1
00:00:00,001 --> 00:00:02,604
(Sivrisinek vızıldıyor)

2
00:00:02,628 --> 00:00:05,444
Greg Gage: sivrisineğin rahatsız
edici sesini hepimiz duyduk

3
00:00:05,444 --> 00:00:07,884
ve o sesi yok etmek için bizi
hiçbir şey durduramaz.

4
00:00:07,884 --> 00:00:09,813
Bu ses bizim için çıldırtıcı olabilse de

5
00:00:09,813 --> 00:00:11,746
belki de bu sivrisinekler için müziktir.

6
00:00:11,746 --> 00:00:15,870
Sivrisineğin sinir sisteminde neredeyse
bizdeki kadar işitsel duyu hücresi var.

7
00:00:16,370 --> 00:00:18,910
Bu kadar küçük bir bedende
neden bu kadar çok var

8
00:00:18,934 --> 00:00:21,481
ve seslere neden bu kadar
duyarlı olmak zorundalar?

9
00:00:21,505 --> 00:00:22,698
Cevap, aşk.

10
00:00:22,722 --> 00:00:24,635
[Kendin Yap Sinirbilimi]

11
00:00:24,665 --> 00:00:27,073
(Müzik)

12
00:00:27,073 --> 00:00:29,753
Biz insanlar, birbirimizi
etkilemek için çok şey yaparız.

13
00:00:29,753 --> 00:00:30,942
Bazıları bilinçlidir:

14
00:00:30,942 --> 00:00:33,296
makyaj yaparız ve güzel
koktuğumuzdan emin oluruz.

15
00:00:33,296 --> 00:00:34,552
Bazıları da bilinçsiz:

16
00:00:34,552 --> 00:00:38,442
Farkında olmadan yönünüzü değiştirip
hoşlandığınız birine yakın oturursunuz.

17
00:00:38,442 --> 00:00:41,579
Bunlar kur hareketleridir
ve birçok hayvanda da vardır.

18
00:00:41,603 --> 00:00:43,205
Sivrisinekler de farklı değil.

19
00:00:43,229 --> 00:00:46,523
Haley yazını cesurca sivrisinekleri
dinleyerek geçirdi,

20
00:00:46,547 --> 00:00:48,468
gözlemleri sizi şaşırtabilir.

21
00:00:48,492 --> 00:00:51,923
Sivrisineklerin şarkılarını nasıl
yaptıklarını araştırmak istedik.

22
00:00:51,947 --> 00:00:54,690
Peki Haley, kanatlarının ritimlerini
nasıl kaydedebiliriz?

23
00:00:54,690 --> 00:00:56,529
Haley Smith: Onları bağlamamız lazım.

24
00:00:56,529 --> 00:01:01,098
İlk olarak, onları bir buzdolabında
ya da buz yatağında uyuştururuz.

25
00:01:01,122 --> 00:01:04,575
Sonra onları bir buz petri
kabına nakleder,

26
00:01:04,599 --> 00:01:06,505
daha da uyuşmalarını sağlarız.

27
00:01:06,529 --> 00:01:10,053
Daha sonra bir böcek iğnesi alıp

28
00:01:10,077 --> 00:01:14,554
ucuna ufak bir damla
süper yapıştırıcı süreriz.

29
00:01:14,578 --> 00:01:18,318
Kanatlarının üzerindeki göğüs kafesine
denk getirdiğimden emin olmak istiyorum,

30
00:01:18,342 --> 00:01:21,795
böylece askıda kaldığında, kanatlarını
serbestçe hareket ettirebilsin.

31
00:01:21,819 --> 00:01:22,978
İşte biri tamam.

32
00:01:23,002 --> 00:01:25,701
Erkek sivrisinekleri doğada
yakalamak gerçekten çok zor

33
00:01:25,701 --> 00:01:29,804
çünkü insanlardan etkilenen
sivrisinekler sadece dişiler.

34
00:01:29,828 --> 00:01:31,424
İnsan kanından besleniyorlar.

35
00:01:31,448 --> 00:01:36,769
Şimdi onlardan biraz kayıt
almaya çalışabiliriz.

36
00:01:36,793 --> 00:01:39,090
İşte bu onları tuttuğum stant.

37
00:01:39,114 --> 00:01:41,743
Bunu mikrofonun hemen üzerine
yerleştirmeyi seviyorum,

38
00:01:41,743 --> 00:01:44,084
böylece duyduğumuz vızıldamayı
kaydedebiliyorum.

39
00:01:44,108 --> 00:01:47,109
Bu ses kanatlarını çok hızlı
çırpmaları sayesinde oluşuyor.

40
00:01:47,133 --> 00:01:48,371
Bu bir erkek.

41
00:01:48,395 --> 00:01:52,071
Erkeklerin duyargaları fırça gibi
hatta tüylü gibi duruyorlar.

42
00:01:52,095 --> 00:01:54,611
Çok daha küçükler.

43
00:01:54,635 --> 00:01:57,899
GG: 600 hertz civarında uçuyor.

44
00:01:57,923 --> 00:02:00,400
Dişi bir sivrisinek deneyebilir miyiz?

45
00:02:00,424 --> 00:02:02,454
HS: Tabii, işte.

46
00:02:02,478 --> 00:02:08,129
(Sivrisinek daha düşük
perdeden vızıldıyor)

47
00:02:08,153 --> 00:02:09,399
GG: Vay canına.

48
00:02:09,423 --> 00:02:11,959
HS: Bu erkeğinkine göre
çok daha düşük bir frekans.

49
00:02:11,983 --> 00:02:14,118
GG: Evet, sesi tamamen farklı geliyor.

50
00:02:14,142 --> 00:02:15,999
(Sivrisinek vızıldıyor)

51
00:02:16,023 --> 00:02:18,499
(Sivrisinek daha düşük
perdeden vızıldıyor)

52
00:02:18,523 --> 00:02:20,887
Yani bu iki farklı sivrisinek
oldukları için mi,

53
00:02:20,887 --> 00:02:22,946
yoksa biri dişi diğeri
erkek olduğu için mi?

54
00:02:22,946 --> 00:02:24,533
HS: Dişi ve erkek oldukları için.

55
00:02:24,533 --> 00:02:26,302
GG: Pekala, haydi bunu doğrulayalım.

56
00:02:26,302 --> 00:02:28,809
Bir başka dişi sivrisinek getirir misin?

57
00:02:28,809 --> 00:02:31,021
Sesi A sivrisineğine mi
yoksa B'ye mi benziyor?

58
00:02:31,021 --> 00:02:31,882
HS: Evet.

59
00:02:31,882 --> 00:02:33,893
(Sivrisinek daha düşük
perdeden vızıldıyor)

60
00:02:33,893 --> 00:02:35,755
Yine sesi erkeğe göre çok daha düşük.

61
00:02:35,779 --> 00:02:37,476
GG: Evet, farklı ses çıkıyor.

62
00:02:37,500 --> 00:02:43,150
(Sivrisinek daha düşük
perdeden vızıldıyor)

63
00:02:43,174 --> 00:02:44,676
Evet, tam 400.

64
00:02:44,700 --> 00:02:46,928
HS: Gerçekten de öyle.
GG: Gerçekten çok garip.

65
00:02:46,928 --> 00:02:50,597
HS: Dişiler çok daha düşük perdede.
400 hertz civarındalar.

66
00:02:50,621 --> 00:02:52,914
HS: Tüm dişiler de onun civarındalar.

67
00:02:52,938 --> 00:02:54,747
Erkeklere göre çok daha büyükler,

68
00:02:54,771 --> 00:02:58,332
serbest uçuşta kaldıkça kanatlarını
o kadar fazla çırpmak zorunda değiller.

69
00:02:58,332 --> 00:03:01,499
GG: Yani daha geniş kanatları var,
o yüzden daha yavaş çırpıyorlar.

70
00:03:01,499 --> 00:03:04,584
Dikkat ettin mi, tüm dişiler
kabaca aynı frekansa sahipler.

71
00:03:04,608 --> 00:03:07,021
Erkekler de öyle. Bu da biraz ilginç.

72
00:03:07,045 --> 00:03:08,565
Bir anlama geliyor olmalı.

73
00:03:08,589 --> 00:03:12,131
Erkek ve dişiyi bir araya getirince
neler olacak, bir bakalım.

74
00:03:12,155 --> 00:03:16,152
(Sivrisinekler değişken
perdelerde vızıldıyor)

75
00:03:16,176 --> 00:03:18,511
HS: Onları aynı duyu menziline koyunca

76
00:03:18,535 --> 00:03:21,319
fark ettim ki sanki
tonlarını değiştiriyorlar.

77
00:03:21,343 --> 00:03:23,605
Biraz daha donuk gibi.

78
00:03:23,629 --> 00:03:25,206
(Sivrisinekler vızıldıyor)

79
00:03:25,230 --> 00:03:28,969
Onları tekrar spektogramıma koyduğumda

80
00:03:28,993 --> 00:03:31,318
aynı tonda buluşuyorlar.

81
00:03:31,342 --> 00:03:32,803
GG: Tamam, duralım.

82
00:03:32,827 --> 00:03:35,120
Erkekler ve dişiler düet yapıyorlar,

83
00:03:35,144 --> 00:03:38,574
yani ortak bir tonda ses çıkarmak için
kanatlarını ayarlıyorlar.

84
00:03:38,598 --> 00:03:41,272
Erkek yukarıda fa'dan şarkı söylüyor

85
00:03:41,296 --> 00:03:44,149
aşağıda da dişi re'den şarkı söylüyor,

86
00:03:44,173 --> 00:03:45,461
bir araya geldiklerinde

87
00:03:45,485 --> 00:03:48,698
diyorsun ki kanatlarının
frekanslarını değiştirip

88
00:03:48,722 --> 00:03:50,185
aynı seviyeye getiriyorlar?

89
00:03:50,209 --> 00:03:52,648
HS: Evet, kesinlikle.
GG: Bir nevi düet yapıyorlar.

90
00:03:52,672 --> 00:03:57,775
(Sivrisinekler kademeli olarak
aynı perdeye geliyorlar)

91
00:03:57,799 --> 00:03:59,446
HS: Birbirleriyle iletişim kurup

92
00:03:59,446 --> 00:04:02,322
potansiyel bir eş bulduklarını
birbirlerine belli ediyorlar.

93
00:04:02,322 --> 00:04:03,896
GG: Yani bir başka deyişle,

94
00:04:03,896 --> 00:04:06,516
dişi, düetine en iyi eşlik eden
erkeği seçme eğiliminde.

95
00:04:06,516 --> 00:04:08,659
Araştırmalar gösterdi ki,
dişi eğer hamileyse

96
00:04:08,683 --> 00:04:09,915
hiçbir zahmete girmiyor.

97
00:04:10,661 --> 00:04:13,344
Sivrisineğin eşleşme
davranışını anlayabilirsek

98
00:04:13,368 --> 00:04:17,445
doğada bunu durdurup,
sıtma gibi hastalıkları önleyebiliriz.

99
00:04:17,469 --> 00:04:21,349
Şimdilik bir daha sivrisinek
vızıldaması duyduğunuzda,

100
00:04:21,373 --> 00:04:24,644
durun ve onun aşık
olabileceğini hatırlayın,

101
00:04:24,668 --> 00:04:26,222
belki de şarkısını söylüyordur,

102
00:04:26,246 --> 00:04:28,178
mükemmel eşini arıyordur.

103
00:04:28,178 --> 00:04:29,277
(Sivrisinek vızıldıyor)

104
00:04:29,277 --> 00:04:30,377
(Şaplak)