[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:01.12,0:00:05.53,Default,,0000,0000,0000,,Wie wil er tenminste 80 jaar oud worden?
Dialogue: 0,0:00:06.07,0:00:07.55,Default,,0000,0000,0000,,Ja.
Dialogue: 0,0:00:07.57,0:00:10.37,Default,,0000,0000,0000,,Ik vermoed dat we allemaal
Dialogue: 0,0:00:10.39,0:00:12.35,Default,,0000,0000,0000,,een hoge leeftijd hopen te bereiken.
Dialogue: 0,0:00:12.83,0:00:14.91,Default,,0000,0000,0000,,Laten we een kijkje nemen in de toekomst,
Dialogue: 0,0:00:14.94,0:00:16.50,Default,,0000,0000,0000,,naar de toekomstige jij,
Dialogue: 0,0:00:16.52,0:00:19.38,Default,,0000,0000,0000,,en stel je voor dat we 85-jarigen zijn.
Dialogue: 0,0:00:19.89,0:00:21.91,Default,,0000,0000,0000,,Kijk nu naar twee personen in je buurt.
Dialogue: 0,0:00:23.15,0:00:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Een van jullie heeft waarschijnlijk \Nde ziekte van Alzheimer.
Dialogue: 0,0:00:27.36,0:00:30.79,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:00:30.81,0:00:32.41,Default,,0000,0000,0000,,Oké, oké.
Dialogue: 0,0:00:32.95,0:00:36.77,Default,,0000,0000,0000,,Misschien denk je: \N"Die ziekte gaat aan mij voorbij."
Dialogue: 0,0:00:37.35,0:00:40.74,Default,,0000,0000,0000,,In dat geval word je iemands verzorger.
Dialogue: 0,0:00:41.39,0:00:42.55,Default,,0000,0000,0000,,Dus ...
Dialogue: 0,0:00:42.58,0:00:45.45,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:00:45.47,0:00:46.83,Default,,0000,0000,0000,,op de een of andere manier
Dialogue: 0,0:00:46.85,0:00:50.50,Default,,0000,0000,0000,,zal deze ziekte ons allemaal raken.
Dialogue: 0,0:00:50.93,0:00:53.95,Default,,0000,0000,0000,,De angst ontstaat deels door de gedachte
Dialogue: 0,0:00:53.97,0:00:56.38,Default,,0000,0000,0000,,dat het onbehandelbaar is.
Dialogue: 0,0:00:56.41,0:01:01.53,Default,,0000,0000,0000,,Ondanks jaren van onderzoek is er nog\Nsteeds geen ziekteremmende behandeling
Dialogue: 0,0:01:01.56,0:01:02.86,Default,,0000,0000,0000,,en geen genezingswijze.
Dialogue: 0,0:01:03.32,0:01:05.79,Default,,0000,0000,0000,,Als we lang genoeg leven
Dialogue: 0,0:01:05.81,0:01:08.92,Default,,0000,0000,0000,,zal Alzheimer hoe dan ook \Nhet lot van ons brein zijn.
Dialogue: 0,0:01:09.37,0:01:11.25,Default,,0000,0000,0000,,Maar misschien is dat niet nodig.
Dialogue: 0,0:01:11.58,0:01:14.95,Default,,0000,0000,0000,,Wat als we de statistieken\Nzouden kunnen wijzigen,
Dialogue: 0,0:01:14.97,0:01:17.66,Default,,0000,0000,0000,,letterlijk het lot van ons brein wijzigen,
Dialogue: 0,0:01:17.69,0:01:21.22,Default,,0000,0000,0000,,zonder te hoeven rekenen\Nop een medische behandeling?
Dialogue: 0,0:01:21.98,0:01:23.42,Default,,0000,0000,0000,,Laten we eerst eens kijken
Dialogue: 0,0:01:23.42,0:01:26.89,Default,,0000,0000,0000,,naar wat de huidige neurowetenschap\Nons over Alzheimer kan vertellen.
Dialogue: 0,0:01:27.73,0:01:30.74,Default,,0000,0000,0000,,Hier maken twee zenuwcellen verbinding.
Dialogue: 0,0:01:30.76,0:01:34.12,Default,,0000,0000,0000,,Het punt van de connectie,\Nin de rode cirkel,
Dialogue: 0,0:01:34.14,0:01:35.78,Default,,0000,0000,0000,,heet de synaps.
Dialogue: 0,0:01:35.81,0:01:38.100,Default,,0000,0000,0000,,In de synaps komen neurotransmitters vrij.
Dialogue: 0,0:01:39.02,0:01:43.29,Default,,0000,0000,0000,,Dit is waar signalen worden vertaald, \Nwaar communicatie plaatsvindt.
Dialogue: 0,0:01:43.32,0:01:48.42,Default,,0000,0000,0000,,Dit is waar we denken, voelen, \Nzien, horen, verlangen ...
Dialogue: 0,0:01:48.44,0:01:50.09,Default,,0000,0000,0000,,en onthouden.
Dialogue: 0,0:01:50.12,0:01:53.02,Default,,0000,0000,0000,,De synaps is waar Alzheimer zich vormt.
Dialogue: 0,0:01:53.04,0:01:55.00,Default,,0000,0000,0000,,Laten we de synaps nader bekijken
Dialogue: 0,0:01:55.03,0:01:58.11,Default,,0000,0000,0000,,aan de hand van een cartoon.
Dialogue: 0,0:01:58.80,0:02:01.09,Default,,0000,0000,0000,,Tijdens het communiceren van informatie
Dialogue: 0,0:02:01.11,0:02:05.11,Default,,0000,0000,0000,,geven zenuwen in de synaps niet alleen\Nneurotransmitters zoals glutamaat af,
Dialogue: 0,0:02:05.13,0:02:09.59,Default,,0000,0000,0000,,maar ook een kleine peptide\Ngenaamd bèta-amyloïd.
Dialogue: 0,0:02:10.62,0:02:15.60,Default,,0000,0000,0000,,Normaliter wordt bèta-amyloïd\Nin het lichaam opgeruimd door microglia,
Dialogue: 0,0:02:15.62,0:02:17.78,Default,,0000,0000,0000,,de conciërges van ons brein.
Dialogue: 0,0:02:18.40,0:02:22.26,Default,,0000,0000,0000,,Hoewel de moleculaire oorzaak \Nvan Alzheimer nog wordt bediscussieerd,
Dialogue: 0,0:02:22.29,0:02:25.54,Default,,0000,0000,0000,,zijn de meeste neurowetenschappers \Nhet eens dat de ziekte begint
Dialogue: 0,0:02:25.57,0:02:28.40,Default,,0000,0000,0000,,wanneer bèta-amyloïd\Nzich begint op te hopen.
Dialogue: 0,0:02:28.97,0:02:31.72,Default,,0000,0000,0000,,Een te veel komt vrij\Nen onvoldoende wordt opgeruimd,
Dialogue: 0,0:02:31.74,0:02:35.07,Default,,0000,0000,0000,,en de synaps begint zich te vullen \Nmet bèta-amyloïd.
Dialogue: 0,0:02:35.10,0:02:37.32,Default,,0000,0000,0000,,En wanneer dit gebeurt \Nbindt het aan zichzelf
Dialogue: 0,0:02:37.34,0:02:40.63,Default,,0000,0000,0000,,en hopen zich zogenaamde\Namyloïde plaques op.
Dialogue: 0,0:02:41.58,0:02:44.54,Default,,0000,0000,0000,,Wie van jullie zijn 40 jaar of ouder?
Dialogue: 0,0:02:45.18,0:02:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Je durft het niet toe te geven.
Dialogue: 0,0:02:47.73,0:02:49.95,Default,,0000,0000,0000,,Deze eerste fase in de ziekte,
Dialogue: 0,0:02:49.98,0:02:53.06,Default,,0000,0000,0000,,deze toename van amyloïde plaques,
Dialogue: 0,0:02:53.09,0:02:55.68,Default,,0000,0000,0000,,kan nu al in je brein gevonden worden.
Dialogue: 0,0:02:56.27,0:02:59.74,Default,,0000,0000,0000,,De enige manier om dit aan te tonen is\Ndoor middel van een PET-scan,
Dialogue: 0,0:02:59.76,0:03:03.58,Default,,0000,0000,0000,,want op dit moment ben je je\Nnog van geen kwaad onbewust.
Dialogue: 0,0:03:03.60,0:03:07.89,Default,,0000,0000,0000,,Je vertoont geen afwijkingen\Nin geheugen, taal, of waarneming ...
Dialogue: 0,0:03:07.92,0:03:09.07,Default,,0000,0000,0000,,op dit moment.
Dialogue: 0,0:03:09.47,0:03:14.01,Default,,0000,0000,0000,,We vermoeden dat amyloïde plaques\Nzich 15 tot 20 jaar ophopen
Dialogue: 0,0:03:14.03,0:03:16.41,Default,,0000,0000,0000,,voordat het zijn kritische\Nhoeveelheid bereikt
Dialogue: 0,0:03:16.44,0:03:18.67,Default,,0000,0000,0000,,en dan een moleculair\Ndomino-effect triggert
Dialogue: 0,0:03:18.70,0:03:21.36,Default,,0000,0000,0000,,dat de symptomen\Nvan de ziekte veroorzaakt.
Dialogue: 0,0:03:21.81,0:03:23.77,Default,,0000,0000,0000,,Voorafgaand aan dit kantelpunt
Dialogue: 0,0:03:23.80,0:03:27.38,Default,,0000,0000,0000,,vraag je jezelf dingen af als:
Dialogue: 0,0:03:27.40,0:03:29.73,Default,,0000,0000,0000,,"Waarom ben ik in deze kamer?"
Dialogue: 0,0:03:29.75,0:03:31.98,Default,,0000,0000,0000,,of, "Oh, hoe heet hij ook alweer?"
Dialogue: 0,0:03:32.48,0:03:34.82,Default,,0000,0000,0000,,of "Waar heb ik mijn sleutels gelaten?"
Dialogue: 0,0:03:35.55,0:03:38.11,Default,,0000,0000,0000,,Voordat jullie weer in paniek raken,
Dialogue: 0,0:03:38.13,0:03:40.56,Default,,0000,0000,0000,,want ik weet dat de helft van jullie
Dialogue: 0,0:03:40.56,0:03:43.56,Default,,0000,0000,0000,,zich de afgelopen dag\Niets dergelijks hebben afgevraagd --
Dialogue: 0,0:03:43.56,0:03:46.79,Default,,0000,0000,0000,,dit zijn heel normale dingen \Nom te vergeten.
Dialogue: 0,0:03:46.82,0:03:51.08,Default,,0000,0000,0000,,Sterker nog, volgens mij gaat het daarbij\Nmisschien niet eens om je geheugen,
Dialogue: 0,0:03:51.08,0:03:55.42,Default,,0000,0000,0000,,maar gaf je er gewoon geen aandacht aan\Ntoen je je sleutels ergens neerlegde.
Dialogue: 0,0:03:55.45,0:03:57.12,Default,,0000,0000,0000,,Na het kantelpunt
Dialogue: 0,0:03:57.14,0:04:00.66,Default,,0000,0000,0000,,is de vergeetachtigheid,\Ntaal en waarneming anders.
Dialogue: 0,0:04:00.69,0:04:03.59,Default,,0000,0000,0000,,In plaats van je sleutels \Nuiteindelijk in je jaszak te vinden
Dialogue: 0,0:04:03.61,0:04:05.61,Default,,0000,0000,0000,,of op de tafel bij de deur,
Dialogue: 0,0:04:05.64,0:04:08.35,Default,,0000,0000,0000,,vind je ze in de koelkast,
Dialogue: 0,0:04:08.38,0:04:10.34,Default,,0000,0000,0000,,of je vindt ze en denkt:
Dialogue: 0,0:04:10.37,0:04:11.90,Default,,0000,0000,0000,,"Wat zijn dit?"
Dialogue: 0,0:04:12.84,0:04:18.05,Default,,0000,0000,0000,,Wat gebeurt er wanneer amyloïde plaques\Nzich opeenhoopt tot dit punt?
Dialogue: 0,0:04:18.08,0:04:21.23,Default,,0000,0000,0000,,Dan raakt onze microglia-conciërge \Novergestimuleerd
Dialogue: 0,0:04:21.23,0:04:22.79,Default,,0000,0000,0000,,en begint stoffen af te geven
Dialogue: 0,0:04:22.79,0:04:25.58,Default,,0000,0000,0000,,die ontstekingen\Nen celbeschadiging veroorzaken.
Dialogue: 0,0:04:25.58,0:04:29.94,Default,,0000,0000,0000,,We denken dat ze mogelijk zelfs\Nde synapsen zelf gaan afbreken.
Dialogue: 0,0:04:30.40,0:04:34.85,Default,,0000,0000,0000,,De neurale transportproteïne \Ngenaamd 'tau' wordt een onoplosbaar eiwit
Dialogue: 0,0:04:34.87,0:04:37.45,Default,,0000,0000,0000,,dat zich in 'vezelkluwens' draait,
Dialogue: 0,0:04:37.48,0:04:40.51,Default,,0000,0000,0000,,die de zenuwen van binnenuit verstikken.
Dialogue: 0,0:04:40.54,0:04:44.37,Default,,0000,0000,0000,,In de middenfase van Alzheimer \Nkent flinke ontstekingen en vezelkluwens,
Dialogue: 0,0:04:44.40,0:04:46.34,Default,,0000,0000,0000,,totale oorlog in de synaps
Dialogue: 0,0:04:46.37,0:04:47.62,Default,,0000,0000,0000,,en celdood.
Dialogue: 0,0:04:48.24,0:04:51.33,Default,,0000,0000,0000,,Als je een onderzoeker bent \Ndie deze ziekte wil genezen,
Dialogue: 0,0:04:51.35,0:04:54.35,Default,,0000,0000,0000,,op welk punt zou je idealiter\Nwillen ingrijpen?
Dialogue: 0,0:04:55.13,0:04:59.04,Default,,0000,0000,0000,,Veel wetenschappers zetten in\Nop de meest eenvoudige oplossing:
Dialogue: 0,0:04:59.06,0:05:02.90,Default,,0000,0000,0000,,voorkom dat amyloïde plaques\Ndat kritieke punt bereikt,
Dialogue: 0,0:05:02.92,0:05:06.95,Default,,0000,0000,0000,,resulterend in medicijnonderzoek\Ndat zich richt op een geneesmiddel
Dialogue: 0,0:05:06.97,0:05:12.32,Default,,0000,0000,0000,,dat de opeenhoping van amyloïde plaques\Ntegenhoudt, elimineert of vermindert.
Dialogue: 0,0:05:12.86,0:05:18.05,Default,,0000,0000,0000,,De genezing van Alzheimer zal \Npreventieve gezondheidszorg zijn.
Dialogue: 0,0:05:18.07,0:05:21.50,Default,,0000,0000,0000,,We nemen deze pil voordat we \Ndat kritische punt bereiken,
Dialogue: 0,0:05:21.52,0:05:23.78,Default,,0000,0000,0000,,voordat de eerste domino valt,
Dialogue: 0,0:05:23.80,0:05:26.83,Default,,0000,0000,0000,,voordat we onze sleutels\Nin de koelkast achterlaten.
Dialogue: 0,0:05:27.38,0:05:31.05,Default,,0000,0000,0000,,We denken dat dit de reden is waarom \Nmedicatie tot nu toe onsuccesvol was
Dialogue: 0,0:05:31.08,0:05:32.32,Default,,0000,0000,0000,,in klinische studies --
Dialogue: 0,0:05:32.34,0:05:34.78,Default,,0000,0000,0000,,niet omdat de aanpak \Nvan onvoldoende kwaliteit was,
Dialogue: 0,0:05:34.81,0:05:38.94,Default,,0000,0000,0000,,maar omdat de proefpersonen \Nreeds symptomatisch waren.
Dialogue: 0,0:05:38.97,0:05:40.70,Default,,0000,0000,0000,,Het was te laat.
Dialogue: 0,0:05:40.72,0:05:43.97,Default,,0000,0000,0000,,Stel je amyloïde plaques voor\Nals een lucifer.
Dialogue: 0,0:05:43.100,0:05:47.42,Default,,0000,0000,0000,,Op het kritische punt ontvlamt\Nde lucifer een heel bos.
Dialogue: 0,0:05:47.88,0:05:49.83,Default,,0000,0000,0000,,Zodra het bos in vuur en vlam staat,
Dialogue: 0,0:05:49.86,0:05:52.34,Default,,0000,0000,0000,,maakt het niet meer uit\Nof je de lucifer uitblaast.
Dialogue: 0,0:05:52.36,0:05:55.89,Default,,0000,0000,0000,,Je moet de lucifer uitblazen\Nvoordat het bos vlam vat. \N\N
Dialogue: 0,0:05:56.18,0:05:58.19,Default,,0000,0000,0000,,Zelfs voordat wetenschappers dit oplossen,
Dialogue: 0,0:05:58.22,0:06:01.09,Default,,0000,0000,0000,,is deze informatie goed nieuws voor ons;
Dialogue: 0,0:06:01.11,0:06:05.15,Default,,0000,0000,0000,,onze levensstijl blijkt namelijk\Nvan invloed op de ophoping
Dialogue: 0,0:06:05.18,0:06:06.41,Default,,0000,0000,0000,,van amyloïde plaques.
Dialogue: 0,0:06:06.43,0:06:08.01,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen zelf actie ondernemen
Dialogue: 0,0:06:08.03,0:06:10.65,Default,,0000,0000,0000,,en voorkomen dat we\Ndat kritische punt bereiken.
Dialogue: 0,0:06:11.12,0:06:15.00,Default,,0000,0000,0000,,Stel je je risico op Alzheimer\Nvoor op een wipwap.
Dialogue: 0,0:06:15.03,0:06:17.13,Default,,0000,0000,0000,,We stapelen de risicofactoren\Nop de ene kant
Dialogue: 0,0:06:17.13,0:06:18.90,Default,,0000,0000,0000,,en wanneer die kant de grond raakt,
Dialogue: 0,0:06:18.90,0:06:21.54,Default,,0000,0000,0000,,ben je symptomatisch\Nen heb je Alzheimer.
Dialogue: 0,0:06:22.06,0:06:24.78,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor dat je 50 jaar oud bent.
Dialogue: 0,0:06:24.80,0:06:26.54,Default,,0000,0000,0000,,Je bent geen jonkie meer
Dialogue: 0,0:06:26.56,0:06:29.63,Default,,0000,0000,0000,,en je hebt met de jaren\Nwat amyloïde plaques verzameld.
Dialogue: 0,0:06:29.66,0:06:31.85,Default,,0000,0000,0000,,Jouw kant van de wip zakt iets.
Dialogue: 0,0:06:32.32,0:06:34.06,Default,,0000,0000,0000,,Laten we naar je DNA kijken.
Dialogue: 0,0:06:34.54,0:06:38.09,Default,,0000,0000,0000,,We hebben allen onze genen\Nvan onze ouders geërfd.
Dialogue: 0,0:06:38.11,0:06:42.19,Default,,0000,0000,0000,,Sommige genen zullen ons risico \Ndoen toenemen, andere niet.
Dialogue: 0,0:06:42.21,0:06:44.40,Default,,0000,0000,0000,,Als je bent zoals Alice in 'Still Alice',
Dialogue: 0,0:06:44.43,0:06:48.98,Default,,0000,0000,0000,,dan heb je een zeldzame genetische mutatie\Ngeërfd die bèta-amyloïd eruit knalt.
Dialogue: 0,0:06:49.00,0:06:52.56,Default,,0000,0000,0000,,Dit alleen al zal de wip \Nvolledig naar de grond bewegen.
Dialogue: 0,0:06:52.58,0:06:56.74,Default,,0000,0000,0000,,Voor de meesten van ons\Nzal de wip slechts iets zakken.
Dialogue: 0,0:06:56.77,0:07:01.58,Default,,0000,0000,0000,,Bijvoorbeeld, ApoE4 is een genvariant\Ndie amyloïd doet toenemen,
Dialogue: 0,0:07:01.61,0:07:04.88,Default,,0000,0000,0000,,maar je kunt een kopie van ApoE4\Nvan je ouders erven
Dialogue: 0,0:07:04.90,0:07:07.29,Default,,0000,0000,0000,,en de ziekte van Alzheimer \Nnooit ontwikkelen,
Dialogue: 0,0:07:07.32,0:07:09.43,Default,,0000,0000,0000,,wat betekent dat voor de meesten van ons
Dialogue: 0,0:07:09.45,0:07:13.29,Default,,0000,0000,0000,,ons DNA alleen niet bepaalt\Nof we Alzheimer ontwikkelen.
Dialogue: 0,0:07:13.98,0:07:15.46,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat dan wel?
Dialogue: 0,0:07:15.48,0:07:19.27,Default,,0000,0000,0000,,We kunnen niets doen aan het ouder worden,\Nof de genen die we erven.
Dialogue: 0,0:07:19.30,0:07:22.30,Default,,0000,0000,0000,,We hebben nog niets gewijzigd \Nin de bestemming van ons brein.
Dialogue: 0,0:07:23.14,0:07:24.61,Default,,0000,0000,0000,,Hoe zit het met slaap?
Dialogue: 0,0:07:25.28,0:07:30.59,Default,,0000,0000,0000,,In diepe slaap spoelen onze gliacellen\Nruggenmergvloeistof door ons brein,
Dialogue: 0,0:07:30.62,0:07:34.20,Default,,0000,0000,0000,,terwijl het afvalstoffen \Nin onze synaps opruimt
Dialogue: 0,0:07:34.22,0:07:36.12,Default,,0000,0000,0000,,wanneer we wakker zijn.
Dialogue: 0,0:07:36.14,0:07:38.95,Default,,0000,0000,0000,,De diepe slaap is een soort\Npower cleanse voor het brein.
Dialogue: 0,0:07:39.65,0:07:42.83,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat gebeurt als je slaaptekort hebt?
Dialogue: 0,0:07:43.42,0:07:44.95,Default,,0000,0000,0000,,Veel onderzoekers denken
Dialogue: 0,0:07:44.98,0:07:49.23,Default,,0000,0000,0000,,dat een slechte slaaphygiëne vermoedelijk \Neen voorteken van Alzheimer is.
Dialogue: 0,0:07:49.61,0:07:54.54,Default,,0000,0000,0000,,Een enkele nacht tekort aan slaap \Nleidt al tot toename van bèta-amyloïd.
Dialogue: 0,0:07:55.41,0:07:58.84,Default,,0000,0000,0000,,En het is aangetoond\Ndat amyloïdtoename de slaap verstoord,
Dialogue: 0,0:07:58.86,0:08:01.35,Default,,0000,0000,0000,,wat weer tot verdere \Naccumulatie van amyloïd leidt.
Dialogue: 0,0:08:01.37,0:08:03.85,Default,,0000,0000,0000,,Wat resulteert in die \Npositive terugkoppeling
Dialogue: 0,0:08:03.87,0:08:06.74,Default,,0000,0000,0000,,die dat kantelpunt van de wip \Ngaat versnellen.
Dialogue: 0,0:08:07.31,0:08:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Wat nog meer?
Dialogue: 0,0:08:08.75,0:08:10.38,Default,,0000,0000,0000,,Cardiovasculaire gezondheid.
Dialogue: 0,0:08:11.04,0:08:14.79,Default,,0000,0000,0000,,Hoge bloeddruk, diabetes, obesitas, \Nroken en een hoog cholesterolgehalte
Dialogue: 0,0:08:14.81,0:08:18.95,Default,,0000,0000,0000,,zijn allemaal aantoonbare risicofactoren \Nvoor de ontwikkeling van Alzheimer.
Dialogue: 0,0:08:18.97,0:08:20.86,Default,,0000,0000,0000,,Enkele autopsie studies tonen aan
Dialogue: 0,0:08:20.89,0:08:23.56,Default,,0000,0000,0000,,dat maar liefst 80 procent van de\Nmensen met Alzheimer
Dialogue: 0,0:08:23.58,0:08:26.34,Default,,0000,0000,0000,,ook hart- en vaatziekten had.
Dialogue: 0,0:08:26.37,0:08:31.37,Default,,0000,0000,0000,,Lichaamsbeweging vermindert bèta-amyloïd,
Dialogue: 0,0:08:31.40,0:08:33.13,Default,,0000,0000,0000,,blijkt uit dierproeven.
Dialogue: 0,0:08:33.62,0:08:37.20,Default,,0000,0000,0000,,Een Mediterrane levensstijl en -dieet \Nzijn gezond voor het hart
Dialogue: 0,0:08:37.22,0:08:39.88,Default,,0000,0000,0000,,en verhindert de risico's.
Dialogue: 0,0:08:40.70,0:08:43.05,Default,,0000,0000,0000,,Er zijn veel dingen die we kunnen doen
Dialogue: 0,0:08:43.07,0:08:45.44,Default,,0000,0000,0000,,om Alzheimer te voorkomen of te vertragen.
Dialogue: 0,0:08:45.47,0:08:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat je er niets aan hebt gedaan.
Dialogue: 0,0:08:48.21,0:08:50.66,Default,,0000,0000,0000,,Laten we zeggen dat je 65 bent;
Dialogue: 0,0:08:50.69,0:08:54.36,Default,,0000,0000,0000,,Alzheimer zit in de familie en\Nwaarschijnlijk bezit jij het gen dan ook.
Dialogue: 0,0:08:54.38,0:08:56.40,Default,,0000,0000,0000,,Dat beweegt de de wip een beetje,
Dialogue: 0,0:08:56.43,0:08:59.16,Default,,0000,0000,0000,,je hebt de kaars jarenlang\Naan beide zijden gebrand,
Dialogue: 0,0:08:59.18,0:09:00.69,Default,,0000,0000,0000,,je houdt van spek,
Dialogue: 0,0:09:00.71,0:09:02.93,Default,,0000,0000,0000,,je rent niet, tenzij \Niemand je achtervolgt.
Dialogue: 0,0:09:02.96,0:09:04.26,Default,,0000,0000,0000,,(Gelach)
Dialogue: 0,0:09:04.28,0:09:07.89,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor dat je amyloïde plaques\Ndat kantelpunt heeft bereikt.
Dialogue: 0,0:09:07.92,0:09:09.97,Default,,0000,0000,0000,,De wip aan jouw zijde crasht op de grond.
Dialogue: 0,0:09:09.99,0:09:11.67,Default,,0000,0000,0000,,Je eerste dominosteen valt
Dialogue: 0,0:09:11.70,0:09:13.26,Default,,0000,0000,0000,,en het bos is in brand gezet,
Dialogue: 0,0:09:13.28,0:09:16.38,Default,,0000,0000,0000,,wat leidt tot ontsteking,\Nvezelkluwens en celdood.
Dialogue: 0,0:09:17.14,0:09:19.80,Default,,0000,0000,0000,,Je zou Alzheimer symptomen \Nmoeten vertonen.
Dialogue: 0,0:09:19.82,0:09:23.14,Default,,0000,0000,0000,,Je zou moeite moeten hebben\Nwoorden en sleutels te vinden
Dialogue: 0,0:09:23.16,0:09:26.31,Default,,0000,0000,0000,,en te onthouden wat ik aan het begin\Nvan deze talk zei.
Dialogue: 0,0:09:26.92,0:09:28.63,Default,,0000,0000,0000,,Misschien is dat niet het geval.
Dialogue: 0,0:09:29.18,0:09:31.66,Default,,0000,0000,0000,,Er is een extra tip
Dialogue: 0,0:09:31.68,0:09:34.27,Default,,0000,0000,0000,,ter preventie van de symptomen \Nvan Alzheimer,
Dialogue: 0,0:09:34.29,0:09:38.78,Default,,0000,0000,0000,,zelfs als de volledige pathologie \Nvan de ziekte in je brein aanwezig is.
Dialogue: 0,0:09:38.81,0:09:42.71,Default,,0000,0000,0000,,Neuroplasticiteit en cognitieve\Nreserve spelen een rol.
Dialogue: 0,0:09:43.26,0:09:45.64,Default,,0000,0000,0000,,Vergeet niet dat het ontstaan\Nvan Alzheimer
Dialogue: 0,0:09:45.66,0:09:48.87,Default,,0000,0000,0000,,uiteindelijk het resultaat is \Nvan het verliezen van de synapsen.
Dialogue: 0,0:09:49.34,0:09:52.72,Default,,0000,0000,0000,,Het gemiddelde brein heeft \Nmeer dan honderd biljoen synapsen,
Dialogue: 0,0:09:52.74,0:09:55.45,Default,,0000,0000,0000,,wat fantastisch is;\Ner is veel om mee te werken.
Dialogue: 0,0:09:55.48,0:09:57.15,Default,,0000,0000,0000,,En dit is geen statisch getal.
Dialogue: 0,0:09:57.17,0:09:59.79,Default,,0000,0000,0000,,We krijgen voortdurend nieuwe\Nen verliezen oude synapsen
Dialogue: 0,0:09:59.79,0:10:02.40,Default,,0000,0000,0000,,door middel van een proces\Ngenaamd neuroplasticiteit.
Dialogue: 0,0:10:02.42,0:10:04.49,Default,,0000,0000,0000,,Elke keer dat we iets nieuws leren,
Dialogue: 0,0:10:04.52,0:10:08.64,Default,,0000,0000,0000,,leggen we nieuwe neurologische \Nverbindingen aan en versterken deze,
Dialogue: 0,0:10:08.67,0:10:10.28,Default,,0000,0000,0000,,nieuwe synapsen.
Dialogue: 0,0:10:10.99,0:10:12.56,Default,,0000,0000,0000,,In de Non-studie
Dialogue: 0,0:10:12.59,0:10:17.48,Default,,0000,0000,0000,,werden 678 nonnen, allen boven de 75 jaar\Ntoen de studie startte,
Dialogue: 0,0:10:17.50,0:10:19.81,Default,,0000,0000,0000,,voor meer dan twee decennia gevolgd.
Dialogue: 0,0:10:19.84,0:10:23.30,Default,,0000,0000,0000,,Ze kregen allen regelmatig\Nfysieke checks en cognitieve tests
Dialogue: 0,0:10:23.32,0:10:27.37,Default,,0000,0000,0000,,en toen ze overleden kwamen hun breinen\Nallemaal ter beschikking voor autopsie.
Dialogue: 0,0:10:27.39,0:10:31.77,Default,,0000,0000,0000,,In sommige breinen ontdekten\Nonderzoekers iets verrassends.
Dialogue: 0,0:10:31.79,0:10:36.37,Default,,0000,0000,0000,,Ondanks aanwezigheid van plaques, \Nvezelkluwens en hersenafname,
Dialogue: 0,0:10:36.39,0:10:39.26,Default,,0000,0000,0000,,in wat onbetwistbaar Alzheimer leek,
Dialogue: 0,0:10:39.28,0:10:42.96,Default,,0000,0000,0000,,bleek dat deze nonnen\Nvan wie deze hersenen waren
Dialogue: 0,0:10:42.99,0:10:45.56,Default,,0000,0000,0000,,geen symptomen vertoonden\Ntoen ze nog leefden.
Dialogue: 0,0:10:46.18,0:10:47.63,Default,,0000,0000,0000,,Hoe kan dit?
Dialogue: 0,0:10:48.01,0:10:52.14,Default,,0000,0000,0000,,We denken vanwege een hoog niveau \Nvan cognitieve reserve,
Dialogue: 0,0:10:52.16,0:10:56.08,Default,,0000,0000,0000,,wat in andere woorden betekent\Ndat ze meer functionele synapsen bezaten.
Dialogue: 0,0:10:56.11,0:10:58.68,Default,,0000,0000,0000,,Mensen die meer jaren\Nonderwijs hebben gehad,
Dialogue: 0,0:10:58.70,0:11:00.94,Default,,0000,0000,0000,,die een hoge\Nalfabetiseringsgraad bezitten,
Dialogue: 0,0:11:00.96,0:11:04.54,Default,,0000,0000,0000,,die regelmatig aan mentaal \Nstimulerende activiteiten deelnemen,
Dialogue: 0,0:11:04.57,0:11:07.05,Default,,0000,0000,0000,,hebben allen meer cognitieve reserve.
Dialogue: 0,0:11:07.07,0:11:11.20,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben een overdaad\Naan neurale verbindingen.
Dialogue: 0,0:11:11.22,0:11:13.90,Default,,0000,0000,0000,,Dus zelfs al zouden ze een ziekte \Nals Alzheimer hebben,
Dialogue: 0,0:11:13.93,0:11:15.98,Default,,0000,0000,0000,,wat ze een aantal synapsen kost,
Dialogue: 0,0:11:16.00,0:11:18.99,Default,,0000,0000,0000,,ze hebben vele back-up verbindingen,
Dialogue: 0,0:11:19.01,0:11:22.35,Default,,0000,0000,0000,,wat ervoor zorgt dat ze niet merken\Ndat er iets aan scheelt.
Dialogue: 0,0:11:22.98,0:11:25.24,Default,,0000,0000,0000,,Stel je een simpel voorbeeld voor.
Dialogue: 0,0:11:25.26,0:11:27.99,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat je slechts één ding\Nweet van een onderwerp.
Dialogue: 0,0:11:28.01,0:11:29.54,Default,,0000,0000,0000,,Laten we zeggen, iets over mij.
Dialogue: 0,0:11:29.57,0:11:31.87,Default,,0000,0000,0000,,Je weet dat Lisa Genova \N'Still Alice' schreef
Dialogue: 0,0:11:31.90,0:11:34.33,Default,,0000,0000,0000,,en dat is het enige wat je van me weet.
Dialogue: 0,0:11:34.36,0:11:36.75,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt alleen die ene neurale verbinding,
Dialogue: 0,0:11:36.77,0:11:38.72,Default,,0000,0000,0000,,die ene synaps.
Dialogue: 0,0:11:38.74,0:11:40.90,Default,,0000,0000,0000,,Stel je nu voor dat je Alzheimer hebt.
Dialogue: 0,0:11:40.92,0:11:43.26,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt plaques\Nen vezelkluwens en ontstekingen
Dialogue: 0,0:11:43.28,0:11:46.02,Default,,0000,0000,0000,,en synaps verslindende microglia.
Dialogue: 0,0:11:46.62,0:11:50.66,Default,,0000,0000,0000,,Wat als iemand je vraagt: \N"Hé, wie schreef 'Still Alice'?"
Dialogue: 0,0:11:50.66,0:11:52.03,Default,,0000,0000,0000,,je kunt het niet herinneren,
Dialogue: 0,0:11:52.13,0:11:55.31,Default,,0000,0000,0000,,want die synaps\Nis beschadigd óf verdwenen.
Dialogue: 0,0:11:55.33,0:11:57.09,Default,,0000,0000,0000,,Je bent me voor eeuwig vergeten.
Dialogue: 0,0:11:57.76,0:12:00.39,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat als je meer over me had geleerd?
Dialogue: 0,0:12:00.41,0:12:02.50,Default,,0000,0000,0000,,Stel dat je vier dingen over me wist.
Dialogue: 0,0:12:02.52,0:12:04.37,Default,,0000,0000,0000,,Stel je voor dat je Alzheimer hebt
Dialogue: 0,0:12:04.39,0:12:07.39,Default,,0000,0000,0000,,en drie van die synapsen\Nzijn beschadigd of verwoest.
Dialogue: 0,0:12:08.08,0:12:10.54,Default,,0000,0000,0000,,Je hebt nog steeds een alternatieve weg.
Dialogue: 0,0:12:10.56,0:12:12.58,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt je mijn naam nog herinneren.
Dialogue: 0,0:12:13.28,0:12:17.21,Default,,0000,0000,0000,,Dus we kunnen weerbaar\Nzijn tegen Alzheimer
Dialogue: 0,0:12:17.23,0:12:20.34,Default,,0000,0000,0000,,door het werven van \Nnog niet-beschadigde wegen.
Dialogue: 0,0:12:20.36,0:12:24.14,Default,,0000,0000,0000,,En we maken deze wegen, \Ndeze cognitieve reserve,
Dialogue: 0,0:12:24.16,0:12:25.86,Default,,0000,0000,0000,,door nieuwe dingen te leren.
Dialogue: 0,0:12:26.46,0:12:30.98,Default,,0000,0000,0000,,Idealiter zijn deze nieuwe dingen \Nzo betekenisvol mogelijk,
Dialogue: 0,0:12:31.00,0:12:35.74,Default,,0000,0000,0000,,met gebruik van beeld en geluid, \Nen associaties en emotie.
Dialogue: 0,0:12:36.40,0:12:39.53,Default,,0000,0000,0000,,We hebben het hier niet over \Nhet maken van kruiswoordpuzzels.
Dialogue: 0,0:12:39.56,0:12:43.65,Default,,0000,0000,0000,,Je wilt je niet eenvoudigweg\Ndingen herinneren die je al wist,
Dialogue: 0,0:12:43.68,0:12:47.02,Default,,0000,0000,0000,,want dat is als door oude, \Nbekende straten reizen,
Dialogue: 0,0:12:47.04,0:12:49.63,Default,,0000,0000,0000,,door wijken gaan die je al kent.
Dialogue: 0,0:12:50.11,0:12:52.95,Default,,0000,0000,0000,,Je wilt nieuwe neurale wegen aanleggen.
Dialogue: 0,0:12:52.97,0:12:55.48,Default,,0000,0000,0000,,Een Alzheimer-resistent brein opbouwen,
Dialogue: 0,0:12:55.51,0:12:57.69,Default,,0000,0000,0000,,betekent Italiaans leren spreken,
Dialogue: 0,0:12:57.71,0:12:59.22,Default,,0000,0000,0000,,nieuwe vrienden maken,
Dialogue: 0,0:12:59.24,0:13:00.41,Default,,0000,0000,0000,,een boek lezen,
Dialogue: 0,0:13:00.44,0:13:02.80,Default,,0000,0000,0000,,of naar een geweldige TED Talk luisteren.
Dialogue: 0,0:13:03.28,0:13:08.60,Default,,0000,0000,0000,,Als ondanks dit alles je alsnog\Nmet Alzheimer wordt gediagnostiseerd,
Dialogue: 0,0:13:08.62,0:13:11.77,Default,,0000,0000,0000,,dan zijn er drie lessen\Ndie ik van mijn oma
Dialogue: 0,0:13:11.80,0:13:15.53,Default,,0000,0000,0000,,en de vele mensen \Nmet Alzheimer heb geleerd.
Dialogue: 0,0:13:16.12,0:13:19.30,Default,,0000,0000,0000,,De diagnose betekent niet \Ndat je morgen overlijdt.
Dialogue: 0,0:13:19.32,0:13:21.04,Default,,0000,0000,0000,,Blijf leven.
Dialogue: 0,0:13:21.07,0:13:23.44,Default,,0000,0000,0000,,Je zult je emotionele\Ngeheugen niet verliezen.
Dialogue: 0,0:13:23.46,0:13:26.96,Default,,0000,0000,0000,,Je zult nog steeds liefde\Nen vreugde begrijpen.
Dialogue: 0,0:13:26.99,0:13:29.99,Default,,0000,0000,0000,,Je herinnert mogelijk niet\Nwat ik vijf minuten geleden zei,
Dialogue: 0,0:13:30.02,0:13:32.30,Default,,0000,0000,0000,,maar je zult herinneren \Nhoe ik je liet voelen.
Dialogue: 0,0:13:32.94,0:13:36.22,Default,,0000,0000,0000,,En je bent meer dan wat je \Nje kunt herinneren.
Dialogue: 0,0:13:36.24,0:13:37.53,Default,,0000,0000,0000,,Dankjewel.
Dialogue: 0,0:13:37.56,0:13:42.88,Default,,0000,0000,0000,,(Applaus)