1
00:00:01,117 --> 00:00:05,531
Burada kaç kişi en az 80 yaşına
kadar yaşamak ister?

2
00:00:06,072 --> 00:00:07,547
Evet.

3
00:00:07,571 --> 00:00:10,366
Sanırım hepimiz geç bir yaşa kadar

4
00:00:10,390 --> 00:00:12,350
yaşayabilmeyi ümit ediyoruz.

5
00:00:12,828 --> 00:00:14,914
Haydi bunu geleceğe yansıtalım,

6
00:00:14,938 --> 00:00:16,498
gelecekteki 'siz'lere,

7
00:00:16,522 --> 00:00:19,375
ve hepimizin 85 yaşında
olduğunu hayal edelim.

8
00:00:19,894 --> 00:00:21,912
Şimdi, herkes, iki kişiye baksın.

9
00:00:23,151 --> 00:00:26,683
Biriniz muhtemelen Alzheimer hastası.

10
00:00:27,365 --> 00:00:30,789
(Gülüşmeler)

11
00:00:30,813 --> 00:00:32,407
Tamam, tamam.

12
00:00:32,954 --> 00:00:36,771
Belki ''O ben olmayacağım''
diye düşünüyorsunuz.

13
00:00:37,350 --> 00:00:40,735
O zaman tamam. 
Siz hastaya bakan kişisiniz.

14
00:00:41,388 --> 00:00:42,552
Yani--

15
00:00:42,576 --> 00:00:45,448
(Gülüşmeler)

16
00:00:45,472 --> 00:00:46,829
yani bir şekilde,

17
00:00:46,853 --> 00:00:50,497
bu korkutucu hastalık,
muhtemelen hepimizi etkileyecek.

18
00:00:50,933 --> 00:00:53,947
Alzheimer ile ilgili korkunun
büyük bir kısmı, hastalıkla ilgili

19
00:00:53,971 --> 00:00:56,385
yapabileceğimiz olmadığı
düşüncesinden kaynaklanır.

20
00:00:56,409 --> 00:01:01,534
Onlarca yıllık araştırmalara rağmen,
hâlen önleyici bir çalışma

21
00:01:01,558 --> 00:01:02,865
ve tedaviye sahip değiliz.

22
00:01:03,321 --> 00:01:05,790
Uzun yaşayacak kadar şanslıysak,

23
00:01:05,814 --> 00:01:08,922
Alzheimer beynimizin kaderi
olacak gibi gözüküyor.

24
00:01:09,369 --> 00:01:11,249
Belki de böyle olmak zorunda değil.

25
00:01:11,585 --> 00:01:14,950
Ya sizlere bu istatistikleri,
beynimizin kaderini,

26
00:01:14,974 --> 00:01:17,664
tıptaki gelişmelere ve tedavilere


27
00:01:17,688 --> 00:01:21,217
bağlı kalmadan
değiştirebileceğimizi söylesem.

28
00:01:21,983 --> 00:01:24,508
Gelin, Alzheimer'ın nörobilimi
hakkında halihazırda

29
00:01:24,532 --> 00:01:26,889
ne anladığımıza bakarak başlayalım.

30
00:01:27,730 --> 00:01:30,739
Burada birbirine bağlı
iki nöron görmekteyiz.

31
00:01:30,763 --> 00:01:34,120
Kırmızı daire içine alınmış
bağlantı noktası,

32
00:01:34,144 --> 00:01:35,783
sinaps olarak adlandırılır.

33
00:01:35,807 --> 00:01:38,999
Sinaps sinir taşıyıcılarının
salıverildiği yerdir.

34
00:01:39,023 --> 00:01:43,291
Sinyaller burada iletilir,
iletişim burada gerçekleşir.

35
00:01:43,315 --> 00:01:48,421
Burası düşündüğümüz, hissettiğimiz,
gördüğümüz, arzuladığımız

36
00:01:48,445 --> 00:01:50,094
ve hatırladığımız yerdir.

37
00:01:50,118 --> 00:01:53,016
Burası Alzheimer'ın da 
gerçekleştiği yerdir.

38
00:01:53,040 --> 00:01:55,002
Sinapse odaklanalım

39
00:01:55,026 --> 00:01:58,113
ve ne olup bittiğinin
çizgisel tasvirine bakalım.

40
00:01:58,799 --> 00:02:01,086
Bilginin iletişimi esnasında,

41
00:02:01,110 --> 00:02:05,108
glutamate ve sinaps gibi
sinir taşıyıcılarının yanında,

42
00:02:05,132 --> 00:02:09,593
nöronlar ayrıca amiloid beta
denilen küçük bir peptid salgılarlar.

43
00:02:10,617 --> 00:02:15,601
Normalde, amiloid beta, beynimizin
temizlik görevlisi mikroglia tarafından

44
00:02:15,625 --> 00:02:17,778
metabolize edilerek temizlenir.

45
00:02:18,405 --> 00:02:22,264
Alzheimer'ın moleküler nedenleri
hâlâ tartışılsa da,

46
00:02:22,288 --> 00:02:25,542
birçok nörobilimci, hastalığın
amiloid beta birikmesinden

47
00:02:25,566 --> 00:02:28,396
kaynaklandığına inanıyor.

48
00:02:28,967 --> 00:02:31,716
Çok fazla salgılanır ya da
yeterli kadar temizlenemez

49
00:02:31,740 --> 00:02:35,074
ve sinapslar amyloid beta
biriktirmeye başlar.

50
00:02:35,098 --> 00:02:37,317
Bu olduğunda da, amiloid plakları denilen

51
00:02:37,341 --> 00:02:40,630
yapışkan kümeler oluşturarak
kendiyle birleştirir.

52
00:02:41,582 --> 00:02:44,535
Burada kaç kişi 40 yaşın üzerinde?

53
00:02:45,184 --> 00:02:47,704
Şimdi kabul etmeye korkuyorsunuz.

54
00:02:47,728 --> 00:02:49,954
Hastalığın bu ilk adımı,

55
00:02:49,978 --> 00:02:53,062
amiloid plakları birikmesi,

56
00:02:53,086 --> 00:02:55,680
şu anda beyinlerinizde saptanabilir.

57
00:02:56,271 --> 00:02:59,741
Bundan emin olmanın tek yolu
PET taramasıdır,

58
00:02:59,765 --> 00:03:03,581
çünkü bu noktada mutlu ve
farkında değilsiniz.

59
00:03:03,605 --> 00:03:07,894
Hafıza, dil ve kavramada
bir sorun yaşamıyorsunuz...

60
00:03:07,918 --> 00:03:09,069
şimdilik.

61
00:03:09,471 --> 00:03:14,008
Amiloid plak birikmesinin
kritik sınıra ulaşmasının,

62
00:03:14,032 --> 00:03:16,413
10-15 yıl kadar sürdüğünü, sonra da

63
00:03:16,437 --> 00:03:18,672
hastalığın kilinik belirtilerine yol açan

64
00:03:18,696 --> 00:03:21,363
moleküler bir şelaleyi tetikleyeceğini
tahmin etmekteyiz.

65
00:03:21,810 --> 00:03:23,771
Kritik noktaya gelene kadar,

66
00:03:23,795 --> 00:03:27,379
hafızanızdaki sapmalar 
şunlar gibi olabilir,

67
00:03:27,403 --> 00:03:29,728
''Bu odaya neden geldim?''

68
00:03:29,752 --> 00:03:31,980
ya da ''Ya...Adı neydi?''

69
00:03:32,479 --> 00:03:34,823
ya da ''Anahtarlarımı nereye bıraktım?''

70
00:03:35,553 --> 00:03:38,109
Şimdi hepiniz dehşete düşmeden önce,

71
00:03:38,133 --> 00:03:43,531
çünkü eminim en az yarınız bunlardan
en az birini son 24 saatte yaşadınız--

72
00:03:43,555 --> 00:03:46,792
bunlar aslında unutulması normal şeyler.

73
00:03:46,816 --> 00:03:49,129
Hatta, şunu söyleyebilirim ki bunların

74
00:03:49,153 --> 00:03:51,130
aslında hafızanızla ilgisi bile yok,

75
00:03:51,154 --> 00:03:54,046
çünkü ilk etapta anahtarları 
nereye koyduğunuza

76
00:03:54,070 --> 00:03:55,415
dikkat etmediniz.

77
00:03:55,439 --> 00:03:57,117
Kritik noktadan sonra,

78
00:03:57,141 --> 00:04:00,664
hafızadaki, dil ve kavramadaki
hatalar farklıdır.

79
00:04:00,688 --> 00:04:03,588
Anahtarlarınızı sonunda cebinizde


80
00:04:03,612 --> 00:04:05,614
ya da masada bulmak yerine

81
00:04:05,638 --> 00:04:08,352
onları buzdolabında bulursunuz

82
00:04:08,376 --> 00:04:10,342
ya da bulduktan sonra şunu düşünürsünüz,

83
00:04:10,366 --> 00:04:11,899
''Bunlar ne işe yarıyordu?''

84
00:04:12,843 --> 00:04:18,051
Öyleyse amiloid plaklar kritik
noktaya ulaştıktan sonra ne olur?

85
00:04:18,075 --> 00:04:21,394
Mikrogli temizleyici hücrelerimiz
aşırı aktive olur

86
00:04:21,418 --> 00:04:25,552
ve iltihap ve hücresel tahribata
yol açan kimyasallar salgılarlar.

87
00:04:25,576 --> 00:04:28,171
Sinapsları temizlemeye başladıklarını da


88
00:04:28,195 --> 00:04:29,899
düşünebiliriz.

89
00:04:30,398 --> 00:04:34,846
''Tau'' olarak adlandırılan önemli bir 
sinir iletim proteini hiperfosfatlanır ve

90
00:04:34,870 --> 00:04:37,454
kendisini ''yumak'' adı verilen
bir şeylere büker,

91
00:04:37,478 --> 00:04:40,513
bu da içindeki nöronları kusar.

92
00:04:40,537 --> 00:04:44,371
Alzheimer'ın orta dönemlerinde
aşırı iltihaplanma ve yumaklar

93
00:04:44,395 --> 00:04:46,342
ve sinapslarda topyekün savaşlar ve

94
00:04:46,366 --> 00:04:47,619
hücre ölümleri olur.

95
00:04:48,238 --> 00:04:51,326
Bu hastalığı tedavi etmek isteyen
bir bilim insanı iseniz

96
00:04:51,350 --> 00:04:54,347
hangi aşamada müdahale
etmeniz ideal olur?

97
00:04:55,134 --> 00:04:59,038
Birçok bilim insanı en basit
çözüm üstünde duruyor:

98
00:04:59,062 --> 00:05:02,896
Amiloid plakalarının bu doyma
noktasına ulaşmasını engellemek.

99
00:05:02,920 --> 00:05:06,948
Bu da ilaç buluşlarının büyük ölçüde,
amiloid plaklarının yoğunlaşmasını

100
00:05:06,972 --> 00:05:12,320
önleyecek bir bileşimin bulunmasına
odaklanması anlamına geliyor.

101
00:05:12,859 --> 00:05:18,048
Yani, Alzheimer'ın çaresi 
muhtemelen önleyici tıp olacaktır.

102
00:05:18,072 --> 00:05:21,501
Bu ilacı bu doyma noktasına
ulaşmadan önce,

103
00:05:21,525 --> 00:05:23,777
katlı yığılma başlamadan önce,

104
00:05:23,801 --> 00:05:26,829
anahtarı buzdolabında unutmadan
önce kullanmaya başlamalıyız.

105
00:05:27,381 --> 00:05:31,054
Bunun, klinik deneylerde, bu tür ilaçların
bugüne kadar başarısız olmalarının

106
00:05:31,078 --> 00:05:32,465
nedeni olduğunu düşünüyoruz.

107
00:05:32,465 --> 00:05:34,784
Araştırmaların güvenilir
olmadığı için değil,

108
00:05:34,808 --> 00:05:38,942
bu deneylerdeki deneklerin zaten
bu belirtilere sahip olması yüzünden.

109
00:05:38,966 --> 00:05:40,698
Artık çok geç olduğundan.

110
00:05:40,722 --> 00:05:43,974
Amiloid plaklarını bir kibriti
çakmak gibi düşünün.

111
00:05:43,998 --> 00:05:47,416
Doyma noktasında kibrit
ormanı ateşe verir.

112
00:05:47,884 --> 00:05:49,834
Orman bir kere tutuştuğunda,

113
00:05:49,858 --> 00:05:52,340
kibriti söndürmek bir işe yaramaz.

114
00:05:52,364 --> 00:05:55,887
Kibriti, orman yanmaya başlamadan
söndürmeniz gerekir.

115
00:05:56,331 --> 00:05:58,194
Bilim adamları bunu çözmeden önce dahi

116
00:05:58,218 --> 00:06:01,086
bu bilgi bizim için çok iyi bir haberdir

117
00:06:01,110 --> 00:06:05,154
çünkü artık yaşam biçimimizin amiloid
plak birikmesini etkileyebileceğini

118
00:06:05,178 --> 00:06:06,407
biliyoruz.

119
00:06:06,431 --> 00:06:08,007
Yani bu doyma noktasına

120
00:06:08,031 --> 00:06:10,650
gelmemizi önlemek için
bir şeyler yapabiliriz.

121
00:06:11,117 --> 00:06:15,005
Alzheimer riskinizi bir
terazide resmedelim.

122
00:06:15,029 --> 00:06:17,078
Risk faktörlerinizi bir kola yığacağız


123
00:06:17,102 --> 00:06:19,580
ve kol yere değdiğinde,
belirtilerini gösterip

124
00:06:19,604 --> 00:06:21,539
Alzheimer teşhisi konulacak.

125
00:06:22,058 --> 00:06:24,777
Farz edelim ki 50 yaşındasınız.

126
00:06:24,801 --> 00:06:26,536
Artık genç değilsiniz,

127
00:06:26,560 --> 00:06:29,632
yani yaşınızla birlikte biraz
amiloid plakaları biriktirdiniz.

128
00:06:29,656 --> 00:06:31,847
Terazi biraz oynadı.

129
00:06:32,323 --> 00:06:34,062
Şimdi DNA'nıza bakalım.

130
00:06:34,536 --> 00:06:38,088
Hepimiz genlerimizi anne ve
babalarımzıdan alırız.

131
00:06:38,112 --> 00:06:42,190
Bu genlerin bazıları riskimizi
yükseltir, bazıları da azaltır.

132
00:06:42,214 --> 00:06:44,403
Eğer ''Still Alice'' 
(Unutma Beni) filmindeki

133
00:06:44,427 --> 00:06:48,978
Alice iseniz amiloid beta yığılmasına
yol açan çok nadir bir gen mutasyonu

134
00:06:49,002 --> 00:06:52,555
miras aldınız demek ve sadece bu bile
terazinin kolunu yere değdirecek.

135
00:06:52,579 --> 00:06:56,745
Ancak çoğumuzun genleri
kolu sadece biraz oynatır.

136
00:06:56,769 --> 00:07:01,584
Örneğin, APOE4 amiloidi artıran
bir gen çeşididir ancak

137
00:07:01,608 --> 00:07:04,876
anne ve babadan sadece bir
kopya APOE4 alabilirsiniz ve

138
00:07:04,900 --> 00:07:07,291
hâlâ Alzheimer'a hiç 
yakalanmayabilirsiniz,

139
00:07:07,315 --> 00:07:09,428
bu da birçoğumuz için,

140
00:07:09,452 --> 00:07:13,292
sadece DNA'ların Alzheimer
olmamızı etkilememesi demektir.

141
00:07:13,984 --> 00:07:15,458
Peki ne etkiler?

142
00:07:15,482 --> 00:07:19,274
Yaşlanmak ya da kalıtımımızla
ilgili elimizden bir şey gelmez.

143
00:07:19,298 --> 00:07:22,295
Şimdiye kadar beynimizin
kaderini değiştiremedik.

144
00:07:23,144 --> 00:07:24,609
Peki ya uyku?

145
00:07:25,278 --> 00:07:29,360
Ağır dalga derin uykuda,
gliyal hücrelerimiz beyindeki

146
00:07:29,384 --> 00:07:30,600
serebral sıvıyı,

147
00:07:30,624 --> 00:07:34,196
uyanık olduğumuz sürede
sinapslerde biriken metabolik

148
00:07:34,220 --> 00:07:36,121
artıkları temizler.

149
00:07:36,145 --> 00:07:38,951
Derin uyku beyin için
güçlü bir temizlik demektir.

150
00:07:39,646 --> 00:07:42,832
Ancak kendinizi uykudan
mahrum bırakırsanız ne olur?

151
00:07:43,421 --> 00:07:44,953
Birçok bilim insanı,

152
00:07:44,977 --> 00:07:49,227
yetersiz uykunun Alzheimer'ın 
habercisi olabileceğine inanır.

153
00:07:49,613 --> 00:07:54,539
Tek gecelik uykusuzluk amiloid beta
birikmesine yol açar.

154
00:07:55,410 --> 00:07:58,836
Amiloid birikmesinin de uykusuzluğa
neden olduğu kanıtlanmıştır ki

155
00:07:58,860 --> 00:08:01,347
bu da daha çok amiloid birikmesi demektir.

156
00:08:01,371 --> 00:08:03,847
Bu döngüye girmemiz de,

157
00:08:03,871 --> 00:08:06,744
terazinin bu uca yatmasını 
hızlandıracaktır.

158
00:08:07,306 --> 00:08:08,729
Başka ne var?

159
00:08:08,753 --> 00:08:10,379
Kalp sağlığı.

160
00:08:11,043 --> 00:08:14,788
Yüksek tansiyon, diyabet,
obezite, sigara, yüksek kolesterol,

161
00:08:14,812 --> 00:08:18,948
bunların hepsinin Alzheimer
riskimizi artırdığı kanıtlanmıştır.

162
00:08:18,972 --> 00:08:20,863
Otopsiler, Alzheimer hastalarının

163
00:08:20,887 --> 00:08:23,559
neredeyse yüzde 80'inin
kalp rahatsızlıkları olduğunu da

164
00:08:23,583 --> 00:08:26,345
göstermiştir.

165
00:08:26,369 --> 00:08:31,374
Birçok çalışmada aerobik egzersizler
hayvan deneklerde, amiloid beta

166
00:08:31,398 --> 00:08:33,128
birikmesini azaltmıştır.

167
00:08:33,619 --> 00:08:37,199
Yani, kalp dostu bir
Akdeniz yaşam tarzı ve beslenme,

168
00:08:37,223 --> 00:08:39,877
terazinin bu tarafını dengeleyebilir.

169
00:08:40,697 --> 00:08:43,046
Yani Alzheimer'ı önlemek ya da

170
00:08:43,070 --> 00:08:45,442
ertelemek için yapabileceğimiz
birçok şey var.

171
00:08:45,466 --> 00:08:47,695
Ama diyelim ki hiçbirini yapmadınız.

172
00:08:48,211 --> 00:08:50,665
Diyelim ki 65 yaşındasınız;

173
00:08:50,689 --> 00:08:54,355
ailenizde Alzheimer var yani
terazinin bu tarafına gelen

174
00:08:54,379 --> 00:08:56,403
bir iki gen taşıma ihtimaliniz var;

175
00:08:56,427 --> 00:08:59,159
yıllarca uykusuz kaldınız,

176
00:08:59,183 --> 00:09:00,686
eti seviyorsunuz

177
00:09:00,710 --> 00:09:02,933
ve biri sizi kovalamadıkça
koşmazsınız.

178
00:09:02,957 --> 00:09:04,258
(Gülüşmeler)

179
00:09:04,282 --> 00:09:07,894
Diyelim ki amiloid plaklarınız
bu doyma noktasına ulaştı.

180
00:09:07,918 --> 00:09:09,966
Terazinin kolu yere vurdu.

181
00:09:09,990 --> 00:09:11,671
Yığılmayı aştınız,

182
00:09:11,695 --> 00:09:13,261
ormanı ateşe verdiniz,

183
00:09:13,285 --> 00:09:16,383
bu da iltihap, düğüm ve
hücre ölümlerine yol açtı.

184
00:09:17,137 --> 00:09:19,796
Alzheimar belirtilerini
göstermeye başlamalısınız.

185
00:09:19,820 --> 00:09:23,136
Kelimeleri ve anahtarları bulmakta

186
00:09:23,160 --> 00:09:26,306
ve konuşmanın başında ne söylediğimi
hatırlamakta zorlanmalısınız.

187
00:09:26,917 --> 00:09:28,631
Ama böyle olmayabilir de.

188
00:09:29,180 --> 00:09:31,658
Beyninizin yapısında,
tüm hastalık işaretleri

189
00:09:31,682 --> 00:09:34,268
görülse de, kendinizi Alzheimer'dan

190
00:09:34,292 --> 00:09:38,783
korumak için yapabileceğiniz
bir şey daha var.

191
00:09:38,807 --> 00:09:42,714
Bu da nöral şekillendirme ve
zihinsel arşivinizle ile alakalıdır.

192
00:09:43,261 --> 00:09:45,638
Alzheimar'a yakalanmanın
sinapsleri kaybetmekten

193
00:09:45,662 --> 00:09:48,868
kaynaklandığını hatırlayın.

194
00:09:49,339 --> 00:09:52,716
Ortalama bir beyinde
yüz trilyondan fazla sinaps vardır ki

195
00:09:52,740 --> 00:09:55,453
bu da muhteşem bir şey;
çalışabileceğimiz sayı çok fazla.

196
00:09:55,477 --> 00:09:57,146
Bu sabit bir sayı da değildir.

197
00:09:57,170 --> 00:09:59,568
Nöral şekillendirme sürecinde,

198
00:09:59,592 --> 00:10:02,395
birçok sinaps kazanır ve kaybederiz.

199
00:10:02,419 --> 00:10:04,491
Her yeni bir şey öğrendiğimizde,

200
00:10:04,515 --> 00:10:08,642
yeni bir nöral bağlantı, 
yeni sinaps yaratıyoruz

201
00:10:08,666 --> 00:10:10,283
ve güçlendiriyoruz.

202
00:10:10,988 --> 00:10:12,563
Rahibeler üstüne bir araştırmada,

203
00:10:12,587 --> 00:10:17,480
çalışma başladığında 75 yaşın
üzerinde olan 678 rahibe,

204
00:10:17,504 --> 00:10:19,813
yirmi yıldan uzun bir süre takip edildi.

205
00:10:19,837 --> 00:10:23,297
Düzenli olarak sağlık taraması
ve zihinsel testlerden geçtiler

206
00:10:23,321 --> 00:10:27,369
ve öldüklerinde beyinleri 
otopsi için bağışlandı.

207
00:10:27,393 --> 00:10:31,768
Beyinlerin bazılarında bilim insanları
şaşırtıcı bir şeye rastladılar.

208
00:10:31,792 --> 00:10:36,368
Plakların ve düğümlerin varlığına
ve beynin küçülmesine rağmen--

209
00:10:36,392 --> 00:10:39,261
ki bunlar kesinlikle 
Alzheimer işaretidir--

210
00:10:39,285 --> 00:10:42,964
bu beyinlerin sahibi olan rahibeler
yaşarken hiçbir Alzheimer belirtisi

211
00:10:42,988 --> 00:10:45,555
göstermemişlerdir.

212
00:10:46,181 --> 00:10:47,630
Bu nasıl olabilir?

213
00:10:48,009 --> 00:10:52,136
Bu rahibelerin yüksek düzeyde
zekâ arşivleri olduğunu sanıyoruz,

214
00:10:52,160 --> 00:10:56,083
diğer bir deyişle, daha fazla 
fonksiyonel sinapsleri vardı.

215
00:10:56,107 --> 00:10:58,681
Uzun yıllar eğitim alanlar,

216
00:10:58,705 --> 00:11:00,940
yüksek kültürel düzeyde olanlar,

217
00:11:00,964 --> 00:11:04,543
düzenli olarak zihinsel aktivitelerde
bulunanların hepsi

218
00:11:04,567 --> 00:11:07,048
daha fazla zekâ arşivine sahiptirler.

219
00:11:07,072 --> 00:11:11,199
Nöral bağlantılarında bir bolluk
ve bereket vardır.

220
00:11:11,223 --> 00:11:13,903
Yani Alzheimer gibi 
sinapslerinin bazılarını

221
00:11:13,927 --> 00:11:15,981
kaybedecekleri bir hastalıkta bile,

222
00:11:16,005 --> 00:11:18,990
birçok ekstra yedek bağlantıları vardır

223
00:11:19,014 --> 00:11:22,349
ve bu onların yanlış giden bir şey
olduğunu fark etmelerini önler.

224
00:11:22,977 --> 00:11:25,239
Basit bir örnekle düşünelim.

225
00:11:25,263 --> 00:11:27,989
Mesela bir konu ile ilgili
sadece tek şey biliyorsunuz.

226
00:11:28,013 --> 00:11:29,542
Diyelim benimle ilgili.

227
00:11:29,566 --> 00:11:31,872
Lisa Genova ''Still Alice''in yazarı

228
00:11:31,896 --> 00:11:34,332
ve bu benim hakkımda
bildiğiniz tek şey.

229
00:11:34,356 --> 00:11:36,746
Sadece bu, tek nöral bağlantınız var,

230
00:11:36,770 --> 00:11:38,716
sadece bu tek sinaps.

231
00:11:38,740 --> 00:11:40,901
Şimdi Alzheimer olduğunuzu farz edin.

232
00:11:40,925 --> 00:11:43,258
Bu sinapsi yiyip bitiren plaklarınız,

233
00:11:43,282 --> 00:11:46,017
düğümleriniz ve iltihabınız var.

234
00:11:46,603 --> 00:11:50,833
Biri size ''Still Alice''i kim
yazdı?" diye sorduğunda,

235
00:11:50,857 --> 00:11:52,102
hatırlayamazsınız,

236
00:11:52,126 --> 00:11:55,309
çünkü bu sinaps ya bozulmuştur
ya da kaybolmuştur.

237
00:11:55,333 --> 00:11:57,092
Beni sonsuza dek unutmuşsunuzdur.

238
00:11:57,760 --> 00:12:00,386
Ama ya beni daha fazla tanısaydınız?

239
00:12:00,410 --> 00:12:02,499
Diyelim hakkımda dört şey öğrendiniz.

240
00:12:02,523 --> 00:12:04,368
Farz edin ki Alzheimer'a yakalandınız

241
00:12:04,392 --> 00:12:07,387
ve bu sinapslerin dördü
hasarlı ya da yok oldu.

242
00:12:08,077 --> 00:12:10,538
Hâlâ enkazdan kaçacak
bir yan yolunuz var.

243
00:12:10,562 --> 00:12:12,581
Hâlâ adımı hatırlayabilirsiniz.

244
00:12:13,283 --> 00:12:17,209
Alzheimer'ın ortaya çıkmasına,
sağlam yolları kullanarak

245
00:12:17,233 --> 00:12:20,336
karşı koyabiliriz.

246
00:12:20,360 --> 00:12:24,139
Bu yeni yolları ve bilişsel rezervleri de,


247
00:12:24,163 --> 00:12:25,863
yeni şeyler öğrenerek yaratırız.

248
00:12:26,455 --> 00:12:30,976
İdeal olarak bu yeni şeylerin
mümkün olduğunca, anlamca zengin,

249
00:12:31,000 --> 00:12:35,739
görme ve duymayı, duygular ve bağlantıları
çalıştıran şeyler olmasını isteriz.

250
00:12:36,398 --> 00:12:39,533
Yani bu, aslında bulmaca
çözmek anlamına gelmez.

251
00:12:39,557 --> 00:12:43,654
Zaten bildiğiniz şeyleri 
tekrarlamak istemezsiniz,

252
00:12:43,678 --> 00:12:47,021
çünkü bu tanıdık, eski caddelerde
yürümeye, bildiğiniz çevrede

253
00:12:47,045 --> 00:12:49,630
dolaşmaya benzer.

254
00:12:50,113 --> 00:12:52,947
Yeni nöral yollar döşemeniz gerek.

255
00:12:52,971 --> 00:12:55,483
Alzheimer'a dayanıklı bir beyin yaratmak,

256
00:12:55,507 --> 00:12:57,687
İtalyanca öğrenmek,

257
00:12:57,711 --> 00:12:59,221
yeni arkadaşlarla tanışmak,

258
00:12:59,245 --> 00:13:00,412
kitap okumak

259
00:13:00,436 --> 00:13:02,805
ya da güzel bir TED Konuşması dinlemektir.

260
00:13:03,283 --> 00:13:08,596
Tüm bunlara rağmen yine de
bir gün Alzheimer'a yakalanırsanız,

261
00:13:08,620 --> 00:13:11,773
büyükannemden ve hastalıkla yaşayan
düzinelerce kişiden öğrendiğim

262
00:13:11,797 --> 00:13:15,534
üç ders var.

263
00:13:16,115 --> 00:13:19,299
Teşhis yarın öleceğiniz anlamına gelmez.

264
00:13:19,323 --> 00:13:21,045
Yaşamaya devam edin.

265
00:13:21,069 --> 00:13:23,435
Duygusal hafızanızı kaybetmeyeceksiniz.

266
00:13:23,459 --> 00:13:26,965
Hâlâ sevgi ve neşeyi anlayabileceksiniz.

267
00:13:26,989 --> 00:13:29,992
Beş dakika önce söylediklerimi
hatırlamayabilirsiniz,

268
00:13:30,016 --> 00:13:32,301
ama size ne hissettirdiğimi hatırlarsınız.


269
00:13:32,944 --> 00:13:36,220
Hatırlayabildiğinizden 
çok daha fazlasısınız.

270
00:13:36,244 --> 00:13:37,533
Teşekkürler.

271
00:13:37,557 --> 00:13:42,880
(Alkışlar)