0:00:00.301,0:00:02.361
Αυτό εδώ

0:00:02.361,0:00:05.263
είναι ένα ηλεκτρονικό τσιγάρο.

0:00:05.263,0:00:09.258
Είναι κάτι που από τότε που εφευρέθηκε, πριν ένα με δυο χρόνια,

0:00:09.258,0:00:11.210
μου έχει προσφέρει ανείπωτη ευτυχία.

0:00:11.210,0:00:12.485
(Γέλια)

0:00:12.485,0:00:14.943
Νομίζω ότι, εν μέρει, οφείλεται στη νικοτίνη,

0:00:14.943,0:00:16.831
αλλά είναι και κάτι παραπάνω.

0:00:16.831,0:00:21.644
Από τότε που καταργήθηκε το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους, στο Ηνωμένο Βασίλειο,

0:00:21.644,0:00:25.823
έχω πάψει να απολαμβάνω τα πάρτι.

0:00:25.823,0:00:27.046
(Γέλια)

0:00:27.046,0:00:30.515
Μόλις πριν από λίγες μέρες βρήκα την αιτία,

0:00:30.515,0:00:32.243
που είναι ότι όταν πας σε ένα πάρτι

0:00:32.243,0:00:34.365
και στέκεσαι με ένα ποτήρι κόκκινο κρασί στο χέρι

0:00:34.365,0:00:36.050
και συζητάς ατέλειωτα με ανθρώπους,

0:00:36.050,0:00:38.610
στην πραγματικότητα δε θέλεις να περάσεις όλη την ώρα συζητώντας.

0:00:38.610,0:00:40.252
Είναι στ' αλήθεια κουραστικό.

0:00:40.252,0:00:44.127
Καμιά φορά θέλεις απλώς να στέκεσαι σιωπηλός, μόνος με τις σκέψεις σου.

0:00:44.127,0:00:48.983
Άλλοτε πάλι θέλεις να στέκεσαι στη γωνία και να κοιτάς έξω απ' το παράθυρο.

0:00:48.983,0:00:51.991
Το πρόβλημα είναι, όταν δε μπορείς να καπνίσεις,

0:00:51.991,0:00:55.609
αν στέκεσαι και χαζεύεις από το παράθυρο μόνος,

0:00:55.609,0:00:58.705
είσαι ένας αντικοινωνικός, άφιλος ηλίθιος.

0:00:58.705,0:01:00.097
(Γέλια)

0:01:00.097,0:01:04.011
Αν στέκεσαι και χαζεύεις στο παράθυρο μόνος μ' ένα τσιγάρο,

0:01:04.011,0:01:06.630
είσαι ένας γαμημένος φιλόσοφος.

0:01:06.630,0:01:08.333
(Γέλια)

0:01:08.333,0:01:13.661
(Χειροκρότημα)

0:01:13.661,0:01:18.254
Επομένως η δύναμη του επαναπροσδιορισμού των πραγμάτων

0:01:18.254,0:01:21.606
δε μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

0:01:21.606,0:01:25.156
Κάνουμε ακριβώς το ίδιο πράγμα, την ίδια δραστηριότητα,

0:01:25.156,0:01:27.488
αλλά η μία σε κάνει να νιώθεις σπουδαίος

0:01:27.488,0:01:30.661
και η άλλη, με μια απλή αλλαγή στον τρόπο που στέκεσαι,

0:01:30.661,0:01:33.365
σε κάνει να νιώθεις άσχημα.

0:01:33.365,0:01:35.923
Νομίζω πως ένα από τα προβλήματα με την κλασική οικονομία είναι

0:01:35.923,0:01:38.855
ότι είναι απολύτως προκατειλημμένη με την πραγματικότητα.

0:01:38.855,0:01:43.167
Η πραγματικότητα δεν είναι ιδιαίτερα καλός οδηγός για την ανθρώπινη ευτυχία.

0:01:43.167,0:01:45.302
Γιατί, για παράδειγμα,

0:01:45.302,0:01:48.444
οι συνταξιούχοι είναι πιο ευτυχισμένοι

0:01:48.444,0:01:50.796
από τους νέους άνεργους;

0:01:50.796,0:01:54.259
Στο κάτω-κάτω και οι δυο κατηγορίες είναι στο ίδιο στάδιο της ζωής.

0:01:54.259,0:01:57.556
Και οι δυο έχουν πολύ διαθέσιμο χρόνο και λίγα χρήματα.

0:01:57.556,0:02:00.600
Όμως, σύμφωνα με τις στατιστικές, οι συνταξιούχοι είναι πολύ, πολύ ευτυχισμένοι,

0:02:00.600,0:02:04.479
ενώ οι άνεργοι είναι υπερβολικά δυστυχείς και καταθλιπτικοί.

0:02:04.479,0:02:08.652
Κατά τη γνώμη μου, οι συνταξιούχοι πιστεύουν ότι έχουν επιλέξει να είναι συνταξιούχοι,

0:02:08.652,0:02:10.971
ενώ οι νέοι άνεργοι

0:02:10.971,0:02:14.077
νιώθουν ότι τους έχει επιβληθεί.

0:02:14.077,0:02:17.737
Στην Αγγλία η ανώτερη μεσαία τάξη έλυσε τέλεια το πρόβλημα αυτό,

0:02:17.737,0:02:20.458
διότι έχουν επαναπροσδιορίσει την ανεργία.

0:02:20.458,0:02:23.054
Αν ανήκεις στην ανώτερη μεσαία τάξη της Αγγλίας,

0:02:23.054,0:02:25.748
ονομάζεις την ανεργία «έτος αποχής».

0:02:25.748,0:02:27.498
(Γέλια)

0:02:27.498,0:02:31.300
Γιατί το να έχεις ένα γιο που είναι άνεργος στο Μάντσεστερ

0:02:31.300,0:02:33.239
είναι πράγματι ντροπιαστικό,

0:02:33.239,0:02:36.202
ενώ το να έχεις ένα γιο που είναι άνεργος στην Ταϊλάνδη

0:02:36.202,0:02:38.745
θεωρείται κατόρθωμα.

0:02:38.745,0:02:40.208
(Γέλια)

0:02:40.208,0:02:42.894
Στην πραγματικότητα η δύναμη του επαναπροσδιορισμού των πραγμάτων

0:02:42.894,0:02:47.830
-- η κατανόηση ότι οι εμπειρίες, τα κόστη, τα πράγματα

0:02:47.830,0:02:50.786
στην πραγματικότητα δεν εξαρτώνται από το τι είναι,

0:02:50.786,0:02:52.517
αλλά από το πώς τα βλέπουμε

0:02:52.517,0:02:55.000
-- ειλικρινά πιστεύω ότι δε μπορεί να υπερεκτιμηθεί.

0:02:55.000,0:02:57.612
Υπάρχει ένα πείραμα το οποίο νομίζω ότι αναφέρει ο Ντάνιελ Πινκ

0:02:57.612,0:03:00.452
στο οποίο βάζεις δυο σκύλους σε ένα κουτί

0:03:00.452,0:03:04.731
και το κουτί έχει ηλεκτρικό πάτωμα.

0:03:04.731,0:03:09.183
Κατά διαστήματα περνά από το πάτωμα ηλεκτρική τάση

0:03:09.183,0:03:11.764
που προκαλεί πόνο στους σκύλους.

0:03:11.764,0:03:16.614
H μόνη διαφορά είναι ότι ένας από τους σκύλους έχει ένα κουμπί στη μεριά του.

0:03:16.614,0:03:20.223
Όταν σπρώχνει με τη μουσούδα του το κουμπί, η ηλεκτρική τάση σταματά.

0:03:20.223,0:03:23.346
Ο άλλος σκύλος δεν έχει κουμπί.

0:03:23.346,0:03:27.902
Εκτίθεται στο ίδιο ακριβώς επίπεδο πόνου με τον σκύλο στο πρώτο κουτί,

0:03:27.902,0:03:30.488
αλλά δεν ελέγχει την κατάσταση.

0:03:30.488,0:03:34.677
Σε γενικές γραμμές ο πρώτος σκύλος μπορεί να είναι σχετικά ευχαριστημένος.

0:03:34.677,0:03:38.170
Ο δεύτερος σκύλος πέφτει σε πλήρη κατάθλιψη.

0:03:38.170,0:03:43.321
Οι συνθήκες της ζωής μας μπορεί, στην πραγματικότητα, να μετρούν λιγότερο στην ευτυχία μας

0:03:43.321,0:03:47.917
απ' ό,τι η έννοια του ελέγχου που νιώθουμε να έχουμε στις ζωές μας.

0:03:47.917,0:03:50.469
Είναι ένα ενδιαφέρον θέμα.

0:03:50.469,0:03:53.973
Υποβάλλουμε το ερώτημα -- η όλη αντιπαράθεση στο Δυτικό κόσμο

0:03:53.973,0:03:55.739
αφορά το επίπεδο φορολόγησης.

0:03:55.739,0:03:57.958
Αλλά νομίζω ότι υπάρχει και μια άλλη αντιπαράθεση

0:03:57.958,0:04:01.350
που είναι το επίπεδο ελέγχου που έχουμε για τα χρήματα που φορολογούμαστε.

0:04:01.350,0:04:05.639
Αυτό που μας κοστίζει 10 λίρες μπορεί να είναι κατάρα σε κάποιες συνθήκες.

0:04:05.639,0:04:11.504
Αυτό που μας κοστίζει 10 λίρες σε διαφορετικές συνθήκες μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ευπρόσδεκτο.

0:04:11.504,0:04:15.708
Ξέρετε, αν πληρώνει κάποιος 20.000 λίρες σε φόρο για την υγεία

0:04:15.708,0:04:18.085
νιώθει ανόητος.

0:04:18.085,0:04:21.787
Αν πληρώνει 20.000 λίρες για να χρηματοδοτήσει μια νοσοκομειακή πτέρυγα

0:04:21.787,0:04:23.950
τον ονομάζουν φιλάνθρωπο.

0:04:23.950,0:04:27.986
Είμαι πιθανόν σε λάθος χώρα για να αναφέρομαι στη διάθεση να πληρώνει κανείς φόρους.

0:04:27.986,0:04:29.896
(Γέλια)

0:04:29.896,0:04:35.077
Γι' αυτό θα σας αποζημιώσω. Το πώς οριοθετείς τα πράγματα έχει σημασία.

0:04:35.077,0:04:37.165
Την ονομάζετε διάσωση της Ελλάδας

0:04:37.165,0:04:40.946
ή διάσωση ενός σωρού ανόητων τραπεζών που δάνεισαν την Ελλάδα;

0:04:40.946,0:04:43.667
Γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για το ίδιο πράγμα.

0:04:43.667,0:04:46.065
Το πώς τα αποκαλείς στην πραγματικότητα επηρεάζει

0:04:46.065,0:04:49.579
το πώς αντιδράς σε αυτά, συναισθηματικά και ηθικά.

0:04:49.579,0:04:52.956
Νομίζω ότι η ψυχολογική αξία είναι σπουδαία για να είμαι απόλυτα ειλικρινής.

0:04:52.956,0:04:56.086
Ένας καλός μου φίλος, ο καθηγητής Νικ Τσάτερ,

0:04:56.086,0:04:58.713
που είναι καθηγητής στις Επιστήμες Αποφάσεων στο Λονδίνο,

0:04:58.713,0:05:01.235
πιστεύει ότι θα έπρεπε να ξοδεύουμε πολύ λιγότερο χρόνο

0:05:01.235,0:05:03.200
ψάχνοντας τα κρυφά βάθη της ανθρωπότητας

0:05:03.200,0:05:06.333
και περισσότερο εξερευνώντας τις κρυμμένες ρηχότητες.

0:05:06.333,0:05:08.083
Νομίζω πως είναι αλήθεια.

0:05:08.083,0:05:10.895
Πιστεύω ότι οι εντυπώσεις έχουν μια νοσηρή επίπτωση

0:05:10.895,0:05:13.050
στο τι σκεφτόμαστε και τι κάνουμε.

0:05:13.050,0:05:17.395
Αλλά αυτό που δεν έχουμε είναι ένα πραγματικά καλό μοντέλο της ανθρώπινης ψυχολογίας.

0:05:17.395,0:05:19.233
Τουλάχιστον στην προ-Κάνεμαν εποχή,

0:05:19.233,0:05:22.307
δεν είχαμε ένα πραγματικά καλό πρότυπο της ανθρώπινης ψυχολογίας

0:05:22.307,0:05:27.046
που να μπορούσε να σταθεί δίπλα στα πρότυπα της μηχανικής και των νεοκλασικών οικονομικών.

0:05:27.046,0:05:31.070
Ο άνθρωποι, λοιπόν, που πίστευαν σε ψυχολογικές λύσεις στερούνταν κάποιου πρότυπου.

0:05:31.070,0:05:32.840
Δεν υπήρχε πλαίσιο.

0:05:32.840,0:05:35.684
Είναι αυτό που ο επαγγελματικός εταίρος του Γουόρεν Μπάφετ, ο Τσάρλι Μάνγκερ, αποκαλεί

0:05:35.684,0:05:37.792
«ένα πλέγμα για ν' αναρτήσει κανείς τις ιδέες του».

0:05:37.792,0:05:41.691
Οι μηχανικοί, οι οικονομολόγοι, οι κλασικοί οικονομολόγοι

0:05:41.691,0:05:44.856
είχαν, όλοι, ένα δυνατό πλέγμα

0:05:44.856,0:05:47.830
πάνω στο οποίο μπορούσε ν' αναρτηθεί κάθε ιδέα.

0:05:47.830,0:05:51.091
Έχουμε απλώς μια συλλογή τυχαίων ατομικών κατανοήσεων

0:05:51.091,0:05:53.583
χωρίς ένα συνολικό μοντέλο.

0:05:53.583,0:05:57.577
Πράγμα που σημαίνει ότι ψάχνοντας για λύσεις,

0:05:57.577,0:06:00.208
πιθανόν έχουμε δώσει μεγαλύτερη προτεραιότητα

0:06:00.208,0:06:04.644
σε λύσεις που αποκαλώ μηχανικές, Νευτωνικές,

0:06:04.644,0:06:07.292
και μικρότερη σημασία στις ψυχολογικές λύσεις.

0:06:07.292,0:06:09.336
Ξέρετε το παράδειγμά μου για το Γιούροσταρ.

0:06:09.336,0:06:11.917
Ξοδεύτηκαν έξι εκατομμύρια λίρες για να περιορίσουν το χρόνο του ταξιδιού

0:06:11.917,0:06:16.040
ανάμεσα στο Παρίσι και το Λονδίνο, σε 40 λεπτά περίπου.

0:06:16.040,0:06:20.196
Με 0.01 τοις εκατό αυτών των χρημάτων θα μπορούσαν να είχαν βάλει ασύρματη σύνδεση στα τρένα,

0:06:20.196,0:06:22.867
η οποία δε θα μείωνε τη διάρκεια του ταξιδιού,

0:06:22.867,0:06:26.830
αλλά θα είχε βελτιώσει την απόλαυση και τη χρησιμότητα του περαιτέρω.

0:06:26.830,0:06:28.917
Με το 10 τοις εκατό των χρημάτων,

0:06:28.917,0:06:32.236
θα μπορούσαν να είχαν πληρώσει όλα τα σούπερ μοντέλα του κόσμου, άντρες και γυναίκες για

0:06:32.236,0:06:37.598
να πηγαινοέρχονται στο τρένο και να προσφέρουν κρασί Σατό Πετρούς σε όλους τους επιβάτες.

0:06:37.598,0:06:40.791
Θα περίσσευαν και πέντε εκατομμύρια λίρες,

0:06:40.791,0:06:43.569
και ο κόσμος θα ζητούσε την επιβράδυνση των τρένων.

0:06:43.569,0:06:46.321
(Γέλια)

0:06:46.321,0:06:49.132
Γιατί δε μας δόθηκε η ευκαιρία

0:06:49.132,0:06:51.333
της ψυχολογικής επίλυσης του προβλήματος;

0:06:51.333,0:06:54.119
Πιστεύω ότι είναι επειδή υπάρχει μια ανισορροπία, μια ασυμμετρία,

0:06:54.119,0:06:59.065
στον τρόπο που χειριζόμαστε τις δημιουργικές, συναισθηματικά καθοδηγούμενες ιδέες

0:06:59.065,0:07:04.216
σε αντίθεση με τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις ορθολογικές, αριθμητικές, λογικά καθοδηγούμενες ιδέες.

0:07:04.216,0:07:06.738
Όταν κάποιος είναι δημιουργικός, νομίζω έχει κάθε δικαίωμα

0:07:06.738,0:07:08.858
και πρέπει να μοιράζεται τις προς έγκριση ιδέες του,

0:07:08.858,0:07:10.958
με άτομα που έχουν πιο ορθολογική κρίση.

0:07:10.958,0:07:14.708
Μπαίνει κανείς στη διαδικασία και κάνει μια ανάλυση κόστους-οφέλους,

0:07:14.708,0:07:17.587
μια μελέτη σκοπιμότητας, μια μελέτη Απόδοσης Επένδυσης και ούτω καθεξής.

0:07:17.587,0:07:19.843
Πιστεύω ότι είναι μια σωστή διαδικασία.

0:07:19.843,0:07:22.423
Ωστόσο δεν ισχύει το αντίθετο.

0:07:22.423,0:07:25.010
Οι άνθρωποι που λειτουργούν σε δεδομένο πλαίσιο,

0:07:25.010,0:07:27.545
ένα οικονομικό πλαίσιο, ένα πλαίσιο μηχανικής,

0:07:27.545,0:07:30.831
νιώθουν ότι η απάντηση υπάρχει στα πλαίσια της λογικής.

0:07:30.831,0:07:33.838
Δε φαίνεται να σκέφτονται, «Όλοι οι αριθμοί προστίθενται,

0:07:33.854,0:07:36.956
αλλά πριν από την παρουσίαση αυτής της ιδέας, θα πάω να τη δείξω σε κάποιους τρελούς

0:07:36.956,0:07:39.809
για να διαπιστώσω εάν μπορούν να τη βελτιώσουν».

0:07:39.809,0:07:42.577
Με τον τρόπο αυτό, νομίζω, δίνουμε με τεχνητό τρόπο προτεραιότητα

0:07:42.577,0:07:46.873
σε αυτό που θα αποκαλούσα μηχανιστικές ιδέες πάνω από τις ψυχολογικές ιδέες.

0:07:46.873,0:07:49.402
Ένα παράδειγμα μιας σημαντικής ψυχολογικής ιδέας:

0:07:49.402,0:07:54.375
Η μέγιστη βελτίωση της ικανοποίησης των επιβατών στο μετρό του Λονδίνου, ανά δαπανηθείσα λίρα,

0:07:54.375,0:07:59.404
δεν προέκυψε ούτε όταν προστέθηκαν επιπλέον τρένα ούτε όταν άλλαξε η συχνότητά τους,

0:07:59.404,0:08:03.008
αλλά όταν έβαλαν χρονομετρητή άφιξης στις πλατφόρμες.

0:08:03.008,0:08:05.458
Επειδή η φύση της αναμονής

0:08:05.458,0:08:08.531
δεν εξαρτάται μόνο από την αριθμητική ποιότητα, τη διάρκειά της,

0:08:08.531,0:08:11.454
αλλά από το επίπεδο της αβεβαιότητας που αντιμετωπίζει κανείς κατά την αναμονή.

0:08:11.454,0:08:14.738
Αναμονή επτά λεπτών για το τρένο με το ρολόι να μετρά αντίστροφα,

0:08:14.738,0:08:16.952
προκαλεί μικρότερη απογοήτευση και εκνευρισμό

0:08:16.952,0:08:18.979
από αναμονή τεσσάρων λεπτών, που τρως τα νύχια σου

0:08:18.979,0:08:22.167
και λες «Πότε στο καλό θα φτάσει το τρένο;»

0:08:22.167,0:08:26.069
Θα αναφερθώ στο όμορφο παράδειγμα της ψυχολογικής λύσης που χρησιμοποιήθηκε στην Κορέα.

0:08:26.069,0:08:28.632
Τα κόκκινα φανάρια κυκλοφορίας έχουν καθυστέρηση με αντίστροφη μέτρηση του χρόνου.

0:08:28.632,0:08:31.871
Πειράματα έδειξαν ότι αυτό έχει μειώσει τη συχνότητα των ατυχημάτων.

0:08:31.871,0:08:34.873
Γιατί; Διότι ο θυμός της οδήγησης, η ανυπομονησία και γενικά η ένταση

0:08:34.873,0:08:40.032
μειώνονται σημαντικά όταν βλέπεις το χρόνο της αναμονής σου.

0:08:40.032,0:08:43.042
Στην Κίνα, δεν καταλαβαίνω πραγματικά τη λογική του πράγματος,

0:08:43.042,0:08:45.776
όμως εφάρμοσαν το ίδιο πράγμα στα πράσινα φανάρια.

0:08:45.776,0:08:48.650
(Γέλια)

0:08:48.650,0:08:51.542
Που δεν είναι και καμιά σπουδαία ιδέα.

0:08:51.542,0:08:55.870
Είσαι 200 γιάρδες μακριά, συνειδητοποιείς ότι σου μένουν πέντε δευτερόλεπτα και γκαζώνεις.

0:08:55.870,0:08:57.889
(Γέλια)

0:08:57.889,0:09:01.292
Οι Κορεάτες, πολύ επιμελώς, τέσταραν και τα δυο.

0:09:01.292,0:09:04.413
Μειώνονται τα ατυχήματα όταν εφαρμόζεται αυτή η ιδέα στα κόκκινα φανάρια κυκλοφορίας·

0:09:04.413,0:09:07.481
αυξάνονται τα ατυχήματα όταν αυτή εφαρμόζεται στα πράσινα φανάρια.

0:09:07.481,0:09:10.442
Αυτό που ζητώ στη λήψη αποφάσεων,

0:09:10.442,0:09:12.398
είναι να λαμβάνει κανείς υπόψη αυτά τα τρία πράγματα.

0:09:12.398,0:09:15.454
Δε ζητώ την απόλυτη προτεραιότητα του ενός έναντι του άλλου.

0:09:15.454,0:09:17.505
Λέω απλώς ότι όταν λύνουμε προβλήματα,

0:09:17.505,0:09:19.807
θα έπρεπε να μετρούν και τα τρία ισομερώς

0:09:19.807,0:09:22.333
και να ψάχνουμε να βρούμε

0:09:22.333,0:09:25.167
απαντήσεις που να εφαρμόζουν τη μέση λύση.

0:09:25.167,0:09:27.375
Αν ρίξουμε μια ματιά σε μεγάλες επιχειρήσεις,

0:09:27.375,0:09:30.987
θα δούμε ότι κάπως έτσι λειτουργούν.

0:09:30.987,0:09:33.281
Οι πραγματικά επιτυχημένες επιχειρήσεις--

0:09:33.281,0:09:35.787
Η Google είναι μια σπουδαία, σπουδαία τεχνολογική επιτυχία,

0:09:35.787,0:09:38.521
που, ωστόσο, βασίζεται σε μια καλή ψυχολογική κατανόηση:

0:09:38.521,0:09:42.721
Οι άνθρωποι πιστεύουν πως ό,τι κάνει μόνο ένα πράγμα,

0:09:42.721,0:09:46.923
το κάνει καλύτερα, από ό,τι κάνει αυτό και κάτι άλλο μαζί.

0:09:46.923,0:09:49.875
Είναι ένα έμφυτο πράγμα που ονομάζεται διάχυση σκοπού.

0:09:49.875,0:09:51.873
Ο Άγιελτ Φίσμπαχ έχει γράψει γι αυτό.

0:09:51.873,0:09:54.192
Ολοι πάνω-κάτω, στην εποχή του Google,

0:09:54.192,0:09:55.548
προσπαθούσαν να αποτελούν ένα πόρταλ.

0:09:55.548,0:09:56.864
Υπάρχει, ασφαλώς, η λειτουργία της αναζήτησης,

0:09:56.864,0:10:00.690
υπάρχει όμως και ο καιρός, τα αθλητικά, τα νέα.

0:10:00.690,0:10:03.208
Το Google κατάλαβε πως αν είσαι απλώς μια μηχανή αναζήτησης,

0:10:03.208,0:10:06.871
ο κόσμος θεωρεί ότι είσαι μια πολύ, πολύ καλή μηχανή αναζήτησης.

0:10:06.871,0:10:08.452
Είναι κάτι που γνωρίζουμε όλοι μας

0:10:08.452,0:10:10.137
όπως όταν πάμε να αγοράσουμε μια τηλεόραση.

0:10:10.137,0:10:13.700
Στη χειρότερη γωνιά με τις επίπεδες τηλεοράσεις

0:10:13.700,0:10:19.002
βλέπεις όλα αυτά τα απεχθή πράγματα που ονομάζονται τηλεοράσεις με ενσωματωμένα DVD players.

0:10:19.002,0:10:22.094
Δεν ξέρουμε τίποτα για την ποιότητα όλων αυτών των πραγμάτων,

0:10:22.094,0:10:26.042
αλλά βλέπουμε μια τηλεόραση με ενσωματωμένο DVD player και λέμε: «Μπλιάχ.

0:10:26.042,0:10:30.448
Είναι συνδυασμός σκατοτηλεόρασης και άχρηστου DVD player».

0:10:30.448,0:10:32.738
Με συνέπεια να βγαίνουμε απ' τα μαγαζιά με δυο ξεχωριστές συσκευές.

0:10:32.738,0:10:38.042
Το Google δεν είναι μόνο μια επιτυχία στο επίπεδο της ψυχολογίας αλλά και στο επίπεδο της τεχνολογίας.

0:10:38.042,0:10:40.944
Προτείνω τη χρήση της ψυχολογίας για την επίλυση των προβλημάτων μας

0:10:40.944,0:10:43.727
τα οποία δεν γνωρίζαμε καν ότι ήταν προβλήματα.

0:10:43.727,0:10:46.827
Να τι προτείνω για να κάνουμε τους ανθρώπους να ολοκληρώνουν τη λήψη των αντιβιοτικών τους.

0:10:46.827,0:10:49.210
Μην τους δίνετε 24 άσπρα χάπια.

0:10:49.210,0:10:52.081
Δώστε τους 18 άσπρα και έξι μπλε

0:10:52.081,0:10:55.883
και πείτε τους να πάρουν τα άσπρα πρώτα και μετά τα μπλε.

0:10:55.883,0:10:57.750
Αυτό λέγεται τεμαχισμός.

0:10:57.750,0:11:00.854
Είναι μεγαλύτερη η πιθανότητα οι άνθρωποι να φτάσουν μέχρι το τέλος

0:11:00.854,0:11:03.458
όταν υπάρχει ένα δείκτης κάπου στη μέση της διαδρομής.

0:11:03.458,0:11:06.417
Ένα από τα μεγαλύτερα λάθη, κατά τη γνώμη μου, των οικονομικών

0:11:06.417,0:11:08.844
είναι ότι δεν έχουν καταλάβει ότι αυτό που είναι κάτι,

0:11:08.844,0:11:12.871
ας πούμε σύνταξη, ανεργία, κόστος,

0:11:12.871,0:11:17.171
είναι μια λειτουργία, όχι μόνο ποσοτικά αλλά και ως έννοια.

0:11:17.171,0:11:20.333
Αυτό είναι ένα πέρασμα διοδίων στη Βρετανία.

0:11:20.333,0:11:23.858
Οι ουρές είναι συχνό φαινόμενο.

0:11:23.858,0:11:25.960
Μερικές φορές είναι απελπιστικά μεγάλες.

0:11:25.960,0:11:27.958
Μπορεί να εφαρμοστεί η ίδια λογική

0:11:27.958,0:11:29.583
στους διαδρόμους ασφαλείας των αεροδρομίων.

0:11:29.583,0:11:33.408
Τι θα συνέβαινε εάν χρειαζόταν να πληρώσεις διπλάσιο χρηματικό ποσό για να διασχίσεις τη γέφυρα,

0:11:33.408,0:11:35.792
αλλά να περάσεις από μια λωρίδα εξπρές;

0:11:35.792,0:11:39.527
Δεν είναι κάτι παράλογο. Είναι οικονομικά αποτελεσματικό.

0:11:39.527,0:11:41.992
Ο χρόνος μετράει περισσότερο σε κάποιους ανθρώπους.

0:11:41.992,0:11:44.292
Αν περιμένεις για να πας σε μια συνέντευξη για εργασία,

0:11:44.292,0:11:48.259
σαφώς και θα πλήρωνες κάτι παραπάνω για να περάσεις από τη λωρίδα ταχείας κυκλοφορίας.

0:11:48.259,0:11:51.230
Αν πηγαίνεις να επισκεφθείς την πεθερά σου,

0:11:51.230,0:11:55.287
μπορεί να προτιμήσεις την αριστερή λωρίδα.

0:11:55.287,0:11:59.715
Το μόνο πρόβλημα είναι ότι αν προτείνεις αυτή την οικονομικά αποτελεσματική λύση,

0:11:59.715,0:12:01.400
ο κόσμος το απεχθάνεται.

0:12:01.400,0:12:04.250
Διότι νομίζουν ότι σκόπιμα δημιουργούνται καθυστερήσεις στη γέφυρα

0:12:04.250,0:12:05.787
για να μεγιστοποιηθούν τα έσοδα,

0:12:05.787,0:12:09.760
και «Γιατί στο καλό θα πρέπει να χρηματοδοτήσω την ανικανότητά σου;»

0:12:09.760,0:12:12.092
Από την άλλη, αν αλλάξουν ελαφρώς το πλαίσιο

0:12:12.092,0:12:14.500
και δημιουργηθεί διοίκηση φιλανθρωπικού χαρακτήρα,

0:12:14.500,0:12:19.571
έτσι ώστε τα επιπλέον χρήματα που εισπράττονται να μην πηγαίνουν στην εταιρία της γέφυρας αλλά για φιλανθρωπίες,

0:12:19.571,0:12:22.787
η νοοτροπία πληρωμής αλλάζει εντελώς.

0:12:22.787,0:12:26.115
Διαμορφώνεται μια σχετικά αποτελεσματική οικονομικά λύση,

0:12:26.115,0:12:28.834
τέτοια που έχει την επιδοκιμασία του κόσμου

0:12:28.834,0:12:31.023
με κάποιο βαθμό συμπάθειας,

0:12:31.023,0:12:33.744
και όχι δυσαρέσκειας.

0:12:33.744,0:12:36.977
Στο σημείο λοιπόν που οι οικονομολόγοι κάνουν το βασικό λάθος

0:12:36.977,0:12:39.345
είναι ότι νομίζουν πως τα χρήματα είναι χρήματα.

0:12:39.345,0:12:44.475
Στην πραγματικότητα η δυσκολία που βιώνω πληρώνοντας πέντε λίρες,

0:12:44.475,0:12:46.575
δεν είναι ανάλογη του ποσού,

0:12:46.575,0:12:48.737
αλλά του πού νομίζω ότι πάνε αυτά τα χρήματα.

0:12:48.737,0:12:51.756
Νομίζω ότι η κατανόηση αυτού του πράγματος θα έφερνε επανάσταση στη φορολογική πολιτική.

0:12:51.756,0:12:54.152
Θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στις δημόσιες υπηρεσίες.

0:12:54.152,0:12:56.779
Θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές αλλαγές.

0:12:56.779,0:12:59.175
Να ένας τύπος που καλό θα ήταν όλοι να μελετήσουμε.

0:12:59.175,0:13:01.079
Είναι οικονομολόγος σε σχολή της Αυστρίας

0:13:01.079,0:13:06.290
που δραστηριοποιήθηκε αρχικά στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα στη Βιέννη.

0:13:06.290,0:13:08.135
Το ενδιαφέρον σχετικά με την Αυστριακή σχολή

0:13:08.135,0:13:11.204
είναι ότι αναπτύχθηκε παράλληλα με τον Φρόιντ.

0:13:11.204,0:13:13.880
Ενδιαφέρονται κυρίως για την ψυχολογία.

0:13:13.880,0:13:19.000
Πίστευαν ότι υπήρχε μια επιστήμη που ονομάζεται Πραξεολογία,

0:13:19.000,0:13:21.083
που είναι προαπαιτούμενη για τη μελέτη των οικονομικών.

0:13:21.083,0:13:25.860
Πραξεολογία είναι η μελέτη της ανθρώπινης επιλογής, δράσης και λήψης αποφάσεων.

0:13:25.860,0:13:27.412
Νομίζω πως έχουν δίκιο.

0:13:27.412,0:13:29.496
Νομίζω ότι ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε στο σημερινό κόσμο

0:13:29.496,0:13:31.365
είναι ότι η επιστήμη των οικονομικών

0:13:31.365,0:13:35.823
θεωρεί εαυτήν προαπαιτούμενη επιστήμη για τη μελέτη της ανθρώπινης ψυχολογίας.

0:13:35.823,0:13:38.588
Όμως, όπως λέει ο Τσάρλι Μάνγκερ, «Εάν η οικονομία δεν είναι συμπεριφορική,

0:13:38.588,0:13:40.833
δεν ξέρω τι στο διάολο είναι».

0:13:40.833,0:13:47.371
Κατά ενδιαφέροντα τρόπο, ο Βον Μίσεζ, πιστεύει ότι τα οικονομικά είναι υποσύνολο της ψυχολογίας.

0:13:47.371,0:13:49.195
Νομίζω ότι αναφέρεται στα οικονομικά ως

0:13:49.195,0:13:52.602
«η μελέτη της ανθρώπινης πραξεολογίας κάτω από συνθήκες σπανιότητας».

0:13:52.602,0:13:55.665
Νομίζω,όμως, ότι ο Βον Μίσεζ, ανάμεσα σε άλλα,

0:13:55.665,0:14:01.633
χρησιμοποιεί μια αναλογία που πιθανόν είναι η καλύτερη δικαίωση και εξήγηση

0:14:01.633,0:14:04.813
για την αξία του μάρκετινγκ, την αξία της προσλαμβάνουσας αξίας

0:14:04.813,0:14:08.902
και το γεγονός ότι θα έπρεπε στην πραγματικότητα να την διαχειριστούμε ως απολύτως ισάξια

0:14:08.902,0:14:10.525
οποιασδήποτε άλλης αξίας.

0:14:10.525,0:14:13.059
΄Όλοι μας --ακόμη και όσοι εργάζονται στο μάρκετινγκ-- τείνουμε

0:14:13.059,0:14:14.575
να σκεφτόμαστε την αξία με δυο τρόπους.

0:14:14.575,0:14:15.727
Υπάρχει η πραγματική αξία,

0:14:15.727,0:14:17.587
που είναι όταν κάνεις κάτι σε ένα εργοστάσιο και παρέχεις μια υπηρεσία,

0:14:17.587,0:14:19.750
και μετά υπάρχει η αμφισβητούμενη αξία,

0:14:19.750,0:14:22.271
την οποία δημιουργείς αλλάζοντας τον τρόπο που οι άνθρωποι βλέπουν τα πράγματα.

0:14:22.271,0:14:25.217
Ο Βον Μίσεζ διαφωνούσε με αυτή τη διάκριση.

0:14:25.217,0:14:26.933
Χρησιμοποιούσε την ακόλουθη αναλογία.

0:14:26.933,0:14:32.148
Αναφερόταν στους περίεργους οικονομολόγους που ονομάζονται Γάλλοι Φυσιοκράτες,

0:14:32.148,0:14:36.475
οι οποίοι πίστευαν ότι η μόνη αληθινή αξία είναι αυτή που αποκτιέται από τη γη.

0:14:36.475,0:14:39.071
Αν, λοιπόν, είσαι βοσκός ή χτίστης ή γεωργός,

0:14:39.071,0:14:40.836
δημιουργείς πραγματική αξία.

0:14:40.836,0:14:43.304
Αν, όμως, αγόραζες μαλλί απ' τον βοσκό

0:14:43.319,0:14:46.458
και σου χρέωναν επιπλέον χρήματα για να το κάνουν καπέλο,

0:14:46.458,0:14:48.792
στην πραγματικότητα δε δημιουργούσες αξία,

0:14:48.792,0:14:50.759
εκμεταλλευόσουν το βοσκό.

0:14:50.759,0:14:54.625
Έρχεται τώρα ο Βον Μίσεζ και λέει ότι τα σύγχρονα οικονομικά κάνουν το ίδιο λάθος

0:14:54.625,0:14:56.777
σε σχέση με τη διαφήμιση και το μάρκετινγκ.

0:14:56.777,0:14:59.167
Λέει, ότι εάν έχεις ένα εστιατόριο,

0:14:59.167,0:15:01.375
δεν υπάρχει υγιής διάκριση

0:15:01.375,0:15:03.833
ανάμεσα στην αξία που δημιουργείς παρασκευάζοντας τροφή

0:15:03.833,0:15:06.000
και την αξία που δημιουργείς καθαρίζοντας το πάτωμα.

0:15:06.000,0:15:09.212
'Ένα από αυτά δημιουργεί, πιθανόν, το πρωταρχικό προϊόν--

0:15:09.212,0:15:10.681
το πράγμα που νομίζουμε ότι πληρώνουμε--

0:15:10.681,0:15:12.335
το άλλο που δημιουργεί τις συνθήκες

0:15:12.335,0:15:15.652
μέσα στις οποίες μπορούμε να απολαύσουμε και να εκτιμήσουμε το προϊόν.

0:15:15.652,0:15:18.667
Η ιδέα ότι το ένα θα έπρεπε να έχει προτεραιότητα έναντι του άλλου

0:15:18.667,0:15:20.833
είναι λάθος από τη βάση της.

0:15:20.833,0:15:22.093
Δοκιμάστε αυτό το γρήγορο πείραμα.

0:15:22.093,0:15:24.700
Φανταστείτε ένα εστιατόριο που σερβίρει φαγητό βραβευμένο με αστέρια Μισελάν,

0:15:24.700,0:15:27.358
αλλά στην πραγματικότητα το εστιατόριο βρωμά υπόνομο

0:15:27.358,0:15:31.434
και έχει περιττώματα ανθρώπων στο πάτωμα.

0:15:31.434,0:15:33.734
Το καλύτερο πράγμα που μπορεί κανείς να κάνει εκεί για να δημιουργήσει αξία

0:15:33.734,0:15:36.925
δεν είναι να βελτιώσει το φαγητό περαιτέρω,

0:15:36.925,0:15:40.919
είναι να ξεφορτωθεί τη μυρωδιά και να καθαρίσει το πάτωμα.

0:15:40.919,0:15:44.098
Καταλαβαίνουμε ότι αυτό είναι ζωτικής σημασίας.

0:15:44.098,0:15:46.321
Αν φαίνεται να είναι περίεργο, δύσκολο πράγμα,

0:15:46.321,0:15:50.787
στο Η.Βασίλειο, το ταχυδρομείο είχε 98 τοις εκατό επιτυχία

0:15:50.787,0:15:53.125
στην παράδοση της εξπρές αλληλογραφίας την επόμενη μέρα.

0:15:53.125,0:15:55.492
Αποφάσισαν ότι δεν ήταν αρκετά καλό

0:15:55.492,0:15:57.454
και θέλησαν να το ανεβάσουν στο 99.

0:15:57.454,0:16:01.768
Η προσπάθεια για κάτι τέτοιο απορύθμισε τον οργανισμό.

0:16:01.768,0:16:04.833
Αν το ίδιο χρονικό διάστημα πήγαιναν και ρωτούσαν τον κόσμο,

0:16:04.833,0:16:08.125
«Τι ποσοστό εξπρές αλληλογραφίας φτάνει την επόμενη μέρα;»

0:16:08.125,0:16:12.630
η μέση απάντηση ή η πιθανολογούμενη απάντηση θα ήταν 50 με 60 τοις εκατό.

0:16:12.630,0:16:15.233
Αν, τώρα, η αντίληψή σας είναι χειρότερη από την πραγματικότητά σας,

0:16:15.233,0:16:18.733
τι στο καλό κάνετε, στην προσπάθεια να αλλάξετε την πραγματικότητα;

0:16:18.733,0:16:22.935
Είναι σαν να προσπαθείτε να αλλάξετε την τροφή στο εστιατόριο που βρωμάει.

0:16:22.935,0:16:25.000
Αυτό που χρειάζεται να κάνετε

0:16:25.000,0:16:26.660
είναι πρώτα να πείτε στον κόσμο

0:16:26.660,0:16:30.835
ότι το 98 τοις εκατό της αλληλογραφίας φτάνει την επόμενη μέρα.

0:16:30.835,0:16:32.542
Αυτό είναι αρκετά καλό.

0:16:32.542,0:16:35.167
Θα έλεγα ότι στη Βρετανία υπάρχει ένα καλύτερο πλαίσιο αναφοράς,

0:16:35.167,0:16:36.765
το οποίο είναι να πουν στον κόσμο

0:16:36.765,0:16:38.790
ότι περισσότερη εξπρές αλληλογραφία φτάνει την επόμενη μέρα

0:16:38.790,0:16:40.848
στο Η.Βασίλειο απ' ό,τι στη Γερμανία.

0:16:40.848,0:16:43.375
Γιατί γενικά στη Βρετανία αν κάποιος θέλει να μας χαροποιήσει για κάτι,

0:16:43.375,0:16:45.771
απλώς μπορεί να μας πει ότι το κάνουμε καλύτερα από τη Γερμανία.

0:16:45.771,0:16:47.346
(Γέλια)

0:16:47.346,0:16:49.621
(Χειροκρότημα)

0:16:49.621,0:16:54.250
Διαλέξτε το πλαίσιο αναφοράς σας και την προσλαμβάνουσα αξία

0:16:54.250,0:16:57.123
και ως αποτέλεσμα η πραγματική αξία μεταβάλλεται εντελώς.

0:16:57.123,0:16:59.229
Για τους Γερμανούς πρέπει να ειπωθεί

0:16:59.229,0:17:01.196
ότι οι Γερμανοί και οι Γάλλοι κάνουν υπέροχη δουλειά

0:17:01.196,0:17:03.327
στη δημιουργία μιας ενωμένης Ευρώπης.

0:17:03.327,0:17:05.765
Το μόνο πράγμα που δεν περιμένουν είναι ότι ενώνουν την Ευρώπη

0:17:05.765,0:17:08.445
μέσω ενός ήπιου μίσους Γερμανών και Γάλλων εξίσου.

0:17:08.460,0:17:11.150
Αλλά εγώ είμαι Βρετανός και μας αρέσει έτσι.

0:17:11.150,0:17:16.833
Βλέπουμε, επίσης, ότι σε κάθε περίπτωση η πρόσληψή μας είναι διάτρητη.

0:17:16.833,0:17:19.166
Δε βλέπουμε διαφορά ανάμεσα στην ποιότητα του φαγητού

0:17:19.166,0:17:21.652
και στο περιβάλλον στο οποίο το καταναλώνουμε.

0:17:21.652,0:17:23.481
Όλοι σας έχετε εμπειρία αυτού του φαινομένου

0:17:23.481,0:17:25.908
αν σας έχουν πλύνει ή καθαρίσει το αυτοκίνητο.

0:17:25.908,0:17:29.333
Όταν το πάρετε και φύγετε νιώθετε ότι οδηγείτε καλύτερα.

0:17:29.333,0:17:31.511
Η αιτία είναι,

0:17:31.511,0:17:34.292
εκτός και αν ο τεχνικός του έχει αλλάξει μυστηριωδώς τα λάδια,

0:17:34.292,0:17:37.542
και εκτελεί εργασίες για τις οποίες δεν τον έχω πληρώσει ή δεν τις γνωρίζω,

0:17:37.542,0:17:39.958
είναι γιατί η αντίληψή μας είναι διάτρητη.

0:17:39.958,0:17:44.083
Τα επώνυμα αναλγητικά είναι περισσότερο αποτελεσματικά στην υποχώρηση του πόνου

0:17:44.083,0:17:46.250
από τα μη επώνυμα.

0:17:46.250,0:17:48.558
Δεν αναφέρομαι στην αναφερόμενη υποχώρηση του πόνου,

0:17:48.558,0:17:50.556
αλλά στην πραγματικά μετρημένη υποχώρηση του πόνου.

0:17:50.556,0:17:55.067
Εν πάση περιπτώσει η αντίληψη είναι διάτρητη.

0:17:55.082,0:17:58.621
Αν λοιπόν κάνετε κάτι που από κάποια άποψη το αντιλαμβάνεστε άσχημα,

0:17:58.621,0:18:00.398
μπορεί να καταστρέψετε την άλλη άποψη.

0:18:00.398,0:18:02.005
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.

0:18:02.005,0:18:03.859
(Χειροκρότημα)