WEBVTT 00:00:00.730 --> 00:00:03.300 Aşağıdakı ölçü vahidlərini iki qrupa 00:00:03.300 --> 00:00:06.860 bölmək tələb edilir: ABŞ ənənəvi sistemi 00:00:06.860 --> 00:00:10.260 və metrik sistem. 00:00:10.260 --> 00:00:12.430 Bunlar iki müxtəlif sistemdir. Onlar haqda 00:00:12.430 --> 00:00:13.840 ətraflı öyrənəcəksiniz. 00:00:13.840 --> 00:00:17.110 Sonra onların hansının uzunluq, çəki, kütlə və həcm 00:00:17.250 --> 00:00:18.250 vahidi olduğunu da öyrənəcəksiniz. 00:00:18.390 --> 00:00:20.970 Əvvəlcə, vahidləri ABŞ ənənəvi sistem və 00:00:20.970 --> 00:00:23.590 metrik sistemdə qruplaşdıraq. 00:00:23.590 --> 00:00:27.900 Litr metrik vahiddir. 00:00:27.900 --> 00:00:30.020 O, metrik sistemdə istifadə edilir. 00:00:30.020 --> 00:00:33.390 Qallon ABŞ ənənəvi sistem vahididir. 00:00:33.390 --> 00:00:35.700 Bu haqda danışmışıq. 00:00:35.700 --> 00:00:39.090 Avropada maşın üçün benzin alsanız, 00:00:39.090 --> 00:00:40.410 litrlə alacaqsınız. 00:00:40.410 --> 00:00:41.730 ABŞ-da isə 00:00:41.730 --> 00:00:43.570 qallonla alacaqsınız. 00:00:43.570 --> 00:00:45.190 Onların həcm vahidi olub-olmadığı 00:00:45.190 --> 00:00:46.970 haqqında danışacağıq. 00:00:46.970 --> 00:00:48.985 Desiqram metrik sistem vahididir. 00:00:53.530 --> 00:00:56.750 Ümumilikdə, desi, senti, kilo kimi sözönülər 00:00:56.750 --> 00:00:59.000 metrik sistemdə istifadə edilir. 00:00:59.000 --> 00:01:00.840 "Kilofunt" deyə bir ifadə mövcud 00:01:00.840 --> 00:01:03.010 deyil. Ona heç yerdə rast gələ bilmərsiniz. 00:01:03.010 --> 00:01:04.379 Millimetr də, həmçinin 00:01:04.379 --> 00:01:05.519 metrik sistem vahididir. 00:01:05.519 --> 00:01:07.190 Qram da metrik sistemdədir. 00:01:07.190 --> 00:01:08.700 Metr metrik sistemdədir. 00:01:08.700 --> 00:01:12.700 Fit ABŞ ənənəvi sistemindədir. Onun 00:01:12.700 --> 00:01:14.750 məsafə, yoxsa başqa ölçü vahidi olmağı haqqında 00:01:14.750 --> 00:01:15.450 danışacağıq. 00:01:15.450 --> 00:01:17.900 Kiloqram metrik sistemdədir. 00:01:20.630 --> 00:01:22.750 Metrik sistem vahidlərini mavi rənglə, 00:01:22.750 --> 00:01:27.540 ABŞ ənənəvi sistem vahidlərini bənövşəyi rənglə işarələdim. 00:01:27.540 --> 00:01:31.720 Sentilitr metrikdir. 00:01:31.720 --> 00:01:34.180 Santimetr, metr metrik sistemdədir. 00:01:34.180 --> 00:01:36.880 Diqqət etsəniz, hər iki halda sözönü var. 00:01:36.880 --> 00:01:39.110 Santi 1/1000 deməkdir. 00:01:39.110 --> 00:01:42.840 Stəkan ABŞ ölçü vahididir. 00:01:42.840 --> 00:01:44.800 Onu bənövşəyi rənglə işarələyək. 00:01:44.800 --> 00:01:47.140 Stəkan ABŞ ölçü vahidi. 00:01:47.140 --> 00:01:49.830 Metr metrik sistem vahididir. 00:01:52.360 --> 00:01:55.530 Funt ABŞ ənənəvi sistem vahididir. 00:01:55.530 --> 00:01:57.220 Bu, bir qədər sıxıcı ola bilər. 00:01:57.220 --> 00:02:01.250 Düym ABŞ sistem vahididir. Unsiya və yard da, 00:02:01.250 --> 00:02:05.110 həmçinin ABŞ ənənəvi sistem 00:02:05.110 --> 00:02:06.110 vahididir. 00:02:06.150 --> 00:02:07.150 Qruplara ayırdıq. 00:02:07.190 --> 00:02:11.120 Bənövşəyi rənglə işarələnənlər ABŞ ənənəvi sistem vahidi, mavi rənglə 00:02:11.120 --> 00:02:13.230 işarələnənlər isə qalan bütün ölkələrdə, 00:02:13.230 --> 00:02:15.790 həmçinin ABŞ-ın bəzi bölgələrində istifadə edilir. 00:02:15.790 --> 00:02:18.260 ABŞ-da istifadə edilən ölçü vahidləri metrik 00:02:18.260 --> 00:02:20.450 sistem vahidlərini istifadə edənlər üçün 00:02:20.450 --> 00:02:21.760 qarışıq hesab edilə bilər. 00:02:21.760 --> 00:02:23.870 Onların qarşılıqlı ölçülərini 00:02:23.870 --> 00:02:25.970 gələcək dərslərdə öyrənəcəyik. 00:02:25.970 --> 00:02:29.090 İndi isə bu vahidlərin uzunluq, çəki/kütlə vahidi 00:02:29.090 --> 00:02:33.290 olduğunu müəyyənləşdirməyə 00:02:33.290 --> 00:02:34.640 çalışaq. 00:02:34.640 --> 00:02:38.580 Kütlə əldə olan maddənin nə qədər olduğunu müəyyən edir. 00:02:38.580 --> 00:02:41.060 Çəki isə cazibə qüvvəsinin həmin maddədən nə qədər 00:02:41.060 --> 00:02:42.590 çəki çəkdiyini müəyyənləşdirir. 00:02:42.590 --> 00:02:44.690 Bu, müxtəlif planetlərdə müxtəlif olur. 00:02:44.690 --> 00:02:47.870 Yer kürəsində onlar bir-birini 00:02:47.870 --> 00:02:49.930 əvəz edə bilən vahidlər hesab edilir. 00:02:49.930 --> 00:02:51.680 Həcm vahidi maddənin nə qədər yer 00:02:51.680 --> 00:02:52.820 tutduğunu müəyyən edir. 00:02:52.820 --> 00:02:54.380 Bu, məsafədir. 00:02:54.380 --> 00:02:58.000 Bir ölçülü fəzada davam edir. 00:02:58.000 --> 00:02:59.790 Bu, əşyanın kütləsidir. 00:02:59.790 --> 00:03:02.540 Çəki isə yerin cazibə qüvvəsinin 00:03:02.540 --> 00:03:05.470 həmin əşyanı nə qədər çəkdiyini göstərir. 00:03:05.470 --> 00:03:10.030 Həcm əşyanın nə qədər yer tutduğunu ölçür. 00:03:10.030 --> 00:03:11.000 Bu haqda düşünək. 00:03:11.000 --> 00:03:13.580 Litr həcmdir. 00:03:13.580 --> 00:03:15.380 Bu, həcmdir. 00:03:15.380 --> 00:03:17.390 Cismin fəzada nə qədər yer tutmasını 00:03:17.390 --> 00:03:19.860 ölçür. Qallon da həmçinin həcmdir. 00:03:19.860 --> 00:03:23.390 Bu, ABŞ-da istifadə olunan sistemdir. 00:03:23.390 --> 00:03:24.830 Avropada qarşılığı litrdir. 00:03:24.830 --> 00:03:27.420 Bu, qramdır. 00:03:27.420 --> 00:03:29.745 Qram kütlə vahididir. 00:03:32.760 --> 00:03:36.110 Desiqram qramın 1/10 hissəsinə bərabərdir. 00:03:36.110 --> 00:03:36.810 Millimetr. 00:03:36.810 --> 00:03:38.610 Metr bir vahiddir. 00:03:38.610 --> 00:03:43.890 Metr məsafə və ya uzunluq vahididir. 00:03:43.890 --> 00:03:48.500 Millimetr metrin 1/1000 hissəsinə bərabərdir. 00:03:48.500 --> 00:03:52.570 Fit də, həmçinin uzunluq vahididir. 00:03:52.570 --> 00:03:56.250 Kiloqram 1000 qram deməkdir. 00:03:56.250 --> 00:03:57.320 Kilo 1000 deməkdir. 00:03:57.320 --> 00:04:00.800 Qram kütlə vahididir. 00:04:00.800 --> 00:04:04.900 Sentilitr litrin 1/100 hissəsinə bərabərdir. 00:04:04.900 --> 00:04:08.640 Litr həcm vahididir. 00:04:08.640 --> 00:04:10.330 Santimetrin nə olduğunu bilirik. 00:04:10.330 --> 00:04:12.700 Metr uzunluq vahididir. 00:04:12.700 --> 00:04:15.650 Santimetr metrin 1/100 hissəsinə bərabərdir. 00:04:15.650 --> 00:04:20.630 Bu, uzunluq vahididir. 00:04:20.630 --> 00:04:23.370 "Stəkan" haqqında dəfələrlə danışmışıq. 00:04:23.370 --> 00:04:27.110 O da, həmçinin həcm vahidi 00:04:27.110 --> 00:04:28.240 hesab edilir. 00:04:28.240 --> 00:04:30.390 Metr uzunluqdur. 00:04:30.390 --> 00:04:32.210 Bunu artıq bilirik. 00:04:32.210 --> 00:04:34.820 Funt çəki vahididir. 00:04:38.720 --> 00:04:42.490 Düym uzunluq vahididir. 00:04:42.490 --> 00:04:43.950 Bunları artıq bilirik. 00:04:43.950 --> 00:04:48.020 Bu isə unsiyadır. 00:04:48.020 --> 00:04:50.830 Unsiya 1/16 funta bərabərdir. 00:04:50.830 --> 00:04:53.330 O, çəki vahididir. 00:04:53.330 --> 00:04:56.460 Əgər unsiya ilə ölçülən maddə maye halındadırsa, 00:04:56.460 --> 00:04:59.790 bu zaman o, həcm vahidi hesab edilir. 00:04:59.790 --> 00:05:01.300 Ancaq ümumi olaraq unsiya çəki 00:05:01.300 --> 00:05:03.380 vahididir, 1/16 funta bərabərdir. 00:05:03.380 --> 00:05:07.690 Yard uzunluq vahididir. 00:05:07.690 --> 00:05:09.460 Bu qədər.