WEBVTT

00:00:06.374 --> 00:00:13.254
Godine 1970, marihuana je klasifikovana
kao droga prve kategorije u SAD-u,

00:00:13.254 --> 00:00:15.737
a to je najstroža moguća oznaka

00:00:15.737 --> 00:00:20.959
i znači da je droga u potpunosti ilegalna
i nema prepoznatljivu medicinsku korist.

00:00:20.959 --> 00:00:23.699
Ovo stanovište je decenijama opstajalo

00:00:23.699 --> 00:00:28.738
i odlagalo je istraživanja
o mehanizmu i efektima ove droge.

00:00:28.738 --> 00:00:33.168
Danas su naširoko priznata
terapeutska svojstva marihuane,

00:00:33.168 --> 00:00:38.692
a neke države su u procesu ili su već
legalizovale njenu upotrebu u medicini.

00:00:38.692 --> 00:00:44.191
Međutim, rastuće prihvatanje marihuane
u medicini ne odgovara na pitanje:

00:00:44.191 --> 00:00:48.527
da li rekreaciona upotreba
marihuane škodi mozgu?

NOTE Paragraph

00:00:49.275 --> 00:00:52.905
Marihuana deluje
na kanabinoidni sistem u telu,

00:00:52.905 --> 00:00:56.445
koji ima receptore
po čitavom mozgu i telu.

00:00:56.445 --> 00:01:01.036
Izvorni molekuli u našem telu,
koji se nazivaju endokanabinoidi,

00:01:01.036 --> 00:01:03.926
takođe utiču na ove receptore.

00:01:03.926 --> 00:01:07.631
Ne razumemo u potpunosti
kanabinoidni sistem,

00:01:07.631 --> 00:01:12.137
ali on ima jednu osobinu koja pruža
značajan uvid u njegovu funkciju.

00:01:12.137 --> 00:01:16.137
Većina neurotransmitera
putuje od neurona do neurona

00:01:16.137 --> 00:01:19.597
kroz sinapse kako bi preneli poruku.

00:01:19.597 --> 00:01:23.323
Međutim, endokanabinoidi
putuju u suprotnom smeru.

00:01:23.323 --> 00:01:26.956
Kada poruka pređe
sa jednog neurona na drugi,

00:01:26.956 --> 00:01:30.791
neuron primalac oslobađa endokanabinoide.

00:01:30.791 --> 00:01:35.898
Ovi endokanabinoidi putuju unazad
kako bi uticali na neurona pošiljaoca -

00:01:35.898 --> 00:01:40.586
u suštini pružajući mu povratnu
informaciju od neurona primaoca.

00:01:40.586 --> 00:01:44.636
Ovo navodi naučnike da veruju
da endokanabinoidni sistem

00:01:44.636 --> 00:01:48.444
pre svega služi radi moduliranja
drugih vidova signala -

00:01:48.444 --> 00:01:51.832
neke naglašava, a neke umanjuje.

NOTE Paragraph

00:01:51.832 --> 00:01:57.156
Povratna informacija od endokanabinoida
usporava brzinu nervne signalizacije.

00:01:57.156 --> 00:02:02.148
To, pak, nužno ne znači
da usporava ponašanje ili percepciju.

00:02:02.148 --> 00:02:06.088
Na primer, zbog usporavanja signala
koji inhibira miris,

00:02:06.088 --> 00:02:09.132
mirisi bi mogli da postanu jači.

NOTE Paragraph

00:02:09.762 --> 00:02:13.497
Marihuana sadrži
dve glavne aktivne supstance:

00:02:13.497 --> 00:02:21.159
tetrahidrokanabinol ili THC
i kanabidiol ili CBD.

00:02:22.060 --> 00:02:27.755
THC se smatra najzaslužnijim
za psihoaktivne efekte marihuane

00:02:27.755 --> 00:02:30.631
na ponašanje, spoznaju i opažanje,

00:02:30.631 --> 00:02:35.017
dok je CBD odgovoran
za nepsihoaktivne efekte.

00:02:35.593 --> 00:02:37.773
Poput endokanabinoida,

00:02:37.773 --> 00:02:43.361
THC usporava telesne signale
vezujući se za kanabinoidne receptore.

00:02:43.361 --> 00:02:48.534
Međutim, vezuje se istovremeno
širom ovog prostranog, difuznog sistema,

00:02:48.534 --> 00:02:52.294
dok se endokanabinoidi
oslobađaju na određenom mestu

00:02:52.294 --> 00:02:55.361
kao odgovor na određeni stimulans.

NOTE Paragraph

00:02:55.361 --> 00:02:59.761
Ova raširena aktivnost, zajedno
sa činjenicom da kanabinoidni sistem

00:02:59.761 --> 00:03:02.571
indirektno utiče na razne druge sisteme,

00:03:02.571 --> 00:03:06.730
znači da kod svake osobe njena naročita
hemijska struktura mozga, genetika

00:03:06.730 --> 00:03:12.209
i prethodna životna iskustva
uveliko određuju iskustvo sa drogom.

00:03:12.209 --> 00:03:16.249
Ovo mnogo više važi za marihuanu
nego za druge droge

00:03:16.249 --> 00:03:20.731
koje proizvode efekte putem jedne
ili više specifičnih nervnih veza.

00:03:20.731 --> 00:03:26.300
Stoga štetni uticaji, ako postoje,
značajno variraju od osobe do osobe.

00:03:26.300 --> 00:03:28.870
Iako ne znamo tačno kako marihuana

00:03:28.870 --> 00:03:31.353
proizvodi naročita štetna dejstva,

00:03:31.353 --> 00:03:35.089
postoje jasni faktori rizika
koji mogu da povećaju šanse kod ljudi

00:03:35.089 --> 00:03:37.256
da ih iskuse.

NOTE Paragraph

00:03:37.256 --> 00:03:40.113
Najjasniji faktor rizika su godine.

00:03:40.113 --> 00:03:44.903
Kod ljudi mlađih od 25 godina,
kanabinoidni receptori su zgusnutiji

00:03:44.903 --> 00:03:48.533
u beloj moždanoj masi
nego kod ljudi starijih od 25 godina.

00:03:48.533 --> 00:03:51.620
Bela masa je zadužena za komunikaciju,

00:03:51.620 --> 00:03:54.870
učenje, pamćenje i osećanja.

00:03:54.870 --> 00:03:59.404
Česta upotreba marihuane može
da poremeti razvoj trakta bele mase

00:03:59.404 --> 00:04:03.628
i takođe može da utiče na sposobnost
mozga da razvija nove veze.

00:04:03.628 --> 00:04:08.091
Ovo može dugoročno da ošteti
sposobnost učenja i rešavanja problema.

00:04:08.091 --> 00:04:13.152
Zasad nije jasno koliko su ozbiljni
ovi efekti i mogu li da se izleče.

00:04:13.152 --> 00:04:17.899
A čak i među mlađim ljudima,
rizik je sve veći što je osoba mlađa -

00:04:17.899 --> 00:04:22.515
mnogo je veći kod 15-godišnjaka
nego kod 22-godišnjaka, na primer.

NOTE Paragraph

00:04:22.515 --> 00:04:27.312
Marihuana može i da izazove
halucinacije i paranoidne obmane.

00:04:27.312 --> 00:04:29.842
Poznati kao psihoza uzrokovana marihuanom,

00:04:29.842 --> 00:04:34.095
ovi simptomi se obično povuku
kada osoba prestane da koristi marihuanu.

00:04:34.095 --> 00:04:37.404
Međutim, u retkim slučajevima,
psihoza se ne povlači,

00:04:37.404 --> 00:04:41.946
već razotkriva trajni
psihotični poremećaj.

00:04:41.946 --> 00:04:46.386
Porodična istorija psihotičnih poremećaja
poput šizofrenije je najjasniji,

00:04:46.386 --> 00:04:49.547
iako ne i jedini
faktor rizika za ove efekte.

00:04:49.547 --> 00:04:53.955
Psihoza uzrokovana marihuanom
je takođe prisutnija kod mladih ljudi,

00:04:53.955 --> 00:04:56.469
iako je važno istaći
da se psihotični poremećaji

00:04:56.469 --> 00:04:59.339
obično svakako ispoljavaju u ovom uzrastu.

00:04:59.339 --> 00:05:03.093
U ovim slučajevima nije jasno
da li bi se psihotični poremećaji

00:05:03.093 --> 00:05:05.399
pojavili i bez upotrebe marihuane -

00:05:05.399 --> 00:05:07.989
da li upotreba marihuane
ubrzava njihovo ispoljavanje,

00:05:07.989 --> 00:05:12.403
da li je katalizator za prelomnu tačku
do koje inače ne bi došlo

00:05:12.403 --> 00:05:15.964
ili je reakcija na marihuanu
tek nagoveštaj

00:05:15.964 --> 00:05:18.174
postojećeg poremećaja.

00:05:18.174 --> 00:05:23.391
Sve su šanse da uloga marihuane
varira od osobe do osobe.

NOTE Paragraph

00:05:23.391 --> 00:05:26.171
U bilo kom uzrastu,
kao i kod mnogih droga,

00:05:26.171 --> 00:05:31.318
mozak i telo postaju manje osetljivi
na ponovnu upotrebu marihuane,

00:05:31.318 --> 00:05:35.308
što znači da je potrebno uzeti više
kako bi se postigli isti efekti.

00:05:35.308 --> 00:05:38.179
Srećom, nasuprot raznim drugim drogama,

00:05:38.179 --> 00:05:41.369
ne postoji rizik od predoziranja
na smrt od marihuane,

00:05:41.369 --> 00:05:44.474
a čak ni česta upotreba
ne vodi do iscrpljujućih

00:05:44.474 --> 00:05:48.463
ili simptoma odvikavanja opasnih po život.

00:05:48.463 --> 00:05:52.176
Postoje, pak, suptilniji simptomi
odvikavanja od marihuane,

00:05:52.176 --> 00:05:57.151
uključujući poremećaj sna,
razdražljivost i depresiju,

00:05:57.151 --> 00:06:00.761
koji prolaze u roku od nekoliko nedelja
od prestanka upotrebe.

NOTE Paragraph

00:06:00.761 --> 00:06:03.430
Dakle, da li marihuana škodi vašem mozgu?

00:06:03.430 --> 00:06:05.470
Zavisi od vas.

00:06:05.470 --> 00:06:11.288
Međutim, iako je neke faktore rizika lako
prepoznati, drugi nisu dobro izučeni -

00:06:11.288 --> 00:06:16.237
a to znači da i dalje postoji šansa
da ćete imati negativne efekte,

00:06:16.237 --> 00:06:19.987
čak iako nemate
nijedan poznati faktor rizika.