pazara girecek bir çok ilaç var.

00:00:17.743 --> 00:00:19.601
Bu yeni ilaçların nelerden oluştuğunu,

00:00:19.601 --> 00:00:22.960
nasıl farklı olduklarını 
ve yeni ve heyecan verici ilaçların

00:00:22.960 --> 00:00:25.902
gelgit dalgasına neyin 
sebep olduğunu keşfedelim.

NOTE Paragraph

00:00:26.220 --> 00:00:29.937
Sıkıştırılmış peptitler
çok küçük proteinlerdir.

00:00:30.068 --> 00:00:33.539
Molekülün şeklini sınırlayan
ekstra kimyasal bağları vardır

00:00:33.619 --> 00:00:37.138
ve bu onları inanılmaz
derecede kararlı ve güçlü kılıyor.

00:00:37.682 --> 00:00:39.502
Bunlar, doğal olarak meydana gelirler

00:00:39.502 --> 00:00:40.651
ve aslında vücudumuz,

00:00:40.651 --> 00:00:44.491
bakteriyel, mantar ve viral enfeksiyonla
savaşmaya yardım eden birkaçını üretir.

00:00:44.491 --> 00:00:46.301
Yılanlar ve akrepler gibi hayvanlar

00:00:46.301 --> 00:00:48.685
zehirlerinde sıkıştırılmış
peptitler kullanırlar.

NOTE Paragraph

00:00:48.875 --> 00:00:51.809
Proteinden yapılan ilaçlara
biyolojik ilaçlar denir.

00:00:51.833 --> 00:00:53.726
İnsülin ilaçlarının yanı sıra

00:00:53.750 --> 00:00:56.184
Humira ya da Enbrel gibi 
antikor ilaçları da

00:00:56.208 --> 00:00:59.809
sıkıştırılmış peptitler içerir.

00:00:59.833 --> 00:01:02.934
Genel olarak biyolojik maddeler harikadır

00:01:02.958 --> 00:01:07.143
çünkü ilaçların yan etkilere neden
olacağı çeşitli yollardan kaçarlar.

NOTE Paragraph

00:01:07.167 --> 00:01:08.601
İlk olarak protein.

00:01:08.625 --> 00:01:11.726
Vücudumuzda tamamen doğal, 
zararsız bir maddedir.

00:01:11.750 --> 00:01:14.518
Hücrelerimiz on binlerce
farklı protein üretir

00:01:14.542 --> 00:01:17.226
ve temel olarak 
tüm yiyeceklerimizde protein vardır.

00:01:17.250 --> 00:01:21.143
İkincisi, bazen ilaçlar vücudunuzda
istemediğiniz moleküllerle

00:01:21.167 --> 00:01:22.601
etkileşime girerler.

00:01:22.601 --> 00:01:24.802
Küçük moleküllü ilaçlarla 
karşılaştırıldığında

00:01:24.802 --> 00:01:27.309
aspirin gibi düzenli
ilaçları kastediyorum,

00:01:27.333 --> 00:01:29.268
biyolojik maddeler oldukça büyüktür.

NOTE Paragraph

00:01:29.292 --> 00:01:33.184
Moleküller birbirine mükemmel biçimde uyan
şekilleri benimsediğinde etkileşirler.

00:01:33.208 --> 00:01:34.726
Kilit ve anahtar gibi.

00:01:34.750 --> 00:01:37.192
Daha büyük bir anahtarın,
daha fazla oluğu vardır,

00:01:37.192 --> 00:01:40.143
bu yüzden tek bir kilide 
sığma olasılığı daha yüksektir.

00:01:40.167 --> 00:01:42.893
Ancak çoğu biyolojik maddelerin
bir kusuru vardır.

00:01:42.917 --> 00:01:44.134
Onlar hassastır.

00:01:44.134 --> 00:01:46.351
Bu yüzden genellikle 
enjeksiyonla uygulanırlar

00:01:46.351 --> 00:01:48.269
çünkü yutmaya çalışırsak

00:01:48.269 --> 00:01:49.751
mide asidimiz ilacı yok eder.

NOTE Paragraph

00:01:49.995 --> 00:01:52.018
Sıkıştırılmış peptitler tam tersidir.

00:01:52.042 --> 00:01:54.184
Normal ilaçlar gibi
gerçekten dayanıklılardır.

00:01:54.208 --> 00:01:58.841
Böylece onları hap, soluk cihazı ve merhem
kullanarak uygulamak mümkündür.

00:01:59.792 --> 00:02:04.059
Sıkıştırılmış peptitleri ilaç gelişiminde
bu kadar cazip kılan da budur.

00:02:04.083 --> 00:02:06.387
Küçük moleküllü ve biyolojik ilaçların

00:02:06.387 --> 00:02:09.684
en iyi özelliklerinden bazılarını
bir araya getiriyorlar.

00:02:09.708 --> 00:02:12.522
Ne yazık ki doğada bulduğumuz
sıkıştırılmış peptitleri

00:02:12.522 --> 00:02:15.184
yeni ilaçlar haline getirmek için

00:02:15.208 --> 00:02:16.783
yeniden yapılandırmak çok zordur.

NOTE Paragraph

00:02:16.783 --> 00:02:18.410
İşte bu noktada devreye giriyorum.

00:02:18.410 --> 00:02:21.601
Yeni bir ilaç oluşturmak
belirli bir kilide uyacak

00:02:21.625 --> 00:02:24.101
bir anahtar hazırlamak gibidir.

00:02:24.101 --> 00:02:25.755
Şekli doğru biçimde yapmalıyız.

00:02:25.755 --> 00:02:28.893
Ancak sıkıştırılmış bir peptidin
şeklini çok fazla değiştirirsek

00:02:28.917 --> 00:02:31.059
bu ekstra kimyasal bağlar oluşamaz

00:02:31.083 --> 00:02:32.949
ve bütün molekül parçalanır.

00:02:32.949 --> 00:02:36.763
Bu yüzden şekilleri üzerinde nasıl kontrol
elde edeceğimizi bulmamız gerekiyordu.

NOTE Paragraph

00:02:36.763 --> 00:02:38.822
Üç kıtada bir araya gelen
ve bu sorunu çözen

00:02:38.822 --> 00:02:41.976
bir düzine kurumu kapsayan

00:02:42.000 --> 00:02:45.393
ortak bir bilimsel çabanın parçasıydım.

00:02:45.417 --> 00:02:48.518
Önceki çabalardan tamamen
farklı bir yaklaşım izledik.

00:02:48.542 --> 00:02:51.723
Doğada bulunan sıkıştırılmış peptitlerde
değişiklik yapmak yerine

00:02:51.723 --> 00:02:55.573
en baştan yenilerini
nasıl yapacağımız çözdük.

00:02:55.573 --> 00:02:56.814
Bunu yapmak için

00:02:56.814 --> 00:02:59.476
herkesin de serbestçe kullanabileceği

00:02:59.476 --> 00:03:01.863
açık kaynaklı peptit 
tasarım yazılımı geliştirdik.

NOTE Paragraph

00:03:01.863 --> 00:03:03.268
Yöntemimizi test etmek için

00:03:03.292 --> 00:03:05.456
çok çeşitli şekillere sahip

00:03:05.456 --> 00:03:08.476
bir dizi sıkıştırılmış peptit ürettik.

00:03:08.500 --> 00:03:10.934
Bunların çoğu daha önce
doğada hiç görülmemişti.

00:03:10.958 --> 00:03:13.851
Sonra laboratuvara girdik
ve bu peptitleri ürettik.

00:03:13.875 --> 00:03:15.643
Daha sonra deneyleri kullanarak

00:03:15.643 --> 00:03:17.809
moleküler yapılarını belirledik.

00:03:17.809 --> 00:03:19.886
Tasarlanan modellerimizi

00:03:19.886 --> 00:03:22.084
gerçek moleküler yapılarla
karşılaştırdığımızda

00:03:22.084 --> 00:03:24.941
yazılımımızın, atomları
mümkün olan ölçünün sınırında

00:03:24.975 --> 00:03:27.851
doğru bir şekilde
konumlandırabildiğini bulduk.

00:03:27.875 --> 00:03:30.059
Üç yıl önce bu yapılamadı.

00:03:30.083 --> 00:03:33.101
Bugün ilaç gelişimi için
özel olarak tasarlanmış şekillerle

00:03:33.125 --> 00:03:36.518
tasarımcı peptitler
yaratma yeteneğine sahibiz.

NOTE Paragraph

00:03:36.542 --> 00:03:38.500
Peki bu teknoloji bizi nereye götürüyor?

00:03:39.292 --> 00:03:40.559
Son zamanlarda

00:03:40.583 --> 00:03:43.423
meslektaşlarım ve ben,
sıkıştırılmış peptitler tasarladık,

00:03:43.423 --> 00:03:46.309
bu peptitler, influenza
virüsünü nötralize eder,

00:03:46.333 --> 00:03:49.268
gıda zehirlenmesine karşı korur

00:03:49.292 --> 00:03:51.417
ve kanser hücrelerinin 
büyümesini engeller.

00:03:51.417 --> 00:03:52.566
Yeni ilaçlardan bazıları

00:03:52.566 --> 00:03:56.051
laboratuvar hayvanları ile yapılan
klinik öncesi çalışmalarda test edildi.

00:03:56.051 --> 00:03:59.976
Şimdiye kadar hepsi güvenli
ve son derece etkilidir.

NOTE Paragraph

00:03:59.976 --> 00:04:03.307
Sıkıştırılmış peptit tasarımı 
son teknoloji çalışmasıdır

00:04:03.307 --> 00:04:05.768
ve ilaç geliştirme hattı 
yavaş ve temkinlidir.

00:04:05.768 --> 00:04:08.476
Hâlâ insan denemelerinden
üç ile beş yıl uzaktayız.

00:04:08.500 --> 00:04:09.768
Ancak bu süre zarfında

00:04:09.768 --> 00:04:11.870
daha çok sıkıştırılmış peptit ilaçları

00:04:11.870 --> 00:04:13.875
ilaç geliştirme hattına girecektir.

00:04:13.875 --> 00:04:17.878
Sonuç olarak tasarlanmış peptit ilaçları,

00:04:17.878 --> 00:04:20.083
hastalıklarımızın kısıtlamalarından

00:04:20.083 --> 00:04:22.601
kurtulmamızı sağlayacak.

NOTE Paragraph

00:04:22.625 --> 00:04:23.893
Teşekkür ederim.

NOTE Paragraph

00:04:23.917 --> 00:04:28.042
(Alkış)