1
00:00:00,301 --> 00:00:02,361
Αυτό εδώ

2
00:00:02,361 --> 00:00:05,263
είναι ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο.

3
00:00:05,263 --> 00:00:09,258
Είναι κάτι που από τότε που εφευρέθηκε, πριν ένα με δυο χρόνια,

4
00:00:09,258 --> 00:00:11,210
μου έχει προσφέρει ανείπωτη ευτυχία.

5
00:00:11,210 --> 00:00:12,485
(Γέλια)

6
00:00:12,485 --> 00:00:14,943
Νομίζω ότι, εν μέρει, οφείλεται στη νικοτίνη,

7
00:00:14,943 --> 00:00:16,831
αλλά είναι και κάτι παραπάνω.

8
00:00:16,831 --> 00:00:21,644
Από τότε που καταργήθηκε το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, στο Ηνωμένο Βασίλειο,

9
00:00:21,644 --> 00:00:25,823
έχω πάψει να απολαμβάνω τα πάρτι.

10
00:00:25,823 --> 00:00:27,046
(Γέλια)

11
00:00:27,046 --> 00:00:30,515
Μόλις πριν από λίγες μέρες βρήκα την αιτία,

12
00:00:30,515 --> 00:00:32,243
που είναι ότι όταν πας σε ένα πάρτι

13
00:00:32,243 --> 00:00:34,365
και στέκεσαι με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί στο χέρι

14
00:00:34,365 --> 00:00:36,050
και συζητάς ατέλειωτα με ανθρώπους,

15
00:00:36,050 --> 00:00:38,610
στην πραγματικότητα δε θέλεις να περάσεις όλη την ώρα συζητώντας.

16
00:00:38,610 --> 00:00:40,252
Είναι στ' αλήθεια κουραστικό.

17
00:00:40,252 --> 00:00:44,127
Καμιά φορά θέλεις απλώς να στέκεσαι σιωπηλός, μόνος με τις σκέψεις σου.

18
00:00:44,127 --> 00:00:48,983
Άλλοτε πάλι θέλεις να στέκεσαι στη γωνία και να κοιτάς έξω απ' το παράθυρο.

19
00:00:48,983 --> 00:00:51,991
Το πρόβλημα είναι, όταν δε μπορείς να καπνίσεις,

20
00:00:51,991 --> 00:00:55,609
αν στέκεσαι και χαζεύεις από το παράθυρο μόνος,

21
00:00:55,609 --> 00:00:58,705
είσαι ένας αντικοινωνικός, άφιλος ηλίθιος.

22
00:00:58,705 --> 00:01:00,097
(Γέλια)

23
00:01:00,097 --> 00:01:04,011
Αν στέκεσαι και χαζεύεις στο παράθυρο μόνος μ' ένα τσιγάρο,

24
00:01:04,011 --> 00:01:06,630
είσαι ένας γαμημένος φιλόσοφος.

25
00:01:06,630 --> 00:01:08,333
(Γέλια)

26
00:01:08,333 --> 00:01:13,661
(Χειροκρότημα)

27
00:01:13,661 --> 00:01:18,254
Επομένως η δύναμη του επαναπροσδιορισμού των πραγμάτων

28
00:01:18,254 --> 00:01:21,606
δε μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

29
00:01:21,606 --> 00:01:25,156
Κάνουμε ακριβώς το ίδιο πράγμα, την ίδια δραστηριότητα,

30
00:01:25,156 --> 00:01:27,488
αλλά η μία σε κάνει να νιώθεις σπουδαίος

31
00:01:27,488 --> 00:01:30,661
και η άλλη, με μια απλή αλλαγή στον τρόπο που στέκεσαι,

32
00:01:30,661 --> 00:01:33,365
σε κάνει να νιώθεις άσχημα.

33
00:01:33,365 --> 00:01:35,923
Νομίζω πως ένα από τα προβλήματα με την κλασική οικονομία είναι

34
00:01:35,923 --> 00:01:38,855
ότι είναι απολύτως προκατειλημμένη με την πραγματικότητα.

35
00:01:38,855 --> 00:01:43,167
Η πραγματικότητα δεν είναι ιδιαίτερα καλός οδηγός για την ανθρώπινη ευτυχία.

36
00:01:43,167 --> 00:01:45,302
Γιατί, για παράδειγμα,

37
00:01:45,302 --> 00:01:48,444
οι συνταξιούχοι είναι πιο ευτυχισμένοι

38
00:01:48,444 --> 00:01:50,796
από τους νέους άνεργους;

39
00:01:50,796 --> 00:01:54,259
Στο κάτω-κάτω και οι δυο κατηγορίες είναι στο ίδιο στάδιο της ζωής.

40
00:01:54,259 --> 00:01:57,556
Και οι δυο έχουν πολύ διαθέσιμο χρόνο και λίγα χρήματα.

41
00:01:57,556 --> 00:02:00,600
Όμως, σύμφωνα με τις στατιστικές, οι συνταξιούχοι είναι πολύ, πολύ ευτυχισμένοι,

42
00:02:00,600 --> 00:02:04,479
ενώ οι άνεργοι είναι υπερβολικά δυστυχείς και καταθλιπτικοί.

43
00:02:04,479 --> 00:02:08,652
Κατά τη γνώμη μου, οι συνταξιούχοι πιστεύουν ότι έχουν επιλέξει να είναι συνταξιούχοι,

44
00:02:08,652 --> 00:02:10,971
ενώ οι νέοι άνεργοι

45
00:02:10,971 --> 00:02:14,077
νιώθουν ότι τους έχει επιβληθεί.

46
00:02:14,077 --> 00:02:17,737
Στην Αγγλία η ανώτερη μεσαία τάξη έλυσε τέλεια το πρόβλημα αυτό,

47
00:02:17,737 --> 00:02:20,458
διότι έχουν επαναπροσδιορίσει την ανεργία.

48
00:02:20,458 --> 00:02:23,054
Αν ανήκεις στην ανώτερη μεσαία τάξη της Αγγλίας,

49
00:02:23,054 --> 00:02:25,748
ονομάζεις την ανεργία «έτος αποχής».

50
00:02:25,748 --> 00:02:27,498
(Γέλια)

51
00:02:27,498 --> 00:02:31,300
Γιατί το να έχεις ένα γιο που είναι άνεργος στο Μάντσεστερ

52
00:02:31,300 --> 00:02:33,239
είναι πράγματι ντροπιαστικό,

53
00:02:33,239 --> 00:02:36,202
ενώ το να έχεις ένα γιο που είναι άνεργος στην Ταϊλάνδη

54
00:02:36,202 --> 00:02:38,745
θεωρείται κατόρθωμα.

55
00:02:38,745 --> 00:02:40,208
(Γέλια)

56
00:02:40,208 --> 00:02:42,894
Στην πραγματικότητα η δύναμη του επαναπροσδιορισμού των πραγμάτων

57
00:02:42,894 --> 00:02:47,830
-- η κατανόηση ότι οι εμπειρίες, τα κόστη, τα πράγματα

58
00:02:47,830 --> 00:02:50,786
στην πραγματικότητα δεν εξαρτώνται από το τι είναι,

59
00:02:50,786 --> 00:02:52,517
αλλά από το πώς τα βλέπουμε

60
00:02:52,517 --> 00:02:55,000
-- ειλικρινά πιστεύω ότι δε μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

61
00:02:55,000 --> 00:02:57,612
Υπάρχει ένα πείραμα το οποίο νομίζω ότι αναφέρει ο Ντάνιελ Πινκ

62
00:02:57,612 --> 00:03:00,452
στο οποίο βάζεις δυο σκύλους σε ένα κουτί

63
00:03:00,452 --> 00:03:04,731
και το κουτί έχει ηλεκτρικό πάτωμα.

64
00:03:04,731 --> 00:03:09,183
Κατά διαστήματα περνά από το πάτωμα ηλεκτρική τάση

65
00:03:09,183 --> 00:03:11,764
που προκαλεί πόνο στους σκύλους.

66
00:03:11,764 --> 00:03:16,614
H μόνη διαφορά είναι ότι ένας από τους σκύλους έχει ένα κουμπί στη μεριά του.

67
00:03:16,614 --> 00:03:20,223
Όταν σπρώχνει με τη μουσούδα του το κουμπί, η ηλεκτρική τάση σταματά.

68
00:03:20,223 --> 00:03:23,346
Ο άλλος σκύλος δεν έχει κουμπί.

69
00:03:23,346 --> 00:03:27,902
Εκτίθεται στο ίδιο ακριβώς επίπεδο πόνου με τον σκύλο στο πρώτο κουτί,

70
00:03:27,902 --> 00:03:30,488
αλλά δεν ελέγχει την κατάσταση.

71
00:03:30,488 --> 00:03:34,677
Σε γενικές γραμμές ο πρώτος σκύλος μπορεί να είναι σχετικά ευχαριστημένος.

72
00:03:34,677 --> 00:03:38,170
Ο δεύτερος σκύλος πέφτει σε πλήρη κατάθλιψη.

73
00:03:38,170 --> 00:03:43,321
Οι συνθήκες της ζωής μας μπορεί, στην πραγματικότητα, να μετρούν λιγότερο στην ευτυχία μας

74
00:03:43,321 --> 00:03:47,917
απ' ό,τι η έννοια του ελέγχου που νιώθουμε να έχουμε στις ζωές μας.

75
00:03:47,917 --> 00:03:50,469
Είναι ένα ενδιαφέρον θέμα.

76
00:03:50,469 --> 00:03:53,973
Υποβάλλουμε το ερώτημα -- η όλη αντιπαράθεση στο Δυτικό κόσμο

77
00:03:53,973 --> 00:03:55,739
αφορά το επίπεδο φορολόγησης.

78
00:03:55,739 --> 00:03:57,958
Αλλά νομίζω ότι υπάρχει και μια άλλη αντιπαράθεση

79
00:03:57,958 --> 00:04:01,350
που είναι το επίπεδο ελέγχου που έχουμε για τα χρήματα που φορολογούμαστε.

80
00:04:01,350 --> 00:04:05,639
Αυτό που μας κοστίζει 10 λίρες μπορεί να είναι κατάρα σε κάποιες συνθήκες.

81
00:04:05,639 --> 00:04:11,504
Αυτό που μας κοστίζει 10 λίρες σε διαφορετικές συνθήκες μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ευπρόσδεκτο.

82
00:04:11,504 --> 00:04:15,708
Ξέρετε, αν πληρώνει κάποιος 20.000 λίρες σε φόρο για την υγεία

83
00:04:15,708 --> 00:04:18,085
νιώθει ανόητος.

84
00:04:18,085 --> 00:04:21,787
Αν πληρώνει 20.000 λίρες για να χρηματοδοτήσει μια νοσοκομειακή πτέρυγα

85
00:04:21,787 --> 00:04:23,950
τον ονομάζουν φιλάνθρωπο.

86
00:04:23,950 --> 00:04:27,986
Είμαι πιθανόν σε λάθος χώρα για να αναφέρομαι στη διάθεση να πληρώνει κανείς φόρους.

87
00:04:27,986 --> 00:04:29,896
(Γέλια)

88
00:04:29,896 --> 00:04:35,077
Γι' αυτό θα σας αποζημιώσω. Το πώς οριοθετείς τα πράγματα έχει σημασία.

89
00:04:35,077 --> 00:04:37,165
Την ονομάζετε διάσωση της Ελλάδας

90
00:04:37,165 --> 00:04:40,946
ή διάσωση ενός σωρού ανόητων τραπεζών που δάνεισαν την Ελλάδα;

91
00:04:40,946 --> 00:04:43,667
Γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για το ίδιο πράγμα.

92
00:04:43,667 --> 00:04:46,065
Το πώς τα αποκαλείς στην πραγματικότητα επηρεάζει

93
00:04:46,065 --> 00:04:49,579
το πώς αντιδράς σε αυτά, συναισθηματικά και ηθικά.

94
00:04:49,579 --> 00:04:52,956
Νομίζω ότι η ψυχολογική αξία είναι σπουδαία για να είμαι απόλυτα ειλικρινής.

95
00:04:52,956 --> 00:04:56,086
Ένας καλός μου φίλος, ο καθηγητής Νικ Τσάτερ,

96
00:04:56,086 --> 00:04:58,713
που είναι καθηγητής στις Επιστήμες Αποφάσεων στο Λονδίνο,

97
00:04:58,713 --> 00:05:01,235
πιστεύει ότι θα έπρεπε να ξοδεύουμε πολύ λιγότερο χρόνο

98
00:05:01,235 --> 00:05:03,200
ψάχνοντας τα κρυφά βάθη της ανθρωπότητας

99
00:05:03,200 --> 00:05:06,333
και περισσότερο εξερευνώντας τις κρυμμένες ρηχότητες.

100
00:05:06,333 --> 00:05:08,083
Νομίζω πως είναι αλήθεια.

101
00:05:08,083 --> 00:05:10,895
Πιστεύω ότι οι εντυπώσεις έχουν μια νοσηρή επίπτωση

102
00:05:10,895 --> 00:05:13,050
στο τι σκεφτόμαστε και τι κάνουμε.

103
00:05:13,050 --> 00:05:17,395
Αλλά αυτό που δεν έχουμε είναι ένα πραγματικά καλό μοντέλο της ανθρώπινης ψυχολογίας.

104
00:05:17,395 --> 00:05:19,233
Τουλάχιστον στην προ-Κάνεμαν εποχή,

105
00:05:19,233 --> 00:05:22,307
δεν είχαμε ένα πραγματικά καλό πρότυπο της ανθρώπινης ψυχολογίας

106
00:05:22,307 --> 00:05:27,046
που να μπορούσε να σταθεί δίπλα στα πρότυπα της μηχανικής και των νεοκλασικών οικονομικών.

107
00:05:27,046 --> 00:05:31,070
Ο άνθρωποι, λοιπόν, που πίστευαν σε ψυχολογικές λύσεις στερούνταν κάποιου πρότυπου.

108
00:05:31,070 --> 00:05:32,840
Δεν υπήρχε πλαίσιο.

109
00:05:32,840 --> 00:05:35,684
Είναι αυτό που ο επαγγελματικός εταίρος του Γουόρεν Μπάφετ, ο Τσάρλι Μάνγκερ, αποκαλεί

110
00:05:35,684 --> 00:05:37,792
«ένα πλέγμα για ν' αναρτήσει κανείς τις ιδέες του».

111
00:05:37,792 --> 00:05:41,691
Οι μηχανικοί, οι οικονομολόγοι, οι κλασικοί οικονομολόγοι

112
00:05:41,691 --> 00:05:44,856
είχαν, όλοι, ένα δυνατό πλέγμα

113
00:05:44,856 --> 00:05:47,830
πάνω στο οποίο μπορούσε ν' αναρτηθεί κάθε ιδέα.

114
00:05:47,830 --> 00:05:51,091
Έχουμε απλώς μια συλλογή τυχαίων ατομικών κατανοήσεων

115
00:05:51,091 --> 00:05:53,583
χωρίς ένα συνολικό μοντέλο.

116
00:05:53,583 --> 00:05:57,577
Πράγμα που σημαίνει ότι ψάχνοντας για λύσεις,

117
00:05:57,577 --> 00:06:00,208
πιθανόν έχουμε δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα

118
00:06:00,208 --> 00:06:04,644
σε λύσεις που αποκαλώ μηχανικές, Νευτωνικές,

119
00:06:04,644 --> 00:06:07,292
και μικρότερη σημασία στις ψυχολογικές λύσεις.

120
00:06:07,292 --> 00:06:09,336
Ξέρετε το παράδειγμά μου για το Γιούροσταρ.

121
00:06:09,336 --> 00:06:11,917
Ξοδεύτηκαν έξι εκατομμύρια λίρες για να περιορίσουν το χρόνο του ταξιδιού

122
00:06:11,917 --> 00:06:16,040
ανάμεσα στο Παρίσι και το Λονδίνο, σε 40 λεπτά περίπου.

123
00:06:16,040 --> 00:06:20,196
Με 0.01 τοις εκατό αυτών των χρημάτων θα μπορούσαν να είχαν βάλει ασύρματη σύνδεση στα τρένα,

124
00:06:20,196 --> 00:06:22,867
η οποία δε θα μείωνε τη διάρκεια του ταξιδιού,

125
00:06:22,867 --> 00:06:26,830
αλλά θα είχε βελτιώσει την απόλαυση και τη χρησιμότητα του περαιτέρω.

126
00:06:26,830 --> 00:06:28,917
Με το 10 τοις εκατό των χρημάτων,

127
00:06:28,917 --> 00:06:32,236
θα μπορούσαν να είχαν πληρώσει όλα τα σούπερ μοντέλα του κόσμου, άντρες και γυναίκες για

128
00:06:32,236 --> 00:06:37,598
να πηγαινοέρχονται στο τρένο και να προσφέρουν κρασί Σατό Πετρούς σε όλους τους επιβάτες.

129
00:06:37,598 --> 00:06:40,791
Θα περίσσευαν και πέντε εκατομμύρια λίρες,

130
00:06:40,791 --> 00:06:43,569
και ο κόσμος θα ζητούσε την επιβράδυνση των τρένων.

131
00:06:43,569 --> 00:06:46,321
(Γέλια)

132
00:06:46,321 --> 00:06:49,132
Γιατί δε μας δόθηκε η ευκαιρία

133
00:06:49,132 --> 00:06:51,333
της ψυχολογικής επίλυσης του προβλήματος;

134
00:06:51,333 --> 00:06:54,119
Πιστεύω ότι είναι επειδή υπάρχει μια ανισορροπία, μια ασυμμετρία,

135
00:06:54,119 --> 00:06:59,065
στον τρόπο που χειριζόμαστε τις δημιουργικές, συναισθηματικά καθοδηγούμενες ιδέες

136
00:06:59,065 --> 00:07:04,216
σε αντίθεση με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις ορθολογικές, αριθμητικές, λογικά καθοδηγούμενες ιδέες.

137
00:07:04,216 --> 00:07:06,738
Όταν κάποιος είναι δημιουργικός, νομίζω έχει κάθε δικαίωμα

138
00:07:06,738 --> 00:07:08,858
και πρέπει να μοιράζεται τις προς έγκριση ιδέες του,

139
00:07:08,858 --> 00:07:10,958
με άτομα που έχουν πιο ορθολογική κρίση.

140
00:07:10,958 --> 00:07:14,708
Μπαίνει κανείς στη διαδικασία και κάνει μια ανάλυση κόστους-οφέλους,

141
00:07:14,708 --> 00:07:17,587
μια μελέτη σκοπιμότητας, μια μελέτη Απόδοσης Επένδυσης και ούτω καθεξής.

142
00:07:17,587 --> 00:07:19,843
Πιστεύω ότι είναι μια σωστή διαδικασία.

143
00:07:19,843 --> 00:07:22,423
Ωστόσο δεν ισχύει το αντίθετο.

144
00:07:22,423 --> 00:07:25,010
Οι άνθρωποι που λειτουργούν σε δεδομένο πλαίσιο,

145
00:07:25,010 --> 00:07:27,545
ένα οικονομικό πλαίσιο, ένα πλαίσιο μηχανικής,

146
00:07:27,545 --> 00:07:30,831
νιώθουν ότι η απάντηση υπάρχει στα πλαίσια της λογικής.

147
00:07:30,831 --> 00:07:33,838
Δε φαίνεται να σκέφτονται, «Όλοι οι αριθμοί προστίθενται,

148
00:07:33,854 --> 00:07:36,956
αλλά πριν από την παρουσίαση αυτής της ιδέας, θα πάω να τη δείξω σε κάποιους τρελούς

149
00:07:36,956 --> 00:07:39,809
για να διαπιστώσω εάν μπορούν να τη βελτιώσουν».

150
00:07:39,809 --> 00:07:42,577
Με τον τρόπο αυτό, νομίζω, δίνουμε με τεχνητό τρόπο προτεραιότητα

151
00:07:42,577 --> 00:07:46,873
σε αυτό που θα αποκαλούσα μηχανιστικές ιδέες πάνω από τις ψυχολογικές ιδέες.

152
00:07:46,873 --> 00:07:49,402
Ένα παράδειγμα μιας σημαντικής ψυχολογικής ιδέας:

153
00:07:49,402 --> 00:07:54,375
Η μέγιστη βελτίωση της ικανοποίησης των επιβατών στο μετρό του Λονδίνου, ανά δαπανηθείσα λίρα,

154
00:07:54,375 --> 00:07:59,404
δεν προέκυψε ούτε όταν προστέθηκαν επιπλέον τρένα ούτε όταν άλλαξε η συχνότητά τους,

155
00:07:59,404 --> 00:08:03,008
αλλά όταν έβαλαν χρονομετρητή άφιξης στις πλατφόρμες.

156
00:08:03,008 --> 00:08:05,458
Επειδή η φύση της αναμονής

157
00:08:05,458 --> 00:08:08,531
δεν εξαρτάται μόνο από την αριθμητική ποιότητα, τη διάρκειά της,

158
00:08:08,531 --> 00:08:11,454
αλλά από το επίπεδο της αβεβαιότητας που αντιμετωπίζει κανείς κατά την αναμονή.

159
00:08:11,454 --> 00:08:14,738
Αναμονή επτά λεπτών για το τρένο με το ρολόι να μετρά αντίστροφα,

160
00:08:14,738 --> 00:08:16,952
προκαλεί μικρότερη απογοήτευση και εκνευρισμό

161
00:08:16,952 --> 00:08:18,979
από αναμονή τεσσάρων λεπτών, που τρως τα νύχια σου

162
00:08:18,979 --> 00:08:22,167
και λες «Πότε στο καλό θα φτάσει το τρένο;»

163
00:08:22,167 --> 00:08:26,069
Θα αναφερθώ στο όμορφο παράδειγμα της ψυχολογικής λύσης που χρησιμοποιήθηκε στην Κορέα.

164
00:08:26,069 --> 00:08:28,632
Τα κόκκινα φανάρια κυκλοφορίας έχουν καθυστέρηση με αντίστροφη μέτρηση του χρόνου.

165
00:08:28,632 --> 00:08:31,871
Πειράματα έδειξαν ότι αυτό έχει μειώσει τη συχνότητα των ατυχημάτων.

166
00:08:31,871 --> 00:08:34,873
Γιατί; Διότι ο θυμός της οδήγησης, η ανυπομονησία και γενικά η ένταση

167
00:08:34,873 --> 00:08:40,032
μειώνονται σημαντικά όταν βλέπεις το χρόνο της αναμονής σου.

168
00:08:40,032 --> 00:08:43,042
Στην Κίνα, δεν καταλαβαίνω πραγματικά τη λογική του πράγματος,

169
00:08:43,042 --> 00:08:45,776
όμως εφάρμοσαν το ίδιο πράγμα στα πράσινα φανάρια.

170
00:08:45,776 --> 00:08:48,650
(Γέλια)

171
00:08:48,650 --> 00:08:51,542
Που δεν είναι και καμιά σπουδαία ιδέα.

172
00:08:51,542 --> 00:08:55,870
Είσαι 200 γιάρδες μακριά, συνειδητοποιείς ότι σου μένουν πέντε δευτερόλεπτα και γκαζώνεις.

173
00:08:55,870 --> 00:08:57,889
(Γέλια)

174
00:08:57,889 --> 00:09:01,292
Οι Κορεάτες, πολύ επιμελώς, τέσταραν και τα δυο.

175
00:09:01,292 --> 00:09:04,413
Μειώνονται τα ατυχήματα όταν εφαρμόζεται αυτή η ιδέα στα κόκκινα φανάρια κυκλοφορίας·

176
00:09:04,413 --> 00:09:07,481
αυξάνονται τα ατυχήματα όταν αυτή εφαρμόζεται στα πράσινα φανάρια.

177
00:09:07,481 --> 00:09:10,442
Αυτό που ζητώ στη λήψη αποφάσεων,

178
00:09:10,442 --> 00:09:12,398
είναι να λαμβάνει κανείς υπόψη αυτά τα τρία πράγματα.

179
00:09:12,398 --> 00:09:15,454
Δε ζητώ την απόλυτη προτεραιότητα του ενός έναντι του άλλου.

180
00:09:15,454 --> 00:09:17,505
Λέω απλώς ότι όταν λύνουμε προβλήματα,

181
00:09:17,505 --> 00:09:19,807
θα έπρεπε να μετρούν και τα τρία ισομερώς

182
00:09:19,807 --> 00:09:22,333
και να ψάχνουμε να βρούμε

183
00:09:22,333 --> 00:09:25,167
απαντήσεις που να εφαρμόζουν τη μέση λύση.

184
00:09:25,167 --> 00:09:27,375
Αν ρίξουμε μια ματιά σε μεγάλες επιχειρήσεις,

185
00:09:27,375 --> 00:09:30,987
θα δούμε ότι κάπως έτσι λειτουργούν.

186
00:09:30,987 --> 00:09:33,281
Οι πραγματικά επιτυχημένες επιχειρήσεις--

187
00:09:33,281 --> 00:09:35,787
Η Google είναι μια σπουδαία, σπουδαία τεχνολογική επιτυχία,

188
00:09:35,787 --> 00:09:38,521
που, ωστόσο, βασίζεται σε μια καλή ψυχολογική κατανόηση:

189
00:09:38,521 --> 00:09:42,721
Οι άνθρωποι πιστεύουν πως ό,τι κάνει μόνο ένα πράγμα,

190
00:09:42,721 --> 00:09:46,923
το κάνει καλύτερα, από ό,τι κάνει αυτό και κάτι άλλο μαζί.

191
00:09:46,923 --> 00:09:49,875
Είναι ένα έμφυτο πράγμα που ονομάζεται διάχυση σκοπού.

192
00:09:49,875 --> 00:09:51,873
Ο Άγιελτ Φίσμπαχ έχει γράψει γι αυτό.

193
00:09:51,873 --> 00:09:54,192
Ολοι πάνω-κάτω, στην εποχή του Google,

194
00:09:54,192 --> 00:09:55,548
προσπαθούσαν να αποτελούν ένα πόρταλ.

195
00:09:55,548 --> 00:09:56,864
Υπάρχει, ασφαλώς, η λειτουργία της αναζήτησης,

196
00:09:56,864 --> 00:10:00,690
υπάρχει όμως και ο καιρός, τα αθλητικά, τα νέα.

197
00:10:00,690 --> 00:10:03,208
Το Google κατάλαβε πως αν είσαι απλώς μια μηχανή αναζήτησης,

198
00:10:03,208 --> 00:10:06,871
ο κόσμος θεωρεί ότι είσαι μια πολύ, πολύ καλή μηχανή αναζήτησης.

199
00:10:06,871 --> 00:10:08,452
Είναι κάτι που γνωρίζουμε όλοι μας

200
00:10:08,452 --> 00:10:10,137
όπως όταν πάμε να αγοράσουμε μια τηλεόραση.

201
00:10:10,137 --> 00:10:13,700
Στη χειρότερη γωνιά με τις επίπεδες τηλεοράσεις

202
00:10:13,700 --> 00:10:19,002
βλέπεις όλα αυτά τα απεχθή πράγματα που ονομάζονται τηλεοράσεις με ενσωματωμένα DVD players.

203
00:10:19,002 --> 00:10:22,094
Δεν ξέρουμε τίποτα για την ποιότητα όλων αυτών των πραγμάτων,

204
00:10:22,094 --> 00:10:26,042
αλλά βλέπουμε μια τηλεόραση με ενσωματωμένο DVD player και λέμε: «Μπλιάχ.

205
00:10:26,042 --> 00:10:30,448
Είναι συνδυασμός σκατοτηλεόρασης και άχρηστου DVD player».

206
00:10:30,448 --> 00:10:32,738
Με συνέπεια να βγαίνουμε απ' τα μαγαζιά με δυο ξεχωριστές συσκευές.

207
00:10:32,738 --> 00:10:38,042
Το Google δεν είναι μόνο μια επιτυχία στο επίπεδο της ψυχολογίας αλλά και στο επίπεδο της τεχνολογίας.

208
00:10:38,042 --> 00:10:40,944
Προτείνω τη χρήση της ψυχολογίας για την επίλυση των προβλημάτων μας

209
00:10:40,944 --> 00:10:43,727
τα οποία δεν γνωρίζαμε καν ότι ήταν προβλήματα.

210
00:10:43,727 --> 00:10:46,827
Να τι προτείνω για να κάνουμε τους ανθρώπους να ολοκληρώνουν τη λήψη των αντιβιοτικών τους.

211
00:10:46,827 --> 00:10:49,210
Μην τους δίνετε 24 άσπρα χάπια.

212
00:10:49,210 --> 00:10:52,081
Δώστε τους 18 άσπρα και έξι μπλε

213
00:10:52,081 --> 00:10:55,883
και πείτε τους να πάρουν τα άσπρα πρώτα και μετά τα μπλε.

214
00:10:55,883 --> 00:10:57,750
Αυτό λέγεται τεμαχισμός.

215
00:10:57,750 --> 00:11:00,854
Είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα οι άνθρωποι να φτάσουν μέχρι το τέλος

216
00:11:00,854 --> 00:11:03,458
όταν υπάρχει ένα δείκτης κάπου στη μέση της διαδρομής.

217
00:11:03,458 --> 00:11:06,417
Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη, κατά τη γνώμη μου, των οικονομικών

218
00:11:06,417 --> 00:11:08,844
είναι ότι δεν έχουν καταλάβει ότι αυτό που είναι κάτι,

219
00:11:08,844 --> 00:11:12,871
ας πούμε σύνταξη, ανεργία, κόστος,

220
00:11:12,871 --> 00:11:17,171
είναι μια λειτουργία, όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ως έννοια.

221
00:11:17,171 --> 00:11:20,333
Αυτό είναι ένα πέρασμα διοδίων στη Βρετανία.

222
00:11:20,333 --> 00:11:23,858
Οι ουρές είναι συχνό φαινόμενο.

223
00:11:23,858 --> 00:11:25,960
Μερικές φορές είναι απελπιστικά μεγάλες.

224
00:11:25,960 --> 00:11:27,958
Μπορεί να εφαρμοστεί η ίδια λογική

225
00:11:27,958 --> 00:11:29,583
στους διαδρόμους ασφαλείας των αεροδρομίων.

226
00:11:29,583 --> 00:11:33,408
Τι θα συνέβαινε εάν χρειαζόταν να πληρώσεις διπλάσιο χρηματικό ποσό για να διασχίσεις τη γέφυρα,

227
00:11:33,408 --> 00:11:35,792
αλλά να περάσεις από μια λωρίδα εξπρές;

228
00:11:35,792 --> 00:11:39,527
Δεν είναι κάτι παράλογο. Είναι οικονομικά αποτελεσματικό.

229
00:11:39,527 --> 00:11:41,992
Ο χρόνος μετράει περισσότερο σε κάποιους ανθρώπους.

230
00:11:41,992 --> 00:11:44,292
Αν περιμένεις για να πας σε μια συνέντευξη για εργασία,

231
00:11:44,292 --> 00:11:48,259
σαφώς και θα πλήρωνες κάτι παραπάνω για να περάσεις από τη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας.

232
00:11:48,259 --> 00:11:51,230
Αν πηγαίνεις να επισκεφθείς την πεθερά σου,

233
00:11:51,230 --> 00:11:55,287
μπορεί να προτιμήσεις την αριστερή λωρίδα.

234
00:11:55,287 --> 00:11:59,715
Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αν προτείνεις αυτή την οικονομικά αποτελεσματική λύση,

235
00:11:59,715 --> 00:12:01,400
ο κόσμος το απεχθάνεται.

236
00:12:01,400 --> 00:12:04,250
Διότι νομίζουν ότι σκόπιμα δημιουργούνται καθυστερήσεις στη γέφυρα

237
00:12:04,250 --> 00:12:05,787
για να μεγιστοποιηθούν τα έσοδα,

238
00:12:05,787 --> 00:12:09,760
και «Γιατί στο καλό θα πρέπει να χρηματοδοτήσω την ανικανότητά σου;»

239
00:12:09,760 --> 00:12:12,092
Από την άλλη, αν αλλάξουν ελαφρώς το πλαίσιο

240
00:12:12,092 --> 00:12:14,500
και δημιουργηθεί διοίκηση φιλανθρωπικού χαρακτήρα,

241
00:12:14,500 --> 00:12:19,571
έτσι ώστε τα επιπλέον χρήματα που εισπράττονται να μην πηγαίνουν στην εταιρία της γέφυρας αλλά για φιλανθρωπίες,

242
00:12:19,571 --> 00:12:22,787
η νοοτροπία πληρωμής αλλάζει εντελώς.

243
00:12:22,787 --> 00:12:26,115
Διαμορφώνεται μια σχετικά αποτελεσματική οικονομικά λύση,

244
00:12:26,115 --> 00:12:28,834
τέτοια που έχει την επιδοκιμασία του κόσμου

245
00:12:28,834 --> 00:12:31,023
με κάποιο βαθμό συμπάθειας,

246
00:12:31,023 --> 00:12:33,744
και όχι δυσαρέσκειας.

247
00:12:33,744 --> 00:12:36,977
Στο σημείο λοιπόν που οι οικονομολόγοι κάνουν το βασικό λάθος

248
00:12:36,977 --> 00:12:39,345
είναι ότι νομίζουν πως τα χρήματα είναι χρήματα.

249
00:12:39,345 --> 00:12:44,475
Στην πραγματικότητα η δυσκολία που βιώνω πληρώνοντας πέντε λίρες,

250
00:12:44,475 --> 00:12:46,575
δεν είναι ανάλογη του ποσού,

251
00:12:46,575 --> 00:12:48,737
αλλά του πού νομίζω ότι πάνε αυτά τα χρήματα.

252
00:12:48,737 --> 00:12:51,756
Νομίζω ότι η κατανόηση αυτού του πράγματος θα έφερνε επανάσταση στη φορολογική πολιτική.

253
00:12:51,756 --> 00:12:54,152
Θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στις δημόσιες υπηρεσίες.

254
00:12:54,152 --> 00:12:56,779
Θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές.

255
00:12:56,779 --> 00:12:59,175
Να ένας τύπος που καλό θα ήταν όλοι να μελετήσουμε.

256
00:12:59,175 --> 00:13:01,079
Είναι οικονομολόγος σε σχολή της Αυστρίας

257
00:13:01,079 --> 00:13:06,290
που δραστηριοποιήθηκε αρχικά στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα στη Βιέννη.

258
00:13:06,290 --> 00:13:08,135
Το ενδιαφέρον σχετικά με την Αυστριακή σχολή

259
00:13:08,135 --> 00:13:11,204
είναι ότι αναπτύχθηκε παράλληλα με τον Φρόιντ.

260
00:13:11,204 --> 00:13:13,880
Ενδιαφέρονται κυρίως για την ψυχολογία.

261
00:13:13,880 --> 00:13:19,000
Πίστευαν ότι υπήρχε μια επιστήμη που ονομάζεται Πραξεολογία,

262
00:13:19,000 --> 00:13:21,083
που είναι προαπαιτούμενη για τη μελέτη των οικονομικών.

263
00:13:21,083 --> 00:13:25,860
Πραξεολογία είναι η μελέτη της ανθρώπινης επιλογής, δράσης και λήψης αποφάσεων.

264
00:13:25,860 --> 00:13:27,412
Νομίζω πως έχουν δίκιο.

265
00:13:27,412 --> 00:13:29,496
Νομίζω ότι ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε στο σημερινό κόσμο

266
00:13:29,496 --> 00:13:31,365
είναι ότι η επιστήμη των οικονομικών

267
00:13:31,365 --> 00:13:35,823
θεωρεί εαυτήν προαπαιτούμενη επιστήμη για τη μελέτη της ανθρώπινης ψυχολογίας.

268
00:13:35,823 --> 00:13:38,588
Όμως, όπως λέει ο Τσάρλι Μάνγκερ, «Εάν η οικονομία δεν είναι συμπεριφορική,

269
00:13:38,588 --> 00:13:40,833
δεν ξέρω τι στο διάολο είναι».

270
00:13:40,833 --> 00:13:47,371
Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, ο Βον Μίσεζ, πιστεύει ότι τα οικονομικά είναι υποσύνολο της ψυχολογίας.

271
00:13:47,371 --> 00:13:49,195
Νομίζω ότι αναφέρεται στα οικονομικά ως

272
00:13:49,195 --> 00:13:52,602
«η μελέτη της ανθρώπινης πραξεολογίας κάτω από συνθήκες σπανιότητας».

273
00:13:52,602 --> 00:13:55,665
Νομίζω,όμως, ότι ο Βον Μίσεζ, ανάμεσα σε άλλα,

274
00:13:55,665 --> 00:14:01,633
χρησιμοποιεί μια αναλογία που πιθανόν είναι η καλύτερη δικαίωση και εξήγηση

275
00:14:01,633 --> 00:14:04,813
για την αξία του μάρκετινγκ, την αξία της προσλαμβάνουσας αξίας

276
00:14:04,813 --> 00:14:08,902
και το γεγονός ότι θα έπρεπε στην πραγματικότητα να την διαχειριστούμε ως απολύτως ισάξια

277
00:14:08,902 --> 00:14:10,525
οποιασδήποτε άλλης αξίας.

278
00:14:10,525 --> 00:14:13,059
΄Όλοι μας --ακόμη και όσοι εργάζονται στο μάρκετινγκ-- τείνουμε

279
00:14:13,059 --> 00:14:14,575
να σκεφτόμαστε την αξία με δυο τρόπους.

280
00:14:14,575 --> 00:14:15,727
Υπάρχει η πραγματική αξία,

281
00:14:15,727 --> 00:14:17,587
που είναι όταν κάνεις κάτι σε ένα εργοστάσιο και παρέχεις μια υπηρεσία,

282
00:14:17,587 --> 00:14:19,750
και μετά υπάρχει η αμφισβητούμενη αξία,

283
00:14:19,750 --> 00:14:22,271
την οποία δημιουργείς αλλάζοντας τον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα.

284
00:14:22,271 --> 00:14:25,217
Ο Βον Μίσεζ διαφωνούσε με αυτή τη διάκριση.

285
00:14:25,217 --> 00:14:26,933
Χρησιμοποιούσε την ακόλουθη αναλογία.

286
00:14:26,933 --> 00:14:32,148
Αναφερόταν στους περίεργους οικονομολόγους που ονομάζονται Γάλλοι Φυσιοκράτες,

287
00:14:32,148 --> 00:14:36,475
οι οποίοι πίστευαν ότι η μόνη αληθινή αξία είναι αυτή που αποκτιέται από τη γη.

288
00:14:36,475 --> 00:14:39,071
Αν, λοιπόν, είσαι βοσκός ή χτίστης ή γεωργός,

289
00:14:39,071 --> 00:14:40,836
δημιουργείς πραγματική αξία.

290
00:14:40,836 --> 00:14:43,304
Αν, όμως, αγόραζες μαλλί απ' τον βοσκό

291
00:14:43,319 --> 00:14:46,458
και σου χρέωναν επιπλέον χρήματα για να το κάνουν καπέλο,

292
00:14:46,458 --> 00:14:48,792
στην πραγματικότητα δε δημιουργούσες αξία,

293
00:14:48,792 --> 00:14:50,759
εκμεταλλευόσουν το βοσκό.

294
00:14:50,759 --> 00:14:54,625
Έρχεται τώρα ο Βον Μίσεζ και λέει ότι τα σύγχρονα οικονομικά κάνουν το ίδιο λάθος

295
00:14:54,625 --> 00:14:56,777
σε σχέση με τη διαφήμιση και το μάρκετινγκ.

296
00:14:56,777 --> 00:14:59,167
Λέει, ότι εάν έχεις ένα εστιατόριο,

297
00:14:59,167 --> 00:15:01,375
δεν υπάρχει υγιής διάκριση

298
00:15:01,375 --> 00:15:03,833
ανάμεσα στην αξία που δημιουργείς παρασκευάζοντας τροφή

299
00:15:03,833 --> 00:15:06,000
και την αξία που δημιουργείς καθαρίζοντας το πάτωμα.

300
00:15:06,000 --> 00:15:09,212
'Ένα από αυτά δημιουργεί, πιθανόν, το πρωταρχικό προϊόν--

301
00:15:09,212 --> 00:15:10,681
το πράγμα που νομίζουμε ότι πληρώνουμε--

302
00:15:10,681 --> 00:15:12,335
το άλλο που δημιουργεί τις συνθήκες

303
00:15:12,335 --> 00:15:15,652
μέσα στις οποίες μπορούμε να απολαύσουμε και να εκτιμήσουμε το προϊόν.

304
00:15:15,652 --> 00:15:18,667
Η ιδέα ότι το ένα θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα έναντι του άλλου

305
00:15:18,667 --> 00:15:20,833
είναι λάθος από τη βάση της.

306
00:15:20,833 --> 00:15:22,093
Δοκιμάστε αυτό το γρήγορο πείραμα.

307
00:15:22,093 --> 00:15:24,700
Φανταστείτε ένα εστιατόριο που σερβίρει φαγητό βραβευμένο με αστέρια Μισελάν,

308
00:15:24,700 --> 00:15:27,358
αλλά στην πραγματικότητα το εστιατόριο βρωμά υπόνομο

309
00:15:27,358 --> 00:15:31,434
και έχει περιττώματα ανθρώπων στο πάτωμα.

310
00:15:31,434 --> 00:15:33,734
Το καλύτερο πράγμα που μπορεί κανείς να κάνει εκεί για να δημιουργήσει αξία

311
00:15:33,734 --> 00:15:36,925
δεν είναι να βελτιώσει το φαγητό περαιτέρω,

312
00:15:36,925 --> 00:15:40,919
είναι να ξεφορτωθεί τη μυρωδιά και να καθαρίσει το πάτωμα.

313
00:15:40,919 --> 00:15:44,098
Καταλαβαίνουμε ότι αυτό είναι ζωτικής σημασίας.

314
00:15:44,098 --> 00:15:46,321
Αν φαίνεται να είναι περίεργο, δύσκολο πράγμα,

315
00:15:46,321 --> 00:15:50,787
στο Η.Βασίλειο, το ταχυδρομείο είχε 98 τοις εκατό επιτυχία

316
00:15:50,787 --> 00:15:53,125
στην παράδοση της εξπρές αλληλογραφίας την επόμενη μέρα.

317
00:15:53,125 --> 00:15:55,492
Αποφάσισαν ότι δεν ήταν αρκετά καλό

318
00:15:55,492 --> 00:15:57,454
και θέλησαν να το ανεβάσουν στο 99.

319
00:15:57,454 --> 00:16:01,768
Η προσπάθεια για κάτι τέτοιο απορύθμισε τον οργανισμό.

320
00:16:01,768 --> 00:16:04,833
Αν το ίδιο χρονικό διάστημα πήγαιναν και ρωτούσαν τον κόσμο,

321
00:16:04,833 --> 00:16:08,125
«Τι ποσοστό εξπρές αλληλογραφίας φτάνει την επόμενη μέρα;»

322
00:16:08,125 --> 00:16:12,630
η μέση απάντηση ή η πιθανολογούμενη απάντηση θα ήταν 50 με 60 τοις εκατό.

323
00:16:12,630 --> 00:16:15,233
Αν, τώρα, η αντίληψή σας είναι χειρότερη από την πραγματικότητά σας,

324
00:16:15,233 --> 00:16:18,733
τι στο καλό κάνετε, στην προσπάθεια να αλλάξετε την πραγματικότητα;

325
00:16:18,733 --> 00:16:22,935
Είναι σαν να προσπαθείτε να αλλάξετε την τροφή στο εστιατόριο που βρωμάει.

326
00:16:22,935 --> 00:16:25,000
Αυτό που χρειάζεται να κάνετε

327
00:16:25,000 --> 00:16:26,660
είναι πρώτα να πείτε στον κόσμο

328
00:16:26,660 --> 00:16:30,835
ότι το 98 τοις εκατό της αλληλογραφίας φτάνει την επόμενη μέρα.

329
00:16:30,835 --> 00:16:32,542
Αυτό είναι αρκετά καλό.

330
00:16:32,542 --> 00:16:35,167
Θα έλεγα ότι στη Βρετανία υπάρχει ένα καλύτερο πλαίσιο αναφοράς,

331
00:16:35,167 --> 00:16:36,765
το οποίο είναι να πουν στον κόσμο

332
00:16:36,765 --> 00:16:38,790
ότι περισσότερη εξπρές αλληλογραφία φτάνει την επόμενη μέρα

333
00:16:38,790 --> 00:16:40,848
στο Η.Βασίλειο απ' ό,τι στη Γερμανία.

334
00:16:40,848 --> 00:16:43,375
Γιατί γενικά στη Βρετανία αν κάποιος θέλει να μας χαροποιήσει για κάτι,

335
00:16:43,375 --> 00:16:45,771
απλώς μπορεί να μας πει ότι το κάνουμε καλύτερα από τη Γερμανία.

336
00:16:45,771 --> 00:16:47,346
(Γέλια)

337
00:16:47,346 --> 00:16:49,621
(Χειροκρότημα)

338
00:16:49,621 --> 00:16:54,250
Διαλέξτε το πλαίσιο αναφοράς σας και την προσλαμβάνουσα αξία

339
00:16:54,250 --> 00:16:57,123
και ως αποτέλεσμα η πραγματική αξία μεταβάλλεται εντελώς.

340
00:16:57,123 --> 00:16:59,229
Για τους Γερμανούς πρέπει να ειπωθεί

341
00:16:59,229 --> 00:17:01,196
ότι οι Γερμανοί και οι Γάλλοι κάνουν υπέροχη δουλειά

342
00:17:01,196 --> 00:17:03,327
στη δημιουργία μιας ενωμένης Ευρώπης.

343
00:17:03,327 --> 00:17:05,765
Το μόνο πράγμα που δεν περιμένουν είναι ότι ενώνουν την Ευρώπη

344
00:17:05,765 --> 00:17:08,445
μέσω ενός ήπιου μίσους Γερμανών και Γάλλων εξίσου.

345
00:17:08,460 --> 00:17:11,150
Αλλά εγώ είμαι Βρετανός και μας αρέσει έτσι.

346
00:17:11,150 --> 00:17:16,833
Βλέπουμε, επίσης, ότι σε κάθε περίπτωση η πρόσληψή μας είναι διάτρητη.

347
00:17:16,833 --> 00:17:19,166
Δε βλέπουμε διαφορά ανάμεσα στην ποιότητα του φαγητού

348
00:17:19,166 --> 00:17:21,652
και στο περιβάλλον στο οποίο το καταναλώνουμε.

349
00:17:21,652 --> 00:17:23,481
Όλοι σας έχετε εμπειρία αυτού του φαινομένου

350
00:17:23,481 --> 00:17:25,908
αν σας έχουν πλύνει ή καθαρίσει το αυτοκίνητο.

351
00:17:25,908 --> 00:17:29,333
Όταν το πάρετε και φύγετε νιώθετε ότι οδηγείτε καλύτερα.

352
00:17:29,333 --> 00:17:31,511
Η αιτία είναι,

353
00:17:31,511 --> 00:17:34,292
εκτός και αν ο τεχνικός του έχει αλλάξει μυστηριωδώς τα λάδια,

354
00:17:34,292 --> 00:17:37,542
και εκτελεί εργασίες για τις οποίες δεν τον έχω πληρώσει ή δεν τις γνωρίζω,

355
00:17:37,542 --> 00:17:39,958
είναι γιατί η αντίληψή μας είναι διάτρητη.

356
00:17:39,958 --> 00:17:44,083
Τα επώνυμα αναλγητικά είναι περισσότερο αποτελεσματικά στην υποχώρηση του πόνου

357
00:17:44,083 --> 00:17:46,250
από τα μη επώνυμα.

358
00:17:46,250 --> 00:17:48,558
Δεν αναφέρομαι στην αναφερόμενη υποχώρηση του πόνου,

359
00:17:48,558 --> 00:17:50,556
αλλά στην πραγματικά μετρημένη υποχώρηση του πόνου.

360
00:17:50,556 --> 00:17:55,067
Εν πάση περιπτώσει η αντίληψη είναι διάτρητη.

361
00:17:55,082 --> 00:17:58,621
Αν λοιπόν κάνετε κάτι που από κάποια άποψη το αντιλαμβάνεστε άσχημα,

362
00:17:58,621 --> 00:18:00,398
μπορεί να καταστρέψετε την άλλη άποψη.

363
00:18:00,398 --> 00:18:02,005
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

364
00:18:02,005 --> 00:18:03,859
(Χειροκρότημα)