1
00:00:01,375 --> 00:00:03,558
Јас сум дизајнер на протеини.

2
00:00:04,917 --> 00:00:07,851
И ќе ви зборувам 
за нов вид лек.

3
00:00:07,875 --> 00:00:11,976
Направен е од молекула по име
ограничен пептид.

4
00:00:12,000 --> 00:00:14,976
Достапни се само неколку лекови
од ограничени пептиди,

5
00:00:15,000 --> 00:00:18,143
но бројот ќе се зголеми
во следната деценија.

6
00:00:18,167 --> 00:00:20,601
Да видиме каков е составот
на овие лекови,

7
00:00:20,625 --> 00:00:23,768
како се разликуваат и 
што го предизвикува овој бран

8
00:00:23,792 --> 00:00:25,655
на нови и интересни лекови.

9
00:00:26,167 --> 00:00:30,184
Ограничените пептиди
се многу мали протеини.

10
00:00:30,208 --> 00:00:33,685
Имаат додатни хемиски врски што
ја ограничуваат формата на молекулата,

11
00:00:33,709 --> 00:00:35,684
и ова ги прави неверојатно стабилни

12
00:00:35,708 --> 00:00:37,375
и извонредно моќни.

13
00:00:38,125 --> 00:00:41,518
Ги има во природата,
нашите тела произведуваат неколку

14
00:00:41,542 --> 00:00:44,447
што се борат против
бактериски, габични и вирусни инфекции.

15
00:00:44,471 --> 00:00:46,351
Змиите и скорпиите,

16
00:00:46,375 --> 00:00:48,601
имаат ограничени пептиди во 
својот отров.

17
00:00:48,625 --> 00:00:51,809
Лековите од протеини
се викаат биолошки лекови.

18
00:00:51,833 --> 00:00:53,726
Ова ги опфаќа ограничените пептиди,

19
00:00:53,750 --> 00:00:56,184
инсулинот,

20
00:00:56,208 --> 00:00:59,809
или лековите од антитела 
како Хумира или Енбрел.

21
00:00:59,833 --> 00:01:02,934
Општо земено,
биолошките лекови се одлични,

22
00:01:02,958 --> 00:01:07,143
зашто со нив се избегнуваат 
некои вообичаени несакани ефекти.

23
00:01:07,167 --> 00:01:08,601
Прво, тоа е протеин.

24
00:01:08,625 --> 00:01:11,726
Целосно природна и нетоксична
супстанца во телото.

25
00:01:11,750 --> 00:01:14,518
Клетките ни создаваат 
10 000 различни протеини,

26
00:01:14,542 --> 00:01:17,226
и во основа,
сета храна има протеини.

27
00:01:17,250 --> 00:01:21,143
Второ, понекогаш лековите влијаат
на молекулите во телото

28
00:01:21,167 --> 00:01:22,601
на непосакуван начин.

29
00:01:22,625 --> 00:01:24,518
Споредено со лековите 
од мали молекули,

30
00:01:24,542 --> 00:01:27,309
мислам на обичните лекови,
како аспирин,

31
00:01:27,333 --> 00:01:29,268
биолошките лекови 
се прилично големи.

32
00:01:29,292 --> 00:01:33,184
Молекулите реагираат кога 
постои целосно совпаѓање на формите.

33
00:01:33,208 --> 00:01:34,726
Како клуч и брава.

34
00:01:34,750 --> 00:01:36,768
Поголемиот клуч има повеќе жлебови,

35
00:01:36,792 --> 00:01:40,143
па ќе одговара 
на само една брава.

36
00:01:40,167 --> 00:01:42,893
Но биолошките лекови имаат и фалинка.

37
00:01:42,917 --> 00:01:44,184
Тие се кревки.

38
00:01:44,208 --> 00:01:46,351
Најчесто се инјектираат,

39
00:01:46,375 --> 00:01:48,809
бидејќи стомачната киселина
би го уништила лекот

40
00:01:48,833 --> 00:01:50,101
ако го голтнеме.

41
00:01:50,125 --> 00:01:52,018
Ограничените пептиди се спротивност.

42
00:01:52,042 --> 00:01:54,184
Тие се многу издржливи,
како обичните лекови.

43
00:01:54,208 --> 00:01:59,670
Па, можно е да се даваат
во форма на апчиња, инхалации, масти.

44
00:01:59,792 --> 00:02:04,059
Затоа побарувачката за лекови од
ограничени пептиди е толку голема.

45
00:02:04,083 --> 00:02:05,893
Тие се спој на
најдобрите особини

46
00:02:05,917 --> 00:02:09,684
од биолошките лекови и 
лековите од мали молекули.

47
00:02:09,708 --> 00:02:12,268
Но, за жал
навистина е тешко

48
00:02:12,292 --> 00:02:15,184
да се пресоздадат пептидите
што постојат во природата

49
00:02:15,208 --> 00:02:16,893
за да произведеме 
нови лекови.

50
00:02:16,917 --> 00:02:18,226
Овде настапувам јас.

51
00:02:18,250 --> 00:02:21,601
Создавањето нов лек
е како изработување клуч

52
00:02:21,625 --> 00:02:24,101
што ќе одговара на некоја брава.

53
00:02:24,125 --> 00:02:25,851
Само треба да ја погодиме формата.

54
00:02:25,875 --> 00:02:28,893
Но ако премногу ја промениме
формата на ограничениот пептид,

55
00:02:28,917 --> 00:02:31,059
не можат да се создадат 
додатни хемиски врски

56
00:02:31,083 --> 00:02:33,059
и целата молекула се распаѓа.

57
00:02:33,083 --> 00:02:36,518
Требаше да откриеме како 
да стекнеме контрола врз формата.

58
00:02:36,542 --> 00:02:38,768
Бев дел од научен обид

59
00:02:38,792 --> 00:02:41,976
на дузина организации
ширум три континенти

60
00:02:42,000 --> 00:02:45,393
што заедно успеаја
да го решат проблемот.

61
00:02:45,417 --> 00:02:48,518
Пристапот ни беше радикално поразличен
од претходните обиди.

62
00:02:48,542 --> 00:02:51,059
Наместо да ги менуваме
ограничените пептиди

63
00:02:51,083 --> 00:02:52,351
што постојат во природата

64
00:02:52,375 --> 00:02:55,643
откривме како да изградиме нови - 
од нула.

65
00:02:55,667 --> 00:02:56,934
За да успееме во ова,

66
00:02:56,958 --> 00:03:00,006
развивме целосно достапен, 
слободен софтвер за дизајн на пептиди

67
00:03:00,030 --> 00:03:01,809
што секој може да го користи.

68
00:03:01,833 --> 00:03:03,268
За да го тестираме системот,

69
00:03:03,292 --> 00:03:06,226
создадовме серија ограничени пептиди

70
00:03:06,250 --> 00:03:08,476
со широк спектар
на различни форми.

71
00:03:08,500 --> 00:03:10,934
Многу од нив, не беа претходно видени.

72
00:03:10,958 --> 00:03:13,851
Потоа, ги произведовме истите 
во лабораторија.

73
00:03:13,875 --> 00:03:16,393
Следно, ги одредивме
нивните молекуларни структури,

74
00:03:16,417 --> 00:03:17,809
преку експериментирање.

75
00:03:17,833 --> 00:03:19,726
Кога ги споредивме дизајнираните модели

76
00:03:19,750 --> 00:03:21,476
со реалните молекуларни структури,

77
00:03:21,500 --> 00:03:24,601
откривме дека софтверот може да поставува
поединечни атоми

78
00:03:24,625 --> 00:03:27,851
со толкава прецизност
колку што реално може да се измери.

79
00:03:27,875 --> 00:03:30,059
Пред 3 години, ова не беше можно.

80
00:03:30,083 --> 00:03:33,101
Денес, имаме можност 
да дизајнираме пептиди

81
00:03:33,125 --> 00:03:36,518
со форми по мера
за развивање лекови.

82
00:03:36,542 --> 00:03:38,500
Каде нѐ води ваквата технологија?

83
00:03:39,292 --> 00:03:40,559
Неодамна,

84
00:03:40,583 --> 00:03:42,869
со колегите дизајниравме 
ограничени пептиди

85
00:03:42,893 --> 00:03:46,309
што го неутрализираат 
вирусот инфлуенца,

86
00:03:46,333 --> 00:03:49,268
штитат од ботулизам

87
00:03:49,292 --> 00:03:51,393
и спречуваат раст
на малигни клетки.

88
00:03:51,417 --> 00:03:52,726
Некои од овие нови лекови

89
00:03:52,750 --> 00:03:55,726
се тестирани претклинички 
со лабораториски животни.

90
00:03:55,750 --> 00:03:59,976
Досега, сите се безбедни 
и мошне делотворни.

91
00:04:00,000 --> 00:04:03,143
Дизајнирање ограничени пептиди
е врвна технологија,

92
00:04:03,167 --> 00:04:05,768
а развивањето лекови се одвива
споро и претпазливо.

93
00:04:05,792 --> 00:04:08,476
Тестовите врз луѓе нема да се случат 
за 3 до 5 години.

94
00:04:08,500 --> 00:04:09,768
Дотогаш,

95
00:04:09,792 --> 00:04:11,630
уште лекови 
со ограничени пептиди

96
00:04:11,630 --> 00:04:13,851
ќе продолжат да се развиваат.

97
00:04:13,875 --> 00:04:18,018
За крај, верувам дека 
лековите со дизајнирани пептиди

98
00:04:18,042 --> 00:04:20,059
ќе нѐ ослободат

99
00:04:20,083 --> 00:04:22,601
од прангите на нашите заболувања.

100
00:04:22,625 --> 00:04:23,893
Благодарам.

101
00:04:23,917 --> 00:04:28,042
(аплауз)