1
00:00:00,470 --> 00:00:04,371
Işık, biz ve evren arasındaki
bağlantıdır.

2
00:00:04,371 --> 00:00:06,906
Işık sayesinde uzak yıldızları,

3
00:00:06,906 --> 00:00:10,069
hatta varoluşun başlangıcını görebiliriz.

4
00:00:10,069 --> 00:00:11,385
Ama ışık nedir ?

5
00:00:14,765 --> 00:00:17,765
Alt yazı: Umut Özbey

6
00:00:19,345 --> 00:00:22,462
Kısaca ışık enerjinin taşınabilen
en küçük birimidir.

7
00:00:22,462 --> 00:00:26,731
Foton, maddenin bölünemez,

8
00:00:26,731 --> 00:00:29,983
sadece oluşturulabilen veya yokedilebilen
en küçük parçasıdır.


9
00:00:29,983 --> 00:00:32,712
Işık aynı zamanda dalga-parçacık
ikililiğine sahiptir

10
00:00:32,712 --> 00:00:35,666
Yani aynı zamanda hem parçacık,
hem de bir dalgadır.

11
00:00:35,666 --> 00:00:37,114
Gerçi bu bir yalandır.

12
00:00:37,114 --> 00:00:40,569
Ayrıca, biz "ışık" derken,
görülebilen ışığı kastediyoruz.

13
00:00:40,569 --> 00:00:43,475
Yani elektromanyetik spektrumun
küçücük bir kısmındaki

14
00:00:43,475 --> 00:00:46,071
Elektro manyetik radyasyon'daki bir enerji formudur.

15
00:00:46,071 --> 00:00:48,652
Elektro manyetik radyasyon inanılmaz büyüklükteki

16
00:00:48,652 --> 00:00:51,260
dalgaboylarından ve frekanslardan oluşur

17
00:00:51,260 --> 00:00:55,077
Gama ışınları en az dalgaboyuna sahiptir
çünkü en yüksek enerjili fotonlardır.

18
00:00:55,077 --> 00:00:58,295
Çoğu gama ışını 10 pikometreden
sadece biraz daha küçüktür.

19
00:00:58,295 --> 00:01:00,751
Yani bir hidrojen atomundan
hala kat kat küçük.

20
00:01:00,751 --> 00:01:04,186
Yani bir hidrojen atomunu 
1 cent olarak düşünürsek

21
00:01:04,186 --> 00:01:06,956
gerçek 1 centin Ay kadar olduğunu
düşünebilirsiniz.


22
00:01:06,956 --> 00:01:09,436
Görülebilir ışıklar spektrumun
ortasında,

23
00:01:09,436 --> 00:01:13,002
400 ila 700 nanometre arası değişmekte,


24
00:01:13,002 --> 00:01:14,595
Yaklaşık olarak bakteri kadar.

25
00:01:14,595 --> 00:01:19,911
Spektrumun bir ucunda radyo dalgaları
100 kilometre çapına ulaşabilir.

26
00:01:19,911 --> 00:01:22,091
Bildiğimiz en büyük dalgaboyları ise

27
00:01:22,091 --> 00:01:26,309
10.000 kilometreden şaşırtıcı biçimde
100.000 kilometreye kadar çıkabilir.

28
00:01:26,309 --> 00:01:27,681
Yani Dünya'dan daha büyük!

29
00:01:27,681 --> 00:01:31,122
Fizik kuralları açısından, bu bütün
dalgalar aynıdır...

30
00:01:31,122 --> 00:01:35,768
Hepsi dalga-parçacık ikililiğine sahiptir
ve c'de (ışık hızı) seyahat eder.

31
00:01:35,768 --> 00:01:37,611
(Sadece farklı frekanslarda)

32
00:01:37,611 --> 00:01:40,456
Peki görülebilir ışığı ne özel yapar ?

33
00:01:40,456 --> 00:01:42,416
Aslında... Hiçbir şey !

34
00:01:42,416 --> 00:01:45,316
Biz sadece elektromanyetik spektrumun
sadece

35
00:01:45,316 --> 00:01:48,756
Bu kısmını görecek şekilde evrimleştik

36
00:01:48,756 --> 00:01:51,585
Ama bu sadece bir tesadüf değildir ki:

37
00:01:51,585 --> 00:01:55,165
Milyonlarca yıl önce çoğu gözün
evrimleştiği üzere

38
00:01:55,165 --> 00:01:56,917
Görülebilir ışık,

39
00:01:56,917 --> 00:02:00,844
suda yayılan ışıkların elektromanyetik
spektrumdaki tek setidir.

40
00:02:00,844 --> 00:02:04,813
Bu çok akıllıcaydı, çünkü
ışık maddeyle sadece iletişime geçmez,

41
00:02:04,813 --> 00:02:07,229
madde tarafından değiştirilir, veya
etrafımızdaki

42
00:02:07,229 --> 00:02:09,465
Dünya hakkında bilgi vermek için
neredeyse

43
00:02:09,465 --> 00:02:10,839
gecikmesiz,

44
00:02:10,839 --> 00:02:13,777
(hayatta kalmaya çok yardımcı olarak) 
kullanılabilir

45
00:02:13,777 --> 00:02:16,113
Tamam, peki ışık nereden gelir ?

46
00:02:16,113 --> 00:02:20,743
Atom veya moleküller yüksek bir periyottan
bir düşüğe düştüğünde

47
00:02:20,743 --> 00:02:23,527
Çok büyük elektromanyetik dalgalar oluşur.

48
00:02:23,527 --> 00:02:26,835
Enerji kaybederler ve bunu radyasyon
şeklinde yayarlar.

49
00:02:26,835 --> 00:02:31,103
Mikroskobik seviyede, görünebilir ışık,

50
00:02:31,103 --> 00:02:34,772
Bir elektronun bir periyot aşağı kayıp,

51
00:02:34,772 --> 00:02:36,930
fazla enerjisini kaybetmesinde
ortaya çıkar.

52
00:02:36,930 --> 00:02:40,946
Aynı şekilde, gelen ışık bir elektron
tarafından absorbe edilerek

53
00:02:40,946 --> 00:02:43,845
elektronu bir üst periyota çıkartabilir.

54
00:02:43,845 --> 00:02:45,478
Makroskopta (?) , hareket eden

55
00:02:45,478 --> 00:02:47,718
yüklü elektron, titreyeşen
bir manetik alan

56
00:02:47,718 --> 00:02:50,826
oluştururken, kendine dik
titreşen bir elektriksel alan oluşturur.

57
00:02:50,826 --> 00:02:53,527
Bu iki alan enerjiyi bir yerden
başka bir yere,

58
00:02:53,527 --> 00:02:55,972
Varolduğu yerdeki bilgiyi taşıyarak,

59
00:02:55,972 --> 00:02:58,999
Bu bilgiyle boşlukta hareket eder.

60
00:02:58,999 --> 00:03:03,489
Peki neden evrendeki en hızlı hareket
eden şey ışıktır ?

61
00:03:03,489 --> 00:03:04,702
Hadi soruyu değiştirelim:

62
00:03:04,702 --> 00:03:08,037
Uzaydaki en hızlı hareket etme 
yolu nedir ?

63
00:03:08,037 --> 00:03:16,159
bu c'dir (ışık hızı), boşlukta 
299.792.458 m/s ,

64
00:03:16,159 --> 00:03:18,425
Saatte 1 milyar kilometre !

65
00:03:18,425 --> 00:03:22,288
EMR işte bu kadar hızlıdır.


66
00:03:22,288 --> 00:03:27,743
Ağırlığı olmayan her parçacık c'de
hareket eder,hızlanmadan veya yavaşlamadan

67
00:03:27,743 --> 00:03:29,838
Bir mumdan çıkan ışık,

68
00:03:29,838 --> 00:03:32,350
ışık hızına çıkana kadar hızlanmaz

69
00:03:32,350 --> 00:03:35,642
çıktığından itibaren hızı c'dir

70
00:03:35,642 --> 00:03:39,134
Peki neden c, ışık hızı
sınırlıdır ?

71
00:03:39,134 --> 00:03:41,017
Aslında... Kimse bilmiyor.

72
00:03:41,017 --> 00:03:43,065
Evrenimiz böyle yapılmış,

73
00:03:43,065 --> 00:03:44,710
Burada çok akıllıca bir cevap yok.

74
00:03:44,710 --> 00:03:47,108
Yani ışık spektrumun bir parçası,

75
00:03:47,108 --> 00:03:49,948
Dalga gibi davranan,evrenin hız limitinde
ilerleyen

76
00:03:49,948 --> 00:03:52,187
birbirine dik iki alan tarafından
sevkedilen

77
00:03:52,187 --> 00:03:54,369
bir temel parçacıktır.

78
00:03:54,369 --> 00:03:57,676
Tamam, bunlar iyi güzel ama,

79
00:03:57,676 --> 00:04:00,018
Zaman ve Işık hızında seyahat,

80
00:04:00,018 --> 00:04:02,759
İkizler paradoxu, Quantum ve böyle şeyler
ne ?

81
00:04:02,759 --> 00:04:05,201
Bunları başka bir video için saklıyoruz.

82
00:04:05,201 --> 00:04:08,425
Şimdilik, gözlerimizin uzayda varlığımızı

83
00:04:08,425 --> 00:04:10,699
perspektife koymaya yardımcı
olacak uzayda gezen

84
00:04:10,699 --> 00:04:15,229
bilgileri yakalayabildiği için mutlu
olmalıyız.

85
00:04:18,336 --> 00:04:22,336
Kuş: Bu videoyu, diğer "büyük" videomuz için biraz kısa yaptık. Tamamlanmış 7-8 dakika gibi bir süreyi kırpmak zorunda kaldık çünkü yeterince iyi değillerdi. Bunun için üzgünüz. Matt Caplan'a son dakika yardımı için teşekkürler. Yakında ışık hakkında bir video daha çekeceğiz. Bir-iki hafta içinde yayınlamış olacağız.