0:00:01.117,0:00:05.339
A canta xente de aquí lle gustaría vivir[br]ata ter polo menos 80 anos?

0:00:06.072,0:00:07.269
Si.

0:00:07.571,0:00:10.366
Penso que todos temos esta esperanza

0:00:10.390,0:00:12.183
de vivir ata a vellez.

0:00:12.828,0:00:14.914
Imos proxectarnos no futuro,

0:00:14.938,0:00:16.498
nos "vostedes" futuros,

0:00:16.522,0:00:19.375
e imos imaxinar que todos temos 85 anos.

0:00:19.894,0:00:21.912
Agora mírense uns aos outros.

0:00:23.151,0:00:26.683
Un de vostedes [br]probablemente terá alzhéimer.

0:00:27.365,0:00:29.413
(Risos)

0:00:30.813,0:00:32.028
Vale, vale.

0:00:32.954,0:00:36.771
E se cadra están a pensar:[br]"Ben, non serei eu".

0:00:37.350,0:00:40.529
Entón é vostede un coidador.

0:00:41.388,0:00:42.333
Así que...

0:00:42.576,0:00:44.683
(Risos)

0:00:45.472,0:00:46.829
dalgún xeito,

0:00:46.853,0:00:50.497
esta terrible doenza[br]é probable que nos afecte a todos.

0:00:50.933,0:00:53.947
Parte do medo que rodea o alzhéimer[br]provén da idea

0:00:53.971,0:00:56.385
de que non hai nada que poidamos facer.

0:00:56.409,0:01:01.534
Malia décadas de investigación, aínda[br]non temos tratamento contra esta doenza

0:01:01.558,0:01:02.822
nin curación.

0:01:03.321,0:01:05.790
Se temos sorte dabondo[br]para vivirmos moitos anos,

0:01:05.814,0:01:08.686
parece que o alzhéimer[br]será o destino do noso cerebro.

0:01:09.369,0:01:11.249
Mais se cadra non ten por que ser.

0:01:11.585,0:01:14.694
E se lles digo que podemos[br]mudar as estatísticas,

0:01:14.974,0:01:17.628
literalmente mudar o destino[br]do noso cerebro,

0:01:17.688,0:01:21.217
sen depender dunha curación[br]ou dos avances da medicina?

0:01:21.983,0:01:24.508
Comecemos por revisar[br]o que se sabe actualmente

0:01:24.532,0:01:26.889
sobre a neurociencia do alzhéimer.

0:01:27.730,0:01:30.521
Aquí teñen un debuxo[br]de dúas neuronas conectadas.

0:01:30.763,0:01:34.120
O punto de conexión,[br]este espazo cun círculo vermello,

0:01:34.144,0:01:35.517
chámase sinapse.

0:01:35.807,0:01:38.743
A sinapse é onde se liberan[br]os neurotransmisores.

0:01:39.023,0:01:43.101
Aquí é onde se transmiten os sinais,[br]onde se produce a comunicación.

0:01:43.315,0:01:48.421
Aquí é onde pensamos,[br]sentimos, vemos, oímos, desexamos...

0:01:48.445,0:01:49.803
e lembramos.

0:01:50.118,0:01:52.827
E na sinapse[br]é onde se produce o alzhéimer.

0:01:53.040,0:01:55.002
Imos ampliar a sinapse

0:01:55.026,0:01:58.113
e mirar unha representación con debuxos[br]do que acontece.

0:01:58.799,0:02:01.086
Durante o proceso[br]de comunicación da información,

0:02:01.110,0:02:05.108
ademais de liberar neurotransmisores[br]coma o glutamato na sinapse,

0:02:05.132,0:02:09.592
as neuronas tamén liberan[br]un pequeno péptido chamado amiloide beta.

0:02:10.616,0:02:15.601
Normalmente o amiloide beta elimínase[br]metabolizado polas microglías,

0:02:15.625,0:02:17.778
as células conserxe do noso cerebro.

0:02:18.405,0:02:22.264
Mentres que aínda están en debate[br]as causas moleculares do alzhéimer,

0:02:22.288,0:02:25.542
a maioría dos neurocientíficos cre[br]que a doenza comeza

0:02:25.566,0:02:28.396
cando os amiloides beta empezan[br]a se acumularen.

0:02:28.967,0:02:31.716
Libéranse demasiados[br]ou non se eliminan os suficientes,

0:02:31.740,0:02:34.760
e a sinapse comeza[br]a acumular amiloides beta.

0:02:35.098,0:02:37.317
Cando acontece isto, únense a si mesmos,

0:02:37.341,0:02:40.630
formando adherencias[br]chamadas placas amiloides.

0:02:41.582,0:02:44.535
Canta xente de aquí ten 40 anos ou máis?

0:02:45.184,0:02:47.221
Teñen medo de recoñecelo agora.

0:02:47.728,0:02:49.954
Este paso inicial da doenza,

0:02:49.978,0:02:53.062
esta presenza de placas amiloides[br]que se acumulan,

0:02:53.086,0:02:55.680
xa se pode atopar nos seus cerebros.

0:02:56.493,0:02:59.741
O único xeito de estarmos seguros disto[br]sería facer un escáner TEP,

0:02:59.765,0:03:03.184
porque neste momento[br]vivimos nunha feliz ignorancia.

0:03:03.605,0:03:07.364
Non amosamos ningunha deterioración[br]da memoria, linguaxe ou coñecemento...

0:03:07.918,0:03:09.069
aínda.

0:03:09.471,0:03:14.008
Pensamos que se tarda entre 15 e 20 anos[br]en acumular placa amiloide

0:03:14.032,0:03:16.088
antes de que alcance o punto crítico,

0:03:16.437,0:03:18.672
logo desencadea un cadoiro molecular

0:03:18.696,0:03:21.103
que provoca os síntomas da doenza.

0:03:21.810,0:03:23.469
Antes do punto crítico,

0:03:23.795,0:03:26.435
os lapsos da memoria[br]poden incluír cousas coma:

0:03:27.403,0:03:29.296
"Por que entrei neste cuarto?"

0:03:29.752,0:03:31.980
ou "Oh... Como se chama?"

0:03:32.479,0:03:34.535
ou "Onde botei as chaves?"

0:03:35.553,0:03:38.109
Agora, antes de que todos[br]se asusten de novo

0:03:38.133,0:03:43.232
(porque sei que polo menos a metade[br]tivo algún destes nas últimas 24 horas)

0:03:43.555,0:03:46.378
trátase de esquecementos normais.

0:03:46.816,0:03:49.129
De feito, eu sostería que estes exemplos

0:03:49.153,0:03:51.130
poderían non involucrar a súa memoria,

0:03:51.154,0:03:53.610
porque non prestou atención[br]a onde botou as chaves

0:03:53.610,0:03:54.703
en primeiro lugar.

0:03:55.439,0:03:57.117
Tras o punto crítico,

0:03:57.141,0:04:00.303
os problemas de memoria,[br]linguaxe e coñecemento son diferentes.

0:04:00.688,0:04:03.588
No canto de atopar as chaves[br]no peto do abrigo

0:04:03.612,0:04:05.614
ou na mesa que está onda a porta,

0:04:05.638,0:04:07.677
atópaas no frigorífico,

0:04:08.376,0:04:10.342
ou atópaas e pensa:

0:04:10.366,0:04:11.899
"Isto para que é?"

0:04:12.843,0:04:18.051
Que acontece cando as placas amiloides[br]se acumulan ata este punto crítico?

0:04:18.075,0:04:21.394
As nosas células conserxe microglías[br]tórnanse hiperactivas

0:04:21.418,0:04:25.217
e liberan substancias químicas que causan[br]dano celular e inflamación.

0:04:25.576,0:04:28.171
Pensamos que poderían en realidade[br]comezar a eliminar

0:04:28.195,0:04:29.899
a sinapses elas mesmas.

0:04:30.398,0:04:34.846
Unha proteína neurotransportadora crucial[br]denominada "tau" vólvese hiperfosforilada

0:04:34.870,0:04:37.454
e retórcese[br]en vultos denominados "nobelos",

0:04:37.478,0:04:39.853
que cortan as neuronas[br]desde o interior.

0:04:40.537,0:04:44.371
Na fase intermedia do alzhéimer,[br]temos inflamación masiva e nobelos,

0:04:44.395,0:04:46.342
unha guerra sen cuartel na sinapse

0:04:46.366,0:04:47.619
e morte celular.

0:04:48.238,0:04:51.326
Se vostede fose un científico[br]que tenta curar esta doenza,

0:04:51.350,0:04:54.347
cal sería o punto ideal[br]no que desexaría intervir?

0:04:55.134,0:04:59.038
Moitos científicos están apostando alto[br]pola solución máis simple:

0:04:59.062,0:05:02.896
manter as placas amiloides[br]lonxe de alcanzar o punto crítico,

0:05:02.920,0:05:06.948
polo que a investigación farmacéutica[br]céntrase en desenvolver un composto

0:05:06.972,0:05:12.320
que evite, elimine ou reduza[br]a acumulación de placa amiloide.

0:05:12.859,0:05:18.048
Así que a cura do alzhéimer probablemente[br]será a medicina preventiva.

0:05:18.072,0:05:21.501
Imos ter que tomar esta pastilla[br]antes de alcanzar o punto crítico,

0:05:21.525,0:05:23.777
antes de que se desencadee o cadoiro,

0:05:23.801,0:05:26.829
antes de que empecemos a deixar[br]as chaves no frigorífico.

0:05:27.381,0:05:31.054
Pensamos que esta é a razón de que,[br]ata agora, fallasen este tipo de fármacos

0:05:31.078,0:05:32.315
en ensaios clínicos...

0:05:32.339,0:05:34.784
non por non contar cunha ciencia sólida

0:05:34.808,0:05:38.942
senón porque as persoas destes ensaios[br]xa manifestaban síntomas.

0:05:38.966,0:05:40.698
Era demasiado tarde.

0:05:40.722,0:05:43.974
Imaxinen que as placas amiloides[br]son mistos acendidos.

0:05:43.998,0:05:47.416
No punto crítico,[br]o misto incendia o monte.

0:05:47.884,0:05:49.834
Cando o monte está a arder,

0:05:49.858,0:05:52.340
non serve de nada[br]soprarlle ao misto.

0:05:52.364,0:05:55.887
Hai que soprarlle ao misto[br]antes de que o monte se incendie.

0:05:56.231,0:05:58.534
Incluso antes de que os científicos[br]o solucionen,

0:05:58.534,0:06:01.086
esta información en realidade[br]son boas novas para nós,

0:06:01.110,0:06:05.154
porque resulta que o noso xeito de vivir[br]pode ter influencia sobre a acumulación

0:06:05.178,0:06:06.407
de placas amiloides.

0:06:06.431,0:06:08.007
Así que podemos facer algo

0:06:08.031,0:06:10.650
para estarmos lonxe de alcanzar[br]o punto crítico.

0:06:11.117,0:06:15.005
Poñamos o risco de que sufran alzhéimer[br]coma nunha balanza.

0:06:15.029,0:06:17.078
Imos acumular factores de risco nun brazo

0:06:17.102,0:06:19.710
e, cando ese brazo choque no chan,[br]vostede ten síntomas

0:06:19.740,0:06:21.539
e diagnostícanlle alzhéimer.

0:06:22.058,0:06:24.777
Imaxine que ten 50 anos.

0:06:24.801,0:06:26.536
xa non é un rapaz,

0:06:26.560,0:06:29.632
así que leva acumuladas[br]placas amiloides coa idade.

0:06:29.656,0:06:31.847
A súa balanza inclínase un pouquiño.

0:06:32.323,0:06:34.062
Agora observemos o seu ADN.

0:06:34.536,0:06:38.088
Herdamos os nosos xenes[br]das nosas nais e dos nosos pais.

0:06:38.112,0:06:42.190
Algúns destes xenes aumentarán o risco[br]e outros diminuirano.

0:06:42.214,0:06:44.403
Se vostede é como Alice en <i>Still Alice</i>,

0:06:44.427,0:06:48.978
herdou unha mutación xenética rara[br]que produce amiloides beta,

0:06:49.002,0:06:52.555
e isto só inclinará[br]a súa balanza ata o chan.

0:06:52.579,0:06:56.745
Pero na maioría de nós, os xenes herdados[br]só inclinarán un pouco o brazo.

0:06:56.769,0:07:01.584
Por exemplo, o APOE4 é unha variante[br]xenética que aumenta o amiloide,

0:07:01.608,0:07:04.876
pero pódese herdar unha copia da APOE4[br]da nai e do pai

0:07:04.900,0:07:07.291
e nunca ter alzhéimer,

0:07:07.315,0:07:09.428
o que significa que na maioría de nós

0:07:09.452,0:07:13.292
o noso ADN só non determina[br]se imos padecer alzhéimer.

0:07:13.984,0:07:15.458
Entón que o determina?

0:07:15.482,0:07:19.274
Non podemos evitar envellecer[br]nin os xenes que herdamos.

0:07:19.298,0:07:22.295
Ata agora, non cambiamos[br]o destino do noso cerebro.

0:07:23.144,0:07:24.609
Que pasa co sono?

0:07:25.278,0:07:29.360
No sono profundo, as nosas células gliais[br]limpan o fluído espinal cerebral

0:07:29.384,0:07:30.600
por todo o cerebro,

0:07:30.624,0:07:34.196
eliminando os refugallos metabólicos[br]que se acumulan nas nosas sinapses

0:07:34.220,0:07:36.121
mentres estamos espertos.

0:07:36.145,0:07:38.951
O sono profundo é coma[br]un potente limpador para o cerebro.

0:07:39.646,0:07:42.832
Pero que ocorre se non se aproveita[br]ben o sono?

0:07:43.421,0:07:44.953
Moitos científicos cren

0:07:44.977,0:07:49.227
que unha mala hixiene de sono pode[br]realmente predicir o alzhéimer.

0:07:49.613,0:07:54.539
Unha soa noite de privación do sono[br]provoca un incremento de amiloides beta.

0:07:55.410,0:07:58.836
E demostrouse que[br]a acumulación de amiloides altera o sono,

0:07:58.860,0:08:01.347
que á súa vez provoca[br]máis acumulación de amiloides.

0:08:01.371,0:08:03.847
Entón agora temos[br]esta retroalimentación positiva

0:08:03.871,0:08:06.744
que vai acelerar a inclinación da balanza.

0:08:07.306,0:08:08.729
Que máis?

0:08:08.753,0:08:10.379
Saúde cardiovascular.

0:08:11.043,0:08:14.788
Tensión arterial alta, diabetes,[br]obesidade, tabaquismo e colesterol alto...

0:08:14.812,0:08:18.948
está demostrado que incrementan[br]o noso risco de padecer alzhéimer.

0:08:18.972,0:08:20.863
Algunhas autopsias demostraron

0:08:20.887,0:08:23.559
que un 80 por cento[br]de persoas con alzhéimer

0:08:23.583,0:08:26.345
tamén ten trastornos cardiovasculares.

0:08:26.369,0:08:31.374
Moitos estudos demostraron que o exercicio[br]aeróbico diminúe os amiloides beta

0:08:31.398,0:08:33.128
en modelos animais da doenza.

0:08:33.619,0:08:37.198
Así que o estilo de vida e a dieta [br]mediterránea, saudable para o corazón,

0:08:37.222,0:08:39.876
poden axudar a contrarrestar[br]a inclinación da balanza.

0:08:40.697,0:08:43.046
Así que hai moitas cousas[br]que podemos facer

0:08:43.070,0:08:45.442
para previr ou atrasar[br]a aparición do alzhéimer.

0:08:45.466,0:08:47.695
Pero poñamos que[br]non fixeron nada diso.

0:08:48.211,0:08:50.665
Digamos que teñen 65 anos;

0:08:50.689,0:08:54.355
hai alzhéimer na súa familia, así que[br]é probable que herdasen un xene ou dous

0:08:54.379,0:08:56.403
que inclina o brazo da balanza un pouco;

0:08:56.427,0:08:59.159
estiveron anos queimando a candea[br]polos dous extremos;

0:08:59.183,0:09:00.686
encántalles o touciño;

0:09:00.710,0:09:02.933
e non corren a non ser que[br]alguén os persiga.

0:09:02.957,0:09:04.258
(Risos)

0:09:04.282,0:09:07.894
Imaxinemos que as súas placas amiloides[br]alcanzaron o punto crítico.

0:09:07.918,0:09:09.966
O brazo da balanza chegou ata o chan.

0:09:09.990,0:09:11.671
Desencadeouse o cadoiro,

0:09:11.695,0:09:13.261
prendeu lume no monte,

0:09:13.285,0:09:16.383
provocando inflamación, nobelos[br]e morte celular.

0:09:17.137,0:09:19.796
Deben ter síntomas de alzhéimer.

0:09:19.820,0:09:23.136
Deben ter problemas[br]para atopar palabras e as chaves

0:09:23.160,0:09:26.306
e lembrar o que dixen[br]ao comezo desta charla.

0:09:26.917,0:09:28.631
Pero poida que non.

0:09:29.180,0:09:31.658
Hai unha cousa máis que poden facer[br]para se protexer

0:09:31.682,0:09:34.268
de experimentar[br]os síntomas do alzhéimer,

0:09:34.292,0:09:38.783
mesmo se teñen toda a patoloxía[br]da doenza desencadeada no seu cerebro.

0:09:38.807,0:09:42.714
Ten que ver coa neuroplasticidade[br]e a reserva cognitiva.

0:09:43.261,0:09:45.638
Lembren que a experiencia[br]de padecer alzhéimer

0:09:45.662,0:09:48.868
é o resultado final da perda de sinapses.

0:09:49.339,0:09:52.716
Un cerebro medio ten[br]máis de cen billóns de sinapses,

0:09:52.740,0:09:55.453
o que é fantástico;[br]temos moito co que traballar.

0:09:55.477,0:09:57.146
E non se trata dun número estático.

0:09:57.170,0:09:59.568
Gañamos e perdemos sinapses continuamente,

0:09:59.592,0:10:02.395
a través dun proceso[br]denominado neuroplasticidade.

0:10:02.419,0:10:04.491
Cada vez que aprendemos algo novo,

0:10:04.515,0:10:08.642
estamos a crear e fortalecer[br]novas conexións neurais,

0:10:08.666,0:10:10.283
novas sinapses.

0:10:10.988,0:10:12.563
Nun estudo con monxas,

0:10:12.587,0:10:17.480
678 monxas, todas de máis de 75 anos[br]cando comezou o estudo,

0:10:17.504,0:10:19.813
sometéronse a un seguimento[br]durante máis de dúas décadas.

0:10:19.837,0:10:23.297
Facíanlles regularmente[br]revisións físicas e tests cognitivos,

0:10:23.321,0:10:27.369
e cando faleceron, doaron os cerebros[br]para realizar unha autopsia.

0:10:27.393,0:10:31.768
Nalgúns destes cerebros, os científicos[br]descubriron algo sorprendente.

0:10:31.792,0:10:36.368
Malia a presenza de placas,[br]nobelos e perda cerebral,

0:10:36.392,0:10:39.261
o que semellaba ser alzhéimer[br]de xeito incuestionable,

0:10:39.285,0:10:42.964
as monxas ás que pertencían eses cerebros[br]non manifestaban signos

0:10:42.988,0:10:45.555
de padecer a doenza[br]mentres estaban vivas.

0:10:46.181,0:10:47.630
Como é posible?

0:10:48.009,0:10:52.136
Pensamos que se debe a que estas monxas[br]tiñan un alto nivel de reserva cognitiva,

0:10:52.160,0:10:56.083
que é un xeito de dicir que tiñan[br]máis sinapses funcionais.

0:10:56.107,0:10:58.681
As persoas que teñen máis anos[br]de formación académica,

0:10:58.705,0:11:00.940
que teñen un alto grao de alfabetización,

0:11:00.964,0:11:04.543
que se implican habitualmente[br]en actividades que estimulan a mente,

0:11:04.567,0:11:07.048
dispoñen de máis reserva cognitiva.

0:11:07.072,0:11:11.199
Teñen unha abundancia[br]e redundancia de conexións neurais.

0:11:11.223,0:11:13.903
Así que aínda que teñan unha doenza[br]coma o alzhéimer,

0:11:13.927,0:11:15.981
que afecta algunhas das súas sinapses,

0:11:16.005,0:11:18.990
teñen moitas conexións extra de reserva,

0:11:19.014,0:11:22.349
e isto protéxeas de notar[br]que existe unha perda.

0:11:22.977,0:11:25.239
Imaxinemos un exemplo simplificado.

0:11:25.263,0:11:27.989
Poñamos que só saben unha cousa[br]sobre un tema.

0:11:28.013,0:11:29.542
Digamos que é sobre min.

0:11:29.566,0:11:31.872
Saben que Lisa Genova[br]escribiu <i>Still Alice</i>,

0:11:31.896,0:11:34.332
e iso é o único que saben sobre min.

0:11:34.356,0:11:36.746
Teñen esa única conexión neural,

0:11:36.770,0:11:38.716
esa única sinapse.

0:11:38.740,0:11:40.901
Agora imaxinen que padecen Alzheimer.

0:11:40.925,0:11:43.258
Teñen placas, nobelos, inflamación

0:11:43.282,0:11:46.017
e as microglías que devoran esa sinapse.

0:11:46.603,0:11:50.833
Agora cando alguén lles pregunta[br]se saben quen escribiu <i>Still Alice</i>

0:11:50.857,0:11:52.102
non se lembran,

0:11:52.126,0:11:55.309
porque esa sinapse está a fallar[br]ou desapareceu.

0:11:55.333,0:11:57.092
Esquecéronme para sempre.

0:11:57.760,0:12:00.386
Pero que acontece[br]se teñen máis información sobre min?

0:12:00.410,0:12:02.499
Digamos que aprenderon[br]catro cousas de min.

0:12:02.523,0:12:04.368
Imaxinemos que padecen alzhéimer,

0:12:04.392,0:12:07.387
e tres desas sinapses[br]están deterioradas ou destruídas.

0:12:08.077,0:12:10.538
Aínda teñen un xeito[br]de desviar o desastre.

0:12:10.562,0:12:12.581
Aínda poden lembrar o meu nome.

0:12:13.283,0:12:17.209
Así que podemos ser resilientes[br]á presenza da enfermidade de alzhéimer

0:12:17.233,0:12:20.336
a través da captación[br]de vías aínda non deterioradas.

0:12:20.360,0:12:24.139
E creamos estas vías,[br]esta reserva cognitiva,

0:12:24.163,0:12:25.863
aprendendo cousas novas.

0:12:26.455,0:12:30.976
O ideal é que estas cousas novas sexan[br]tan ricas en significado como for posible,

0:12:31.000,0:12:35.739
captando vista e oído,[br]así como asociacións e emoción.

0:12:36.398,0:12:39.533
Así que isto en realidade non significa[br]facer encrucillados.

0:12:39.557,0:12:43.654
Non se trata de simplemente recuperar[br]información que xa aprenderon,

0:12:43.678,0:12:47.021
porque iso é como viaxar[br]ao pasado, a rúas familiares,

0:12:47.045,0:12:49.630
atopándose con veciños que xa coñecen.

0:12:50.113,0:12:52.947
Trátase de asfaltar novas vías neurais.

0:12:52.971,0:12:55.483
Crear un cerebro resistente ao alzhéimer

0:12:55.507,0:12:57.687
significa aprender a falar italiano,

0:12:57.711,0:12:59.221
coñecer novos amigos,

0:12:59.245,0:13:00.412
ler un libro

0:13:00.436,0:13:02.805
ou escoitar unha gran charla TED.

0:13:03.283,0:13:08.596
E se, malia todo isto, algún día[br]lle diagnostican alzhéimer,

0:13:08.620,0:13:11.773
hai tres leccións que aprendín[br]da miña avoa

0:13:11.797,0:13:15.534
e da ducia de persoas que coñecín[br]que viven con esta doenza.

0:13:16.115,0:13:19.299
O diagnóstico non significa[br]que vaian morrer mañá.

0:13:19.323,0:13:21.045
Sigan vivindo.

0:13:21.069,0:13:23.435
Non han perder a súa memoria emocional.

0:13:23.459,0:13:26.965
Aínda poderán entender o amor e a alegría.

0:13:26.989,0:13:29.992
Poden non lembrar[br]o que dixeron hai cinco minutos,

0:13:30.016,0:13:32.301
mais lembrarán como os fixo sentir.

0:13:32.944,0:13:36.220
E vostedes son máis do que lembran.

0:13:36.244,0:13:37.533
Grazas.

0:13:37.557,0:13:42.880
(Aplausos)