0:00:06.758,0:00:09.918 "Biri Josef K. hakkında yalanlar[br]söylemiş olmalı. 0:00:09.918,0:00:14.791 Yanlış bir şey yapmadığını biliyordu,[br]fakat bir sabah tutuklanmıştı." 0:00:14.791,0:00:16.756 Böyle başlar "Dava", 0:00:16.756,0:00:20.754 Franz Kafka'nın[br]meşhur romanlarından biri. 0:00:20.754,0:00:24.194 K; baş kahraman, durup dururken tutuklanır 0:00:24.194,0:00:26.477 ve şaşırtıcı bir süreçten geçer, 0:00:26.477,0:00:28.635 ne tutuklanmasının sebebi, 0:00:28.635,0:00:31.011 ne de yargı sürecinin içeriği 0:00:31.011,0:00:33.168 kendisine açıklanır. 0:00:33.168,0:00:37.197 Bu tür senaryolar Kafka'nın eserlerinin [br]tipik özelliği olarak görülür, 0:00:37.197,0:00:39.787 hatta bilim adamları buna [br]yeni bir tabir bulmuşlardır. 0:00:39.787,0:00:44.954 "Kafkaesk" (Kafkavari) gereksiz yere[br]karmaşık ve sinir bozucu olayları 0:00:44.954,0:00:47.663 tanımlamak için dile girmiştir, 0:00:47.663,0:00:51.955 mesela bürokrasinin labirentlerinde[br]gezmeye mahkûm olmak gibi. 0:00:51.955,0:00:55.191 Fakat prosedürleri tamamlamak için [br]uzun kuyruklarda beklemek 0:00:55.191,0:00:58.441 gerçekten de Kafka'nın bakışındaki [br]zenginliği yansıtıyor mu? 0:00:58.441,0:01:03.262 Kelimenin günlük kullanımının ötesinde,[br]bir şeyi Kafkavari yapan ne? 0:01:03.262,0:01:08.169 Franz Kafka'nın hikâyeleri aslında,[br]modern bürokrasinin 0:01:08.169,0:01:10.131 çok sıradan ve absürd yönlerini ele alır, 0:01:10.131,0:01:14.390 20. yy başlarında Prag'ta sigorta memuru[br]olarak çalıştığı dönemde edindiği 0:01:14.390,0:01:17.080 tecrübelerden alınmışlardır. 0:01:17.080,0:01:19.602 Baş kahramanlarının çoğu[br]amacını gerçekleştirmek için 0:01:19.602,0:01:22.098 engeller ağına karşı[br]mücadele etmek zorunda olan 0:01:22.098,0:01:24.546 ofis çalışanlarıdır ve 0:01:24.546,0:01:29.194 genellikle bütün bu çile o kadar[br]kafa karıştırıcı ve mantıksız olur ki, 0:01:29.194,0:01:33.236 ilk bakışta başarı anlamsız gelir. 0:01:33.236,0:01:35.700 Örneğin "Poseidon" adlı kısa hikâyesindeki 0:01:35.700,0:01:40.056 Antik Yunan tanrısı bürokrasiye[br]öylesine gömülmüş bir tanrıdır ki, 0:01:40.056,0:01:44.015 deniz altı ülkesini [br]keşfedecek vakti hiç olmamıştır. 0:01:44.015,0:01:47.472 Buradaki nükte, modern iş yerlerinde[br]gerek duyulan bürokratik işlemlerle 0:01:47.472,0:01:50.201 bir tanrının bile başa çıkamayışıdır. 0:01:50.201,0:01:52.352 Ancak sebebi etkileyicidir. 0:01:52.352,0:01:55.108 Başka bir kimseyi[br]göreve layık görmediği için 0:01:55.108,0:01:59.079 işleri devretmekte isteksizdir. 0:01:59.079,0:02:03.230 Kafka'nın Poseidon'ı,[br]kendi egosunun mahkûmudur. 0:02:03.230,0:02:05.570 Bu basit hikâye tam bir[br]Kafkaesk senaryo oluşturan 0:02:05.570,0:02:09.105 tüm elementleri kapsamaktadır. 0:02:09.105,0:02:11.692 Kafka'nın kitaplarında sembolik olan 0:02:11.692,0:02:16.288 sadece bürokrasinin saçmalıkları değil,[br]buna karşı karakterinin gösterdiği 0:02:16.288,0:02:18.940 döngüsel muhakemedeki ironidir. 0:02:18.940,0:02:21.473 Kafka'nın trajikomik öyküleri,[br]modern endüstri çağındaki 0:02:24.473,0:02:27.727 keyfî güç sistemlerini ve bunlara[br]takılıp kalan bireylerin arasındaki 0:02:27.727,0:02:33.008 ilişkiyi çözmek için ideal mantığı [br]kullanan bir tür mitoloji işlevi görüyor. 0:02:33.008,0:02:37.261 Mesela Kafka'nın en meşhur hikâyesi[br]"Metamorfoz"u örnek alalım. 0:02:37.261,0:02:40.942 Gregor Samsa,[br]bir sabah uyandığında kendini 0:02:40.942,0:02:42.949 bir böceğe dönüşmüş olarak bulur, 0:02:42.949,0:02:46.221 en büyük endişesi işe vaktinde gitmektir. 0:02:46.221,0:02:49.823 Tabii ki bu imkânsızdır. 0:02:49.823,0:02:54.319 Kafka'ya ilham veren sadece[br]iş yerinin otorite alanı değildi. 0:02:54.319,0:02:57.601 Bazı baş kahramanlarının [br]içlerinden gelen mücadeleleriydi. 0:02:57.601,0:02:59.387 "Açlık Sanatçısı" adlı kısa öyküsü, 0:02:59.387,0:03:05.320 gösterisi uzun açlıklardan oluşan[br]bir sirk cambazını anlatır. 0:03:05.320,0:03:09.389 Cambaz, sanatındaki yükselişi[br]önler düşüncesiyle sirk sahibinin 0:03:09.389,0:03:13.035 bu açlığı 40 günle [br]sınırlandırmasına üzülür. 0:03:13.035,0:03:15.577 Fakat sanatı popülerliğini kaybettiğinde 0:03:15.577,0:03:19.103 açlıktan ölmesi için serbest bırakılır. 0:03:19.103,0:03:22.440 Kırılma, yalnız bir şekilde[br]ölmek üzereyken başlar, 0:03:22.440,0:03:25.975 sanatının her zaman bir sahtekârlık[br]olduğunu üzülerek itiraf eder. 0:03:25.975,0:03:28.132 Kendi iradesiyle değil, 0:03:28.132,0:03:32.165 aksine, sevdiği yemeğe[br]hiç rastlamadığı için aç kalmıştır. 0:03:32.165,0:03:33.362 Bürokrasi konusuna[br] 0:03:33.362,0:03:35.887 doğrudan odaklandığı görülen[br]"Dava"da bile, 0:03:35.887,0:03:40.974 anlaşılması güç kanunlar ve şaşırtıcı[br]prosedürler daha kötüsünü gösterir: 0:03:40.974,0:03:44.963 Hukuk sisteminin korkunç döngüsünün, [br]etkin olduğu sanılan 0:03:44.963,0:03:48.359 devlet adamları tarafından bile[br]durdurulamadığını kanıtlar. 0:03:48.359,0:03:50.798 Bu, adalete hizmet etmeyen 0:03:50.798,0:03:54.608 fakat tek fonksiyonu kendini[br]devam ettirmek olan bir sistemdir. 0:03:54.608,0:03:56.484 Siyaset kuramcısı Hannah Arendet, 0:03:56.484,0:03:58.620 Kafka'nın ölümünden yıllar sonra buna 0:03:58.620,0:04:01.854 "hiç kimsenin tiranlığı" adını verecekti. 0:04:01.854,0:04:05.104 Yine de, Kafka'nın [br]umutsuzluğun eşlik ettiği hikâyelerinde 0:04:05.104,0:04:06.851 tasvir edilen olayların 0:04:06.851,0:04:10.570 absürd mantığına yerleştirilmiş[br]birçok mizahi unsur vardır. 0:04:10.570,0:04:15.855 Dolayısıyla bir yandan günümüz dünyasında[br]Kafkaeski fark etmek kolaydır. 0:04:15.855,0:04:20.949 Hayatlarımızın her safhasında[br]ciddi sonuçları olan, 0:04:20.949,0:04:24.973 gitgide karmaşık bir hâl alan[br]yönetim sistemlerine bel bağlıyoruz. 0:04:24.973,0:04:28.941 Ayrıca her sözümüzün, [br]görmediğimiz kimseler tarafından 0:04:28.941,0:04:32.096 bilmediğimiz kurallara göre[br]yargılandığını görüyoruz. 0:04:32.096,0:04:36.787 Diğer yandan, dikkatimizi absürd olana[br]ince ayar yaparak 0:04:36.787,0:04:40.596 Kafka, ardımızda kalan[br]eksikliklerimizi de yansıtıyor. 0:04:40.596,0:04:44.893 Böylelikle, içinde yaşadığımız dünyayı[br]bizim yarattığımızı 0:04:44.893,0:04:47.945 ve daha iyisiyle değiştirme gücüne[br]sahip olduğumuzu hatırlatıyor.