1
00:00:14,259 --> 00:00:15,506
قەت پرسیارت کردوە

2
00:00:15,506 --> 00:00:17,298
کێ دەسەڵاتی یاسادانان یان سزادانی

3
00:00:17,298 --> 00:00:19,258
ئەو کەسانەی کە پێشێلی دەکەن هەیە؟

4
00:00:19,258 --> 00:00:21,513
کاتێک بیر لە دەسەڵاتی ئەمریکا دەکەینەوە،

5
00:00:21,513 --> 00:00:23,229
زۆربەی کات بیر لە سەرۆک دەکەینەوە،

6
00:00:23,229 --> 00:00:24,914
بەڵام ئەو بە تەنیا ڕۆڵ ناگێڕێت.

7
00:00:24,914 --> 00:00:27,936
لە ڕاستیدا، ئەو تەنیا بەشێکە 
لە مەتەڵی فەرمانڕەوایی

8
00:00:27,936 --> 00:00:29,824
و بۆ هۆکارێکی زۆر باش.

9
00:00:29,824 --> 00:00:32,822
کاتێک لە ساڵی١٧٨٣ شۆڕشی 
ئەمریکییەکان کۆتایی پێ هات،

10
00:00:32,822 --> 00:00:35,483
حکومەتی ئەمریکا لە گۆڕان دابوو.

11
00:00:35,483 --> 00:00:37,068
ئەنجومەنی پیرانی ئەمریکا زانیان

12
00:00:37,068 --> 00:00:39,253
کە ئەوان وڵاتێکی تر دانامەزرێننەوە

13
00:00:39,253 --> 00:00:40,786
کە پاشا فەرمانڕەوایی بکات،

14
00:00:40,786 --> 00:00:42,671
بۆیە بڕیارەکان جەختیان دەکردەوە لەسەر

15
00:00:42,671 --> 00:00:44,995
ئەوەی حکومەتێکی دادپەروەر
و نیشتیمانیان هەبێت

16
00:00:44,995 --> 00:00:46,999
کە ئازادیە تاکەکەسیەکان دەپارێزێت

17
00:00:46,999 --> 00:00:49,499
هەروەها دەسەڵاتەکەشی خراپ بەکار نەهێنێت.

18
00:00:49,499 --> 00:00:52,677
کاتێک لەساڵی ١٧٨٧ دا دەستورێکی
نوێیان دانا،

19
00:00:52,677 --> 00:00:55,336
پێکهاتە ساواکەی حکومەتی 
ویلایەتە یەکگرتوەکان

20
00:00:55,336 --> 00:00:57,590
پۆلێنکر ابوو بەسەر سێ لقدا،

21
00:00:57,590 --> 00:00:59,030
لەگەڵ دەسەڵات
بۆ هەر یەکێکیان،

22
00:00:59,030 --> 00:01:01,507
هەروەها بەرنامەیەکیش
بۆ چاودێری وهاوسەنگی کردن دانا.

23
00:01:01,507 --> 00:01:03,302
ئەوە دڵنیایی دەدات کە هەرگیز
هیچ لایەک

24
00:01:03,302 --> 00:01:04,972
زۆر دەسەڵاتی نابێت

25
00:01:04,972 --> 00:01:06,975
چونکە لقەکانی تر توانای ئەوەیان هەیە

26
00:01:06,975 --> 00:01:09,107
چاودێری دەسەڵاتی دوو لقەکەی تر بکەن.

27
00:01:09,107 --> 00:01:11,396
ئەو لقانە بەیەکەوە کار دەکەن
بۆ بەڕێوەبردنی وڵات

28
00:01:11,396 --> 00:01:13,773
هەروەها ڕێنوێنی ئێمە دەکات بۆ ئەوەی بژین.

29
00:01:13,773 --> 00:01:17,653
ماددەی یەک لە دەستوری ئەمریکادا
باس لە بەشی یاسا دانان دەکات.

30
00:01:17,653 --> 00:01:19,821
زۆربەی خەڵکی وا هەست دەکەن
کە ئەنجومەنی پیران

31
00:01:19,821 --> 00:01:21,852
ئەو بەشەی لە ماددەی یەکەم داناوە

32
00:01:21,852 --> 00:01:24,156
چونکە پێیان وابوو کە گرینگترینیانە.

33
00:01:24,156 --> 00:01:26,296
بەشی یاسادانان پێکدێت لە

34
00:01:26,296 --> 00:01:27,996
١٠٠ سیناتۆری ئەمریکی

35
00:01:27,996 --> 00:01:31,666
هەروەها ٤٣٥ ئەندامی ئەنجەومەنی
نوێنەرانی ئەمریکا.

36
00:01:31,666 --> 00:01:34,331
زیاتر بە کۆنگرێسی ئەمریکا ناسراوە.

37
00:01:34,331 --> 00:01:37,922
یاسا دەرکردن ئەرکی سەرەکی
بەشی یاسادانانە،

38
00:01:37,922 --> 00:01:40,088
بەڵام بەرپرسیشە لە

39
00:01:40,088 --> 00:01:42,016
پەسەند کردنی دادگای فیدڕاڵی و یاسا،

40
00:01:42,016 --> 00:01:43,636
پەسەندکردنی بودجەی نیشتیمانی،

41
00:01:43,636 --> 00:01:45,805
و ڕاگەیاندنی جەنگ.

42
00:01:45,805 --> 00:01:47,557
هەر ویلایەتێک دوو سیناتۆری هەیە

43
00:01:47,557 --> 00:01:49,183
لەگەڵ چەند نوێنەرێکیش،

44
00:01:49,183 --> 00:01:52,096
بەندە بەوەی کە چەند
کەس لەو ویلایەتە دەژین.

45
00:01:52,096 --> 00:01:55,774
ماددەی ٢ی دەستوری ئەمریکا باس
لە بەشی جێبەجێکار دەکات.

46
00:01:55,774 --> 00:01:57,674
بەرپرسانی ئەو بەشەی حکومەت

47
00:01:57,674 --> 00:01:59,485
بریتین لە: سەرۆک و جێگری سەرۆک،

48
00:01:59,485 --> 00:02:01,553
کە بەرپسیارن لە چەسپاندنی ئەو یاسایانەی

49
00:02:01,553 --> 00:02:03,156
کە لە کۆنگرێس دەردەچن.

50
00:02:03,156 --> 00:02:05,296
سەرۆک لە نزیکەوە لەگەڵ چەند ڕاوێژکارێکدا،

51
00:02:05,296 --> 00:02:06,706
کار دەکات کە بە
کابینە ناسرون.

52
00:02:06,706 --> 00:02:08,546
ئەوە هاوکارە تایبەتیەکانن کە بە پێی

53
00:02:08,546 --> 00:02:11,888
شارەزایی خۆیان لە دەرکردنی بڕیارە
گرینگەکان یارمەتی سەرۆک دەدەن،

54
00:02:11,888 --> 00:02:12,850
وەکو بەرگری کردن،

55
00:02:12,850 --> 00:02:13,934
خەزێنەی دەوڵەت،

56
00:02:13,934 --> 00:02:15,752
هەروەها ئاسایشی نیشتیمانی.

57
00:02:15,752 --> 00:02:18,976
ئەو لقەش بە هەمان شێوە لە لایەن
پیاوانی دەوڵەتەوە بەڕێوە دەبرێت،

58
00:02:18,976 --> 00:02:20,548
فەرمان کردن بە سوپای دەوڵەت،

59
00:02:20,548 --> 00:02:23,299
و دیدار وکۆبوونەوە لەگەڵ
سەرکردەی دەوڵەتەکانی تر.

60
00:02:23,299 --> 00:02:26,354
ئەوەی بەیەکەوەیان دەبەستێتەوە
کاری زۆرە لە پێناو خەڵکێکی زۆر.

61
00:02:26,354 --> 00:02:28,439
لە ڕاستیدا، دەسەڵاتی جێبەجێ کردن زیاتر لە

62
00:02:28,439 --> 00:02:31,767
٤ ملیۆن کارمەندی هەیە تاکو
کارەکان بە باشی بکەن.

63
00:02:31,767 --> 00:02:34,795
دەسەڵاتی سێهەم لە حکومەتی
ئەمریکا بریتییە لە دەسەڵاتی دادوەری

64
00:02:34,795 --> 00:02:36,715
و لە ماددەی سێدا ئاماژەی پێکراوە.

65
00:02:36,715 --> 00:02:39,484
ئەم بەشەیان هەموو دادگاکانی ئەمریکا
دەگرێتە خۆی،

66
00:02:39,484 --> 00:02:41,025
هەر لە دادگای فیدڕاڵی هەرێمەکان

67
00:02:41,025 --> 00:02:42,824
تاکو دادگای باڵای ئەمریکا.

68
00:02:42,824 --> 00:02:44,454
دادگاکان لێکدانەوە بۆ یاساکانمان

69
00:02:44,454 --> 00:02:46,241
دەکەن و پێشێلکارانیش سزا دەدەن.

70
00:02:46,241 --> 00:02:48,380
باڵاترین دادگا، دادگای باڵایە،

71
00:02:48,380 --> 00:02:50,197
چارەسەری ناکۆکیەکانی
نێوان ویلایرتەکان

72
00:02:50,197 --> 00:02:52,942
دەکات، داوای پێداچونەوە لە دادگای
فیدڕاڵی و دادگای ویلایەتەکان،

73
00:02:52,942 --> 00:02:55,455
بڕیاردەدات کە یاساکانی
فیدڕاڵی دەستوورینە یان نا.

74
00:02:55,455 --> 00:02:58,091
دادگای باڵا لە نۆ دادوەر پێکدێت،

75
00:02:58,091 --> 00:03:00,214
پێچەوانەی ئەرکەکانی تر
لە ناو حکومەتەکەماندا

76
00:03:00,214 --> 00:03:02,883
دادوەرەکانی دادگای باڵا تا
کۆتایی ژیانیان دەستبەکار دەبن،

77
00:03:02,883 --> 00:03:05,176
یانیش بە دڵی خۆیان بمێننەوە.

78
00:03:05,176 --> 00:03:08,132
دیموکراسیمان بەندە بە
ڕۆشنبیری خەڵکەکەمانەوە،

79
00:03:08,132 --> 00:03:10,140
بۆیە ئەرکی ئێمەیە کە بزانین چۆن کار دەکات

80
00:03:10,140 --> 00:03:12,475
هەروەها هەر یەکە لەو بەشانەی
حکومەت چ دەسەڵاتێکی

81
00:03:12,475 --> 00:03:13,682
بەسەر هاوڵاتیاندا هەیە.

82
00:03:13,682 --> 00:03:14,811
لەگەڵ دەنگدان،

83
00:03:14,811 --> 00:03:16,729
هەندێکجا لە ژیاندا هەلێکت دێتە پێش و

84
00:03:16,729 --> 00:03:19,355
داوات لێ دەکرێت تاکو بەشداری
لە حکومەکەتدا بکەیت،

85
00:03:19,355 --> 00:03:21,151
ئینجا وەک لیژنەی بڕیاردەری لە دادگا،

86
00:03:21,151 --> 00:03:22,361
گەواهیدان لە دادگا،

87
00:03:22,361 --> 00:03:24,193
یانیش داوا لە کۆنگرێسەکەت بکەیت

88
00:03:24,193 --> 00:03:26,711
بۆ ئەوەی یاسایەک پەسەند
بکەیت یان ڕەتی بکەیتەوە.

89
00:03:26,711 --> 00:03:27,855
بە زانینی ئەو بەشانە،

90
00:03:27,855 --> 00:03:28,718
کێ دەیانبات
بەڕێوە،

91
00:03:28,718 --> 00:03:29,993
و چۆن لەگەڵ یەک
کار دەکەن،

92
00:03:29,993 --> 00:03:31,077
دەتوانی بەشداری
بکەیت،

93
00:03:31,077 --> 00:03:31,912
شارەزا و

94
00:03:31,912 --> 00:03:33,580
زیرەک بیت.