[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:07.24,0:00:08.05,Default,,0000,0000,0000,,Bạn cho rằng điều gì
Dialogue: 0,0:00:08.05,0:00:09.58,Default,,0000,0000,0000,,là phát minh quan trọng nhất
Dialogue: 0,0:00:09.58,0:00:11.58,Default,,0000,0000,0000,,trong vài thế kỷ qua
Dialogue: 0,0:00:11.58,0:00:12.61,Default,,0000,0000,0000,,Là máy vi tính?
Dialogue: 0,0:00:12.61,0:00:13.26,Default,,0000,0000,0000,,Hay xe hơi?
Dialogue: 0,0:00:13.26,0:00:14.17,Default,,0000,0000,0000,,Hay điện năng?
Dialogue: 0,0:00:14.17,0:00:16.14,Default,,0000,0000,0000,,Hoặc sự phát hiện ra nguyên tử
Dialogue: 0,0:00:16.14,0:00:19.59,Default,,0000,0000,0000,,Tôi có thể cho rằng đó là phản ứng hoá học này
Dialogue: 0,0:00:19.59,0:00:21.21,Default,,0000,0000,0000,,một phân tử nito
Dialogue: 0,0:00:21.21,0:00:23.30,Default,,0000,0000,0000,,phản ứng với ba phân tử hidro
Dialogue: 0,0:00:23.30,0:00:26.74,Default,,0000,0000,0000,,tạo thành hai phân tử amoniac
Dialogue: 0,0:00:26.74,0:00:28.34,Default,,0000,0000,0000,,Đây gọi là quá trình Haber
Dialogue: 0,0:00:28.34,0:00:30.92,Default,,0000,0000,0000,,về sự liên kết của Nitơ trong không khí
Dialogue: 0,0:00:30.92,0:00:32.43,Default,,0000,0000,0000,,với khí hidro
Dialogue: 0,0:00:32.43,0:00:35.56,Default,,0000,0000,0000,,hoặc biền đổi không khí thành phân hoá học.
Dialogue: 0,0:00:35.56,0:00:36.81,Default,,0000,0000,0000,,Không có phản ứng này,
Dialogue: 0,0:00:36.81,0:00:39.48,Default,,0000,0000,0000,,Nông dân không thể sản xuất đủ nông sản
Dialogue: 0,0:00:39.48,0:00:41.35,Default,,0000,0000,0000,,cho 4 tỉ người
Dialogue: 0,0:00:41.35,0:00:44.88,Default,,0000,0000,0000,,trong khi dân số thế giới đến 7 tỉ người
Dialogue: 0,0:00:44.88,0:00:46.88,Default,,0000,0000,0000,,Nếu không có quá trình Haber
Dialogue: 0,0:00:46.88,0:00:51.31,Default,,0000,0000,0000,,hơn 3 tỉ người sẽ thiếu ăn
Dialogue: 0,0:00:51.31,0:00:55.02,Default,,0000,0000,0000,,Nitơ là thành phần của nitrat -NO3
Dialogue: 0,0:00:55.02,0:00:58.20,Default,,0000,0000,0000,,là chất dinh dưỡng thiết yếu cho thực vật
Dialogue: 0,0:00:58.20,0:01:00.71,Default,,0000,0000,0000,,Khi cây cối phát triển, chúng hấp thụ nitơ
Dialogue: 0,0:01:00.71,0:01:02.42,Default,,0000,0000,0000,,có từ đất
Dialogue: 0,0:01:02.42,0:01:03.92,Default,,0000,0000,0000,,nitơ sẽ được bổ sung thêm
Dialogue: 0,0:01:03.92,0:01:06.35,Default,,0000,0000,0000,,qua quá trình bón phân lâu dài trong tự nhiên
Dialogue: 0,0:01:06.35,0:01:07.84,Default,,0000,0000,0000,,như xác động vật phân rã
Dialogue: 0,0:01:07.84,0:01:09.68,Default,,0000,0000,0000,,nhưng con người muốn sản xuất
Dialogue: 0,0:01:09.68,0:01:11.68,Default,,0000,0000,0000,,nhanh hơn nhiều
Dialogue: 0,0:01:11.68,0:01:13.59,Default,,0000,0000,0000,,Có một trở ngại
Dialogue: 0,0:01:13.59,0:01:16.59,Default,,0000,0000,0000,,có đến 78% không khí chứa nguyên tố nitơ
Dialogue: 0,0:01:16.59,0:01:19.40,Default,,0000,0000,0000,,nhưng cây cối không thể chỉ hấp thụ từ đó
Dialogue: 0,0:01:19.40,0:01:22.51,Default,,0000,0000,0000,,vì khí nitơ có liên kết rất bền
Dialogue: 0,0:01:22.51,0:01:24.64,Default,,0000,0000,0000,,mà thực vật không thể phá vỡ
Dialogue: 0,0:01:24.64,0:01:26.64,Default,,0000,0000,0000,,Quá trình Haber cơ bản là
Dialogue: 0,0:01:26.64,0:01:27.76,Default,,0000,0000,0000,,tìm ra cách để
Dialogue: 0,0:01:27.76,0:01:29.53,Default,,0000,0000,0000,,chuyển nitơ từ không khí
Dialogue: 0,0:01:29.53,0:01:31.28,Default,,0000,0000,0000,,vào đất
Dialogue: 0,0:01:31.28,0:01:34.86,Default,,0000,0000,0000,,Năm 1908, nhà hoá học Đức Fritz Haber
Dialogue: 0,0:01:34.86,0:01:36.18,Default,,0000,0000,0000,,phát triển một phương pháp hoá học
Dialogue: 0,0:01:36.18,0:01:39.02,Default,,0000,0000,0000,,tận dụng nguồn nitơ dồi dào từ không khí
Dialogue: 0,0:01:39.02,0:01:39.89,Default,,0000,0000,0000,,Haber tìm ra một cách
Dialogue: 0,0:01:39.89,0:01:41.59,Default,,0000,0000,0000,,lấy nitơ trong không khí
Dialogue: 0,0:01:41.59,0:01:43.05,Default,,0000,0000,0000,,liên kết với hidro
Dialogue: 0,0:01:43.05,0:01:45.24,Default,,0000,0000,0000,,và tạo thành amoniac
Dialogue: 0,0:01:45.24,0:01:47.80,Default,,0000,0000,0000,,amoniac có thể thấm vào đất
Dialogue: 0,0:01:47.80,0:01:50.51,Default,,0000,0000,0000,,rồi chuyển thành nitrat nhanh chóng
Dialogue: 0,0:01:50.51,0:01:53.10,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng nếu quá trình Haber được ứng dụng
Dialogue: 0,0:01:53.10,0:01:54.95,Default,,0000,0000,0000,,để cung cấp thực phẩm cho thế giới
Dialogue: 0,0:01:54.95,0:01:55.21,Default,,0000,0000,0000,,Ông sẽ cần tìm cách
Dialogue: 0,0:01:55.21,0:01:58.42,Default,,0000,0000,0000,,để nhanh chóng tạo ra thật nhiều amoniac
Dialogue: 0,0:01:58.42,0:01:59.38,Default,,0000,0000,0000,,Để hiểu được
Dialogue: 0,0:01:59.38,0:02:01.90,Default,,0000,0000,0000,,Haber làm được như thế nào
Dialogue: 0,0:02:01.90,0:02:02.18,Default,,0000,0000,0000,,chúng ta cần biết vài điều về
Dialogue: 0,0:02:02.18,0:02:04.40,Default,,0000,0000,0000,,cân bằng hoá học
Dialogue: 0,0:02:04.40,0:02:06.35,Default,,0000,0000,0000,,Cân bằng hoá học xảy ra
Dialogue: 0,0:02:06.35,0:02:09.51,Default,,0000,0000,0000,,khi bạn cho phản ứng trong một hộp kín
Dialogue: 0,0:02:09.51,0:02:11.23,Default,,0000,0000,0000,,Ví dụ như bạn cho
Dialogue: 0,0:02:11.23,0:02:14.35,Default,,0000,0000,0000,,hidro va nitơ vào một hộp kín
Dialogue: 0,0:02:14.35,0:02:16.16,Default,,0000,0000,0000,,và để phản ứng xảy ra
Dialogue: 0,0:02:16.16,0:02:17.76,Default,,0000,0000,0000,,trong giai đoạn đầu của phản ứng
Dialogue: 0,0:02:17.76,0:02:20.37,Default,,0000,0000,0000,,ta có rất nhiều hidro va nitơ
Dialogue: 0,0:02:20.37,0:02:22.01,Default,,0000,0000,0000,,nên sự tạo thành amoniac
Dialogue: 0,0:02:22.01,0:02:24.10,Default,,0000,0000,0000,,xảy ra rất nhanh
Dialogue: 0,0:02:24.10,0:02:26.68,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng, càng phản ứng, hidro va nito
Dialogue: 0,0:02:26.68,0:02:28.26,Default,,0000,0000,0000,,bị sử dụng hết dần
Dialogue: 0,0:02:28.26,0:02:29.88,Default,,0000,0000,0000,,phản ứng sẽ chậm lại
Dialogue: 0,0:02:29.88,0:02:31.84,Default,,0000,0000,0000,,bởi vì có ít nitơ va hidro hơn
Dialogue: 0,0:02:31.84,0:02:33.62,Default,,0000,0000,0000,,trong hộp
Dialogue: 0,0:02:33.62,0:02:36.35,Default,,0000,0000,0000,,Cuối cùng, amoniac đạt tới một giới hạn
Dialogue: 0,0:02:36.35,0:02:38.06,Default,,0000,0000,0000,,lúc đó, amoniac sẽ phân huỷ
Dialogue: 0,0:02:38.06,0:02:41.34,Default,,0000,0000,0000,,tạo ngược lại nitơ va hidro
Dialogue: 0,0:02:41.34,0:02:43.06,Default,,0000,0000,0000,,Sau một lúc, 2 phản ứng thuận nghịch
Dialogue: 0,0:02:43.06,0:02:45.59,Default,,0000,0000,0000,,tạo và phân huỷ amoniac
Dialogue: 0,0:02:45.59,0:02:47.63,Default,,0000,0000,0000,,đạt cùng một tốc độ
Dialogue: 0,0:02:47.63,0:02:49.34,Default,,0000,0000,0000,,Khi 2 tốc độ này bằng nhau
Dialogue: 0,0:02:49.34,0:02:52.15,Default,,0000,0000,0000,,ta nói phản ứng cân bằng
Dialogue: 0,0:02:53.15,0:02:55.28,Default,,0000,0000,0000,,Nghe có vẻ dễ dàng, nhưng không
Dialogue: 0,0:02:55.28,0:02:56.51,Default,,0000,0000,0000,,khi bạn chỉ muốn
Dialogue: 0,0:02:56.51,0:02:58.82,Default,,0000,0000,0000,,tạo ra thật nhiều amoniac
Dialogue: 0,0:02:58.82,0:03:00.34,Default,,0000,0000,0000,,Haber không hề muốn amoniac
Dialogue: 0,0:03:00.34,0:03:01.86,Default,,0000,0000,0000,,bị phân huỷ
Dialogue: 0,0:03:01.86,0:03:03.37,Default,,0000,0000,0000,,nhưng nếu chỉ để phản ứng
Dialogue: 0,0:03:03.37,0:03:04.86,Default,,0000,0000,0000,,bình thường trong hộp
Dialogue: 0,0:03:04.86,0:03:06.49,Default,,0000,0000,0000,,sự phân huỷ sẽ xảy ra
Dialogue: 0,0:03:06.49,0:03:08.79,Default,,0000,0000,0000,,Lúc này Henry Le Chatelier
Dialogue: 0,0:03:08.79,0:03:09.98,Default,,0000,0000,0000,,nhà hoá học Pháp
Dialogue: 0,0:03:09.98,0:03:11.27,Default,,0000,0000,0000,,có thể giúp
Dialogue: 0,0:03:11.27,0:03:12.70,Default,,0000,0000,0000,,Điều mà ông ta tìm ra
Dialogue: 0,0:03:12.70,0:03:14.59,Default,,0000,0000,0000,,là nếu bạn lấy một hệ cân bằng
Dialogue: 0,0:03:14.59,0:03:16.30,Default,,0000,0000,0000,,và thêm vào một yếu tố
Dialogue: 0,0:03:16.30,0:03:17.72,Default,,0000,0000,0000,,ví dụ như nitơ
Dialogue: 0,0:03:17.72,0:03:18.72,Default,,0000,0000,0000,,hệ sẽ tiến về
Dialogue: 0,0:03:18.72,0:03:20.92,Default,,0000,0000,0000,,cân bằng một lần nữa
Dialogue: 0,0:03:20.92,0:03:22.30,Default,,0000,0000,0000,,Le Chatelier cũng tìm ra
Dialogue: 0,0:03:22.30,0:03:23.47,Default,,0000,0000,0000,,nếu bạn tăng
Dialogue: 0,0:03:23.47,0:03:25.60,Default,,0000,0000,0000,,áp suất của hệ cân bằng
Dialogue: 0,0:03:25.60,0:03:26.76,Default,,0000,0000,0000,,hệ sẽ cố gắng tiến về
Dialogue: 0,0:03:26.76,0:03:28.98,Default,,0000,0000,0000,,áp suất đã có (giảm áp suất)
Dialogue: 0,0:03:28.98,0:03:30.68,Default,,0000,0000,0000,,giống như một căn phòng đầy người
Dialogue: 0,0:03:30.68,0:03:32.18,Default,,0000,0000,0000,,càng nhiều phân tử
Dialogue: 0,0:03:32.18,0:03:33.77,Default,,0000,0000,0000,,áp suất càng cao
Dialogue: 0,0:03:33.77,0:03:35.53,Default,,0000,0000,0000,,Nếu ta nhìn lại phương trình
Dialogue: 0,0:03:35.53,0:03:37.53,Default,,0000,0000,0000,,bên vế trái (tham gia)
Dialogue: 0,0:03:37.53,0:03:39.68,Default,,0000,0000,0000,,có 4 phân tử
Dialogue: 0,0:03:39.68,0:03:41.78,Default,,0000,0000,0000,,và chỉ 2 phân tử bên phải
Dialogue: 0,0:03:41.78,0:03:44.28,Default,,0000,0000,0000,,Nên, nều ta muốn "căn phòng" bớt đông
Dialogue: 0,0:03:44.28,0:03:45.87,Default,,0000,0000,0000,,và giảm áp suất
Dialogue: 0,0:03:45.87,0:03:46.78,Default,,0000,0000,0000,,hệ sẽ bắt đầu
Dialogue: 0,0:03:46.78,0:03:48.23,Default,,0000,0000,0000,,kết hợp nito và hidro
Dialogue: 0,0:03:48.67,0:03:51.80,Default,,0000,0000,0000,,để tạo ra nhiều amoniac
Dialogue: 0,0:03:51.80,0:03:53.82,Default,,0000,0000,0000,,Haber nhận thấy để tạo
Dialogue: 0,0:03:53.82,0:03:55.10,Default,,0000,0000,0000,,nhiều amoniac
Dialogue: 0,0:03:55.10,0:03:56.60,Default,,0000,0000,0000,,ông phải chế tạo một cái máy
Dialogue: 0,0:03:56.60,0:03:59.60,Default,,0000,0000,0000,,để liên tục cung cấp nito va hidro
Dialogue: 0,0:03:59.60,0:04:01.44,Default,,0000,0000,0000,,đồng thời tăng áp suất
Dialogue: 0,0:04:01.44,0:04:03.31,Default,,0000,0000,0000,,của hệ cân bằng
Dialogue: 0,0:04:03.31,0:04:05.48,Default,,0000,0000,0000,,là điều ông đã làm
Dialogue: 0,0:04:05.48,0:04:08.03,Default,,0000,0000,0000,,Ngày nay, amoniac là một trong các chất
Dialogue: 0,0:04:08.03,0:04:10.31,Default,,0000,0000,0000,,được sản xuất nhiều nhất trên thế giới
Dialogue: 0,0:04:10.31,0:04:14.89,Default,,0000,0000,0000,,Khoảng 131 triệu tấn khối mỗi năm
Dialogue: 0,0:04:14.89,0:04:18.31,Default,,0000,0000,0000,,tương đương 290 tỉ pounds
Dialogue: 0,0:04:18.31,0:04:19.36,Default,,0000,0000,0000,,Khoảng khối lượng của
Dialogue: 0,0:04:19.36,0:04:21.45,Default,,0000,0000,0000,,30 triệu con voi Châu Phi
Dialogue: 0,0:04:21.45,0:04:24.31,Default,,0000,0000,0000,,10,000 pounds mỗi con
Dialogue: 0,0:04:24.31,0:04:28.09,Default,,0000,0000,0000,,80% lượng amoniac này dùng cho phân bón
Dialogue: 0,0:04:28.09,0:04:29.04,Default,,0000,0000,0000,,trong khi số còn lại
Dialogue: 0,0:04:29.04,0:04:30.94,Default,,0000,0000,0000,,dùng cho công nghiệp và tẩy rửa
Dialogue: 0,0:04:30.94,0:04:33.31,Default,,0000,0000,0000,,và sản xuất các hợp chất của nitơ
Dialogue: 0,0:04:33.31,0:04:35.26,Default,,0000,0000,0000,,như acid nitric
Dialogue: 0,0:04:35.26,0:04:36.34,Default,,0000,0000,0000,,các nghiên cứu gần đây tìm ra
Dialogue: 0,0:04:36.34,0:04:38.84,Default,,0000,0000,0000,,rằng một nửa lượng nito trong phân bón
Dialogue: 0,0:04:38.84,0:04:41.15,Default,,0000,0000,0000,,không được hấp thụ bởi thực vật
Dialogue: 0,0:04:41.15,0:04:42.98,Default,,0000,0000,0000,,Hậu quả là nitơ được tìm thấy
Dialogue: 0,0:04:42.98,0:04:44.64,Default,,0000,0000,0000,,dưới dạng hợp chất hay thay đổi
Dialogue: 0,0:04:44.64,0:04:47.70,Default,,0000,0000,0000,,trong khí quyển và nước
Dialogue: 0,0:04:47.70,0:04:49.65,Default,,0000,0000,0000,,làm huỷ hoại môi trường
Dialogue: 0,0:04:49.65,0:04:51.48,Default,,0000,0000,0000,,Tất nhiên, Haber không nhìn trước được
Dialogue: 0,0:04:51.48,0:04:53.10,Default,,0000,0000,0000,,vấn đề khi công bố phát minh
Dialogue: 0,0:04:53.10,0:04:54.77,Default,,0000,0000,0000,,Theo các nhà khoa học
Dialogue: 0,0:04:54.77,0:04:56.39,Default,,0000,0000,0000,,họ đang tìm
Dialogue: 0,0:04:56.39,0:04:59.05,Default,,0000,0000,0000,,một quá trình Haber mới cho thế kỉ 21
Dialogue: 0,0:04:59.05,0:05:01.03,Default,,0000,0000,0000,,sẽ có cùng hiệu quả
Dialogue: 0,0:05:01.03,0:05:03.36,Default,,0000,0000,0000,,nhưng không gây hậu quả nguy hiểm